Catherine Simons Kłamstwa na temat benzyny bezołowiowej cz 1

KAAMSTWA NA TEMAT
KAAMSTWA NA TEMAT
BENZYNY BEZOAOWIOWEJ
BENZYNY BEZOAOWIOWEJ
kreślenia bezołowiowa i ołowiowa (w Polsce benzynę ołowiową nazywa
Osię potocznie etyliną i tą nazwą będziemy się posługiwali w dalszej części
tego artykułu przyp. tłum.) są bardzo mylące. Sugerują one bowiem, jakoby
etylina była zanieczyszczona czymś bardzo paskudnym, to znaczy ołowiem, zaś
Koncerny zajmujące
benzyna bezołowiowa była nieskazitelnie czysta. To prawda, że etylina zawiera
ołów, który rzeczywiście nie należy do zdrowych substancji, zaś świadomość, że
się wydobyciem
wydobywa się on z rur wydechowych milionów samochodów, nie daje powodów do
zadowolenia. Jak się jednak okazuje, benzyna bezołowiowa jest substancją o znacz-
i przeróbką ropy
nie gorszych właściwościach. Ale zacznijmy od początku.
Kiedy po raz pierwszy skonstruowano silnik z komorą wewnętrznego spalania
naftowej wmówiły
przeznaczony do pojazdu, który nosił wówczas nazwę automobilu , był on
napędzany substancją zwaną spitytusem silnikowym . Według dzisiejszych kryte-
nam, że benzyna
riów ów spitytus silnikowy był wyjątkowo czystym paliwem i jeśli był właściwie
spalany, głównymi składnikami spalin były para wodna, dwutlenek węgla i śladowe
bezołowiowa jest
ilości czterowartościowego węgla. Stosowanie tego paliwa wiązało się jednak
z dwoma poważnymi problemami.
zdrowsza od
Po pierwsze i najważniejsze, był to produkt bardzo czysty, z czym wiązały się
wysokie koszty rafinacji, których wytwarzające go firmy wcale nie miały ochoty
ołowiowej, tak dla
ponosić bądz też uważały, że mogą one sprawić, iż cena paliwa będzie zbyt wysoka,
aby automobil mógł stać się czymś powszechnie dostępnym.
nas, jak i naszego
Po drugie, pierwsze komory spalania miały w porównaniu z dzisiejszymi bardzo
niski stopień sprężania. Wraz ze wzrostem tempa produkcji samochodów oraz
środowiska. Jak się
wzrostem mocy silników, w jakie je wyposażano, wzrastał stopień sprężania, gdyż
był to jeden z najprostszych sposobów zwiększenia mocy silnika bez konieczności
jednak okazuje,
zwiększania jego pojemności.
Te dwa problemy współistniały ze sobą przez pewien czas, dopóki nie skon-
jest to bezczelne
struowano silnika V-8. Z jednej strony paliwa stawały się coraz gorzej oczyszczone,
czyli bardziej zanieczyszczone składnikami, które zmniejszały wydajność silnika,
kłamstwo polegające
z drugiej zaś konstruowano jednostki napędowe o coraz większym stopniu spręża-
nia, co zmuszało do produkowania paliwa o dokładnie określonych parametrach.
na ukrywaniu
Wraz z pojawieniem się silników wysokoprężnych osiągnięto stan, w którym silniki
nie chciały pracować na paliwie dostarczanym przez rafinerie. Pracujący pod
niewygodnych
obciążeniem silnik przejawiał coś, co określono mianem pinging (przedwczesny
zapłon). Istota tego zjawiska polegała na tym, że mieszanka paliwowo-powietrzna
faktów.
w wyniku zwiększonego sprężania wybuchała przed czasem, co wywoływało
nierówną pracę silnika, jego gaśnięcie przy pokonywaniu wzniesień oraz wiele
innych niekorzystnych objawów.
Lista możliwych rozwiązań tego problemu była bardzo krótka. Producenci
samochodów mogli wrócić do silników o niskim stopniu sprężania a rafinerie do
produkowania wysoko oczyszczonego paliwa lub należało znalezć coś, co po
Część 1
dodaniu do paliwa likwidowałoby zjawisko przedwczesnego zapłonu.
