Wykład IX - 10.05.2011
Europejski Obszar Gospodarczy
(01.01.1994)
Polega to na tym, że kraje EFTA zapragnęły ściślejszej współpracy z jednolitym rynkiem wewnętrznym. Kraje EFTA były naturalnymi
partnerami handlowymi i gospodarczymi rynku Europejskiego. Kaje EFTA chciały uczestniczyd w jednolitym rynku wewnętrznym bez
granic. Powstała formuła, która zapewniła uczestnictwo i możliwośd kształtowania stosunków handlowych z krajami trzecimi na
dotychczasowych warunkach.
Norwegia, Islandia, Lichtenstein i wszystkie kraje UE należą do EOG.
Lichtenstein tworzy ze Szwajcarią wspólną unię handlową i walutową (Frank Szwajcarski)
Elementy EOG:
żð 29 obszarów negocjacyjnych, z czego 11 obszarów (nie byÅ‚y negocjowane) obowiÄ…zuje w EOG:
- Swoboda przepływu towarów
- Swoboda świadczenia usług i prawo zakładania przedsiębiorstw,
- Swoboda przepływu pracowników,
- Swoboda przepływu kapitału,
- Polityka transportowa,
- Polityka konkurencji,
- Polityka ochrony zdrowia i konsumenta,
- Badania i technologie informacyjne,
- Edukacja,
- Statystyka,
- Prawo Spółek.
żð RozdziaÅ‚y częściowo objÄ™te porozumieniem o EOG:
- Polityka socjalna,
- Ochrona środowiska,
- Energetyka,
- Rolnictwo,
- Rybołówstwo.
żð RozdziaÅ‚y objÄ™te Traktatem WE, ale nie wchodzÄ…ce w zakres EOG:
- Unia celna,
- Stosunki zewnętrzne,
- Instrumenty polityki socjalnej,
- Polityka regionalna,
- Polityka przemysłowa,
- Opodatkowanie.
żð Dziedziny wprowadzone przez Traktat z Maastricht:
- Unia ekonomiczna i monetarna,
- Polityka zagraniczna i bezpieczeostwa,
- Sądownictwo i sprawy wewnętrzne,
- Inne postanowienia.
żð RozdziaÅ‚y o charakterze ogólnym:
- Kwestie finansowe i budżetowe,
- Sprawy instytucjonalne,
- Pozostałe zagadnienia.
Specyfika IV rozszerzenia WE (1995):
Praktyczne pominięcie w negocjacjach akcesyjnych zagadnieo związanych z Jednolitym Rynkiem (były one negocjowane przy
tworzeniu EOG). Zdominowanie negocjacji przez kwestie związane z WPR, ochroną środowiska oraz kwestie tzw. II i III filaru UE . Chęd
utrzymania przez kraje kandydackie statusu kraju neutralnego.
Wschodnie Rozszerzenie UE:
Czerwiec 1993 - decyzja Rady. Sformułowano wówczas Kryteria Kopenhaskie. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej zaczęły
podpisywad z UE układy stowarzyszeniowe. Zapewniały to bliższą współpracę gospodarczą i polityczną. Obejmowały również pomoc
techniczną, administracyjną i finansową dla tych paostw. Pierwsze były Czechosłowacja, Polska i Węgry. Po ratyfikacji, układy te
weszły w życie w roku 1994. Po rozpadzie Czechosłowacji, renegocjowano układ i jego wejście w życie nastąpiło w 1995 roku.
Pozostałe kraje podpisywały układy w latach 1995-1999 (ostatni był układ ze Słowenią).
Po wejściu w życie układu, możliwe było złożenie wniosku o członkostwo - pierwsze były Węgry (31.03.1994) i Polska (05.04.1991).
Po ratyfikowaniu, składano wnioski o przyjęcie do UE. Przy układzie stowarzyszeniowym, Unia nie deklarowała przyjęcia paostw do
struktur UE.
Kryteria Kopenhaskie:
1. Kryteria polityczne (demokratyczne): osiągnięcie przez kraj kandydujący stabilności instytucji gwarantujących demokrację,
Integracja Europejska Strona 1
1. Kryteria polityczne (demokratyczne): osiągnięcie przez kraj kandydujący stabilności instytucji gwarantujących demokrację,
rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości.
2. Kryteria funkcjonowania gospodarki: funkcjonowanie gospodarki rynkowej.
3. Kryterium dodatkowe: istnienie potencjału mogącego sprostad konkurencji i siłom rynkowym Unii.
4. Zdolnośd do przyjęcia obowiązków wynikających z członkostwa, włączając wypełnianie w przyszłości celów Unii Politycznej,
Gospodarczej i Walutowej.
