8473659547

101

Obraz Internetu w oczach wielkomiejskiego non-usem

Iniernelu coraz pełniej, podczas gdy „odłączonym” coraz Irudniej będzie zmniejszyć dystans w stosunku do łych pierwszych.

Problem nierównego korzystania z Internetu jest obecny w literaturze socjologicznej, odzwierciedlają go również dokumenty instytucji na poziomie państwa, województwa czy samorządu. Jednak większość analiz skupia się na kwestii technicznego dostępu, którego znaczenie trudno zresztą przecenić. Jest on warunkiem koniecznym, lecz jednak niewystarczającym dla zagwarantowania obywatelom partycypacji w społeczeństwie informacyjnym. Jak wskazuje Jan van Dijk⁴, warto rozróżniać cztery aspekty dostępu do Internetu: dostęp materialny (komputer, oprogramowanie, jakość łączy), dostęp motywacyjny (motivalional access), dostęp związany z umiejętnościami i dostęp związany ze sposobem użytkowania (panem of usage).

W niniejszym tekście skupiamy się przede wszystkim na zagadnieniu ściśle związanym z dostępem motywacyjnym, jakim jest wizerunek Internetu w oczach osób, które z niego nie korzystają.

Badania osób niebędących użytkownikami Internetu wydają się fundamentalne dla problemu nierównego korzystania z lego medium. Wiedza na lemat postrzegania Internetu przez tych, którzy go nie używają, jest pierwszym krokiem do stworzenia strategii politycznej mającej szanse na sukces.

Cyfrowe nierówności

Na gruncie nauk społecznych wypracowano wiele definicji cyfrowych nierówności. Dobrym punktem wyjścia jest definicja przyjęta - z pewnymi zastrzeżeniami -przez Dominika Batorskiego^s w tekście poświęconym użytkowaniu Internetu w kontekście nierówności społecznych. Erie Fong i współautorzy⁰ przedstawili definicję, w której „termin digilal dhdde odnosi się do systematycznych różnic w korzystaniu z komputerów i Internetu między krajami bardziej i mniej rozwiniętymi, pomiędzy ludźmi o różnym statusie społeczno-ekonomicznym (wykształceniu, dochodach, zawodzie, zasobności), pomiędzy ludźmi na różnych etapach życia, mężczyznami i kobietami, a także pomiędzy różnymi obszarami i regionami”. Batorski dodaje, że chodzi o systematyczne różnice, które prowadzą do społecznego i ekonomicznego wykluczenia, które dotyczą nie tylko samego faktu korzystania, ale również sposobu użycia Internetu i komputerów. Definicja la w użyteczny sposób określa zakres znaczeniowy interesującego nas zagadnienia. Na nasze potrzeby korzystamy jednak z definicji bardziej szczegółowej, a przez to bardziej obiecującej w kontekście badań empirycznych.

J. van Dijk, Deepening Dieide. Inequalily in llie Information Society, Sagę Publications, Thousand Oaks-London-New Delhi 2005.

D.    Batorski, Internet a nierówności społeczne, „Studia Socjologiczne” 2005, nr 2, s. 114.

E.    Fong, B. Wellman, M. Kew, R. Wilkes, Correlates oftlte Digital Di\ide: Indnidual, Household and Spatial Variation, Departament of Sociology, University of Toronto, Toronto 2001, s. 2 (cyt. za D. Batorski, Internet a nierówności..., jw.).