Przychody i koszty przedsiębiorstw transportowych
(i nie tylkoJ�)
Przychód przedsiębiorstwa to ilość pieniędzy uzyskana ze
sprzedaży dóbr i usług w danym okresie (np. 1 rok, 1 miesiąc
itp.)
Koszty przedsiębiorstwa to wydatki poniesione na
wytworzenie dóbr i usług w danym okresie (np. 1 rok& )
Zysk (dochód) przedsiębiorstwa to nadwyżka przychodów
nad kosztami w danym okresie (& )
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala, Ekonomika transportu
Ustawa z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości
Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
tekst ujednolicony
np. http://isap.sejm.gov.pl
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Przychody
" Przychody: (rodzaje przychodów wg UoR)
" Przychody z działalności operacyjnej: sprzedaż
dóbr i usług, dotacje, zbycie majątku i inne
" Przychody z działalności finansowej
" Zyski nadzwyczajne
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty w transporcie (i nie tylko)
" Czy rozumiesz każde z tych pojęć?
 wydatki
 nakłady
 koszty
" Przepływ wartości wyrażają: wydatki, nakłady, koszty
" NIE KAŻDY WYDATEK JEST KOSZTEM
" KAŻDY KOSZT JEST WYDATKIEM (ale niekoniecznie
równocześnie)
Red. M. Bąk, Koszty i opłaty w transporcie, WUG, Gdańsk 2009
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty cd&
" Wydatki  pojęcie najszersze (ang. expenditure):
 operacyjne (OPEX) np. wynagrodzenia pracowników
 kapitałowe (CAPEX) np. zakup środków trwałych
(nakłady inwestycyjne)
 finansowe, np. spłaty kredytów, wypłaty dywidend itp.
" Wydatki, które nie są kosztami:
 bez związku z wytwarzaniem i sprzedażą
 finansowe: spłata kredytu, podatki, dywidendy,
świadczenia socjalne
 kary, skutki zdarzeń losowych itp.
" Nakłady:
 CAPEX, pol. Nakłady inwestycyjne (nakłady finansowe
na nabycie środków trwałych
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty cd&
" CAPEX (capital expenditures) to wydatki
inwestycyjne na rozwój produktu
" OPEX (operating expenditures) odnosi się do
kosztów operacyjnych czyli związanych z
utrzymaniem produktu
 Np.:
" zakup serwerów i oprogramowania to CAPEX
" wydatki na szkolenia lub zakup aktualizacji
oprogramowania to OPEX
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty stałe i zmienne
Koszty stałe stanowią tę część kosztów, która nie ulega zmianie w
pewnych przedziałach zdolności wytwórczej przedsiębiorstwa. Są
zatem koszty okresowo niezmienne i niezależnie od zmian wielkości
produkcji
Koszty zmienne zwiększają się wraz ze wzrostem działalności
produkcyjnej: progresywnie, degresywnie, proporcjonalnie
Koszty całkowite = koszty stałe + koszty zmienne
koszty koszty całkowite
koszty zmienne
koszty stałe
wielkość
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu produkcji
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty stałe i zmienne cd.
Koszty rozpatrujemy w krótkim i w długim okresie
Długi okres
Krótki okres
Krótki okres to taki, w którym Długi okres to taki, w którym
przedsiębiorstwo nie może przedsiębiorstwo może
dostosować swoich zasobów do dostosować swoje zasoby do
zmieniających się warunków zmieniających się warunków
otoczenia otoczenia
koszty
stałe
koszty
zmienne
koszty
zmienne
W długim okresie wszystkie koszty są zmienne!!!
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty przeciętne
koszty
całkowite
Koszty przeciętne (średnie, jednostkowe) =
wielkość
produkcji
AC
AC AC AC
długookresowe
koszty przeciętne
produkcja
produkcja produkcja
korzyści skali niekorzyści
produkcji skali produkcji
Kształt długookresowej krzywej kosztów
produkcja
przeciętnych związany jest z tzw.
korzyściami i niekorzyściami skali
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty cd&
" Koszty księgowe to wydatki udokumentowane
fakturami
" Koszty ekonomiczne:
 jawne (księgowe)
 amortyzacja
 ukryte:
" alternatywne (utraconych możliwości)
" nakłady pracy własnej
" zewnętrzne
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty cd&
" Koszt: (wg ustawy o rachunkowości)
 Zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści
ekonomicznych, o wiarygodnie określonej
wartości, w formie zmniejszenia wartości
aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i
rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia
kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru
w inny sposób niż wycofanie środków przez
udziałowców lub właścicieli
" Wersja uproszczona:
 Pieniężny wyraz nakładów, ponoszonych w
związku z działalnością gospodarczą
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Środki trwałe i obrotowe
Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r.
Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591
Aktywa to zasoby majątkowe, dzięki którym przedsiębiorstwo
osiągnie w przyszłości korzyści ekonomiczne
Środki trwałe Środki obrotowe
aktywa materialne działające na
aktywa materialne,
korzyść przedsiębiorstwa,
które zużywają się
które nie zużywają się w jednym
w cyklu produkcyjnym
cyklu produkcyjnym ani w ciągu roku
obrachunkowego
" materiały zużywane w cyklu
" nieruchomości (grunty, budynki, produkcyjnym
budowle, lokale, inne obiekty inżynierii " produkty gotowe zdatne do
lądowej i wodnej, np. drogi) sprzedaży lub w toku produkcji
" maszyny, urządzenia techniczne, " półprodukty
środki transportu i inne " towary nabyte w celu odprzedaży
w stanie nieprzetworzonym
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Szczególny rodzaj kosztu  amortyzacja
http://sip.mf.gov.pl/sip/index.php?rodzaj=2
Środki trwałe
Zużycie środków trwałych:
" fizyczne
aktywa materialne działające na
" ekonomiczne (moralne)
korzyść przedsiębiorstwa,
które nie zużywają się w jednym
Stopień zużycia zależy od:
cyklu produkcyjnym ani w ciągu roku
" właściwości fizycznych
obrachunkowego
" sposobu eksploatacji
" zakresu intensywności
oddziaływania sił przyrody
" nieruchomości (grunty, budynki,
" szybkości postępu
budowle, lokale, inne obiekty
technicznego
inżynierii lądowej i wodnej, np.
drogi)
" maszyny, urządzenia techniczne,
środki transportu i inne
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Amortyzacja cd.
Zasady i stawki amortyzacji regulowane są przepisami prawa
podatkowego:
1. Ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych Dz.U.2001 nr 80 poz. 350
2. Ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych Dz.U. 2004 r. nr 254, poz. 2533
Amortyzacja to utrata wartości dobra kapitałowego
będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji
Jest rachunkowym sposobem ujęcia procesu zużywania
się dóbr kapitałowych wykorzystywanych w procesie
produkcji
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Amortyzacja cd.
Szczególna cecha amortyzacji jako kosztu:
Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym!!!
Amortyzacji podlegają:
- stanowiące własność lub
- wartości niematerialne i prawne
współwłasność firmy
- budynki, budowle i lokale
- nabyte lub wytworzone we
własnym zakresie
- maszyny i urządzenia i środki
transportu
- kompletne i zdatne do użytku
- inne przedmioty zwane
środkami trwałymi
- których wartość początkowa
przekracza 3500 zł
- tabor transportu morskiego w
budowie
+ składniki majątku niestanowiące własności lub współwłasności podatnika
ale wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną
działalnością na podstawie umowy leasingu finansowego (kapitałowego)
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne to nabyte i nadające się do
gospodarczego wykorzystania:
 spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (domu) mieszkalnego;
 spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
 autorskie lub pokrewne prawa majątkowe;
 licencje;
 prawa określone w Prawie własności przemysłowej (prawa do:
wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych,
wzorów zdobniczych);
 wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji
związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej,
naukowej lub organizacyjnej (know-how)&
& o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok,
wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną przez niego
działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na
podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu,
dzierżawy lub umowy leasingu
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Amortyzacja cd.
" Metody amortyzacji środków trwałych:
 Metoda liniowa
 Metoda degresywna
UWAGA!
 Stawka indywidualna
Metodę amortyzacji
danego środka trwałego
wybieramy tylko raz!
Podatnik może zaliczać w koszty odpisy amortyzacyjne w ratach:
" miesięcznych
" kwartalnych
" rocznych
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Metoda liniowa:
" Wartość początkowa
" Stawka amortyzacji
Wartość początkowa:
& to ustalona podstawa naliczania odpisów amortyzacyjnych od danego
składnika majątku. Nie ma dowolności przy jej określaniu.
Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych uznajemy cenę ich nabycia:
+ koszty związane z zakupem, w szczególności: koszty transportu,
załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i
uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat
notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji
- podatek VAT (z wyjątkami)
+/- różnice kursowe (dodatnie albo ujemne)
+ cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych
Klasyfikacja Środków Trwałych
GRUNTY
0
BUDYNKI I LOKALE, SPÓA
DZIELCZE WA
ASNOŚCIOWE PRAWO DO LOKALU MIESZKLANEGO ORAZ
1
SPÓA
DZIELCZE PRAWO DO LOKALU NIEMIESZKLANEGO
OBIEKTY INŻYNIERII L
DOWEJ I WODNEJ
2
KOTA
Y I MASZYNY ENERGETYCZNE
3
MASZYNY, URZ
DZENIA I APARATY OGÓLNEGO ZASTOSOWANIA
4
SPECJALISTYCZNE MASZYNY, URZ
DZENIA I APARATY
5
URZ
DZENIA TECHNICZNE
6
ŚRODKI TRANSPORTU
7
NARZ
DZIA, PRZYRZ
DY, RUCHOMOŚCI I WYPOSAŻENIE
8
INWENTARZ ŻYWY
9
KŚT Stawka (%) Nazwa środków trwałych
1 1,5
Budynki mieszkalne
Lokale mieszkalne
2 4,5
Obiekty inżynierii lądowej i wodnej
10
Urządzenia zabezpieczające ruch pociągów
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
KŚT Stawka Nazwa środków trwałych
7 7 Kolejowy tabor szynowy naziemny
Kolejowy tabor szynowy podziemny
Tramwajowy tabor szynowy
Pozostały tabor szynowy naziemny
Tabor pływający
14 700-7 drezyny i przyczepy do drezyn
710-01 lokomotywy akumulatorowe. 710-02 i 710-03 lokomotywy ognioszczelne i typu
"Karlik". 710-10 do 14 wozy kopalniane
770-13 kontenerowce
773-1010 wodoloty
Samoloty
Śmigłowce
Samochody specjalne
Z rodzaju 745 trolejbusy i samochody ciężarowe o napędzie elektrycznym
Ciągniki
Naczepy
Przyczepy
Pozostały tabor bezszynowy (wózki jezdniowe akumulatorowe, widłowe i inne wózki
jezdniowe)
18 Z rodzaju 745 pozostałe samochody o napędzie elektrycznym
Balony
Inne środki transportu lotniczego
Środki transportu pozostałe
20 Motocykle, przyczepy i wózki motocyklowe