Pierwsza możliwość była nie do zaakceptowania przez producentów samo-
chodów, którzy już od lat przyjęli strategię rynkową opartą na dostarczaniu coraz
mocniejszych silników. Nikt nie był przygotowany na podjęcie ryzyka związanego
z produkcją mniej wydajnych, słabszych od tych, które oferowano wcześniej,
silników.
Catherine Simons
Druga możliwość była nie do zaakceptowania przez rafinerie. Doprowadziły one
do perfekcji technologię produkcji paliwa o niewielkim stopniu oczyszczenia po tak
na podstawie artykułów
niskich kosztach i w takich ilościach, że były one na najlepszej drodze do stania się
najbogatszymi i najpotężniejszymi przedsiębiorstwami na naszej planecie. Rafinerie
Petera Sawyera
nie miały najmniejszego zamiaru zwiększać kosztów wytwarzania swojego produk-
Grahama Alluma
tu, a co za tym idzie zniechęcania ludzi do zalet i korzyści płynących
z posiadania własnego samochodu.
Simona Grose a
Trzecia możliwość była jedyną możliwą do zaakceptowania. Należało jedynie
znalezć coś, co dałoby się wytwarzać niskim kosztem i po dodaniu do benzyny
WRZESIEC-PAyDZIERNIK 1998 NEXUS " 15
zapobiegałoby przedwczesnemu zapłonowi w warunkach wy- dodatkowy problem. Otóż końcowe produkty tej katalizy były
sokiego sprężania. Okazało się, że takie własności posiada w wielu wypadkach dużo szkodliwsze od pierwotnych tlen-
zwykły ołów w ten sposób narodziła się etylina. ków. Wiedza o tym pozostawała bezużyteczna przez kilka
W latach sześćdziesiątych wysokogatunkowa ropa naftowa dziesięcioleci.
charakteryzująca się niską zawartością siarki i azotu stała się tak
dużą rzadkością, że za jej dostawy płacono premiowe ceny. Ten WIELKI KANT
rodzaj ropy naftowej był najbardziej poszukiwany przez producen- W końcu chmury tlenków siarki i azotu, znane bardziej
tówbenzyny, atoztegowzględu, żeusuwaniezanieczyszczeńdo pod nazwą smogu stały się do tego stopnia nieznośne, że
poziomu możliwego do zaakceptowania jest procesem trudnym opinia publiczna zmusiła amerykańską legislaturę do po-
i kosztownym. Rafinerie przetwarzały coraz większe ilości tańszej szukiwania rozwiązania. Oczywiście zaczęto od koncernów
ropy naftowej zawierającej duże ilości siarki i azotu bez zmiany naftowych, które głośno i oczywiście kłamliwie twierdziły, że
procesu technologicznego, co doprowadziło do jeszcze większej ten problem jest rezultatem zbyt dużej ilości samochodów .
emisji dwutlenku siarki i tlenku azotu. Ludzie zaczęli narzekać nie Istnieją tylko dwa rozwiązania twierdzili przed-
tylko na zanieczyszczenie środowiska, ale jeszcze bardziej na stawiciele koncernów. Należy ograniczyć liczbę samo-
okropny smród. Chmury smogu unoszące się nad większymi chodów albo wyposażyć je w coś, co zneutralizowałoby
miastami Ameryki i Australii wcale nie były, jak sądzi większość szkodliwe spaliny i ograniczyło ich emisję.
ludzi, wynikiem bardzo dużej ilości samochodów na drogach, choć Czy coś takiego jest możliwe? spytali twórcy prawa.
oczywiście był to czynnik znaczący. Głównym powodem był jednak Oczywiście! oświadczyły koncerny naftowe. Jest
olbrzymi wzrost ilości tlenków siarki coś takiego jak katalityczne kon-
i azotuwspalinach, którybył wynikiem wertory , które można włożyć do
Należało więc przeprowadzić
rosnącej ilości zanieczyszczeń w sa- układu wydechowego każdego sa-
kampanię, której celem
mych paliwach. Firmy zajmujące się mochodu.
