Technologie sieciowe
wykład dla ZLI2
2007/2008
wykład 3
Agata Półrola
Wydział Matematyki i Informatyki UA

http://www.math.uni.lodz.pl/~polrola
Standard Ethernet
przykład sieci o topologii szyny
zaprojektowany w latach 70-tych jako  Experimental
Ethernet ; ok. 3Mbps
formalna specyfikacja  standard DIX (Digital  Intel
- Xerox), 10Mbps; 1980r.
Standard IEEE 802.3 (1985r.), tzw. 10Base-5.
Istnieje wiele odmian, np. 802.3a (10Base-2), 802.3i
(10Base-T), 802.3 j(10Base-F), 802.3u (100Base-
T4,100Base-TX, 100Base-FX), 802.3z (1000Base-
F), 802.3ab (1000Base-T), 802.3ae (10000Base-F)
Schemat oznaczania:
Przepustowość (Mbps)  10, 100, ...
Rodzaj transmisji:
Base  w paśmie podstawowym
Broad  w rozszerzonym
Rodzaj zastosowanego medium
2  cienki kabel koncentryczny (thin ethernet)
5  gruby kabel koncentryczny (thick ethernet)
T  skrętka (twisted pair)
F  światłowód (fiber optic)
Dodatkowe oznaczenia
np. X  transmisja w skrętce po jednej parze w każdą stronę, L 
zwiększona długość segmentu i inne
Rodzaje kabla koncentrycznego
tzw. gruby eternet  10Base5 - ThickNet (kable 50&! RG-
58 i RG-11); ograniczenie długości do 500m
tzw. cienki eternet  10Base2  ThinNet (kable 50&! RG-
58 ); ograniczenie długości do około 200m
Gruby Ethernet  podłączenie
Cienki Ethernet - podłączenie
Skrętka telefoniczna - połączenia
Złącza  cienki Ethernet
Skrętka  połączenie - cd
Skrętka telefoniczna - złącza
Adresy sprzętowe
Z każdym interfejsem hosta skojarzony jest unikalny
adres sprzętowy (hardware address, physical address,
MAC address). Zmiana karty sieciowej komputera
powoduje zmianę jego adresu sprzętowego
Adres w sieci Ethernet jest 48-bitowy
(np. 00:0C:F1:30:95:0A)
Typy adresów:
adres pojedynczego komputera (unicast address)
adres rozgłoszeniowy (broadcast address)  same jedynki
adres rozsyłania grupowego (multicast address)
Ramka 802.3
Poszczególne pola w ramce:
preambuła  ciąg bitów złożony z następujących na przemian zer i jedynek
SFD (start frame delimiter)  dwie jedynki, początek właściwej zawartości
destination  48-bitowy adres fizyczny odbiorcy
source  48-bitowy adres fizyczny nadawcy
length  ilość bajtów w polu danych
data (dane)  od 46 do 1500 oktetów; w przypadku mniejszej ilości danych do
przesłania pole jest dopełniane do tej wartości (ang. padding). Pole length
zawiera wówczas liczbę istotnych danych
CRC  suma kontrolna obliczana dla pól od destination do data włącznie
Protokół CSMA/CD
Protokół dostępu do medium transmisyjnego w sieci Ethernet
CSMA/CD oznacza Carrier Sense Multiple Access with Collision
Detection  wykrywanie fali nośnej w łączu wielodostępnym z
równoczesnym wykrywaniem kolizji
kolizja  sytuacja gdy kilka stacji transmituje równocześnie
Kolizja w sieci Ethernet
po wykryciu kolizji A i B przerywają transmisję i wysyłają
sygnał powiadamiający o kolizji (tzw. jam)
ponowna próba transmisji następuje po czasie wylosowanym z
pewnego ustalonego przedziału
jeśli kolejna próba zakończy się niepowodzeniem (kolizją), to
czas odczekiwania losowany jest z przedziału dwukrotnie
większego
podejmowane jest do 16 takich prób
Odmiany technologii Ethernet
10BaseT, 100BaseT
ramka o standardowym formacie; topologia gwiazdy;
skrętka, 10 / 100 Mbps; sieci lokalne
Gigabit Ethernet, Ethernet o szybkości 10Gb/s
ramka o standardowym formacie, pozwala na użycie łączy
punkt-punkt i wspólnych kanałów rozgłaszania (w
pierwszym przypadku umożliwia funkcjonowanie w trybie
pełnego dupleksu z szybkością 1000Mbps w obu
kierunkach, w drugim korzysta z CSMA/CD i w celu
osiągnięcia dobrej efektywności max. odległość między
węzłami musi być znacznie ograniczona).
