Skrócona lista kontrolna
Sprawdz
,
czy nie jesteś ofiarą mobbingu
% Czy w ostatnim czasie spotykałeś się
z nieuzasadnioną krytyką Twojej pracy
lub życia prywatnego, ze strony kogo-
kolwiek w środowisku pracy?
TAK NIE
% Czy zostałeś odizolowany fizycznie lub
społecznie od reszty współpracow-
ników?
TAK NIE
% Czy ktokolwiek zaniża Twoje zaangażo-
wanie w pracę?
Jeżeli większość zaznaczonych odpowiedzi
TAK NIE
brzmi tak, możesz znajdować się w grupie
% Czy otrzymujesz nadmierną ilość pracy,
ryzyka. Jeżeli działania trwają od pół roku
tzn. nie do wykonania w ustalonym ter-
narażenie na mobbing wzrasta. Wyniki tej
minie lub niedostosowaną do Twoich
ankiety nie świadczą o tym, że jesteś jego
możliwości?
ofiarą. Lista ma charakter orientacyjny, abyś
TAK NIE
mógł obiektywnie ocenić, czy znajdujesz się
w grupie ryzyka.
% Czy ktokolwiek obraża Cię w pracy?
TAK NIE
W razie wątpliwości
zajrzyj na stronę:
% Od jakiego czasu występują te działania?
od kilku lat od pół roku od miesiąca
www.pip.gov.pl
Copyright
Główny Inspektorat Pracy 2009
�
ym.
n
w
pra
.
w nik
o
spół pra c
w
słan kom
e
z
pr
od po wia da
e
z
s
za w
ie
n
i
a
w nik
o
c
śli jest nim
et je
w
, na
gu
bin
cą mob
w
ym spra
n
.
za ist niał
mob bing
-
gu dla pra
bin
mob
i
k
im skut
k
st
y
z
s
ede w
z
pr
cz -
y
fak t
jest
o
kt
,
go
e
t
od
nie za le żnie
,
y
w c
da
y
ka, cz
e
z
or
y
c
a
sąd pr
o
T
.
w
tó
men
uwzględ nia
de fi ni cja
a
T
.
y
fir m
ca łej
i
ch
y
n
-
o
pra c
ciw ko
e
z
pr
e
z
s
za w
się
ie ru je
k
y
pra c
ele -
ich
st k
y
z
s
w
ist nie nie
d nić
o
udo w
-
za trud nio
funk cjo no wa nie
na
wpły wa
nie
Ko dek su
śl
y
m
w
y
są do w
ew
po z
e
ż
,
mię taj
a
P
siał
dziesz mu
dem bę
są
d
e
z
pr
e
cza, ż
w -
y
ne ga t
jed no znacz nie
,
y
pra c
miej scu
w
ne
.
nej
w
wil no pra
y
c
y
umo w
pod sta wie
na
na
-
zna
o
o
, c
nie
ne łącz
nio
ć speł
y
szą b
er per so nal -
in t
la cje
e
r
za
za bu r
ó ra
kt
,
y
mo c
za trud nio -
.
np
iem
w ni k
o
pra c
jest
nie
ó ra
kt
mu -
ej
dek so w
o
k
de fi ni cji
i
słan k
e
z
r
P
-
e
z
pr
dza jem
o
r
ym
ficz n
y
spe c
jest
ob bing
M
oso ba,
ć
y
b
e
mo ż
,
mob bin gu
się
cza ją cą
są dem.
d
e
z
pr
y
a w
spr
d nie nie
o
udo w
do pusz -
oso bą
y li
cz
em,
mob be r
e
ż
,
mię tać
az
or
ą
są do w
o gę
dr
na
stą pie nie
y
w
pa -
o
ar t
W
.
ę
ra c
p
o
y
umo w
pod sta wie
na
na
ni Ci
niu utrud
ym stop
n
znacz
w
o
c
ch.
y
pod wład n
lub
za trud nio -
oso ba
y li
cz
,
w nik
o
pra c
yl ko
t
ć
y
b
ym 
n
w
a
sie pr
sen
ym, ale nie w
n
e
mo ż
mob bin gu
zu mia ne go
o
r
tak
fia rą
O
ch
y
n
o
ło ż
e
z
pr
,
w
le gó
o
k
psy cho lo gicz -
aspek cie
w
mob bin gu

w
ó
w ni k
o
a c
pół pr
s
w
ez
z
pr
ą
r
dziesz ofia
bę
e
, ż
ć
y
z
r
da
się z
e
ż
Mo
osób
y
p
lub gru
y
b
bec oso
o
w
na
a
sto so w
cz nej
y
fi z
lub/i
.