byłoby przekonanie ludzi, że
wydobyciem i przeróbką ropy naftowej Twórcy prawa stwarzali wpraw-
ponownie stanęły przed dylematem: etylina stanowi śmiertelne dzie pozory, że zajmują się tym pro-
oczyszczać swoje produkty czy znalezć blemem, lecz w rzeczywistości nie
zagrożenie dla środowiska&
inne rozwiązanie nie powodujące mieli zamiaru ingerować w prawo
kampania ta nie miała nic
zmniejszenia zysków. ludzi do jeżdżenia własnym samo-
wspólnego z ołowiem
Teorie chemiczne oraz praktyczne chodem. Uważano, że ingerowanie
zasady konwersji katalitycznej znane są w to byłoby politycznym samobójst-
chodziło głównie
od lat. Koncerny naftowe od dawna wem, zwłaszcza że pod ręką nie było
o przekonanie ludzi, aby
wiedziały, że mogą zastosować te żadnego alternatywnego rozwiąza-
stosowali paliwo, które nie
procesy do dalszego oczyszczania pro- nia w stosunku do konwertorów. Nie
duktów powstających w wyniku przeró- niszczyłoby konwertorów
mieli też ochoty wysłuchiwać różne-
bki ropy naftowej. Oznaczałoby to go rodzaju ekstremistów , którzy
i jednocześnie nie wymuszało
jednak konieczność gruntownych mo- usiłowali wyjaśnić im, że cały ten
na spółkach naftowych
dernizacji rafinerii. W tej sytuacji problem wynika przede wszystkim
uznały, że znacznie lepiej byłoby, gdyby obowiązku oczyszczania z rodzaju ropy i że jedynym roz-
te koszty udało się scedować na kogoś wiązaniem na dłuższą metę jest
swoich produktów&
innego. A jeszcze lepiej, gdyby udało się zmuszenie koncernów naftowych do
znalezć kogoś, kto zgodziłby się ponieść oczyszczania swoich produktów.
wszelkie koszty wynikające z emitowania wspomnianych tlenków. Rzecz w tym, że wkład tego rodzaju ludzi do kampanii
W latach pięćdziesiątych podjęto znaczne wysiłki mające wyborczych jest oczywiście znikomy, podczas gdy towarzystwa
na celu utylizację CO2 pochodzącego z takich urządzeń jak naftowe potrafią przeznaczyć na ten cel miliony dolarów.
elektrownie węglowe i olejowe próbując wykorzystać go do Tak więc firmom naftowym pozostał tylko jeden problem
zwiększenia produkcji roślinnej. Wysiłki te zakończyły się do rozwiązania. Chodziło o to, że chociaż platyna nie wcho-
niepowodzeniem z powodu bardzo szkodliwego wpływu in- dziła w związki z produktami spalania benzyny, chętnie
nych zanieczyszczeń obecnych w spalinach. Chodziło tu głów- wchodziła w związki z ołowiem, i to do tego stopnia, że
nie o te same związki, a mianowicie tlenki siarki i azotu. spalenie jednego pełnego baku benzyny ołowiowej w samo-
W czasie prowadzenia doświadczeń odkryto, że przepusz- chodzie wyposażonym w katalityczny konwertor doprowadza-
czanie spalin przez filtr platynowy powoduje katalityczne ło go do stanu kompletnego zużycia. (Z tego właśnie powodu
przekształcenie tlenków w inne związki, których przedostawa- istnieje oficjalny zakaz napełniania baku samochodu prze-
niu się do szklarni produkujących żywność można było zapo- znaczonego do jazdy na benzynie bezołowiowej etyliną).
biec. W owym czasie metoda ta była ekonomicznie nieuzasad- Kłopot polegał na tym, że koncerny naftowe nie mogły
niona, ponieważ platynowe konwertory są bardzo drogie, zaprzestać dodawania ołowiu do benzyny, ponieważ pierwo-
szybko się zużywają i wymagają częstej wymiany. Był jeszcze tna przyczyna jego obecności w benzynie wyeliminowanie
przedwczesnego zapłonu wciąż istniała. Ist-
niały wprawdzie alternatywne dodatki, które
można było zastosować, lecz miały one tę
wadę, że były zródłem powstawania związków
znacznie bardziej szkodliwych od tych, któ-
rych zródłem był ołów. Po dodatniej stronie
ich zastosowania można było zapisać to, że te
szkodliwe związki dawało się odfiltrować przy
pomocy katalitycznych konwertorów.