Samochody osobowe
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Samochody ciężarowe
Metoda liniowa  przykład
Środek trwały: samochód ciężarowy
Wartość początkowa: 400 000 zł
Stawka amortyzacji: 20%
Lata 1 2 3 4 5
Wartość brutto 400 000 400 000 400 000 400 000 400 000
Amortyzacja 80 000 80 000 80 000 80 000 80 000
Umorzenie 80 000 160 000 240 000 320 000 400 000
Wartość netto 320 000 240 000 160 000 80 000 0
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Metoda degresywna  przykład
Metoda degresywna może być stosowana do maszyn i urządzeń:
" zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych
" środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych
Środek trwały: samochód ciężarowy
144 000 x 40%= 57 600
Wartość początkowa: 400 000 zł
400 000 x 20%= 80 000
Stawka amortyzacji: 20%
80 000 > 57 600
Współczynnik: 2 (max)
Lata 1 2 3 4
Wartość brutto 400 000 400 000 400 000 400 000
Amortyzacja 160 000 96 000 80 000 64 000
Umorzenie 160 000 256 000 336 000 400 000
Wartość netto 240 000 144 000 64 000 0
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Stawka indywidualna
Stawka indywidualna (minimalny okres amortyzacji) może być stosowana
do:
jeżeli podatnik udowodni, że przed ich
" używanych środków trwałych
nabyciem były wykorzystywane co
najmniej przez okres 6 miesięcy
jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji
" ulepszonych środków trwałych
wydatki poniesione przez podatnika na
ich ulepszenie stanowiły co najmniej
po raz pierwszy wprowadzonych do
20% wartości początkowej
ewidencji
W odniesieniu do środków transportu (w tym samochodów osobowych)
minimalny okres amortyzacji wynosi 30 miesięcy
Środek trwały: używany samochód ciężarowy
Wartość początkowa: 400 000 zł 400 000 / 30 mies.= 13 333
Indywidualna stawka amortyzacji: 30 miesięcy
13 333 x 12 = 160 000
Lata 1 2 3
Wartość brutto 400 000 400 000 400 000
Amortyzacja 160 000 160 000 80 000
Umorzenie 160 000 320 000 400 000
Wartość netto 240 000 80 000 0
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Rachunek kosztów
" Rachunek kosztów jest definiowany w rachunkowości
zarządczej jako:
 ogół działań zmierzających do odzwierciedlenia procesów
zachodzących w przedsiębiorstwie (np. zaopatrzenia,
produkcji i zbytu produktów)&
 poprzez ujęcie, zgrupowanie i interpretację w określonych
przekrojach kosztów produkcji i sprzedaży produktów&
 mierzonych ilościowo i wartościowo za pewien okres&
 w celu uzyskania informacji potrzebnych do ustalania
wyników&
 a także kierowania przedsiębiorstwem lub ich zespołem.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Klasyfikacja kosztów
" Klasyfikacja dla celów sprawozdawczych
" Klasyfikacja dla celów decyzyjnych
" Klasyfikacja dla celów kontrolnych
 istotne (decyzyjne)
 nieistotne (niedecyzyjne)
 utracone (zapadłe)
 alternatywne (koszty utraconych korzyści)
 średnie i krańcowe
 stałe i zmienne
 operacyjne i finansowe
26
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty alternatywne
" Koszty te występują zawsze, gdy wybór jednej
możliwości działania wymaga rezygnacji z innej;
" Koszty utraconych korzyści są utraconym efektem
(zyskiem, marżą) z najbardziej zyskownego
(alternatywnego) przedsięwzięcia;
" Koszty utraconych korzyści to koszty ukryte, bo
nie są rejestrowane w rachunkowości finansowej.
Muszą być jednak uwzględniane przez
rachunkowość zarządczą.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty transakcyjne
" Koszt transakcyjny wynikają ze współdziałania wielu podmiotów
gospodarczych. Koszty te można podzielić z grubsza na
następujące grupy:
 koszty poszukiwania informacji, np. koszty badania rynku i
planowania umów;
 koszty zarządzania i zawierania kontraktów  doprowadzenia do
transakcji;
 koszty kontroli  np. monitorowania procesów, ubezpieczenia itp.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Analiza struktury kosztów jawnych
" Rodzajowy układ kosztów
" Kalkulacyjny układ kosztów
" Koszty stałe, zmienne,
" Koszty przeciętne
" Koszty bezpośrednie i pośrednie
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Układ rodzajowy kosztów:
Rodzaje kosztów działalności operacyjnej:
I. Amortyzacja
II. Zużycie materiałów i energii
III. Usługi obce
IV. Podatki i opłaty, w tym:
- podatek akcyzowy
V. Wynagrodzenia
VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
VII. Pozostałe koszty rodzajowe
VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Klasyfikacja kosztów w układzie rodzajowym
ma charakter uniwersalny&
& ale np. układ ten nie pozwala wskazać celu, na
jaki dany rodzaj kosztu poniesiono&
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty bezpośrednie i pośrednie:
& dlatego stosuje się podział kosztów na
bezpośrednie i pośrednie:
" Bezpośrednie: wprost związane z wytworzeniem
danego produktu (usługi);
" Pośrednie: nie można ich jednoznacznie przypisać
do danego produktu/usługi;
& oraz układ kalkulacyjny (stanowiskowy):
" Pozwala na przypisanie kosztów wg miejsc ich
powstawania (jednostek organizacyjnych)
" Jednostki działalności podstawowej / pomocniczej
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Koszty  ujęcie rodzajowe
B. Koszty działalności operacyjnej
I. Amortyzacja
II. Zużycie materiałów i energii
III. Usługi obce
IV. Podatki i opłaty, w tym:
- podatek akcyzowy
V. Wynagrodzenia
VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
VII. Pozostałe koszty rodzajowe
VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
PKP Intercity 2007
amortyzacja
10%
pozostałe
zuzycie materiałów i
26%
energii
11%
ubezpieczenia
społeczne i inne
świadczenia
2%
wynagrodzenia
7%
podatki i opłaty
0%
usługi obce
44%
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
PLK SA 2007
materiały i
świadczenia na
pozostałe; 1%
energia; 12%
rzecz
pracowników;
10%
amortyzacja;
18%
usługi obce;
20%
podatki i opłaty;
2%
wynagrodzenia;
37%
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści i niekorzyści skali
" Jeżeli koszty całkowite rosną wolniej niż rozmiary
produkcji, krzywa długookresowego kosztu przeciętnego
opada  przedsiębiorstwo osiąga korzyści skali.