w
ó
w ni k
o
a c
pół pr
s
w
e spo łu
z
z
psy chicz nej
y
mo c
e
z
pr
.
y
pra c
Ko dek sie
w
ej
war t
nie
a
eli mi no w
y
w
lub
go
nie
a
o lo w
iz
or ma
f
na
a
w
o
s te ma ty z
usy
to
za -
mob bin gu
de fi ni cji
ria
e
y t
r
k
speł niasz
y
cz
w ni ka,
o
a c
pr
e nie
ośmie sz
lub
nie
,
się
upew nij
,
mob bing
ch
y
po mi na ją c
y
z
pr
łań
zu mie niu
o
r
ym
t
w
Mob bing
-
e
po ni ż
lu
e
c
na
e
ma ją c
lub
e
du ją c
o
w
dzia -
ofia rą
pa dłeś
e
ż
uwa żasz,
li
e
je ż
,
go
e
Dla t
po -
,
j
e
do w
o
za w
t no ści
da
y
z
pr
e nę
oc
ko na nia.
y
w
je go
ko niecz ność
a
ni k
y
w
y
pra c
ną
o
za ni ż
nie go
u
e
łu ją c
o
w
y
w
ka,
o sun ku
st
ech
c
z
o
t
w
obo wiąz kó
e sem
r
za k
i
ch.
y
wa n
w ni -
o
a c
pr
sza niu
a
za str
lub
nę ka niu
cja mi
a
wa li fi k
k
z
zgod ne
jest
god no ści,
o jej
w
T
-
o
za an ga ż
nie
w
osób
oraz
dzia łań
o dza ju
r
i
łym
a
w
dłu go tr
i
ym
w
y
z
c
upo r
na
e
ją c
na ru sza
nie
za da nia
ko na nia
y
w
nie
e
po le c
ie run ku
k
od
nie za le żnie
e
oso bi st
do bra
ją
po le ga -
wi,
o
w ni k
o
a c
pr
o
ciw k
e
z
pr
ne
li
e
Je ż
w ni czą.
o
pra c
ru pą
g
ca łą
zą dza nia
za r
na ru sza -
e
ó r
kt
,
za trud nio nej
y
oso b
e
czą c
y
do t
-
a
w
o
ie r
sk
lub
w ni ka
o
a c
pr
e
do ty czą c
czą
y
t
ko do
yl
, t
osób
y
p
ru
lub g
y
b
oso
ku do
sun
e
z
s
za w
nie
,
y
ra c
p
w
za cho wa nia
ie
st k
y
z
s
w
nia
a
za cho w
lub
dzia ła nia
zna cza
o
-
o
t
s
w
e
y jąt ko w
w
i
łącz ne
y
w
są
nie
ne go
o
ż
się
ła da ją
sk
mob bin gu
de fi ni cję
icz ną
cho lo g
ło -
e
z
pr
lub
y
w c
da
o
pra c
dzia ła nia
ie dy
k

ne lu
psy -
Na
.
ne go
w
pra
oraz
icz ne go
psy cho lo g
mob bing
y
a c
pr
dek su
o
K
dług
e
W
per so -
pli no wa nie
y
s c
dy
jest
nie
iem
ob bin g
M
:
w
ó
aspek t
óch
dw
y
cz
y
do t
mob bin gu
ję cie
o
P
Y
A C
PR
O DEKS
K
A
MOB BING
mobbing?
ż
e
t
o
y t
z
C
ym jest mobbing?
z
C
Jeśli podejrzewasz, że jesteś ofiarą mobbingu, ustal fakty
Jeżeli twierdzisz, że jesteś ofiarą mobbingu, chologiczne nie jest karalny. Liczy się dominujące w reakcji organizmu, np.:
to zanim wystąpisz na drogę sądową, za- skutek mobbingu oraz jednoznaczny w sferze psychicznej, neurologicznej,
stanów się, czy spełniasz kryteria prawne sprzeciw przeciwko mobberowi. kardiologicznej itp. Za rozstrój zdro-
pozwalające uznać Cię za faktyczną ofiarę wia wywołany mobbingiem przysługu-
tych praktyk: je Ci zadośćuczynienie w nielimitowa-
nej kwocie. Znaczenie ma stopień utraty
% Czy zachowania lub działania uważane
zdro wia, następstwa zawodowe, pry-
za mobbing są uporczywe i długotrwa-
watne, społeczne itp.
