890543191

358

przemiany, tym mniejsza jest szybkość dyfuzji, mniejszy wymiar jej produktów, większa gęstość dyslokacji i dyspersja wydzieleń. Wszystkie te czynniki powodują umocnienie obrobionego cieplnie żeliwa.

Przemiana izotermiczna (bainityczna) w żeliwie sferoidalnym zachodzi w dwóch etapach zilustrowanych przykładowo na rysunku 2.

(1)

(2)

etap 1    =*    / -»Ync + a

etap II =>    Yhc -» ot + węgliki

gdzie:    Y* - austenit pierwotny,

Yhc - austenit stabilny (wysokowęglowy), a - ferryt płytkowy.

Austenit pierwotny •f o równowagowej zawartości węgla w temperaturze austenityzacji przekształca się w przesycone płytki ferrytu i wysokowęglowy austenit Yhc- Proces ten jest pierwszym i rozpoczyna się na granicach: grafit-austenit, austenit-austenit i na wcześniej powstałych płytkach ferrytu [9,2]. Podczas ich wzrostu węgiel dyfunduje do pozostałego między nimi austenitu, aż do jego stabilizacji. Zakończenie przesycania austenitu węglem do określonego stężenia i przejście w okres stabilności

struktury (X+Yhc (ausferryt) rozpoczyna wejście w zakres tzw. „przedziału czasowego przemiany” (ang. „proccssing window”) (rys.2) [10]. Wygrzewanie dłuższe od tp_i2 powoduje wydzielanie węglików, które są fazą niepożądaną w mikrostrukturze żeliwa ADI i powodują utratę jego korzystnych własności mechanicznych.

Rys.2. Zakres „przedziału czasowego przemiany” t^j-H^ dla temperatury przemiany izotermicznej T_pi=350v400°C, [2|.

Fig.2. “Processing window” tpn-rtp,? for austempering in the rangę of 350-r400°C, |2).

Czas

Rys.3. Wpływ czasu przemiany izotermicznej na udział austenitu w osnowie żeliwa ADI, [2]. Fig.3. The influence of the austempering timc on the austenite contcnt in the matrix of ADI, |2|.

Zakres „przedziału czasowego przemiany” nie zawsze jednak jest „otwarty”, czyli taki, w którym w każdej mikroobjętości zachodzą te same transformacje. Idealna