" Natomiast niekorzyści skali występują w sytuacji
odwrotnej, tzn. gdy koszty całkowite rosną szybciej niż
rozmiary produkcji. Wówczas krzywa długookresowych
kosztów przeciętnych wznosi się.
Uzyskanie korzyści skali jest jednym z głównych
argumentów wyjaśniających dominację dużych
przedsiębiorstw w gospodarce światowej.
Korzyści skali mogą wynikać z przyczyn:
1. technologicznych,
2. marketingowych,
3. finansowych
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści i niekorzyści skali
Technologiczne z
ródła korzyści skali uzasadnione są najczęściej
tym, że:
" Duże firmy mogą korzystać z efektów specjalizacji i podziału pracy,
czyli lepiej wykorzystywać umiejętności i doświadczenia
pracowników, co prowadzi do wzrostu wydajności pracy;
" Niektóre czynniki produkcji są niepodzielne i mogą być efektywnie
wykorzystane tylko w dużych przedsiębiorstwach (np. dz
wigi
budowlane, piece hutnicze, duże samoloty);
" W dużych przedsiębiorstwach istnieje możliwość wprowadzenia
produkcji wielofazowej bez konieczności przesyłania półfabrykatów z
jednej fabryki do drugiej, co obniża koszty transportu,
magazynowania i administracji;
" Przy produkcji na dużą skalę istnieje możliwość bardziej racjonalnego
wykorzystania odpadów (np. uruchomienie produkcji ubocznej);
" Duże firmy dysponują większymi środkami na prowadzenie prac
badawczych i rozwojowych, mogą finansować własne laboratoria
i placówki doświadczalne, mogą więc w większym stopniu
wprowadzać nowe wyroby i nowe rozwiązania technologiczne,
zwiększając konkurencyjność firmy na rynku.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści i niekorzyści skali
Marketingowe z
ródła korzyści skali wiążą się z tym,
że:
" Przy hurtowych zakupach dużej ilości materiałów,
półfabrykatów, opakowań, itp. można wynegocjować
niższe jednostkowe ceny zakupu oraz korzystniejsze
warunki płatności;
" Koszty pakowania i transportu nie wzrastają
proporcjonalnie do ilości zamawianych i sprzedawanych
produktów (analogicznie);
" Koszty marketingowe, takie jak utrzymanie działu
sprzedaży, rozeznanie sytuacji rynkowej, reklama, z
reguły (w przeliczeniu na jednostkę produkcji) są niższe
w dużych firmach niż w małych.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści i niekorzyści skali
Finansowe z
ródła korzyści skali polegają na tym, że:
" Duże firmy mogą łatwiej i na korzystniejszych
warunkach uzyskać kredyt bankowy na finansowanie
działalności bieżącej oraz na cele rozwojowe;
" Duże firmy mogą korzystać z wielu z
ródeł finansowania
swojej działalności i cieszą się one zwykle większym
zaufaniem niż stosunkowo częściej bankrutujące małe
firmy, co oznacza m.in., że emitowane przez duże firmy
papiery wartościowe (np. akcje lub obligacje) są
chętniej nabywane.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści skali
" Zewnętrzne korzyści skali występują kiedy
rozwój przemysłu pozwala na bardziej efektywne
zaopatrzenie w surowce, usługi czy sprzęt firm
działających w ramach tego przemysłu.
