9621686219

Lotnictwo

się poprzez popularne kręcenie «na śmigło*, przy pomocy jednego żołnierza, zaś przy starcie z tego nieutwardzonego lotniska po dwóch żołnierzy pchało samolot aż do chwili, gdy się poderwał. Samoloty z Bażanówki pełniły wyłącznie funkcję zwiadowczą. Latały tylko w dzień, a dwuosobowe załogi ustalały położenie wojsk rosyjskich, po czym wracały do bazy na noc. Żołnierze nocowali w namiotach, a potem wraz z oficerami we dworze i na kwaterach. W większości byli to Czesi, których dowódcą był Niemiec. U mieszkańców Bażanówki te «latające koryta*, jak je nazywano, wywoływały zarówno ciekawość jak i strach, gdyż latały po «ich niebie*. Z żołnierzami kłopotów nie mieliśmy, a zdarzało się, że co ładniejsze dziewczyny i dzieciaki lotnicy przewozili krótko w powietrzu”¹².

Flik. 3 w 1914 r. po rosyjskiej ofensywie cofnięta została pod Kraków, by wiosną 1915 r. powrócić na Podkarpacie. Do dzisiaj u starszych wiekiem mieszkańców Bażanówki w obiegu znajduje się legenda o „latających korytach” Franzajozefa z czasów c.k. Austro-Węgier, a dawna baza połowa „Na Morgach” jest obecnie zwykłym polem uprawnym. Wiosną 1915 r. ofensywa gorlicka rozerwała rosyjski front i na Podkarpacie, jako lotnicze wsparcie, powróciła w gronie innych austro-węgierskich jednostek lotniczych m.in. Flik. 3. Pierwsze ślady bytności austriackich aeroplanów w Lesku pochodzą z początku Wielkiej Wojny, z jesieni 1914 r. A. Krasicki wspominał:

„Do 23 września [ 1914 r. - przyp. A. O.] były tam wojska austriackie. Gen. Bóhrmoli i arcy-książę Józef byli w Lesku i na Posadzie stały ich aeroplany. Dla umożliwienia im wzlotu wycięto starą aleję akacjową i część parku na Posadzie.”¹³

W taki oto sposób do podkarpackiego Leska zawitał drogą powietrzną habsburski dziedzic a niewykluczone, że wymienione aeroplany mogły należeć do stacjonującej w pobliskiej Baża-nówce Flik. 3- Na to same pole wzlotów wiosną 1915 r. powróciły samoloty ze znakami K.u. K Lu-ftfahrttruppen z Flik. 3- Obecnie teren dawnego lotniska jest częściowo własnością Jana Fuksa, miłośnika dziejów starego Leska. Zajęty jest także częściowo przez ogródki działkowe. Polowa baza Flik. 3 usytuowana była na obszernej łące na prawym brzegu Sanu. Świadkowie tamtych dni jak przez mgłę pamiętają obrazy z wiosny 1915 r. Udało mi się ustalić, że na lotnisku ustawione były namiotowe hangary oraz że w poio-wej bazie były w użyciu samochody jako sprzęt pomocniczy. Teren do startu samolotów nie był utwardzony, a brak zadrzewienia wskutek wycięcia części drzewostanu parku dworskiego idealnie odpowiadał startom i lądowaniom. Flik. 3 wiosną 1915 r. krótko stacjonowała w Lesku, gdyż szybkość ofensywy gorlickiej wymagała stałej współpracy ze strony lotniczej i nadążania za szybko posuwającymi się na wschód wojskami Niemiec i c.k. Austro-Węgier. „Latające koryta” Fliegerkompanie 3 na przełomie wiosny i lata 1915 r. ruszyły dalej na wschód, m.in. do Brodów na Wołyniu¹⁴.

Malowniczo położony w zakolu Sanu sanocki gród ma także w swej historii lotniczy wątek. Wojciech Sołtys, zbierając materiały do pracy poświęconej Sanokowi w okresie I wojny światowej natrafił na szereg pamiętnikarskich informacji mówiących o wojennych epizodach lotniczych znad Sanoka:

„Ponownie wojna dała o sobie znać bezpośrednio 26 kwietnia, kiedy miasto zostało bombardowane z powietrza. Samolot austriacki zrzucił bomby zamiast na dworzec kolejowy, na sąsiednią Szklaną Górkę, a zamiast na most ol-chowski prosto do Sanu. Na Szklanej Górce bomby wznieciły pożar, który szybko rozprzestrzenił się wśród drewnianych zabudowań krytych słomą, tak, że spłonęły 24 domy. Obrona przeciwlotnicza polegała na tym, że na mostku na potoku płowieckim rozlokowany został pluton piechoty, który strzelał salwami do samolotu - bezskutecznie. Bombardowanie nie pociągnęło za sobą ofiar śmiertelnych, ale wiele osób zostało rannych, siali oni panikę, potęgującą się jeszcze przez szybko rozprzestrzeniający się ogień, który trawił cały dobytek. Nie

Konspekt nr 2/2007 (29)