Rafał Jankowski
I rok, Pedagogika opiekuńczo - wychowawcza z gimnastyką korekcyjną
Nr albumu 3762
Gr. I
Bazyli święty „Wielki”
początki monastycyzmu
BAZYLI, święty ( żył w latach ok. 330-379r.); jeden z kapadockich (kapadocyjczycy) Ojców Kościoła greckiego, z przydomkiem „Wielki”.
Biskup Cezarei Kapadockiej w 370 roku;
erudyta, surowej pobożności;
wybitny organizator i polemista;
reformator zasad życia klasztornego;
Jest m. in. autorem 3 ksiąg „Przeciw Eunomiuszowi” ( Adversus Eunomium), czyli prztwódcy arianizmu radykalnego.
Liturgia nazwana od jego imienia i stosowana w Kościele wschodnim w niektóre święta, pochodzi od niego, ale została przerobiona w V wieku. Jest ona związana z obyczajem syryjskim i egipskim IV wieku.
Reguła św. Bazylego, skompliowana przez niego, obficie czerpie z materiałów tradycji wcześniejszej. Umysłowość mało skłonna do czystej spekulacji i bardzo zainteresowana praktyczna stosowaniem etyki chrześcijańskiej sprawiła, że uważano go za najbardziej łacińskiego z greckich Ojców Kościoła. Swój stosunek do pogan określił w „Mowie do młodzieży”, gdzie ukazał, w jaki sposób należy czytać pisarzy pogańskich. Podniósł tam znaczenie świeckiej kultury dla chrześcijaństwa i wskazał, że w literaturze pogańskiej także istnieją pierwiastki moralne, że z jej arcydzieł trzeba tylko korzystać tak, jak pszczoły, które nie na każdej roślinie przysiadają i nie całe kwiaty wchłaniają, ale umieją wyssać co pożyteczne, a resztę zostawić nietkniętą.
Wątły i nieśmiały Bazyli w swoim krótkim życiu okazał się wybitnym człowiekiem czynu. Szafował siłami rozwijając działalność w wielu dziedzinach. Bojownik ortodoksji, ścierał się z cesarzem Walensem, który popierał arianizm. Szukając poparcia na Zachodzie, usiłował przywrócić jedność doktrynalną. Zreformował i ustalił zasady życia klasztornego, chcąc wprowadzić ścisłą dyscyplinę tam, gdzie często panował pewien zamęt, i zahamować indywidualistyczne zapędy eremitów (od gre. eremos - pustynia). Zdaniem św. Bazylego klasztory powinny przyjmować tylko tych chłopców, których zamierzają uczynić zakonnikami, a wtedy wystarczy nauczyć ich czytać, aby mogli poznać Biblię. Z wielkimi wahaniami i tylko w drodze wyjątku zgadza się na przyjmowanie do klasztorów młodzieży, która nie mając powołania zakonnego, zamierza potem wrócić do świata. Kręgi klasztorne zaakceptowały to stanowisko.
Ostatnie lata życia poświęcił swojej diecezji. Nie ograniczając się do zadań ściśle kościelnych, prowadził na wielką skalę działalność dobroczynną. Już podczas klęski głodu, która nawiedziła Kapadocję w 368r., dał dowody niezwykłej energii - kierował walką z głodem, skupiał w swoich rękach akcję pomocy, które nie umiały skutecznie zorganizować władze świeckie. Walczył z czarnym rynkiem i spekulacją, egoizmem bogaczy i zachłannością spekulantów.
Zostawszy biskupem zabrał się do realizacji prawdziwego programu urbanistycznego, w którym pierwsze miejsce zajmowała budowa zakładów dobroczynnych. Do końca nie ustawał w walce z niesprawiedliwością społeczną i nędzą.
Jego twórczość, tzn. traktaty poświęcone polemice doktrynalnej, homilie i korespondencja zdradza - chociaż św. Bazyli broni się przed tym - wpływ szkoły tradycyjnej. Ściśle określił, pod jakimi warunkami i w jakich granicach chrześcijanin może kształtować swoją kulturę na autorach świeckich. Odnajdujemy u niego najsubtelniejsze, a zarazem najczęściej stosowane środki retoryczne, ale również wielką klarowność stylu. Myśl jego nie jest nadzwyczaj głęboka. Ona również wiele zawdzięcza wzorom pogańskim i odzwierciedla ono wykształcenie w duchu sofistycznym, które nam wydaje się niezwykle powierzchowne.
MONASTYCYZM:
(od gre. monastikos - klasztorny); to ruch religijny, u podstaw którego występowała negacja wartości życia doczesnego przy afirmacji izolacji jednostek, dążenia do samorealizacji w czystości duchowej, ubóstwie, umartwieniu się, modlitwie i kontemplacji wiodącej do zbawienia.
Ojczyzną monastycyzmu są Indie, gdzie pojawili się pierwsi anachoreci (pustelnicy), których grupy tworzyły zakony. Z czasem powstały pierwsze indyjskie religie monastyczne (wzory buddyjskie).
Monastycyzm rozwinął się również w taoizmie i shintoizmie, a szczególnie wielkie rozmiary przyjął w lamaizmie.
Początkowo występowały jedynie skupiska pustelników (św. Paweł Pustelnik, św. Antoni). Po wprowadzeniu podstawowych reguł wspólnoty (św. Pachomiusz, św. Bazyli) monastycyzm w chrześcijaństwie wykształcił dwa typy wspólnot: anachoreckie - pustelnicze, w których każdy zakonnik żyje oddzielnie, i cenobickie, których członkowie prowadzą życie wspólne (podział pracy i wspólnota dóbr).
Arianizm - jedna z najważniejszych herezji w dziejach chrześcijaństwa, której twórcą był Ariusz; pewne jej elementy zawierały już m.in. poglądy Pawła z Samostat (monarchianizm). Jej istotą była gruntowna rewizja nauki o Trójcy Św. w imię radykalnego monoteizmu. Wg arianizmu Osoby Boskie to 3 hipostazy "różne i niepodobne".
Taoizm - chińska doktryna pochodząca z czasów starożytnych, w której wyodrębnić można dwa nurty: taoizm filozoficzny, który kładł nacisk na wolność, spontaniczność, postawę intelektualno-kontemplacyjną stawiał wyżej niż konwencjonalną naukę i taoizm religijno-magiczny, który pojawił się na przełomie II i III w. i stanowił połączenie wcześniejszej myśli filozoficznej z ludowymi wierzeniami i praktykami magicznymi.
Szintoizm - japoński politeistyczny system religijny, wg którego antropomorficzne bóstwa, tzw. kami, uosabiają siły natury, m.in.: słońce, księżyc, góry, wodę czy drzewa. Niektóre z nich zamieszkują przedmioty, inne mogą być ubóstwionymi przodkami.