ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
dr n. wet. Igor Bissenik1, lek. wet. Monika Januchta1, 2, lek. wet. Piotr Kowalczyk1, inż. Adam Wróbel1
1
Klinika Weterynaryjna  Puławska w Warszawie
2
Katedra Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Zwapnienie
w przebiegu zapalenia ścięgna
mięśnia nadgrzebieniowego u psa
 opis przypadku
Mineralization of the supraspinatus muscle tendon
Zwapnienie ścięgna mięśnia nadgrze- badania klinicznego wystąpiła silna bo-
bieniowego jest nieczęsto diagnozowa- lesność okolicy stawu ramiennego, pró-
Streszczenie
ną jednostką chorobową. W literaturze ba na mięsień dwugłowy była negatyw-
Zwapnienie ścięgna mięśnia nadgrzebie-
istnieje niewiele doniesień na ten te- na. W dostarczonych przez właściciela
niowego (calcific tendonitis m. supraspina-
mat (1-3). Predysponowane są psy po- zdjęciach w projekcji bocznej stawu ra-
tus) jest rzadko opisywanÄ… jednostkÄ… cho-
wyżej 30 kg, należące do takich ras jak: miennego prawego stwierdzono począ-
robową stawu ramiennego, występującą
głównie u psów ras dużych i olbrzymich.
berneński pies pasterski, bokser, labra- tek zmian zwyrodnieniowych w stawie
Schorzenie to może przebiegać bezob-
dor, owczarek niemiecki, rottweiler. ramiennym oraz obszar zwapnienia
jawowo. Leczenie chirurgiczne zarezer-
Objawem klinicznym jest kulawizna, w okolicy guzka większego kości ra-
wowane jest dla przypadków, w których
występująca lub nasilająca się po wysił- miennej, w stawie lewym stwierdzono
kulawizna nie ustąpiła po ograniczeniu
ku. Podczas badania stawu ramienne- jedynie poczÄ…tek zmian zwyrodnienio-
ruchu oraz podawaniu niesteroidowych
go (zginania, prostowania) większość wych. Powyższe zmiany odpowiadały
leków przeciwzapalnych. W artykule zo-
stały opisane diagnostyka oraz leczenie psów wykazuje dyskomfort. zwapnieniu w przebiegu ścięgna mię-
psa z zapaleniem ścięgna mięśnia nad- Rozpoznanie stawiane jest na pod- śnia nadgrzebieniowego. Ze względu
grzebieniowego.
stawie danych z wywiadu, badania kli- na brak poprawy po leczeniu zachowaw-
nicznego oraz badań dodatkowych. czym postanowiono o leczeniu chirur-
SÅ‚owa kluczowe
Standartowo wykonuje się zdjęcia gicznym. W celu dokładnego określenia
Zwapnienie ścięgna mięśnia nadgrzebie-
RTG stawów ramiennych w dwóch lokalizacji zmiany, a co za tym idzie 
niowego, psy, leczenie chirurgiczne
projekcjach: bocznej i skyline. U psów zmniejszenia traumatyczności zabiegu,
Abstract
ze zwapnieniem w ścięgnie mięśnia wykonano tomografię komputerową sta-
Mineralization of the supraspinatus mu- nadgrzebieniowego stwierdza siÄ™ w ba- wu ramiennego (ryc. 1, 2, 3, s. 72 ).
scle tendon (calcific tendonitis m. supra-
daniu radiologicznym obszary minera- Zabieg operacyjny wykonano
spinatus) is an uncommon shoulder con-
lizacji w okolicy guzka większego kości w znieczuleniu ogólnym infuzyjnym.
dition, with large and giant breeds mo-
ramiennej. W diagnostyce bardzo po- Do premedykacji podano domięśnio-
stly affected and with some dogs being
mocna jest tomografia komputerowa. wo mieszankÄ™ deksmedetomidyny
asymptomatic. Surgery should be per-
Leczeniem w pierwszej kolejności po- w dawce 0,01 mg/kg m.c. z butorfa-
formed if lameness severity does not di-
winno być leczenie zachowawcze, przy nolem w dawce 0,1 mg/kg oraz mida-
minish after a period of a dog s inactivity
and NSAIDS therapy. This paper descri- braku jego skuteczności należy rozwa- zolamem 0,1 mg/kg. Przed zabiegiem
bes the diagnosis and surgery treatment
żyć usunięcie chirurgiczne obszarów przeciwbólowo podano podskórnie
of a dog with the mineralization of the
zwapniałych. Rokowanie jest dobre. meloksikam 0,2 mg/kg m.c., który
supraspinatus muscle tendon.
