Walka o granice II Rzeczypospolitej.
Rywal |
Sporny obszar |
Najważniejsze wydarzenia |
Uwagi |
Czechosłowacja |
Śląsk Cieszyński |
5 październik 1918- tymczasowa ugoda organizacji polskich i czeskich 23 styczeń 1919 - atak wojsk czeskich, walka z polską samoobroną 28 lipiec 1920 - ustalenie przez mocarstwa przebiegu granicy; podział Cieszyna (konferencja w Spa) |
Po czeskiej stronie granicy pozostało 14 tys. Polaków. Polska w 1938 wymusiła zwrot Zaolzia |
Niemcy |
Górny Śląsk |
16-24 sierpień 1919 - powstanie śląskie; szybko stłumione 19-27 sierpień 1920 - drugie powstanie śląskie 20 marzec 1921 - plebiscyt 59,6% za Niemcami, 40,4% za Polską 2/3 maj 1921 - wybuch polskiego powstania na wieść o niekorzystnych planach podziału Śląska 21-27 maj 1921 - bitwa o Górę św. Anny czerwiec 1921 - przerwanie walk, przybycie oddziałów rozjemczych 20 październik 1921 - podział Śląska |
Znaczna autonomia Górnego Śląska w ramach Rzeczypospolitej (własny sejm i skarb) |
|
Powiśle, Warmia i Mazury |
11 lipiec 1920 - plebiscyt - 96,6% za Niemcami; w wyniku tego do Polski przyłączono jedynie 8 pogranicznych wsi. |
Plebiscyt odbył się w czasie największych sukcesów Armii Czerwonej |
|
Wielkopolska |
październik-grudzień 1918 - tworzenie polskich oddziałów zbrojnych 27 grudzień 1918 - wybuch walk w Poznaniu, w ciągu kilku dni opanowano większość miast regionu styczeń-luty 1919 - walki z regularną armią niemiecką 18 czerwiec 1919 - traktat wersalski; Wielkopolska przyznana Polsce |
Jedyne w pełni wygrane powstanie polskie. |
Litwa |
Wileńszczyzna |
sierpień 1920 - przekazanie Wilna Litwie przez bolszewików wrzesień-październik 1920 - walki polsko-litewskie 7 październik 1920 - zawieszenie broni w Suwałkach 9 październik 1920 - zajęcie Wilna przez oddziały gen Żeligowskiego; utworzenie Litwy Środkowej (formalnie niepodległej) 24 marzec 1922 - przyłączenie Litwy Środkowej do Polski |
Konflikt z Litwą o Wilno przez cały okres międzywojenny. |
Ukraińcy |
Galicja |
1 listopad 1918 - początek walk polsko-ukraińskich o Lwów 22 listopad 1918 - przebicie się do Lwowa regularnych wojsk polskich kwiecień-czerwiec 1919 - ofensywa polska i wyparcie wojsk ukraińskich z Galicji Wschodniej po Zbrucz. |
W okresie międzywojennym silne organizacje ukraińskie, podczas II wojny walki polsko-ukraińskie. |
Rosja Radziecka |
Białoruś, Ukraina |
grudzień 1918 - pierwsze walki polskiej samoobrony z maszerującą na zachód Armią Czerwoną 1919 - walki polsko-radzieckie i rokowania w związku ze zmienną sytuacją polityczną w Rosji i na Ukrainie 25 maj 1920 - polska ofensywa na Kijów czerwiec-lipiec 1920 - kontrofensywa radziecka i odwrót wojsk polskich 23 lipiec 1920 - w Moskwie powstaje Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (Marchlewski, Dzierżyński) jako zalążek władz Polskiej Republiki Radzieckiej 13-25 sierpień 1920 - obrona Warszawy i kontrofensywa znad Wieprza, rozbicie i wyparcie bolszewików (cud nad Wisłą) wrzesień 1920 - ofensywa polska, zwycięska bitwa nad Niemnem 12 październik 1920 - ustalenie zawieszenia broni z dniem 18 października 18 marzec 1921 - pokój w Rydze; ustalenie granic, zobowiązanie Rosji do zwrotu zagrabionych dzieł kultury. |
Wzajemne stosunki napięte przez cały okres międzywojenny, co było związane z totalitarną polityką wewnętrzną ZSRR i działaniami sterowanych z Moskwy komunistów polskich, jawnie występujących przeciwko interesom państwa polskiego. |