8658359834

Janusi Wojtycza

Wspomnienie o Władysławie Chomie

(1902-1976)

Urodzi! się 2 lutego 1902 r. w Starej Soli (województwo lwowskie), w rodzinie listonosza Józefa i Marii z domu Skulicz. Miał dwie siostry - Emilię i Stanisławę, które zostały nauczycielkami i pracowały po wojnie w Bytomiu. Wcześnie osierocony przez ojca, zdany na własne siły, kształcił się w niezwykle trudnych warunkach, utrzymując się wyłącznie z udzielanych korepetycji. Od 1917 r. należał do har cerstwa, służył także 2 lata w wojsku. Egzamin dojrzałości w Seminarium Nauczycielskim w Samborze zdał w 1921 r. i wtedy wstąpił do Związku Nauczycielstwa Polskiego, do którego należał do końca życia.

Pracował jako nauczyciel szkół powszechnych w Starej Ropie (1921 -1923) i Starej Soli (1923-1927), należał także do Towarzystwa Szkoły Ludowej. W roku 1926 ukończył Wyższe Kursy Nauczycielskie we Lwowie w zakresie geografii i przyrody, a w latach 1930-1932 Państwowy Instytut Nauczycielski w Warszawie. Praca dyplomowa Władysława Chomy pt. Próba zastosowania testów dra Herberta Winklera do badania dojrzałości szkolnej dzieci została opublikowana w 1931 r. na łamach „Polskiego Archiwum Psychologii”, a wzmianka o prowadzonych przez niego badaniach znajduje się w Encyklopedii wychowania z 1933 r.

Uczył w Seminarium Nauczycielskim w Samborze (1927-1934) i odtąd jego życiową pasją stało się kształcenie nauczycieli. Od 1934 r. pracował w Inspektoracie Szkolnym w Nadwornej jako podinspektor, a następnie inspektor szkolny. Po złożeniu w 1937 r. egzaminu dla urzędników 1 kategorii prowadził badania naukowe oraz publikował artykuły w czasopismach pedagogicznych, takich jak „Praca Szkolna”, „Życie Szkoły”, „Przyjaciel Szkoły”, „Ruch Pedagogiczny” i „Polskie Archiwum Psychologii”. W tym samym roku zawarł związek małżeński z Zofią Emilią Fogelman, nauczycielką w I LO w Krakowie.

We wrześniu 1939 r. został zmobilizowany do wojska w stopniu kaprala rezerwy. Po klęsce wrześniowej przekroczył granicę węgierską i został internowany na okres 7 miesięcy. 31 maja 1940 r. wstąpił w Syrii do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Przebył kampanię libijską i włoską, uczestnicząc w bitwach pod Tobrukiem, Gazalą, Monte Cassino, Anconą i Bolonią. W wojsku pełnił także funkcje oświatowe, prowadząc kursy dla analfabetów. Włączył się w działalność ZHP na Wschodzie, uzyskując stopnie podharcmistrza i harcmistrza. W latach 1945-1946 byl członkiem Sądu Harcerskiego ZHP na Wschodzie, a od 1947 r. członkiem Komisji Rewizyjnej Naczelnictwa ZHP poza granicami Kraju. Został przetransportowany do Anglii, gdzie w 1947 r. zakończył służbę wojskową w stopniu podporucznika. Przeżycia wojenne z kampanii libijskiej opisał w książce pt. Tobruk-Gazala, a pobyt we Włoszech utrwalił na 110 fotografiach zamieszczonych w dwuczęściowym albumie zatytułowanym Trzecia Dywizja Strzelców Karpackich w Italii, dokumentującym m.in. walki dywizji nad Adriatykiem, w Apeninach i o Monte Cassino.