podawano po operacji przez kolejne
Key words
Opis przypadku 3 dni w dawce 0,1 mg/kg m.c. Do pod-
mineralization of the supraspinatus ten- Do Kliniki przyprowadzono psa, sam- trzymania znieczulenia ogólnego
don, dogs, surgical treatment
ca, rasy mieszanej, o wadze 40 kg. Powo- użyto dożylnie mieszankę deksme-
dem wizyty była kulawizna od II do III detomidyny 0,005 mg/kg m.c. z bu-
stopnia, nasilająca się po wysiłku, brak torfanolem 0,1 mg/kg m.c., mida-
było poprawy po leczeniu zachowaw- zolamem 0,1 mg/kg m.c. i ketaminą
czym lekami z grupy NSAIDS. Podczas 1 mg/kg m.c. Podczas zabiegu kon-
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
70
www.weterynaria.elamed.pl
ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
1 2 3
4 5
6
7
Ryc. 1. Tomografia prawego stawu ramiennego (rekonstrukcja 3D), widoczny w okolicy guzka większego obszar zwapnienia w przebiegu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. Widok przednio-
przyśrodkowy; Ryc. 2. Tomografia prawego stawu ramiennego (rekonstrukcja 3D), widoczny w okolicy guzka większego obszar zwapnienia w przebiegu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. Widok
przednio-boczny; Ryc. 3. Tomografia prawego stawu ramiennego (rekonstrukcja 3D), widoczny w okolicy guzka większego obszar zwapnienia w przebiegu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego.
Widok boczny; Ryc. 4. Obraz histopatologiczny przedstawia charakterystyczne, wybarwione na brunatno złogi wapnia oraz soli wapnia. Zmianę barwiono metodą von Kossa. Pow. 10x; Ryc. 5. Obraz
przedstawia wybarwione na fioletowo złogi wapnia oraz soli wapnia. Barwienie metodą hematoksylina  eozyna (HE), pow. 20x; Ryc. 6. RTG przed zabiegiem; Ryc. 7. RTG po zabiegu
tynuowano ciągły wlew dożylny sol. ści ramiennej wzdłuż guzka większe- soli fizjologicznej, a następnie zszyto
Ringeri Lactate z prędkością 15 ml/ go o długości około 5 cm. Po rozpre- w sposób rutynowy. Wydobyty materiał
kg/godzinę. parowaniu wzdłuż na odcinku około wysłano do badań histopatologicznych
Psa położono na grzbiecie z ope- 3 cm mięśnia ramienno-głowowego (ryc. 4, 5). Pies po zabiegu dostawał
rowaną kończyną ułożoną wzdłuż odsłonięto zwapniały obszar ścięgna amoksycylinę z kwasem klawulanowym
grzbietu. Operowaną okolicę przygo- mięśnia nadgrzebieniowego. Następ- w dawce 12,5 mg/kg m.c. (Clavaseptin,
towano według ogólnie przyjętych za- nie poprzez jednocentymetrowe nacię- Vetoquinol) 2 razy dziennie przez 6 dni
sad aseptyki chirurgicznej. Wykonano cie ścięgna usunięto zwapniałe masy. oraz przez 3 dni carprofen w dawce
cięcie skóry na przedniej krawędzi ko- Ranę wypłukano jałowym roztworem 2 mg/kg m.c. (Rycarfa, Krka).