Należało więc przeprowadzić kampanię,
której celem byłoby przekonanie ludzi, że
16 " NEXUS WRZESIEC-PAyDZIERNIK 1998
etylina stanowi śmiertelne zagrożenie dla środowiska i że Jeśli ktoś wątpi, że to jakość benzyny, a nie ilość samo-
jedynym rozwiązaniem jest zaprzestanie jej używania i zastą- chodów była przyczyną narastania chmur smogu, powinien
pienie jej benzyną bezołowiową przy jednoczesnym przepu- uważniej przyjrzeć się danym statystycznym. Mimo iż ilość
szczaniu spalin przez katalityczny konwertor. Kampania ta samochodów rosła, to jednak przyrost ten był prawie stały,
przekonałaby ludzi, że ustawodawcy wymusili zastosowanie natomiast w szczycie wojny o smog wzrost poziomu emisji
katalitycznych konwertorów i jednocześnie załatwiła koncer- szkodliwych związków był cztery razy większy od tempa
nom naftowym rozwiązanie ich podstawowego problemu, wzrostu liczby samochodów. Co więcej, nastąpił stopniowy
jakim był zwiększony poziom związków siarki i azotu w ich wzrost cen benzyny i potrzebą chwili stały się ekonomiczne
produktach. Jak już się zapewne każdy zorientował, kampa- silniki. Inaczej mówiąc, mimo iż wzrastała ilość posiadanych
nia ta nie miała nic wspólnego z ołowiem chodziło głównie przez ludzi samochodów, to konsumpcja benzyny rosła w tym
o przekonanie ludzi, aby stosowali paliwo, które nie niszczyło- samym czasie w znacznie mniejszym stopniu, niż to powinno
by konwertorów i jednocześnie nie wymuszało na spółkach wynikać z przyrostu liczby samochodów.
naftowych obowiązku oczyszczania swoich produktów, po-
zwalając im w ten sposób dalej sprzedawać zanieczyszczone (Opracowano na podstawie: Peter Sawyer, Geen Hoax Effect,
produkty i przerzucić odpowiedzialność oraz koszty oczysz- Groupacumen Publishing, Wodonga, Victoria, Australia,
czenia powietrza na barki użytkowników samochodów. 1990).
kresu nr 2 nie przedstawiono na zynie. To przetwarzana przemysło-
OBRZYDLIWE KAAMSTWA
wspomnianym spotkaniu Okrągłego wo żywność i woda są przede wszys-
I STATYSTYKI
Stołu. To na jego podstawie stwo- tkim jego zródłem.
To zwykłe oszustwo powie- rzono wykres nr 1 wybierając z nie- Jednym ze zródeł ołowiu znaj-
dział Barry Carbon, dyrektor Agen- go odpowiedni fragment. Ten pełny dowanego w krwi dzieci jest pusz-
cji Ochrony Środowiska Common- wykres pokazuje, że na przestrzeni kowana żywność. Przedstawiciele
wealthu. lat poziom ołowiu w krwi stopniowo australijskiego przemysłu twierdzą,
Patrzył właśnie na wykres obra- malał bez względu na okresowy że ilość ołowiu występującego w po-
zujący poziom ołowiu w krwi i ben- wzrost i spadek ilości ołowiu w ben- karmach przeznaczonych dla dzieci
zynie w Stanach Zjednoczonych zynie. zmalała w ciągu ostatnich 15 lat o 80
(patrz wykres nr 1), który został Profesor Roger Perry, specjalista procent. yródła ołowiu spożywane-
przedstawiony na lipcowym posie- w dziedzinie ochrony środowiska go wraz z pokarmem są uważane za
dzeniu Okrągłego Stołu ds. Ołowiu, i utylizacji odpadów z Królewskiego grozniejsze niż ołów obecny w po-
któremu przewodniczyła była Mini- College u w Londynie powiedział: wietrzu. Przeprowadzone niedawno
ster Ochrony Środowiska Ros Kelly. Cała ta sprawa z ołowiem w Australii badania potwierdzają
Udział w nim brali również jej sta- w benzynie była błędnie interpreto- w całej rozciągłości, że ołów obecny
nowi odpowiednicy oraz przedsta- wana przez naukowców i środki ma- w powietrzu nie bywa przyczyną
wiciele przemysłu. sowego przekazu. Wzrost i spadek przekroczenia bezpiecznego pozio-
Nazwał to oszustwem, kiedy zo- poziomu ołowiu w krwi jest związa- mu tego pierwiastka w krwi austra-
baczył po raz pierwszy inny wykres, ny z ołowiem obecnym w farbach, lijskich dzieci ustalonego przez Na-
tym razem obrazujący poziom oło- wodzie, złączach lutowanych, pusz- rodową Radę ds. Zdrowia i Medy-
wiu w krwi i benzynie w Stanach kach z żywnością i temu podobnych cyny.
