Elementy controllingu
bankowego - pojęcie, istota,
cel, elementy controllingu
Patrycja Kwaśny
Katarzyna Kamińska
Trzy podejścia do controllingu:
´ðFUNKCJONALNE
´ðINSTYTUCJONALNE
´ðPODMIOTOWE
Podejście funkcjonalne
´ðZadania wykonywane w celu podniesienia
efektywności zarzadzania bankiem/
przedsiębiorstwem
´ðRealizowany przez każdy szczebel zarzÄ…dzania
od najwyższego (zarząd, rada banku) do
podstawowego (kierownicy poszczególnych
działów)
Controlling
jako
forma
funkcja
funkcja
zarzÄ…dzania
informacyjna
koordynacyjna
Funkcja informacyjna
´ðZaopatrywanie przedsiÄ™biorstwa
w informacje
´ðWyszukiwanie, przetwarzanie i
sprawdzanie informacji, które
mają służyć do kierowania
przedsiębiorstwem
Funkcja koordynacyjna
´ðOprócz gromadzenia i interpretacji
informacji, zajmuje się także
koordynacjÄ… z
ródeł informacji
´ðDziÄ™ki rozpoznawaniu przyczyn
można szybko usuwać słabe strony
zarzÄ…dzania
Forma zarzÄ…dzania
´ð Sterowanie w stronÄ™ zysku
´ðControlling jest  zorientowanym na
zysk kierowaniem i nadzorem
´ðZysk nie jest jednak jedynym celem
przedsiębiorstwa
Podejście instytucjonalne
´ðControlling to osoba, grupa osób lub
komórka organizacyjna, która wykonuje
powierzone jej zadania
´ðCentrum informacji, które zarzÄ…dza nimi i
przekazuje dalej
´ðBazuje na badaniach empirycznych
Podejście podmiotowe
´ðPodstawÄ… tego podejÅ›cia jest wyróżnienie osoby
CONTROLLERA
´ðTrzy typy controllera:
´ðrejestrator
´ðnawigator
´ðinnowator
Historia controllingu
bankowego
´ð Pierwsze wzmianki  przed druga wojnÄ… Å›wiatowÄ…
Deutsche Bank
´ð Lata 60. XX w.  zwiÄ™kszenie konkurencji miÄ™dzy
bankami, coraz częstsze wykorzystywanie controllingu
przez duże banki międzynarodowe
´ð Lata 80. XX w. - wzrost zainteresowania controllingiem,
spowodowany pogorszeniem warunków ekonomiczno-
finansowych banków
´ð PoczÄ…tek lat 90. XX w.  liberalizacja rynków, znaczny
rozwój controllingu
Controlling  co to jest?
To działania wchodzące w system
zarządzania, które ma na celu zrealizować
przyszłe cele oraz sterować wynikiem
finansowym opartym o warsztat liczbowy
kreowany przez rachunkowość.
EFEKTYWNIE:
Zasady
planować
Metody
ŻEBY
kontrolować
Narzędzia
sterować
Techniki
bankiem
Klient = główne z
ródło dochodów
Controlling w bankach zaczęto wprowadzać
znacznie póz
niej niż w przedsiębiorstwach, jednak
jego rozwój był znacznie szybszy.
Nie istnieje jeden uniwersalny system controllingu
optymalny dla każdego banku. Dlatego nie jest
możliwe przeniesienie do polskiego banku gotowej
koncepcji controllingu funkcjonujÄ…cego w banku
niemieckim czy szwajcarskim.
System celów jest podstawą budowy
efektywnego systemu controllingu. Musi on
zawierać precyzyjnie zdefiniowany cel
podstawowy controllingu oraz cele
czÄ…stkowe.
Punktem wyjścia ukształtowania systemu
celów controllingu jest określenie
najistotniejszych dla niego wartości i norm, a
następnie włączenie ich w system wartości
banku.
Głównym celem controllingu jest zapewnienie
efektywności procesu zarządzania bankiem.
Czyli:
Racjonalnego wykorzystania wszystkich
zasobów banku (rzeczowych, finansowych,
informacyjnych, kadrowych) przy realizacji
określonych zadań, które prowadzą do
osiągnięcia celów.
Realizacja celów controllingu jest ściśle
związana z realizacją ogólnych oraz
cząstkowych celów banku i musi być
odpowiednio do nich dostosowana.
Podstawowym celem, do którego dąży bank
w długim okresie, jest zwiększenie jego
wartości rynkowej
Wzrost wartości banku można określić jako centralny punkt
orientacyjny dotyczÄ…cy zarzÄ…dzania i funkcji controllingu
bankowego. Realizacja tego celu podstawowego wiąże się z
określeniem przez bank wielu celów cząstkowych  nie tylko
finansowych, ale także jakościowych, ilościowych oraz
wynikających z systemu wartości banku. Zalicza się do nich
rentowność, płynność, bezpieczeństwo działania, jakość i
wydajność pracy, odpowiedzialność społeczną oraz inne cele
służące budowie i zachowaniu potencjału banku. Ważne jest,
aby system celów został tak ukształtowany, żeby mógł być
szybko dostosowywany do zmian ram działania banku.