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
72
www.weterynaria.elamed.pl
ryc. archiwum autorów
WETERYNARIA W PRAKTYCE ORTOPEDIA
Od pierwszego dnia po zabiegu zachodzących np. w ścięgnie mięśnia mazi stawowej nie jest konieczne, gdyż
przez 3 doby stosowano zimne okłady dwugłowego, gdzie główną przyczyną ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego
ok. 3-4 razy na dobę po ok. 10-20 mi- są urazy oraz osteochondroza. U psów przebiega poza stawem. W diagnosty-
nut. Od 7. dnia wprowadzono lasero- ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego ce różnicowej należy brać pod uwagę
terapię (ok. 12 J/cm2) i magnetoterapię przylega do guzka większego kości ra- zapalenie ścięgna mięśnia dwugłowego
(natężenie: 5-20 mT, czas: 20 minut) miennej, obszaru o niskim unaczynie- z jego zwapnieniem, osteochondrozę
przez kolejnych 15 dni. Dodatkowo niu, co z kolei prowadzi do hipoksji głowy kości ramiennej, chorobę zwy-
właściciel stosował ciepłe okłady przed będącej przyczyną powstania zwapnie- rodnieniową, niestabilność stawu ra-
spacerami. nia (6). Zarówno u ludzi, jak i psów ist- miennego oraz uszkodzenie ścięgna
Objawy kulawizny ustąpiły całkowi- nieje genetyczna predyspozycja do po- mięśnia podłopatkowego. Przydatne
cie po około 6 tygodniach. wstawania schorzenia. mogą być również takie techniki, jak
W celu diagnostyki należy wykonać rezonans magnetyczny oraz tomogra-
Dyskusja zdjęcia w dwóch projekcjach: bocznej fia komputerowa.
Zwapnienie ścięgna mięśnia nadgrze- oraz projekcji skyline. Projekcja skyli- Przyjmuje się, że pierwotne ognisko
bieniowego jest stosunkowo rzadko ne jest pomocna w odróżnieniu wol- zwapnienia obejmujące głębiej poło-
występującym schorzeniem, potęgu- nych fragmentów kostno-chrzęstnych żone obszary ścięgna może poprzez
je to również fakt, że często przebiega w dole międzyguzkowym od zwap- mechaniczne drażnienie ścięgna mię-
bezobjawowo. U ludzi od 7,5 do 20% nień ścięgna mięśnia nadgrzebienio- śnia dwugłowego prowadzić do jego
przypadków jest bezobjawowych, pod- wego (1). Projekcję tę wykonuje się zapalenia (7).
czas gdy jedynie u 7% zwapnieniu to- u zwierzęcia w sedacji. Zwierzę uło- Leczeniem z wyboru jest leczenie
warzyszy ból (4). Odczuwanie bólu żone jest na mostku, staw ramienny zachowawcze, stosuje się niesteroido-
związane jest z reakcją zapalną wo- oraz łokciowy jest zgięty, przedramię we leki przeciwzapalne, sterydy poda-
kół zmian, a wielkość obszarów zwap- układa się wzdłuż ściany klatki pier- wane miejscowo, pole magnetyczne
nienia nie ma wpływu na stopień ku- siowej równolegle do stołu. Ze wzglę- oraz laser. Skuteczność tego leczenia
lawizny (5). du na ponad 50-proc. występowanie może być widoczna dopiero po kilku
Mechanizm powstania zmian w ścię- obustronne przy podejrzeniu zmian miesiącach. U tych pacjentów, u któ-
gnie mięśnia nadgrzebieniowego jest zawsze należy wykonać badanie ra- rych wyżej wymienione metody nie
odmienny od podobnych procesów diologiczne obydwu stawów. Badanie przyniosły efektu, należy rozważyć
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
73
www.weterynaria.elamed.pl
ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
leczenie chirurgiczne. W czasie około wać miejscowe uszkodzenie skóry. prowadzone w sytuacji braku poprawy
kilkunastu miesięcy po zabiegu u czę- Zimne okłady stosuje się zazwyczaj po leczeniu zachowawczym. Nale-
ści pacjentów leczonych chirurgicznie ok. 3-4 razy na dobę po ok. 10-20 mi- ży podczas diagnozy wykluczyć inne
w kontrolnym badaniu radiologicznym nut. Zastosowanie zimna osłabia pro- schorzenia mogące dawać podobne
stwierdza się ponowną mineralizację cesy zapalne, obniża odczuwanie bólu objawy ze względu na przypadki zwap-
w miejscu usunięcia zwapniałych mas. oraz zmniejsza obrzęk tkanek. Lasero- nienia ścięgna mięśnia nadgrzebienio-
Jednak u tych pacjentów proces prze- terapia oraz magnetoterapia działają wego, przebiegające bezobjawowo. Na-
biega bezobjawowo. przeciwzapalnie, przeciwbólowo, po- leży również pamiętać o możliwości
W opisywanym przypadku zdecy- budzają procesy regeneracyjne tka- ponownego pojawienia się zwapnień
dowano o leczeniu chirurgicznym nek, poprawiają ukrwienie tkanek oraz w ścięgnie wcześniej poddanym zabie-
ze względu na wcześniejsze niepo- działają przeciwobrzękowo. Właści- gowi. Zwapnienie takie jednak nie daje
wodzenie ze stosowaniem niestero- cielka od czwartego dnia po zabiegu objawów klinicznych (5).
