IV. DRAMAT

6. REALISTYCZNY DRAMAT O TEMATYCE WSPÓŁCZESNEJ: JERZY SZANIAWSKI

JERZY SZANIAWSKI

• charakterystyka:

• psychologiczny dramat realistyczny

• całkowity kontrast z Witkacym

• poetycka nastrojowość, ale jednocześnie atakowanie sztuczności językowej Młodej Polski

• fascynacja egzotyką i ludowością, innością

• z czasem jego twórczość z satyrycznej stała się poważniejsza

• problematyka współczesnej estetyki (nie poruszanie spraw politycznych)

• gatunki:

• sztuki sceniczne

• słuchowiska radiowe

• okresy twórczości:

1. prowincja, małe miasteczko; przybywa do niego z odmiennego świata (poezji, fantazji)- młody, zabawny; aranżuje on wydarzenia; tryb komediowy (określanie często swoich utworów jako komedii), groteskowy; portrety osób- karykaturalne, lekkie, życzliwe

2. ciemniejąca tonacja; mroczne ludzkie pożądania; śmierć; symbolika doskonałości duchowej i symbole połączenia człowieka z naturą; poetyka niedopowiedzeń; obrona wielkiej tradycji artystycznej; akcja na wsi

• twórczość:

• Murzyn 1917

1 okres twórczości

• Papierowy kochanek 1920

• Ewa 1921- opowiedzenie się po stronie nowoczesnego projektu kościoła, przeciw zwolennikom przestarzałego stylu

• Lekkoduch 1923

• Ptak 1923- charakterystyka:

• bohater urządza w miasteczku happening- wypuszcza wobec tłumów złocistego ptaka

• wydarzenie to jest jedynie po to, by był pięknie, brak symbolicznych konotacji

• Żeglarz 1925; charakterystyka:

• ibsenowski problem prawdy i kłamstwa

• konflikt rzeczywistości historycznej i fałszującej ją osobowej legendy

• bohaterski kapitan Nut- dramat ukazuje jego prozaiczność

• odróżnienie legendy od mitu- wyrazu prawdy o przeszłości, potrzebnej dla zbiorowej psychiki

• największe osiągnięcie pierwszego okresu twórczości Szaniawskiego

2 okres twórczości

• Adwokat i róże 1929

• Fortepian 1932; obrona wielkiej sztuki zagrożonej przez szmirę

• Most 1933; wieś; kreacja starego przewoźnika- reprezentanta odchodzącego świata ludzi Natury; „duch miejsca”- panujący nad okolicami, w postaci wielkiej rzeki

• Krysia 1935

• Dziewczyna z lasu 1939