A
ącza punkt-punkt korzystają z przełączników, wspólne
kanały z koncentratorów
Często wykorzystywane do łączenia wielu sieci lokalnych
o szybkości 10 i 100 Mbps. Początkowo Gigabit Ethernet
wykorzystywać światłowody, obecnie także skrętkę UTP
kat.5
Standard Token Ring
topologia pierścieniowa
prawo transmisji ma stacja posiadająca znacznik
(ang. token)
4-16 Mbps
Ramka Token Ring
Przekazywanie znacznika
Standard FDDI
topologia pierścienia z przekazywaniem
znacznika
łącza światłowodowe
transmisja do 100Mbps, FDDI-2  do 200
Mbps
używane w charakterze szkieletów
(backbone) sieci WAN
podwójny pierścień
FDDI - cd
Samoregeneracja pierścienia
Ramka FDDI
Zwiększanie rozmiarów sieci
Urządzenia sieciowe
wzmacniak (repeater)
amplifier (wzmacnia sygnały wraz z szumem);
signal regenerating repeater (regeneruje sygnał)
koncentrator (hub, repeater wieloportowy)
active hub (regeneruje sygnał)
passive hub
przełącznik (switch) - przek. sygnał do odp. segmentów
most (bridge) - zwiększa dł. segmentu, separuje ruch
mosty uczące się (learning bridges)
router - łączy kilka logicznie oddzielnych sieci
Koncentratory a przełączniki
koncentrator przetwarza sygnał (jest urządzeniem
warstwy fizycznej)
segmenty sieci połączone koncentratorami należą
do tej samej domeny kolizji
gdy 2 lub więcej węzłów należących do tych segmentów
jednocześnie transmituje, wystąpi kolizja i wszystkie węzły
przesyłające ramki wejdą w stan odczekiwania
problem  przy połączeniu segmentów za pomocą
koncentratorów domena kolizji rośnie (-> większe
prawdopodobieństwo kolizji)
Koncentratory a przełączniki - cd
koncentrator zazwyczaj nie buforuje ramek, więc
nie jest w stanie łączyć ze sobą segmentów LAN
działających z różnymi szybkościami
sieć połączona koncentratorami podlega
ograniczeniom dotyczącym danej wersji
technologii Ethernet
ograniczenia dotyczą maksymalnej dozwolonej liczby węzłów
domeny kolizji, maksymalnej odległości między dwoma hostami
domeny i maksymalnej dopuszczalnej liczby warstw architektury
wielowarstwowej (tj. takiej, w której hosty połączone są za pomocą
koncentratorów tworząc sieci lokalne, sieci lokalne połączone są z
sobą za pomocą kolejnej warstwy koncentratorów, powstałe w ten
sposób  większe sieci znów można łączyć koncentratorami itd
Koncentratory a przełączniki - cd
przełącznik przetwarza ramki (jest urządzeniem
warstwy 2 modelu OSI)
segmenty sieci połączone przełącznikami
stanowią (mimo połączenia) niezależne domeny
kolizji
przełączniki mogą łączyć sieci oparte na różnych
technologiach sieci lokalnych (np. 10BaseT,
100BaseT i Gigabit Ethernet)
sieci połączone przełącznikami nie podlegają
ograniczeniom rozmiaru dotyczącym sieci
lokalnych
Adresowanie w sieciach
Sieć fizyczna
W sieciach o wspólnym medium sygnał
wysyłany przez jedną stację dociera do
wszystkich innych.
Interfejs sieciowy każdej stacji odbiera
sygnał elektryczny i odczytuje przesłaną
ramkę
Wymiana informacji przeważnie nie
dotyczy wszystkich stacji naraz.
Adresy sprzętowe
Adresy sprzętowe (inaczej fizyczne, MAC
adresy) identyfikują jednoznacznie interfejs w
sieci fizycznej (adres - liczba)
Nadawca przesyłając informacje wskazuje adres
sprzętowy odbiorcy
Każda stacja dostaje wszystkie ramki, ale jej
interfejs sieciowy porównuje własny adres z
adresem w ramce i odrzuca ramki adresowane do
innych stacji
Adresy sprzętowe  c.d.
Sprzętowy interfejs sieciowy działa niezależnie
od procesora, zatem adres sprzętowy chroni
komputer przed reagowaniem na ramki nie
skierowane do niego
Ramka przeważnie zawiera dwa adresy
sprzętowe: adres nadawcy i adres odbiorcy.
Umieszczenie adresu nadawcy ułatwia odbiorcy
przesłanie odpowiedzi.
Adresy sprzętowe  c.d.