Osiągnięcie celów jest możliwe tylko przy elastycznej strukturze
organizacyjnej i skutecznym zarzÄ…dzaniu.
ELEMENTY CONTROLLINGU BANKOWEGO :
1. SYSTEM PLANOWANIA
2. SYSTEM RACHUNKOWOÅšCI
3. SYSTEM KONTROLI PLANOWANIA I
BUDŻETOWANIA
4. SYSTEM INFORMACJI I SPRAWOZDAWCZOÅšCI
1. SYSTEM PLANOWANIA
Optymalne, w sensie controllingu, planowanie musi być :
´ð DokÅ‚adne  musi obejmować wszystkie obszary dziaÅ‚alnoÅ›ci banku, ważne
obiekty i procesy oraz czynności planowania muszą następować w
określonej kolejności w czasie,
´ð Możliwe do skontrolowania  poszczególne plany muszÄ… zawierać wszystkie
ważne dla realizacji celów informacje i zostać dostosowane do siebie pod
względem czasu i pod względem rzeczowym,
´ð ObowiÄ…zkowe i wiążące  wyraz
nie muszą być określeni odpowiedzialni za
planowanie i realizację planów oraz wyraz
nie muszą być określone ich
kompetencje i następstwa niewykonania planu.
´ð Proste i zrozumiaÅ‚e  budowa systemu planów musi być jasna i przejrzysta, a
metody planowania i środki pomocnicze oraz gotowe plany powinny być
zrozumiałe,
´ð Elastyczne  system planowania musi być tak uksztaÅ‚towany, aby
umożliwiał uwzględnienie różnic wynikających z określonych profilów
działania poszczególnych jednostek organizacyjnych banku.
2. SYSTEM RACHUNKOWOÅšCI
System rachunkowości jest głównym dostawcą
danych o działalności oraz o sytuacji majątkowej
banku. Obejmuje on : ewidencjÄ™, pomiar,
klasyfikację i analizę wszystkich zdarzeń i procesów
w banku w celu zapewnienia informacji
potrzebnych nie tylko do kontroli i oceny
działalności banku przez podmioty zewnętrzne
(rachunkowość finansowa), lecz także do
podejmowania decyzji (rachunkowość
zarzÄ…dcza).
3. SYSTEM KONTROLI PLANOWANIA I
BUDŻETOWANIA
Planowanie, budżetowanie i ich kontrola są bardzo
istotnymi instrumentami controllingu. Bez tych narzędzi
funkcjonowanie controllingu w banku byłoby niemożliwe.
Sensem kontroli planowania i budżetu jest wykrycie
błędów oraz odchyleń i podjęcie odpowiednich działań
zmierzających do ich usunięcia. Chodzi przede wszystkim o
redukcję niepewności dotyczącej prawidłowości
przyjętych założeń, wystąpienia nieprzewidzianych
rezultatów w fazie realizacji planu, przedłożonych środków
mających oddziaływać na osiągnięcie zaplanowanego
celu i planowego postępowania oraz zachowań
pracowników i kadry kierowniczej realizujących plan.
4. SYSTEM INFORMACJI I SPRAWOZDAWCZOÅšCI
Kierownictwu banku do podejmowania decyzji niezbędne są aktualne i
dokładne informacje. Docierają one do decydentów w postaci
różnego rodzaju danych o sytuacji wewnątrz banku i w jego otoczeniu,
o zdarzeniach przeszłych (sprawozdania) i przyszłych (prognozy). W
ramach systemu informacji i sprawozdawczości zostają uregulowane
czynności, które dotyczą zbierania danych w otoczeniu i wewnątrz
banku, ich przetwarzania, systematyzowania według znaczenia i
priorytetów, przechowywania oraz rozdzielania i przekazywania
pracownikom banku, a także uprawnionym i zainteresowanym
odbiorcom zewnętrznym. Konieczne są również regulacje dotyczące
niszczenia informacji, które nie są już potrzebne, oraz ograniczania
dostępu do danych, które są chronione tajemnicą bankową.
Właściwie zbudowany system informacyjno-sprawozdawczy musi
zapewniać dopływ informacji do decydentów z taką częstotliwością i
w takich terminach, aby mogły one być wykorzystane przy
podejmowaniu decyzji.
Bibliografia
´ð M. Foremna-Pilarska, Budżetowanie i controlling w podmiotach
gospodarczych, Politechnika Koszalińska, Koszalin 2007.
´ð E. KuliÅ„ska-SadÅ‚ocha, Controlling w banku, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2003.