idowych leków przeciwzapalnych. przed spacerem dodatkowo stosowa-
Piśmiennictwo
Właściciel dostarczył jedynie zdjęcia ła terapię ciepłem przy użyciu wy-
1. Flo G.L., Middleton D.: Mineralization
w projekcji bocznej, w celu precyzyj- żej wspomnianych hot(cold)-pack ów.
of supraspinatus tendon in dogs.  JAVMA ,
nej lokalizacji zmiany wykonano ba- Ciepło poprawia ukrwienie tkanek,
1990, 197: 95-97.
danie tomografii komputerowej. Takie rozluz
nia mięśnie, zwiększa elastycz-
2. Muir P., Johnson K.A.: Supraspinatus and
postępowanie daje możliwości wyko- ność tkanek oraz poprawia przewod- biceps brachii tendinopathy in dogs.  J. Sm.
Anim. Pract. , 1994, 35: 239-243.
nania minimalnie inwazyjnego zabie- nictwo nerwowe.
3. Anderson A.: Unsual muscle and tendon
gu, co w znaczący sposób skraca czas U operowanego pacjenta popra-
disorders of the forelimb in the dog.  J. Sm.
samej operacji, jak i skraca czas rekon- wa zauważalna była przez właścicie-
Anim. Pract. , 1993, 34: 313-318.
walescencji. Po zabiegu zastosowano la po 7 dniach, kulawizna ustąpiła
4. Speed C.A.: Calcifi c tendinitis of the sho-
rehabilitację. całkowicie w okresie 6 tygodni, prze-
ulder.  N. Engl. Med. , 1999, 340: 1582-
Cele fizykoterapii po usunięciu prowadzone badanie kliniczne w tym 1584.
5. Laitinen O.M., Flo G.L.: Mineralization
zwapniałej masy ze ścięgna mięśnia czasie potwierdziło opinię opieku-
of the supraspinatus tendon in dogs: A long-
nadgrzebieniowego to przede wszyst- na. Podczas rozmowy telefonicznej
term follow-up.  J. Am. Anim. Hosp. As-
kim: zmniejszenie stanu zapalnego, rok po zabiegu właściciel nie zgła-
soc. , 2000, 36:262-267.
przyspieszenie regeneracji tkanek, szał żadnych problemów związanych
6. Kujat R.: The microangiographic pattern
zminimalizowanie bólu oraz uspraw- z aparatem ruchu. Pies wrócił do peł- of the rotator cuff of the dog.  Arch. Orthop.
Trauma. Surg. , 1990, 109: 68-71.
nienie kończyny. W pierwszych trzech nej sprawności.
7. Kriegleder H.: Mineralization of the su-
dobach zastosowano tzw. kriotera-
praspinatus tendon: clinical observations
pię, którą najprościej zrealizować Podsumowanie
in seven dogs.  Vet. Comp. Trauma , 1995,
przy pomocy zimnych okładów  tzw. Zwapnienie ścięgna mięśnia nadgrze-
8: 91-97.
cold(hot)-pack  należy przy tym pa- bieniowego jest sporadycznie występu-
miętać, by nie aplikować zmrożonych jącą tendinopatią stawu ramiennego. dr n. wet. Igor Bissenik
woreczków bezpośrednio na skórę Leczeniem z wyboru jest kilkumie- Klinika Weterynaryjna
(cold-pack można owinąć np. pielusz- sięczne leczenie zachowawcze. Lecze-  Puławska
ką tetrową), gdyż może to spowodo- nie chirurgiczne powinno być prze- 02-844 Warszawa, ul. Puławska 509
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
74
www.weterynaria.elamed.pl