Format adresów jest różny w różnych sieciach
Sposoby przydziału adresów:
statyczne (przydzielane interfejsom przez
producenta)
konfigurowalne (przydzielane przez użytkownika
sprzętu sieciowego)
dynamiczny (przydzielane w momencie
uruchamiania stacji, np. losowane dopóki nie trafi się
na adres nie używany przez inny komputer)
Adresy w danej sieci nie mogą się powtarzać
Adresy sprzętowe  c.d.
Wiele programów sieciowych korzysta z
metody nazywanej rozgłaszaniem
(broadcast)  wysyłania danych
przeznaczonych dla wszystkich
komputerów w sieci
Schemat adresowania musi umożliwiać
podanie specjalnego adresu rozgłaszania
(broadcast address)
Adresy sprzętowe  c.d.
Wada rozgłaszania  każdy komputer
otrzymujący tak zaadresowane ramki musi je
przetworzyć
Rozsyłanie grupowe (multicasting)
na najniższym poziomie działa jak rozgłaszanie
(ramka dociera do wszystkich), jednak interfejs
sieciowy jest wcześniej zaprogramowany tak, by
rozróżniał ramki rozsyłane grupowo, które powinien
akceptować, od tych które należy odrzucić
Adresy sprzętowe  c.d.
Każdy interfejs musi zatem rozpoznawać:
swój własny adres sprzętowy
adres rozgłoszeniowy
opcjonalnie  adres rozgłaszania grupowego
A
ączenie sieci fizycznych
Poprzedni schemat adresowania dotyczył
pojedynczej sieci fizycznej
Poszczególne sieci fizyczne łączymy ze
sobą używając tzw. routerów (bram IP)
sieć 2
R
R
sieć 1
sieć 3
R
A
ączenie sieci  c.d.
sieć 2
R1 R2
sieć 1
sieć 3
Na tym poziomie nie jest istotne jakiego medium
używają sieci i jaki mają rozmiar
Router R1 musi umieć zdecydować, które
komunikaty z sieci 1 mają trafić do sieci 2 lub 3
i wysłać je tam
A
ączenie sieci  c.d.
Router podejmuje decyzję dokąd skierować
komunikat (pakiet) na podstawie informacji na
temat docelowej sieci (a nie docelowej maszyny)
Z punktu widzenia użytkownika praca wygląda
tak, jakby komputer był dołączony do
pojedynczej sieci fizycznej, a nie do intersieci
Komunikacja w intersieci
Obiekty w internecie identyfikowane są przez:
nazwy (names) mówiące czym jest obiekt,
adresy (addresses) mówiące gdzie on jest,
trasy (routes) mówiące jak do niego
dotrzeć.
Adresowanie IP
IP  Internet Protocol
Projektanci TCP/IP wybrali system adresów
analogiczny do adresów fizycznych
Każdy komputer w sieci TCP/IP ma przypisany
unikatowy adres, będący 32-bitową liczbą
całkowitą
Adres ten jest używany przy wszystkich
operacjach wymiany informacji z daną maszyną
Adresy IP  c.d.
Adres 32-bitowy:
212 . 191 . 65 . 2
Każdy adres IP można uważać za parę
(id_s, id_m), gdzie id_s  identyfikator
sieci, id_m - identyfikator maszyny w tej
sieci
Klasy adresów IP
podział (poniekąd nieaktualny) na klasy
id_s id_m
adresów:
klasa A
0
klasa B
10
klasa C
110
adres rozsyłania grupowego
klasa D
1110
klasa E
11110 zarezerwowane. do przyszłych zastosowań
Adresy IP  c.d.
Adres IP zapisywany jest w postaci
czterech liczb całkowitych oddzielonych
kropkami. Każda z liczb odpowiada
wartości oktetu (bajtu) w adresie
np:
10000000 00001010 00000010 00011110
zapisujemy jako
128.10.2.30
Zakresy adresów
Klasa A:
1.0.0.0  127.255.255.255
Klasa B:
128.0.0.0  191.255.255.255
Klasa C:
192.0.0.0  223.255.255.255
Klasa D:
224.0.0.0  239.255.255.255
Klasa E:
240.0.0.0  247.255.255.255
Szczególne przypadki adresów:
numery sieci
Adres, w którym wszystkie bity części
przeznaczonej na numer hosta są zerami,
interpretuje się jako numer sieci
126.0.0.0
152.12.0.0
213.135.36.0
Numery sieci
w poszczególnych klasach
Klasa A:
sieci 1.0.0.0  127.0.0.0
127 sieci po 16.772.214 hostów każda
Klasa B:
sieci 128.0.0.0  191.255.0.0
16.382 sieci po 65.534 hosty każda
Klasa C:
sieci 192.0.0.0  223.255.255.0
2.097.150 sieci po 254 hosty każda
Szczególne przypadki adresów:
adresy rozgłoszeniowe
Adresy IP mogą być użyte do określenia
rozgłoszenia. Jeśli to możliwe, to taki adres
jest odwzorowywany na rozgłoszenie
sprzętowe.
