7349811109

ELEKTRONICZNE KSIĄŻKI

Małgorzta Góralska Instytut Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego

Publikacje konwencjonalne, publikacje elektroniczne, hipertekst, multimedia, encyklopedie cyfrowe.

KOMUNIKACJA PIŚMIENNICZA A POSTĘP TECHNICZNY

Tekst rękopiśmienny lub drukowany, utrwalony na nośniku papierowym, był od wieków jednym z podstawowych elementów obiegu komunikacyjnego. Jednak wraz z rozwojem techniki komputerowej w systemie tym zaszły znaczne przeobrażenia. Komputery nie tylko zmodernizowały proces produkcji książek i czasopism, ale stały się wręcz nowym środkiem komunikacji, alternatywnym dla słowa drukowanego. Postęp w zakresie automatyzacji zapisu i przekazu informacji zdeterminowany jest nowymi możliwościami korzystania z utrwalonych zasobów myśli ludzkiej, które w znacznym stopniu eliminują niedoskonałości tradycyjnego nośnika papierowego.

Problem lokalizacji informacji nie pojawił się wraz z komputerami, ale dzięki zastosowaniu automatyzacji pewne rozwiązania z przeszłości zostały udoskonalone. Proces ten dotyczy chociażby kwestii wyszukania właściwego tekstu w księgozbiorze czy wybory odpowiedniego fragmentu dzieła. Dostęp do istniejącej literatury bez całego dotychczasowego systemu informacji o niej (bibliografie, katalogi biblioteczne i księgarskie) byłby niemożliwy. Jednakże zautomatyzowanie katalogów bibliotecznych wyeliminowało szereg problemów i zapewniło bezpośredni dostęp do jednostkowej informacji o książce znajdującej się w zbiorze. Korzystanie z jednego terminala komputerowego zastępuje czynność wyszukania odpowiedniej skrzynki oraz wpływa na ograniczenia powierzchni zajmowanej przez katalogi; możliwości katalogu alfabetycznego i tematycznego wzbogacone zostały o nowe kategorie wyszukiwawcze (słowa z tytułu, słowa kluczowe itp.). Orientację w treści drukowanego dzieła, dotarcie do właściwych fragmentów tekstu umożliwia odpowiedni aparat pomocniczy: spisy treści, odsyłacze. Elektroniczne nośniki wykorzystują w tym względzie szereg nowych narzędzi, niedostępnych w tradycyjnych wydawnictwach (filtry, połączenia hipertekstowe, wyszukiwanie poprzez różnego rodzaju kryteria). Wobec zwiększających się stale zasobów światowego piśmiennictwa, nie mniej ważna jest przestrzeń, którą fizycznie zajmują drukowane wydawnictwa. Problem ten dotyczy zarówno wielkich bibliotek, jak i małych księgozbiorów domowych. Stąd też pojawiły się propozycje rozwiązań zmniejszających rozmiary tradycyjnej książki: mikrofilmy i mikrofisze. Obecnie zaś nową alternatywę dla publikacji drukowanych stwarza technologia dysków optycznych umożliwiająca