5. Kryterium niezależne: przyjęcie paostwa nie zahamuje dynamiki integracji wewnętrznej.
Najważniejsze etapy do Wschodnie Rozszerzenia:
- Przyjęcie przez Unię w 1994 roku Strategii Przedczłonkowskiej, przewidującej między innymi publikowanie przez KE dorocznych
raportów o postępach kandydatów (ORKE),
- Sporządzenie w 1995 roku przez KE analizy na temat rozszerzenia Unii (tzw. Biała Księga), przedstawiającej schemat integracji
krajów kandydackich z rynkiem wewnętrznym UE.
- Podpisanie Traktatu Amsterdamskiego podczas szczytu Rady Europejskiej 16-17 czerwca 1997 roku,
- Przedstawienie przez Komisję w lipcu 1997 roku tzw. Agendy 2000, będącej projektem kompleksowej reformy instytucji,
procedur i głównych dziedzin polityki UE. Agenda 2000 zawierała także opinie Komisji o wnioskach aplikacyjnych kandydatów,
- W 1997 roku, przyznano niektórym krajom kandydującym status krajów kandydujących (było to 6 paostw, wśród których były
Węgry i Polska)
Kwestie specyficzne dla Wschodniego Rozszerzenia UE:
- Kwestie wynikające ze zmienionej sytuacji zewnętrznej Unii (rozpad bloku sowieckiego, postępy globalizacji),
- Kwestie wynikające z nowych warunków akcesji (sytuacja wewnątrz Unii),
- Kwestie wynikające z charakteru krajów kandydackich.
Kwestie wynikające ze zmienionej sytuacji zewnętrznej Unii:
- Pierwsze rozszerzenie, wychodzące poza zimnowojenny podział na dwa rywalizujące ze sobą bloki,
- Możliwośd pojawienia się nowych linii podziałów w Europie na skutek rozszerzenia UE,
- Wprowadzenie przez Unię obligatoryjnych kryteriów akcesji,
- Liczne i złożone kryteria członkostwa: wynikające z wysokiego poziomu zaawansowania procesów integracyjnych w UE (unia
walutowa),
- Otwarcie gospodarek krajów kandydackich i pełne przyjęcie acquis communautair wstępny warunkiem akcesji,
- Uzależnienie rozszerzenia od gotowości Unii do przyjęcia nowych członków (koniecznośd przeprowadzenia reformy),
- Niepewnośd kandydatów co do ostatecznego kształtu Unii,
Kwestie wynikające z charakteru krajów kandydackich:
- Skala rozszerzenia: negocjacje z 12 kandydatami jednocześnie,
- Znaczny dystans w poziomie rozwoju gospodarczego między krajami członkowski a kandydatami,
- Bardzo duże zróżnicowanie wewnętrzne kandydatów,
- Długoletnia izolacja krajów EŚW od procesów, zachodzących w gospodarce światowej,
- Liczne mniejszości narodowe w krajach kandydackich (dotyczy w szczególności Słowacji, Rumunii oraz Turcji która wciąż
kandyduje).
Czas potrzebny członko UE na dojście do poziomu Unii Walutowej:
Kraj: Data przystÄ…pienia Liczba lat przeznaczonych
do WE: na dojście do UGiW:
Belgia, Holandia, Luksemburg, 1958 45
Francja, WÅ‚ochy, RFN.
Irlandia, Dania, Wielka Brytania. 1973 30
Grecja 1981 42
Portugalia 1986 29
Hiszpania 1986 32
Finlandia, Austria, Szwecja 1995 27
Kraje EŚW 2004-2007 Poniżej 20
Dorobek Prawny Wspólnot:
- Prawo pierwotne - Traktaty założycielskie,
- Prawo wtórne - stanowione w oparciu o postanowienia traktatów,
- Orzeczenia ETS,
- Rezolucje,
- Wspólne deklaracje i działania (WPZiB),
- Wspólne działania w ramach III filara (WSiSW),
- Porozumienia międzynarodowe zawarte z krajami trzecimi.
Kraje kandydujące przyjmują legislację Wspólnot w następujących dziedzinach:
- Swobody przepływu towarów, usług, osób i kapitału, zakładanie przedsiębiorstw;
Prawo konkurencji, monopole, podatki, przepisy weterynaryjne i fitosanitarne;
Integracja Europejska Strona 2
- Prawo konkurencji, monopole, podatki, przepisy weterynaryjne i fitosanitarne;
- Polityki wspólnotowe: handlowa, rolna, transportowa, regionalna;
- Unia gospodarcza i walutowa
- II i III filar UE.
Integracja Europejska Strona 3