9621686483

124 Budowa Sonologiczna morfematów rdzennych.

w wyrazach koło, kołem (np. w zdaniu koło za kołem się toczy) są morfemataini fleksyjnemi, bo uwydatniają funkcjo składniowe wyrazów.

Wśród morfematów słowotwórczych odróżniamy rdzenie, przedrostki i przyrostki, np. vuz, po-vuz, po-voś-ik, a wśród morfematów fleksyjnych — tematy i końcówki np. koł-o, koł-em.

a) Budowa fonologiczna morfematów słowotwórczych, a) Budowa fonologiczna morfematów rdzennych.

§ 75. Morfematy rdzenne w wyrazach swojskich: 1) w swym składzie ilościowym wahają się między jednym a siedmiu fone-matami, 2) pod względem jakościowym mogą mieć skład fono-logiczny bądź wyłącznie samogłoskowy, bądź wyłącznie spółgłoskowy albo mieszany, przyczem fonemat samogłoskowy może występować na początku, w środku lub na końcu rdzenia, 3) rdzenie inogą być zespołami niezgłoskowemi, jedno- lub dwu-zgłoskowemi. Np. 1) rdzenie, nie tworzące same przez się zgłoski v, z, t(-ego), dm{-ę), ps{-a), drv{-a), pstr{-y), 2) rdzenie jedno-zgłoskowe: a, u, i; ie, ve, ok{-o); sta(-ć), dom, ość; breu, kość, ostr(-y)] grb'et {grzbiet), brost (brzost), garść; śóersc, vstręt, 3) rdzenie dwuzgłoskowe: og'eń, śćyg'eł, mstręb, taskuł(-ka), paznok'{-eć).

Uwaga. W wyrazach pochodzenia obcego morfematy, uznawane przez przeciętne poczucie językowe za rdzenie, mogą się niekiedy składać więcej, niż z dwóch zgłosek, np. imperjum, fundament, paradyz.

Układ przytoczonych wyżej postaci fonologicznych rdzenia zależy w rzeczywistości językowej od tych kategoryj formalno-znaczeniowych, które nazywamy częściami mowy. Każda część mowy ma właściwe sobie postaci morfematów rdzennych.

1) Rdzenie rzeczownikowe, przymiotnikowe i liczebnikowe mają, w przeciwstawieniu do rdzeni zaimkowych, tę ograniczającą ich budowę fonologiczna właściwość, że nie mogą się składać z jednego tylko fonematu, a w przeciwstawieniu do rdzeni zaimkowych i czasownikowych nigdy nie mają na końcu zgło-