W adresie rozgłoszeniowym wszystkie bity
części przeznaczonej na numer hosta są
ustawione na 1
Szczególne przypadki adresów:
adresy rozgłoszeniowe  c.d.
Rozgłoszenie skierowane (directed broadcast):
sieć 126.0.0.0 : 126.255.255.255
sieć 152.12.0.0 : 152.12.255.255
sieć 213.135.36.0 : 213.135.36.255
bity przeznaczone na numer hosta są ustawione na 1, bity
przeznaczone na numer sieci są takie jak w adresie sieci
Rozgłoszenie ograniczone (limited broadcast):
255.255.255.255
wszystkie bity  zarówno te przeznaczone na numer hosta,
jak i te przeznaczone na numer sieci  są ustawione na 1
Szczególne przypadki adresów 
maska sieci
Maska sieci : część przeznaczona na nr sieci
zawiera same jedynki, część przeznaczona na nr
hosta  same zera
A: sieć 126.0.0.0 : 255.0.0.0
B: sieć 152.12.0.0 : 255.255.0.0
C: sieć 213.135.36.0: 255.255.255.0
Maskę zapisuje się również za pomocą liczby
oznaczającej liczbę bitów w numerze sieci:
126.0.0.0/8, 152.12.0.0/16, 213.135.36.0/24
Szczególne przypadki adresów:
pętla zwrotna
Adres 127.0.0.1 jest zarezerwowany dla
tzw. pętli zwrotnej (local loopback)
i używany do testowania komunikacji
między procesami na komputerze lokalnym
w konsekwencji całą sieć 127.0.0.0 traktuje się jako
zarezerwowaną
Szczególne przypadki adresów:
c.d.
Pole złożone z samych jedynek można
interpretować jako  wszystkie (np. rozgłoszenie
 wszystkie komputery w sieci)
Pole złożone z samych zer można interpretować
jako  ten (np. adres IP w którym numer sieci jest
zerem odnosi się do  tej sieci; przykład: 0.0.0.3)
ustawienia takie są przydatne, gdy komputer chce
komunikować się za pośrednictwem sieci, a nie zna
jeszcze swojego adresu IP
Rozszerzenia schematu adresów
Powyższy schemat rozszerzyć można o:
adresowanie w podsieciach (subnetting)
adresy rozsyłania grupowego (multicasting)
Jeszcze o masce sieci
Maska opisuje, które bity w adresie IP
przeznaczone są na numer sieci
w przypadku adresowania klasowego może wydawać się to
niepotrzebne, bo można to wywnioskować z pierwszego bajtu
adresu
Schemat  klas adresów został obecnie
praktycznie zastąpiony przez schemat adres +
maska (podsieci). Jest to spowodowane faktem,
że duże różnice rozmiaru między klasami
powodowały marnowanie adresów, a w
konsekwencji wyczerpanie się przestrzeni
adresowej
Interpretacja takich adresów bez maski jest praktycznie
niemożliwa
Zasady nadawania adresów IP
Wszystkie węzły w danej sieci fizycznej
powinny mieć ten sam identyfikator sieci
Część adresu IP określająca pojedynczy
węzeł musi być odmienna dla każdego
węzła w danej sieci fizycznej
Identyfikatorem sieci nie może być 127 -
wartość ta jest zarezerwowana do celów
diagnostycznych
Zasady nadawania adr. IP - cd
Identyfikator węzła nie może składać się z
samych jedynek - jest to adres rozgłaszania dla
sieci lokalnej
Identyfikator sieci nie może składać się z samych
zer - jest to oznaczenie sieci lokalnej
Identyfikator węzła również nie może składać się
z samych zer - jest to oznaczenie sieci wskazanej
przez pozostałą część adresu i nie może zostać
przypisane pojedynczemu węzłowi
Dołączenie do wielu sieci
Komputery dołączone do kilku sieci
równocześnie określane są jako tzw. multi-homed
hosts
Multi-homed hosts i routery wymagają kilku
adresów IP. Każdy adres odpowiada jednemu z
podłączeń danej maszyny do sieci
Adres IP identyfikuje zatem podłączenie
(interfejs sieciowy), a nie komputer jako taki
Dołączenie do wielu sieci - cd
Adres IP określa sieć i urządzenie w tej sieci
Przeniesienie komputera do innej sieci powoduje
zmianę jego IP
Algorytmy trasowania korzystają z części
sieciowej adresu IP. W przypadku podłączenia
komputera do kilku sieci (a więc mającego kilka
adresów IP) wybór trasy zależy od użytego
adresu.