Zjednoczonych w dłuższej perspek- rzeczach. Z politycznego punktu wi- Żaden z tych wysokich pozio-
tywie czasowej (patrz wykres nr 2). dzenia bardzo łatwo jest ignorować mów ołowiu nie ma związku z jego
Wykres nr 1 przedstawia bezpo- tego typu jego zródła. Rzut oka na obecnością w powietrzu.
średni związek pomiędzy ołowiem ten wykres [nr 2] pokazuje brak (yródło: Simon Grose, The Canber-
zawartym w benzynie i krwi. Wy- związku z ołowiem zawartym w ben- ra Times, 26 marca 1994 roku).
PORÓWNANIE ZAWARTOŚCI OAOWIU W KRWI W STOSUNKU
Zakres
Milion funtów ołowiu
DO ILOŚCI OAOWIU W BENZYNIE DLA USA
przedstwiony
w benzynie na rok
Okrągłemu
Stołowi
BENZYNA
POZIOM OAOWIU W KRWI
Lata
Wykres 1. Wykres ten przedstawia wyrazną zależność między Wykres 2. Kropki na szarym tle obejmują około 76 procent
ilością ołowiu w krwi i ilością olowiu w benzynie w USA. badań poziomu ołowiu w krwi. Przedział z lat 1976-1980
został wybrany do sporządzenia wykresu nr 1.
WRZESIEC-PAyDZIERNIK 1998 NEXUS " 17
Średnia zawartość ołowiu w krwi w mg na decylitr
Ilość ołowiu zużytego w ciągu 6 miesięcy w tys.ton
Przeciętna zawartość ołowiu w krwi w ug na decylitr
BENZYNA BEZOAOWIOWA PRZYCZYN ZAGROŻENIA ŻYCIA
ak więc wmówiono nam, że nasze stare samochody on w nich z benzyny? Tego właśnie problemu dotyczyły
Tmuszą odejść do lamusa, ponieważ ich brudne debaty toczące się na początku lat osiemdziesiątych. Pre-
spaliny z ołowiem na czele stanowią zagrożenie dla zdro- zentowano cały szereg sprawozdań, które wyrażały cał-
wia całej ludzkiej społeczności. kowicie przeciwstawne poglądy, zaś National Energy Ad-
Doktor David Warren, emerytowany pracownik nau- visory Committee (Państwowy Komitet Doradczy ds. Ene-
kowy Departamentu Obrony i (na początkach lat osiem- rgii) oświadczył, że jak dotąd �nie stwierdzono ani jed-
dziesiątych, kiedy debata na temat bezołowiowej benzyny nego klinicznego przypadku zatrucia ołowiem pochodzą-
nabierała rozpędu) doradca do spraw energetyki rządu cym ze spalin samochodowych.
stanu Wiktoria (Australia), wystąpił 28 lutego 1994 roku Na całym świecie przeprowadzano testy i toczono
gościnnie na kwartalnym zgromadzeniu AOMC. Oto stre- spory. We Frankfurcie podjęto decyzję o zmniejszeniu
szczenie tez zawartych w jego wystąpieniu: ilości ołowiu w benzynie z 0,4 do 0,15 grama na litr, czyli
prawie o dwie trzecie.