łe? Ważna jest nie tyle Twoja subiektyw-
na ocena, ile obiektywny czas trwania
% Jeżeli wystąpił u Ciebie rozstrój zdrowia
i nasilenie zachowań. Na pewno mob-
ustal jego związek z mobbingiem,
bing nie może wystąpić jednorazowo;
% Czy jesteś gotowy do wypowiedzenia
możemy mówić o nim, jeśli nękanie
umowy o pracę? Pamiętaj, że jedynie
i zastraszanie trwa przez co najmniej
wypowiedzenie złożone na piśmie
6 miesięcy od pierwszych sygnałów.
upoważnia Cię do odszkodowania,
Sąd bada każdy przypadek mobbingu
jeżeli nie doznałeś rozstroju zdrowia
oddzielnie. Warto jednak pamiętać,
i nie żądasz zadośćuczynienia,
że w sprawach mobbingowych funk-
cjonuje wzorzec tzw. ofiary rozsądnej.
% Zbierz odpowiednie dowody potwier-
Oznacza to, że są osoby bardziej i mniej
dzające zaistnienie mobbingu.
podatne na stres oraz radzące sobie
Zawsze możesz zasięgnąć
ze stresem wywołanym mobbingiem.
% Oceń i sprawdz
diagnostycznie czy do-
pomocy prawnej
Sąd m.in. przy pomocy biegłego sądo-
znałeś rozstroju zdrowia. Jeżeli tak,
w Państwowej Inspekcji Pracy.
wego oceni Twoją sytuację.
to musisz go obiektywnie wykazać. War-
% Czy działania lub zachowania mobbin-
to uzyskać długoterminowe zwolnienie Pamiętaj jednak,
gujące budzą Twój jednoznaczny sprze-
chorobowe od lekarza specjalisty, wska- że PIP nie orzeka o istnieniu mobbingu
ciw? Sam mobbing jako zjawisko psy-
zujące na tzw. objawy osiowe, czyli w zakładzie pracy.
Jeśli chcesz iść do sądu, pamiętaj o zgromadzeniu dowodów
urlopu, polecenie pracy w nadgodzinach itp. taj, że zawsze możesz złożyć przeciwko mob-
% Zapisuj wszystkie niepokojące zacho-
(kiedy działania te spełniają przesłanki defini- berowi pozew cywilny z tytułu naruszenia
wania i działania mobbingowe, notuj
cji zawartej w art. 943 Kp.). Warto zebrać dóbr osobistych.
miejsce, czas oraz okoliczności im towa-
wszystkie dowody mogące świadczyć o mob-
rzyszące,
bingu uwzględniając przy tym, że sąd pracy
% Rozmawiaj na temat Twojej sytuacji z jak
może, ale nie mu si dopuścić wszystkich
największą liczbą osób,
wskazanych dowodów. Do najczęściej wska-
% Szukaj pomocy poza pracą,
zywanych dowodów należą:
% Przechowuj zapisy wszystkich incyden-
% udokumentowane przejawy mobbingu
tów, nawet jeśli nie ma na to świadków,
(np. pisemne groz
by),
% Jeśli zauważysz pierwsze oznaki mob-
% nagrania zarówno indywidualnie, jak
bingu, od razu rozmawiaj o tym z rodzi-
i materiał z kamer przemysłowych,
ną, kolegami, związkami zawodowymi,
% tzw. dziennik mobbingowy, czyli prowa-
% Szukaj możliwości mediacji  pierwsze
dzone przez ofiarę notatki i zapisy roz-
problemy rozwiązuj polubownie, jeśli
mów, sytuacji, zachowań mogących
się nie uda, szukaj innych możliwości,
świadczyć o mobbingu,
% Naucz się odpowiadać na zaczepki słow-
% relacje świadków.
ne, bądz
asertywny. Wyrażaj własne emo-
Postępowanie dowodowe w sprawach mob-
cje i zdanie bez naruszania godności
bingowych prowadzi się w dwóch etapach.
Ponieważ mobbing jest często mylony
osobistej rozmówcy. Nie reaguj agresją.
Pierwszy obejmuje ustalenie, czy mobbing
z innymi przejawami naruszania praw pra-
był stosowany, natomiast w drugim bada się,
cowniczych, przygotowaliśmy krótką listę
Działania lub zachowania mobbingowe dzie-
czy doszło do wywołania rozstroju zdrowia
kontrolną, która sumuje najbardziej charak-
lą się na bezprawne np.: poniżanie, lekcewa-
lub szkody. Niezależenie od tego, czy Twoja
terystyczne zachowania i działania o charak-
żenie, szykanowanie itp. oraz pozornie
sytuacja kwalifikuje się do sądu pracy, pamię-
terze mobbingu.
zgodne z prawem np.: odmowa udzielenia