9733773814

Dalsze informacje na temat Hory danego obszaru możemy uzyskać dzięki analizie spektrum częstości występowania odnotowanych na nim gatunków. Powszechnie przyjmowane określenia częstości (np. rzadki, niezbyt częsty) w znacznym stopniu mają charakter umowny, jednakże zawsze podstawową wartością decydującą

0    przynależności gatunku do danej kategorii częstości jest jego liczba stanowisk lub ich udział procentowy w ogólnej liczbie jednostek kartogramu. Porównanie spektrum częstości występowania badanego terenu z innymi regionami jest utrudnione z kilku przyczyn. Przede wszystkim różnią się one wielkością zajmowanej powierzchni, a co za tym idzie — maksymalną liczbą jednostek kartogramu. Gdy np. na obszarze, który obejmuje 20 kwadratów badawczych, dany gatunek występuje w obrębie pięciu z nich, trudno go uznać za bardzo rzadki, natomiast jeżeli teren ten zajmuje 200 jednostek kartogramu, to wydaje się to dobrze uzasadnione. Inna jest także liczba wyróżnianych kategorii częstości występowania — najczęściej jest ich 6—8, ale niekiedy może być nieco więcej lub mniej. Odmienne są również przedziały liczby stanowisk przyjmowane dla poszczególnych kategorii częstości. Uwzględniając przy porównywaniu Hory badanego terenu z innymi regionami wymienione powody, stwierdzono, że jej spektrum częstości występowania nie różni się znacząco od tych, które przedstawili autorzy podobnych opracowań. tzn. wykazuje również znaczną przewagę gatunków bardzo rzadkich i rzadkich nad tymi, które zostały zaliczone do pozostałych kategorii częstości występowania.

Innym aspektem analizy Hory może być jej struktura systematyczna. Kolejność najliczniej reprezentowanych rodzin we Horze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej nie różni się wyraźnie od Hor innych regionów naszego kraju (Chmiel 1993; Jackowiak 1990; Piotrowska

1    in. 1997; Sudnik-’Wójcikowska 1987a; Urbisz As. 1996). W porównaniu z florą Polski, badany teren wyróżniają nieco wyższe udziały procentowe gatunków należących do rodzin: Lamiaceae, Fabaceae, Scrophulariaceae, Poaceae i Brassi-caceae. Wynika to prawdopodobnie z relatywnie dużego udziału siedlisk kserotermicznych na tym obszarze, ponieważ w obrębie tych rodzin spotykamy wiele gatunków ciepłolubnych. Natomiast niższe udziały procentowe stwierdzono w przypadku rodzin: Cyperaceae, Ranunculace-ae, Asteraceae i Caryophyllaceae, co można

108 wytłumaczyć stosunkowo mniejszym udziałem

siedlisk wilgotnych oraz sztucznych na badanym terenie.

Pod względem przynależności syntaksono-micznej flora rodzima Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej wyróżnia się największymi liczbami gatunków z klasy Querc.o-Fagetea (200) oraz Festuco-Brometea (176). W innych przykładowych opracowaniach (Urbisz As. 1996; Urbisz Al. 2001; Dubiel 2003) dominują gatunki z klasy Molinio-Arrhenatheretea albo Querco-Fage-tea. Wśród 71 gatunków (tabela 18), które występują wyłącznie albo znacznie częściej na badanym terenie niż w sąsiednich makroregionach (Wyżyna Śląska i Niecka Nidziańska), również zdecydowanie przeważają taksony z klas Quer-co-Fagetea (23) oraz Festuco-Brometea (15).

Kolejnym elementem, który wyróżnia Horę Jury Krakowsko-Częstochowskiej, jest duża liczba gatunków ciepłolubnych — 162. Również w tym przypadku trudno jest porównać ich udział w badanej Horze w stosunku do innych regionów, ponieważ różni autorzy przyjmują odmienne kryteria ich wyróżniania. B. Babczyń-ska-Sendek (2005) w monograficznym opracowaniu poświęconym kserotermom Wyżyny Śląskiej — w granicach przyjętych za S. Gilewską (1972) — zaliczyła do tej grupy roślin 101 gatunków. Biorąc pod uwagę znacznie większą powierzchnię tego regionu w porównaniu z Wyżyną Krakowsko-Częstochowską, można zauważyć, że Wyżyna Śląska jest o wiele uboższa w gatunki kserotermiczne. Niewiele gatunków z tej grupy odnotowano także na Pogórzu Spiskim (Nikel 2006) — 58, na Pogórzu Śląskim — 25, i w Kotlinie Oświęcimskiej — 21 (Zając M. 1990). Najwięcej kserotermów (ponad 200 gatunków) występuje na terenie Niecki Nidziań-skiej (Szwagrzyk 1987). Gatunki ciepłolubne, odnotowane na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, które nie występują w sąsiednich regionach. są nieliczne (Bupleurum falcatwn, Ca-rex pedifonnis, Galium cracovien.se _f Hieracimn fallax, Melica transsihanica i Thymus praecox).

Bardzo ważną grupą roślin, która decyduje o odrębności florystycznej Wyżyny Krakowsko--Częstochowskiej, są gatunki górskie schodzące na niż — poza górami i pogórzem, zaobserwowano ich tu najwięcej w skali kraju — aż 85 (rozdz. 5.1.6). Udział procentowy tej grupy gatunków we Horze rodzimej Wyżyny (7,45%) jest wyższy niż w sąsiednich regionach (Niecka Nidziańska, Wyżyna Śląska), a jednocześnie podobny do udziałów odnotowanych na terenach podgórskich, takich jak Pogórze Śląskie (Za-