WPROWADZENIE OAOWIU Jeśli ołów jest szkodliwy, to powinien wywierać wpływ
Na początku lat dwudziestych Thomas Midgie po- na społeczeństwo. Jeśli benzyna jest zródłem części ołowiu
szukiwał czegoś, co łączyłoby się z wolnymi rodnikami, aby w ludzkich organizmach i zmniejsza się w niej jego
zapobiec �stukaniu silnika [chodzi o stukanie silnika zawartość o dwie trzecie, to każdy naukowiec potwierdzi,
wywołane przedwczesnym zapłonem przyp. tłum.]. Od- że takie zmniejszenie musi wywołać jakieś skutki, a jeśli
krył on, że pierwiastki takie jak wystąpi ich brak, to będzie to zna-
platyna, srebro i ołów są zdolne do czyło, że zawartość ołowiu w ben-
Prawdziwym powodem
związania tychże rodników. Mid- zynie nie ma w ogóle żadnego
wprowadzenia benzyny
gie stwierdził, że gdyby udało się wpływu na stan zdrowia ludzi.
wprowadzić do mieszaniny tlenek bezołowiowej była chęć Ostateczne wyniki są następują-
ołowiu, to prędzej lub pózniej wol- ce: �Ponieważ obserwowalne zmia-
zamontowania w samo-
ne rodniki zderzyłyby się z cząs- ny wynikają wyłącznie ze statystycz-
chodach katalitycznych
teczkami tlenku ołowiu, co dopro- nego rozrzutu (inaczej mówiąc ża-
konwertorów w celu
wadziłoby do przekształcenia go den kolejny pomiar nie da wyników,
w dwutlenek ołowiu, jako że ołów które będą jednakowe z poprzed-
pozbycia się tlenków azotu
ma cztery wiązania i rozpada się nim) oznacza to, że ołów pochodzą-
oraz węgla, a także oparów
następnie na ołów, Pb2, i tlen, O2, cy z benzyny nie ma związku z tym
nie spalonej benzyny, które
lecz reakcja ulega spowolnieniu. pierwiastkiem wchłanianym przez
Szukając sposobu na wprowa- ludzi razem z pokarmem lub innej
wydobywały się z rur
dzenia ołowiu do mieszanki Mid- formie, jak to sugerowano. Gdyby
wydechowych. Niestety
gie odkrył związek o nazwie czte- tak było, we krwi ludzi zaobserwo-
ołów psuł te konwertory
roetylek ołowiu, który jest podob- wano by już znacznie większy i stały
ny do składników występujących i to była jedyna przyczyna spadek poziomu tego pierwiastka.
w benzynie. Najważniejszą jego Krótko mówiąc, przez pięć lat
usunięcia go z benzyny .
własnością jest zdolność rozpusz- badano grupę prawie tysiąca osób
czania się w benzynie. Drugą waż- i nie stwierdzono u nich jakiejko-
ną cechą jest to, że paruje tak jak benzyna, co oznacza, że wiek zmiany poziomu ołowiu w ich organizmach mimo
miesza się z parami benzyny. Trzecia własność to zdolność znacznego zmniejszenia ilości tego pierwiastka w benzynie.
do wydzielania ołowiu w wysokich temperaturach wy- Profesor Uniwersytetu Londyńskiego, Lowthur, pod-
stępujących w cylindrze silnika, co prowadzi do pozo- kreśla, że ołów, który ulatnia się w powietrze wraz ze
stawienia atomów ołowiu w mieszance i uwolnienia związ- spalinami jest wypalany w temperaturze od 2000 do 3000
ków etylu. Ołów łączy się z wolnymi rodnikami i spowalnia stopni Celsjusza niczym cegła budowlana, tyle że mikro-
przebieg reakcji. skopijnych rozmiarów. Tego rodzaju ołów nie jest wchła-
Badania Midgie a podniosły liczbę oktanową paliwa niany przez płuca i nie da się nawet rozpuścić w rozcień-
z 50 do 65. Kolejne doświadczenia, wykonane już w rafine- czonym kwasie solnym występującym w żołądku.
riach, doprowadziły do opracowania metody reformowa- To oznacza, że ołów znajdowany w ludzkim organizmie
nia krakingowego i umożliwiły zwiększenie liczby oktano- nie pochodzi z powietrza.
wej do 89. Następnie angażując odpowiednie środki finan- Co więcej, można zmierzyć zawartość ołowiu wydala-
sowe i stosując zaawansowane metody badawcze dopro- nego wraz ze spalinami. Pomiar ten przeprowadza się na
wadzono liczbę oktanową paliwa do 110 dla celów skraju drogi i jego wynik podaje w gramach na metr
lotniczych . sześcienny powietrza. Okazuje się, że już w odległości
trzech metrów od drogi ilość ołowiu zawarta w powietrzu
WYSTPIENIE ZIELONYCH maleje drastycznie, ponieważ jest to bardzo ciężki kurz.
