Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne




1. Okres ewolucji.

We wszystkich spoleczenstwach i kulturach cialo jest zrodlem staran
spolecznych, religijnych, moralnych, higienicznych, jak i estetycznych.
Funkcje ciala, jego postawa i wyglad wiaza sie ze statusem i systemem wartosci
oraz zachowan, wiec z ideologia i z rytualami. Rownoczesnie, jak widzielismy
w rozdzial I, cialo pojawia sie we wszystkich znanych rytualach, lecz w
roznym stopniu i zakresie:


jako miejsce sluzace doumieszczania znakow (tatuaze, naciecia) lub
do odbywania praktyk rytualnych (obrzezanie, wyciecie, rany rytualne);

jako przedmiot cierpienia, zdrowia, urody (rytualy zwiazane z choroba,
higiena, zdrowiem, estetyka);

jako zrodlo energii wyzwalajacej okreslony znak, gest, ceremonial
(poprzez krzyk, intonacje glosu, mimike).


Nie da sie zakwestionowac roli, jaka cialo pelni we wszystkich systemach
religijnych, starozytnych lub wspolczesnych, nawet tych najbardziej uduchowionych.
W chrzescijanstwie jest ono obecne nie tylko w aspekcie negatywnym - przez
asceze, lecz rowniez pozytywnym - zbawienie czlowieka dokonuje sie poprzez
wcielenie Chrystusa w rzeczywistej i symbolicznej komunii, a wreszcie poprzez
dogmat zmartwychwstania, ktore zapewnia triumf ciala nad smiercia oraz
wynagrodzenie wszelkich cierpien fizycznych, bolow i poswiecen.

Dzisiaj mamy do czynienia z daleko posunieya ewolucja pogladow zwiazanych
z cialem. Kiedys mialo ono drugorzedne znaczenie, zas obecnie zaczyna stawac
sie wartoscia naczelna sluzaca czlowiekowi jako narzedzie komunikacji,
wyrazu, przyjemnosci. Ruch, ktory nazwalismu korporeizmem,
ujawnia sie w wielu innych dziedzinach zycia: religii, wychowaniu, sporcie,
sztuce. Podczas gdy wiele banalnych konwenansow zanika, pojawiaja sie nowe
i mozna w sferze norm dotyczacych ciala zauwazyc zastapienie
etyki przez estetyke. Rytual jednak nie upadl wskutek tego typu
zamiany wartosci, gdyz w roznych miejscach stapia sie z formami tradycyjnymi,
aby ustanowic nowe zasady i sposoby uswiecania popedow - w zaleznosci od
nowego znaczenia ciala i za cene pewnych paradoksow1.




1 Zob. J.Maisonneuve, Antropologie
des techniques du corps, Reuve, STAPS, 1984.


This page hosted by
Get your own Free Home
Page