7648594485

Wstęp 15

skiego, przedstawionych choćby w książce Metoda Hegla i zasady filozofii spekulatywnef³.

Wypada wreszcie odpowiedzieć na pytanie: dlaczego prezentowane ujęcie przedstawia recepcję filozofii Kanta i Hegla aż lub tylko do przełomu antypozytywistycznego? Dziś nikt nie jest w stanie zaprzeczyć osobliwemu znaczeniu obu stanowisk filozoficznych dla rozwoju późniejszej myśli filozoficznej²⁴. Za znaczące należy przyjąć przede wszystkim sformułowanie pod niewątpliwym wpływem Kanta i Hegla podstaw filozofii idealizmu niemieckiego, który następnie współokre-śla wysiłki filozoficzne całego dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Ważnym etapem rozwoju myśli kantowskiej i heglowskiej w tak wyznaczonej perspektywie jest również niewątpliwie zakwestionowanie klasycznego rozumienia filozofii w pozytywizmie przez Augusta Comte’a i sformułowany — w konsekwencji jego wystąpienia — psychologizm oraz scjentyzm. Rezultatem tych działań jest z kolei przełom antypo-zytywistyczny, który zapoczątkował Wilhelm Dilthey. Przełom anty-pozytywistyczny nie stanowi jednak już przedmiotu niniejszych analiz. Jest on dla nich zjawiskiem granicznym, a jednocześnie obszarem zbyt bogatym i wielostronnym, wymagającym osobnego opracowania. Domagają się tego również inne nurty filozoficzne. Wśród nich bez wątpienia należy wskazać neokantyzm, który doczekał się już pewnych analiz również w Polsce²⁵. Są one jednak w dalszym ciągu fragmentaryczne, wobec czego wymagają, podobnie jak wspomniane pozostałe nurty, prowadzenia dalszych badań. Tym samym niniejsza praca ma z założenia charakter otwarty i należy żywić nadzieję, że w przyszłości doczeka się wartościowej kontynuacji.

Philosophie Hegels. Hrsg. von R.-P. Horst mann. Frankfurt am Main 1978. Polskie tłumaczenie tekstu znajduje się w: D. Henrich: Formy negacji w logice Hegla. „Studia Filozoficzne" 1975, nr 5.

²³    A. Żółtowski: Metoda Hegla i zasady filozofii speku lat ywnej. Kraków 1910.

²⁴    Zob. A.J. Noras: Filozofia jako myślenie historyczne...

²⁵    Zob. M. Kazimierczak: Wczesny neokantyzm. Poznań 1999; A. Przyłębski: Emila Laska logika filozofii. Poznań 1990; Idem: W poszukiwaniu królestwa filozofii Z dziejów neokantyzmu bodeńskiego. Poznań 1993; M. Szyszkowska: Neokantyzm. Filozofia społeczna wraz z filozofią prawa natury o zmiennej treści. Warszawa 1970; M. Szułakiewicz: Filozofia w Heidelbergu. Problem transcendentalizmu w heidelber-skiej tradycji filozoficznej. Rzeszów 1995; Idem: Od transcendentalizmu do hermeneutyki. Rzeszów 1998; Idem: Obecność filozofii transcendentalnej. Toruń 2002; B. T r o -chimska-Kubacka: Absolutyzm aksjologiczny. Rekonstrukcja oparta na aksjologii Rickerta, Schelera i Hartmanna. Wrocław 1999; A. B o b k o: Wartość i nicość. Teońa wartości Heinńcha Rickerta na tle neokantyzmu. Rzeszów 2005; A.J. Noras: Kant a neokantyzm badeński i marburski. Katowice 2005.