�Oczyścić spaliny samochodowe! rozlegało się Mimo iż jego drobiny są bardzo małe, są one niezwykle
wołanie. ciężkie i bardzo szybko osiadają na ziemi .
Od roku 1975 następuje ograniczanie ilości ołowiu
w benzynie, ponieważ ołów to trucizna takie jest po- WKROCZENIE NA SCEN POLITYKÓW
wszechne przekonanie. Gwoli ścisłości staje się on truciz- (W roku 1983 dr Warren był naukowym doradcą
ną dopiero wtedy, gdy dostaje się do ludzkiego ciała. Komitetu ds. Zasobów Energetycznych)
Wiedząc, że ołów staje się trucizną po wprowadzeniu Tak więc stoimy przed pytaniem: �Czy mamy usunąć
go do ludzkiego ciała, zastanówmy się teraz, czy bierze się ołów z benzyny, to znaczy, czy mamy wprowadzić benzynę
18 " NEXUS WRZESIEC-PAyDZIERNIK 1998
bezołowiową? Prawdziwym powodem wprowadzenia RYZYKO UTRATY ZDROWIA W WYNIKU STOSOWANIA
benzyny bezołowiowej była chęć zamontowania w samo- BENZYNY BEZOAOWIOWEJ
chodach katalitycznych konwertorów w celu pozbycia się Już wtedy dr Warren miał świadomość, że afera z oło-
tlenków azotu oraz węgla, a także oparów nie spalonej wiem była przesadnie rozdmuchana i że niebezpieczeńst-
benzyny, które wydobywały się z rur wydechowych. Nie- wo wynikające ze stosowania aromatycznych polepszaczy
stety ołów psuł te konwertory i to była jedyna przyczyna liczby oktanowej, takich jak na przykład benzen, jest
usunięcia go z benzyny. Większość krajów skazała ołów na znacznie większe niż w przypadku ołowiu.
banicję, aby wprowadzić konwertory, natomiast my [cho- W rzeczywistości to świństwo jest tak niebezpieczne,
dzi o Australijczyków przyp. tłum.] zrobiliśmy to, sądząc, a nawet potencjalnie śmiertelne, że radzę nie używać go
że jest on niebezpieczny. w żadnym samochodzie nie posiadającym katalitycznego
Tak więc przygotowałem przemówienie powiada konwertora. Za nic w świecie nie należy używać go
dr Warren i przekonałem Komitet około tuzina w kosiarkach do trawników, piłach mechanicznych, sil-
osób z obu partii [Australia ma system dwupartyjny nikach do łodzi i w żadnym wypadku myć nim części. Jeśli
przyp. tłum.] że ołów nie musi jego kropla spadnie na skórę, na-
być skazany na banicję i że nie tychmiast należy ją zmyć. Należy
W rzeczywistości to
musimy wprowadzać benzyny bez- unikać oparów benzyny w czasie
świństwo jest tak
ołowiowej, ponieważ nie istnieją napełniania baku oraz nie zbliżać
żadne przekonywające dowody ta- niebezpieczne, a nawet się do rury wydechowej, zwłaszcza
kiej konieczności. kiedy układ wydechowy nie jest
potencjalnie śmiertelne, że
Przygotowałem również kolej- rozgrzany. Należy pamiętać, że ka-
radzę nie używać go
ne przemówienie, które zostało talityczne konwertory nie działają,
w żadnym samochodzie nie
wygłoszone w parlamencie przez dopóki nie nagrzeją się do 400
ówczesnego posła z Ballarat. stopni Celsjusza .
posiadającym katalitycznego
W tym samym czasie w moje Brytyjczycy zdają sobie sprawę
konwertora. Za nic w świecie
ręce trafiło pismo od dra Bella, z ryzyka stosowania takiej benzyny
nie należy używać go
dyrektora wydziału zdrowia rządu do tego stopnia, że ich National
Nowej Południowej Walii. Pytał Society for Clean Air (Narodowe
w kosiarkach do trawników,
w nim, co ma być dodawane do Stowarzyszenie Na Rzecz Czyste-
piłach mechanicznych,
benzyny zamiast ołowiu w celu go Powietrza) wycofało poparcie
silnikach do łodzi i w żadnym
zwiększenia jej liczby oktanowej. dla benzyny bezołowiowej!
