CZAS PRACY

Określona liczba godzin, dni w tygodniu, miesiącu czy roku, w ciągu których pracownik jest zobowiązany do wykonywania danej pracy. Od połowy XIX w. nastąpiły w tym zakresie olbrzymie zmiany na korzyść pracobiorców; czas pracy uległ skróceniu z 80-90 do 40-48 godzin tygodniowo, a w niektórych krajach jeszcze bardziej. Było to następstwem zarówno postępu technicznego, jak i walki o prawa robotników. Współcześnie czas pracy określany jest przez ustawodawstwa poszczególnych krajów a w skali międzynarodowej - konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy. W 1919 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy uchwaliła konwencję (zwaną waszyngtońską) ustanawiającą jako normę międzynarodową 8-godzinny dzień i 48-godzinny tydzień pracy. W Polsce powyższą normę dzienną i 46-godzinny tydzień pracy wprowadzono dekretem z dn. 24 XI 1919 r. Po II wojnie światowej nastąpiło dalsze skracanie czasu pracy.

W katolickiej nauce społecznej nie określano normatywu czasu pracy, uznano to za zadanie państwa. Zwraca się natomiast uwagę na te aspekty, które stanowią o godności człowieka z punktu widzenia sprawiedliwości, a więc na proporcjonalnie słuszną płacę, zróżnicowanie czasu pracy w zależności od płci, wieku, rodzaju pracy i stopnia mechanizacji. Automatyzacja produkcji wpłynęła wprawdzie na zmniejszenie wysiłku w pracy, ale stała się jednocześnie przyczyną monotonii, znużenia fizycznego i psychicznego, wyczerpania nerwowego. Stąd konieczność stosowania przerw w pracy, umożliwiających odpoczynek i regenerację sił fizycznych i umysłowych, z zastrzeżeniem, że ma się tu na uwadze przede wszystkim dobro pracownika, a nie tylko zwiększenie wydajności.

(Słownik Katolickiej Nauki Społecznej, Ks. prof. dr hab. W.Piwowarski (red.), W-wa 1993, s.33)

---