" Dużo małych konkurencyjnych firm mogą wówczas
tworzyć większy przemysł i korzystać z jego
rozwoju;
" Wewnętrzne korzyści skali występują gdy
rozwój jednej firmy generuje przewagi w kosztach
nad mniejszymi firmami, co sprzyja rozwojowi
form niedoskonałej konkurencji.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Korzyści skali
" Wewnętrzne  koszt " Zewnętrzne  koszt
jednostkowy zależy od jednostkowy zależy od
wielkości pojedynczych wielkości przemysłu,
firm, a niekoniecznie od niekoniecznie od
wielkości całego wielkości poszczególnych
przemysłu. Duże firmy firm. Duże firmy nie
będą miały przewagę nad mają przewagi nad
małymi ze względu na małymi, sprzyja to
niższy przeciętny koszt funkcjonowaniu dużej
co w konsekwencji liczby firm i rozwojowi
prowadzi do rynku w kierunku
zdominowania rynku doskonałej konkurencji
przez parę firm
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa
Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem
środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej firmy
określa się mianem finansów przedsiębiorstwa
Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa polega na
pozyskiwaniu takich z
ródeł finansowania działalności firmy, które
pozwolą na maksymalizowanie korzyści przypadających jej
udziałowcom
Zarządzający finansami podejmują decyzje na podstawie:
" wiedzy z zakresu systemu i mechanizmu finansów
" analizy sytuacji finansowej
" planowania finansowego
Zewnętrznymi uwarunkowaniami decyzji finansowych są:
polityka fiskalna
koniunktura kurs
gospodarcza walutowy
i budżetowa
polityka
inflacja
monetarna
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Kapitał firmy
AKTYWA PASYWA
y
ródła finansowania majątku
Majątek przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa = KAPITAA
Y
y
RÓDA
A KAPITAA
ÓW FIRMY
Kapitały Kapitały obce
własne
Długoterminowe
Krótkoterminowe
statutowy
zobowiązania
(akcyjny, założycielski)
zobowiązania
rezerwowy
Wpłaty Zysk Emisja Bankowe Pożyczki Bankowe Emisja Kredyty
udziałow netto obligacji kredyty właścicieli kredyty krótkoterm handlowe
ców niepodziel inwestycyjne krótkoterm inowych i inne
ony inowe pap.wart. zobow.
y
ródło: W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2005
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Zyski
Celem działalności przedsiębiorstwa jest maksymalizacja
zysku dla jego właścicieli (udziałowców)
Próg zysku to minimalna suma przychodów oraz wielkości
produkcji, przy której następuje ich zrównanie z kosztami
całkowitymi, a zatem po przekroczeniu której zysk powstaje
120
100
górny próg zysku
obszar strat
80
obszar
zysków
60
sprzedaż
40
próg zysku
koszty
obszar strat
całkowite
20
koszty stałe
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
y
ródło: W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2005
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Zyski cd.
Zysk finansowy (księgowy) = wpływy  koszty
Zysk ekonomiczny (nadzwyczajny) uwzględnia koszt alternatywny
zaangażowanego kapitału i czasu
Rachunek wyników w ujęciu księgowym Wielkość zysku
nadzwyczajnego decyduje, czy
wpływy 80 000 zł
warto angażować kapitał w dane
koszty 50 000 zł
przedsięwzięcie
zysk księgowy 30 000 zł
Rachunek wyników w ujęciu ekonomicznym
Zysk netto =
wpływy 80 000 zł
koszty: zysk brutto  podatek
50 000 zł
koszty księgowe
koszty czasu pracy
właściciela
Zysk Zysk do
25 000 zł
zatrzymany podziału
koszt alternatywny kapitału (niepodzielony)
firmy (40 tys.) wg stopy
na rozwój firmy
dywidenda
procentowej = 10%
4 000 zł
79 000 zł
1 000 zł
zysk ekonomiczny
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Analiza finansowa przedsiębiorstwa
Podstawą analizy finansowej są sprawozdania finansowe :
1. Bilans - pokazuje stan majątku i z
ródła jego finansowania
Aktywa (majątek posiadany) Pasywa (kapitały własne i zobowiązania)
wg rosnącej płynności wg wzrastającego stopnia pilności ich zwrotu
2. Rachunek zysków i strat (P&L) - pokazuje, w ujęciu
księgowym, zmiany poszczególnych elementów, tzn. przychodów
i kosztów, składających się na łączny zysk lub stratę
3. Rachunek przepływów pieniężnych (Cash Flow) 
pokazuje faktyczne przepływy gotówki w przedsiębiorstwie.
Przepływ gotówki to ilość pieniędzy netto faktycznie uzyskana w
danym okresie
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Schemat bilansu
A. Kapitał własny
A. Aktywa (majątek) trwałe
" podstawowy
" wartości niematerialne i prawne
" zapasowy
" środki trwałe
" rezerwowy
" należności długoterminowe
" z aktualizacji wyceny majątku
" inwestycje długoterminowe
" zysk (+), strata (-)
" długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
B. Zobowiązania i rezerwy
" rezerwy
B. Aktywa (majątek) obrotowe " zob. długoterminowe
" zob. krótkoterminowe:
" zapasy
" wobec dostawców
" z tytułu podatków
" należności krótkoterminowe
" kredyty bankowe
" krótkoterminowe inwestycje
" emisja krótkoterm. walorów
" inne
finansowe
" fundusze specjalne
" krótkoterminowe rozliczenia
" rozliczenia międzyokresowe
międzyokresowe
AKTYWA = PASYWA
Sposób zaangażowania
y
ródła pokrycia majątku
kapitałów
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Schemat rachunku zysków i strat
Koszty operacyjne 700 - + 900 Przychody operacyjne
jj
(ze sprzedaży)
+200
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
- +
Koszty finansowe 90 20 Przychody finansowe
jj
+130
Zysk (strata) z działalności gospodarczej
Straty nadzwyczajne 24 j - + 19 Zyski nadzwyczajne
jj
+125
Zysk brutto
- jj
Podatek 30
+90
Zysk netto
y
ródło: W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin Warszawa 2005
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Zysk netto i nadwyżka finansowa
Zysk netto = zysk brutto  podatek
Nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja = cash flow
Przychody z działalności operacyjnej 300
Koszty z działalności operacyjnej 200
w tym amortyzacja 50
Zysk operacyjny 100
Koszty z działalności finansowej 20
(zapłacone odsetki) j jj
Zysk brutto 80
Podatek dochodowy 15
Zysk netto 65
Nadwyżka
115
finansowa
(cash flow)
dywidendy 20 wzrost kapitału 45
y
ródło: W Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2005, s. 16
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Zysk netto
Wynik finansowy netto pozostaje w dyspozycji
jednostki. O jego przeznaczeniu decydują
właściciele. Wynik finansowy netto (zysk) może być
przeznaczony na:
" wypłatę dywidendy,
" wypłatę nagród i premii,
" zwiększenie kapitału własnego
" zwiększenie funduszy specjalnych itp.