�Jeśli usuniemy ołów pisał wypadku myć nim części. Badania dra Warrena wykaza-
�to jest oczywiste, że musimy ły, że ołów znajdujący się w ludz-
Jeśli jego kropa spadnie na
dodać coś innego, aby móc jezdzić kiej krwi nie pochodzi z powietrza.
skórę, natychmiast należy ją
naszymi samochodami. Może to Pochodzi on z posiłków i napojów,
zmyć. Należy unikać oparów
być benzen, toluen, ksylen, dwu- głównie z puszkowanej żywności,
metylobenzen lub mezytylen. farb produkowanych na bazie oło-
benzyny w czasie napełniania
Wszystko to są związki pierście- wiu oraz ołowianych rur.
baku oraz nie zbliżać się do
niowe i niebezpieczeństwo wyni- Badania wykazały, że poziom
rury wydechowej, zwłaszcza
kające z ich stosowania jest po- ołowiu w ludzkiej krwi jest wyższy
dobne. O niektórych z nich mówi w krajach, gdzie ludzie piją wodę
kiedy układ wydechowy nie
się nawet, że są rakotwórcze, inne pochodzącą ze studni artezyjskich
jest rozgrzany& .
zaś podejrzewa się o to. Nosimy na przykład u górali z Nowej
się z zamiarem usunięcia ołowiu, Gwinei lub mieszkańców odleg-
mimo braku dowodów na jego zły wpływ na nasze zdro- łych wysp, gdzie praktycznie nie ma samochodów niż
wie, i jednocześnie chcemy wprowadzić substancje, które u ludzi mieszkających w samym centrum Melbourne.
z całą pewnością zwiększą częstotliwość występowania
raka w naszym kraju. ALTERNATYWY
Odpowiedz, którą otrzymał, brzmiała: �Mamy konwer- Jak sobie zapewne niektórzy przypominają, jakiś czas temu
tory, które zniszczą te związki. pisałem o urządzeniu wynalezionym przez A. Bodycomba.
Jak wiadomo jednak, konwertory nie działają, dopóki Urządzenie to spełnia zasadniczo tę samą funkcję co konwertor
nie zostaną ogrzane do pewnej temperatury, czyli nie katalityczny, to znaczy, usuwa ze spalin dwutlenek węgla i nie
działają przez mniej więcej pierwszych pięć kilometrów spaloną część paliwa i, co więcej, ołów. Zatem zastosowanie go
jazdy, poza tym w czasie napełniania baku dodatkowo w ogóle nie wymagałoby wprowadzania benzyny bezołowiowej!
ulatniają się z niego szkodliwe opary. Urządzenie to było testowane na początku lat siedem-
W czasie wygłaszania referatu w parlamencie słuchały dziesiątych, lecz wygląda na to, że ci, którzy je badali,
go tylko dwie osoby: ja [dr Warren], aby sprawdzić, czy zupełnie zapomnieli o uzyskanych wynikach i wylansowali
zostanie on właściwie odczytany, oraz poseł-sprawozdaw- suche konwertory, jakie obecnie posiadamy.
ca. Odniosłem wrażenie, że dominowało przekonanie: A. Bodycomb mieszka w Melbourne i do dziś nie może
�Nie mieszajcie nam w głowach faktami, jesteśmy zdecy- zainteresować nikogo swoim urządzeniem.
dowani, ludzie chcą tego i tak będziemy głosować.
(Opracowano na podstawie artykułu Grahama Alluma
Nikt nie słuchał przemówienia, ponieważ chodziło tu
zamieszczonego w Restored Cars Magazine, nr 104).
o politykę partyjną. Obie partie twierdziły: �To, co ten
Przełożył Jerzy Florczykowski
człowiek ma do powiedzenia, nie ma znaczenia, chodzmy
do baru na drinka, a kiedy odezwie się dzwonek, wrócimy
W 2 części będzie mowa o zagrożeniach zdrowia wynika-
i oddamy swoje głosy i taki właśnie sposób zapadła
jących z używania benzyny bezołowiowej i katalizatorów.
decyzja!
WRZESIEC-PAyDZIERNIK 1998 NEXUS " 19

Wyszukiwarka