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Analiza wskaz
nikowa
Do oceny efektywności finansowej firmy najczęściej jest
wykorzystywana metoda wskaz
nikowa
Konieczny jest dobór ograniczonej ale trafnej liczby wskaz
ników
Wskaz
niki zyskowności służą ocenie zyskowności: sprzedaży,
majątku i wykorzystania obcych kapitałów
" Zyskowność sprzedaży = zysk netto / sprzedaż netto
" Zyskowność majątku = zysk netto / ogółem majątek
(aktywa)
" Zyskowność kapitałów własnych = zysk netto / kapitały
własne
" Dz
wignia finansowa
Konieczne jest kształtowanie takiej optymalnej struktury
kapitałów firmy, aby zapewnić maksymalizację stopy
zyskowności własnych kapitałów przy utrzymaniu granic
określonego ryzyka finansowego
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wskaz
niki zyskowności
NAZWA METODA KALKULACJI TREŚĆ WSKAy
NIKA
ZYSKOWNOŚĆ ZYSK MARŻA ZYSKU NA
SPRZEDAŻY NETTO/SPRZEDAŻ SPRZEDAŻY
NETTO
ZYSKOWNOŚĆ ZYSK NETTO/MAJ
TEK EFEKTYWNOŚĆ
MAJ
TKU OGÓA
EM (MAJ
TEK) WYKORZYSTANIA
MAJ
TKU
ZYSKOWNOŚĆ ZYSK NETTO/KAPITAA
Y STOPA ZYSKOWNOŚCI
KAPITAA
ÓW WA
ASNYCH WA
ASNE ZAINWESTOWANYCH W
FIRMIE KAPITAA
ÓW
WA
ASNYCH
Dy
WIGNIA ZYSKOWNOŚĆ EFEKTYWNOŚĆ
FINANSOWA WA
ASNYCH KAPITAA
ÓW WYKORZYSTANIA
MINUS ZYSKOWNOŚĆ OBCYCH KAPITAA
ÓW
MAJ
TKU
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wskaz
niki bieżącej płynności finansowej
NAZWA METODA KALKULACJI TREŚĆ WSKAy
NIKA
Bieżąca płynność Środki obrotowe Możliwość spłacenia
ogółem/zobowiązania zobowiązań
bieżące krótkoterminowych
środkami obrotowymi
Szybkość spłaty Płynne środki Zdolność do szybkiego
zobowiązań obrotowe/zobowiązania uregulowania
bieżące krótkoterminowych
zobowiązań
Obrót należnościami Sprzedaż Ilość cykli obrotu
netto/przeciętny stan należnościami w ciągu
należności okresu
Obrót zapasami Sprzedaż Ilość cykli obrotu
netto/przeciętny stan zapasami w ciągu
zapasów okresu
Stan zapasów w sniach Liczba dni w Liczba dni potrzebna na
okresie/obrót zapasami jeden cykl obrotu
zapasami
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wskaz
niki zdolności do obsługi zadłużenia
NAZWA METODA KALKULACJI TREŚĆ WSKAy
NIKA
Pokrycie odsetek (Zysk brutto+płacone Zdolność do obsługi
zyskiem odsetki )/ odsetki długookresowych
płacone pożyczek
Obciążenie majątku Zobowiązania ogółem / Stopień pokrycia
zobowiązaniami majątek ogółem majątku obcymi
kapitałami
Pokrycie majątku (kapitały Stopień pokrycia
własnymi kapitałami własne+rezerwy) / majątku własnymi
majątek ogółem kapitałami
Relacja zobowiązań do Zobowiązania / Stopień ryzyka
kapitałów (kapitały finansowego
własne+rezerwy) kredytodawców
Pokrycie zobowiązań Nadwyżka finansowa / Zdolność do pełnej
nadwyżką finansową zobowiązania spłaty zobowiązań z
nadwyżki finansowej
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wskaz
niki rynku kapitałowego
NAZWA METODA KALKULACJI TREŚĆ WSKAy
NIKA
Zysk na 1 akcję Zysk netto / ogólna Marża zysku na 1 akcję
(earnings per share  liczba emitowanych
EPS) akcji
Relacja ceny do zysku Cena rynkowa 1 akcji / Cena, jaką trzeba
na akcję (price- zysk na 1 akcję zapłacić za jednostkę
earnings ratio  P/E) zysku przy kupnie akcji
Relacja ceny do Cena rynkowa 1 akcji / skala zdolności kapitału
kapitałów własnych na kapitał własny na 1 własnego do kreowania
1 akcję akcję zysku
Stopa dywidendy Dywidenda na 1 akcję / Skala korzyści
cena rynkowa jednej udziałowców w
akcji stosunku do ceny
rynkowej akcji
Stopa wypłat Dywidenda na 1 akcję / Skłonność spółki do
dywidendy zysk netto na 1 akcję przeznaczania zysku na
dywidendy
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wartość pieniądza w czasie
Pieniądz jest miernikiem wartości Pieniądz jest pośrednikiem w
(kapitałów, przychodów, kosztów, wymianie dóbr i usług
zysków/strat)
Pieniądz ma cechy dobra o określonej wartości
Czynniki różnicujące wartość pieniądza w czasie:
" inflacja/deflacja
" potencjalny zysk/strata
" konsumpcja dziś/konsumpcja jutro
Można zatem wyróżnić:
" przyszłą (skapitalizowaną) wartość pieniądza
" aktualną (zdyskontowaną) wartość pieniądza
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wartość pieniądza w czasie
Cena wykorzystania obcego pieniądza to stopa procentowa.
Obejmuje ona wynagrodzenie wierzyciela za:
" czas oczekiwania na wzrost wartości pieniądza
" koszt ryzyka niewypłacalności dłużnika
" koszt unieruchomienia (zamrożenia) kapitału
+ powinna gwarantować utrzymanie realnej wartości pieniądza
Istnieje zatem nominalna i realna stopa procentowa
Realna stopa procentowa
(d - i) x 100
d - nominalna stopa %
Dr =
100 + i
i - stopa inflacji
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Wartość pieniądza w czasie
Przyszła wartość pieniądza:
Koszt pieniądza liczymy przy zastosowaniu rachunku odsetek:
" prostych, tj. naliczanych od tej samej kwoty
" złożonych, w których odsetki ulegają kapitalizacji
Przy kapitalizacji odsetek pojawiają się następujące pojęcia:
" kapitał pierwotny, czyli wkład początkowy (pożyczka)
" odsetki skapitalizowane, czyli powiększające kapitał pierwotny
" suma skapitalizowana Ks = kapitał pierwotny +
skapitalizowane odsetki
Kp - kapitał podstawowy (pierwotny)
d
Ks = Kp x (1 + )n
d - stopa % dla okresu kapitalizacji
n - liczba okresów kapitalizacji
Aktualna (zdyskontowana) wartość przyszłej płatności Kd:
Kd = Kp x (1 + )-n
d
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Ogół procesów gospodarczych, związanych z całkowitą prostą i
rozszerzoną reprodukcją majątku trwałego określa się jako
działalność inwestycyjną
Nakłady poniesione na stworzenie nowego lub powiększenie
istniejącego majątku trwałego nazywamy inwestycjami:
" znaczna wielkość nakładów
" jednorazowe wydatkowanie
" wydłużony okres osiąganych dzięki inwestycji korzyści
Preliminowanie inwestycji:
" sformułowanie długookresowego celu związanego z
inwestycją
" kalkulacji nakładów i korzyści (nadwyżek finansowych)
" ustalenie wariantów możliwych rozwiązań
" wybór projektów spełniających wymóg opłacalności
" wybór ostatecznego wariantu do realizacji
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Schemat cyklu inwestycyjnego
nadwyżki
wydatek środków
finansowe (Cf)
pieniężnych (I)
Nadwyżka finansowa (Cf) oczekiwana dzięki realizacji danej
inwestycji obejmuje:
" nadwyżkę pomiędzy wpływami pieniężnymi przewidywanymi w okresie
eksploatacji inwestycji a kosztami ich uzyskania minus obciążenia
podatkowe (zysk netto)
" amortyzację majątku trwałego uzyskanego w wyniku realizacji
inwestycji (strumień zwrotu zainwestowanego kapitału)
Przewidywana nadwyżka stanowi podstawę do jej
konfrontacji z kalkulowanymi nakładami inwestycyjnymi
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Schemat cyklu inwestycyjnego
nadwyżki
finansowe (Cf)
wydatki środków
pieniężnych (I)
nadwyżki
finansowe (Cf)
wydatki środków
pieniężnych (I)
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Wskaz
niki efektywności inwestycji (wg UNIDO i Banku
Światowego):
1. okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
2. aktualna wartość nadwyżek finansowych  metoda
NPV
3. wewnętrzna stopa zyskowności inwestycji  wskaz
nik IRR
4. stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych + wskaz
nik B/C
Ratio
W relacji z innymi wskaz
nikami zawsze najważniejsza jest
NPV
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Ad 2. Metoda NPV (ang. net present value;
pol: zaktualizowana wartość netto)
Porównanie (różnica) (NPV) sumy nakładów (I) z sumą
zdyskontowanych spodziewanych nadwyżek (Cf)
Cft
n
Za korzystne uważa
NPV = Ł )t  I;
(1+ d
t=1 się te projekty,
gdzie NPV > 0
n
NPV = Ł Cft x D  I
t=1
Cf  kalkulowane nadwyżki finansowe (Cash flow)
I  suma nakładów inwestycyjnych
t  okres (np. lata) eksploatacji inwestycji
d  stopa dyskonta (minimalnej stopy zyskowności kapitału) w okresie t
D  wsp. dyskonta
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Ad 3. Wskaz
nik IRR (wewnętrzna stopa zwrotu)
IRR to wielkość stopy %, dla której NPV = 0, czyli przy której
zdyskontowana wartość nadwyżek Cf jest równa wartości inwestycji I.
n
Cft
Ł = I;
t=1
(1+ r )t
IRR = r, kiedy NPV = 0
n
Cft
Projekt inwestycji jest opłacalny,
NPV = Ł  I = 0
(1+ )t
t=1
r
jeżeli r > d
Ad 4. Stopa zyskowności inwestycji
ŁCftd
Dla Z > 1, nadwyżki finansowe netto
Z =
umożliwią zwrot zaangażowanych
I
kapitałów
Ad 4a. Wskaz
nik B/C Ratio
n
B  przychody z
Ł Btd
tytułu inwestycji
Projekt inwestycji jest
B/C = t=1 n
C  koszty
opłacalny, jeżeli B/C > 1
I + Ł Ctd eksploatacji
inwestycji
t=1
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Inwestycje
Ocena finansowa  bierze pod uwagę efektywność inwestycji z
punktu widzenia jej inwestora
Ocena ekonomiczna  bierze pod uwagę efektywność
inwestycji z punktu widzenia wszystkich podmiotów
zaangażowanych w jej realizację
- producenci, dostawcy, wykonawcy, instytucje finansowe
Ocena społeczna  bierze pod uwagę efektywność inwestycji z
punktu widzenia wszystkich związanych z inwestycją
uczestników rynku
- użytkownicy, mikro- i makroregion, środowisko naturalne
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Leasing
Leasing (ang. lease - najem, dzierżawa) jest umową posiadającą
zarówno cechy umowy najmu (dzierżawy) jak i kredytu
Leasing pozwala na użytkowanie składników majątku bez
zaciągania kredytu lub angażowania kapitałów własnych
Leasing oznacza upoważnienie przez właściciela obiektów majątku
trwałego do ich użytkowania w ustalonym okresie w zamian za
uzgodnione ratalne opłaty
Leasingobiorca (korzystający) to wynajmujący składniki
majątkowe w zamian za opłaty. Jest ich użytkownikiem bez praw
własności
Leasingodawca (finansujący) to właściciel majątku przekazanego
do użytkowania
Leasing bezpośredni  producent lub sprzedawca zajmuje się
dodatkowo najmem sprzętu
Leasing pośredni  występuje instytucja finansowa, która
pozyskuje środki pieniężne poprzez kredyt i nabywa obiekty celem
ich wynajmu
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Rodzaje umów leasingu
" Leasing operacyjny:
 przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątkowych
leasingodawcy
 leasingodawca dokonuje odpisów amortyzacyjnych
 raty leasingowe wraz z opłatą wstępną stanowią koszt uzyskania
przychodu dla leasingobiorcy
 podatek VAT doliczany jest do każdej raty leasingowej
 leasingobiorca ma prawo wykupić przedmiot leasingu po upłynięciu
okresu umowy leasingu
" Leasing finansowy (kapitałowy, inwestycyjny):
 koszt uzyskania przychodu leasingobiorcy stanowi tylko część
odsetkowa raty leasingowej
 leasingobiorca dokonuje odpisów amortyzacyjnych
 VAT płatny jest w całości z góry przy pierwszej racie leasingowej po
dokonaniu odbioru przedmiotu
 Klient staje się właścicielem przedmiotu wraz z zapłaceniem ostatniej
raty leasingowej
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
Rodzaje umów leasingu
" Podstawową różnicą między leasingiem finansowym a
leasingiem operacyjnym jest uprawnienie do
dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Ma to
zasadniczy wpływ na wysokość kosztów podatkowych stron
umowy leasingu.
" Z uwagi na niższe koszty początkowe (czyli mniejsze
zaangażowanie wkładu własnego) przedsiębiorcy
zdecydowanie chętniej wybierają leasing operacyjny -
średnio zawieranych jest tak ok. 85% wszystkich umów
leasingowych.
" Pozostałe 15% to umowy zawierane na leasing finansowy,
przy których cały VAT od środka trwałego należy uiścić z
góry, dlatego na tę formę leasingu decydują się z reguły
duże korporacje, które posiadają więcej gotówki
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
PORÓWNANIE LEASINGU OPERACYJNEGO I FINANSOWEGO
Cecha Leasing operacyjny Leasing finansowy
dłuższy niż 40% czasu
Okres min. 12 miesięcy, max. 60
amortyzacji przedmiotu,
leasingu miesięcy
max. 60 miesięcy
Amortyzacja po stronie leasingodawcy po stronie leasingobiorcy
Koszt Leasingobiorca zalicza w leasingobiorca zalicza w koszty
uzyskania koszty raty leasingowe netto amortyzację oraz część odsetkową
przychodu wraz z opłatą wstępną rat leasingowych
płatny w całości z góry wraz z
doliczany do każdej raty
Podatek VAT pierwszą ratą leasingową, po
leasingowej
odbiorze przedmiotu leasingu
nie istnieje (0%) - wraz z ostatnią
zależny od stawki
Wykup ratą przedmiot staje się
amortyzacji i okresu wykupu
własnością leasingobiorcy
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu
 Full service leasing
" Coraz większą popularność zyskują umowy tzw.
full service leasingu. Korzystający otrzymuje
pojazd wraz z pakietem dodatkowych usług, w
skład których mogą wchodzić np. obsługa
techniczna aut (np. serwisowanie, wymiana opon),
likwidacja szkód, karta paliwowa
" Coraz więcej kontraktów w Polsce, tak jak to się
dzieje w Europie, będzie kontraktami typu full
service leasing, które będą kończyły się zwrotem
pojazdu firmie leasingowej, uwalniając klienta od
kłopotliwej zazwyczaj sprzedaży pojazdu na rynku
wtórnym
Politechnika Warszawska, Wydział Transportu
dr Agnieszka Skala-Poz
niak, Ekonomika transportu