Platon i Sokrates
Złoty wiek filozofii starożytnej, to czas gdy filozofia interesuje się zagadnieniami ontologicznymi. Problemem staje się „poznanie”. Pojawia się logika i metodologia, powstają pierwsze systemy etyczne. Okres szkół to upadek filozofii, powstaje obok logiki - sceptycyzm, który jest rezultatem rozwoju myślenia filozoficznego. Okres szkół jest okresem regresów. Okres Neoplatoński to upadek myśli Greckiej. Filozofia nabiera religijności. Wychodzą pojęcia „soterjologiczne” -(nauka o zbawieniu).
Platon to jeden z największych filozofów antyku pochodzenia arystokratycznego. Jego filozofia wpłynęła na dzieje filozofów. Wszystko stało się interpretacją platonizmu - jedna to reinterpretacja Arystotelesa a druga Platona-jest to interpretacja intuicji. Platon był uczniem Sokratesa, którego tragiczna śmierć pogłębiła pesymizm Platona utwierdzając go w przekonaniu, że ewolucja państwa zmierza ku złemu, że formy rządów ulegają systematycznej degeneracji. To on wpłynął na kształt filozofii. Jego filozofię można sprowadzić do dwóch nurtów (według dwóch uczniów):
Arystotelesa - wiąże się z racjonalizmem (waga jest rozum)
Plotyn - twórca Neoplatonizmu
Dzieła Platona dzielimy na trzy okresy:
Sokratyczny (okres Sokratyczny wczesny)
Teoretyczny (okres średni)
Okres związany z matematyką i fizyką (okres późny)
Do dzieł okresu Sokratycznego należy „Obrona Sokratesa”, Są to dialogi Sokratesa. Platon nie ujawnia swoich poglądów w tych dialogach. Skierowane są one przeciwko Sofistom.
Dialogi okresu Teoretycznego to „Uczta”, „Państwo” (te dialogi Są konstruktywne). Platon buduje swoją pozytywną teorię. Zawierają one idee. Są najwybitniejsze pod względem artystycznym, bo maja poetycki polot, noszą cechy orfizmu (Pitagoreizm).
Dialogi okresu matem. I fizycznego to „Parmenides”. Te dialogi są dialektyczne w swojej metodzie. Nie maja dualizmu w nauce o ideach. Platon stworzył teorię o dwóch światach. Arystoteles pokazał, że idee SA w nas, Sokrates przestaje tu być wyrazicielem poglądu. W dialogach nie ma już wyrażonych jego poglądów.
Pojawia się nauka nie pisana Platona. Uważał on, że notatki szkodzą pamięci (on tylko przemawiał i nie pozwalał notować). Cała filozofia miała być przypisana Platonowi, ale to nie prawda. Uważał, że istnieje coś niezmiennego. Był ojcem idealizmu obiektywnego. Uważał, że istnieją dwa światy: świat idei i świat odbijający te idee. Pierwszy z nich jest doskonały, drugi zaś jest niedoskonałym odbiciem pierwszego Świat czystych treści nazywa się ideałem. Wszystko co postrzegamy zmysłami jest mniej lub bardziej kopią idei (idee to część niejawna). Platon zaprzecza myśli Protagorasa, który twierdzi, że człowiek jest miarą wszystkich rzeczy, a jedynie idea jest miarą. Platońska teoria idei uważa, że mnogość i ruch pozostaje na ziemi a jedność i byt przenosi się w świat idealny. Byt realny jest bytem czasowym natomiast byt idealny jest bytem ponadczasowym. Pojawia się problem idei, która jest zasadą tworzenia rzeczy lub przedmiotów. Dowodził, że z zmiennego świata tylko jest niezmienny świat idei, zmieniający się świat nie może być przedmiotem wiedzy.
Platon stworzył logikę. Wyróżnia on trzy rodzaje poznania:
Dosięga ona tylko itudy (Etkazija)
Druga metodą jest dalsza wiedza do poznania świata zmiennego. Wiedzą prawdziwą jest Episteme - Epistymologia (nauka o wiedzy, poznaniu)
Arystoteles znany jest jako Stagiryta. Poznaje on idee, czyli to co jest przedmiotem filozofii. Urodził się w Stagiże. Jest również znany filozofom średniowiecznym jako filozof.odwołuja się oni do dwóch autorytetów między innymi do Arystotelesa.
Mówił, że nie jest osobą, a absurdem jedności; jedności która jest czysta. Odrzuca zło i wielkość w Boga. Platon twierdził, że materia jest wynikiem zła.
Największym filozofem był Sokrates. Był ideałem filozofa. Sokrates nie pozostawił pism, jedynie Platon głosił jego poglądy - „dialogi platona”, ale kształtuje on własne zdanie i trudno wydzielić pismo gdzie Platon mówi językiem Sokratesa. Pisma te są kontrolowane przez Arystotelesa i Xenofonta. Z Sokratesa również drwiono, ale on jako pierwszy świadomie używał metody:
I Elektyczna - metoda negatywna, II Majeutyczna - pozytywna. Pierwsza uczyła używać fałszywych przekonań, natomiast druga służyła zdobywaniu przekonań prawdziwych. Metoda negatywna polegała na doprowadzeniu do absurdu rzeczy mówionych oponenta. Pojawia się tu ironia Sokratesa, osiągał on taki rezultat, że doprowadził do sprzeczności przeciwnika ale z tezą wyjściową. Sokrates mówił „wiem, że nic nie wiem”- była to słuszna nauka o niewiedzy. Wyróżniamy tu dwie płaszczyzny: I psychologiczną-ujawnienie, poznanie samego siebie i II poznawczą - kiedy to mówi to ujawnia, że wie na czym polega wiedza. Rozumie kryterium wiedzy. Człowiek który wie mało ma również mały obszar niewiedzy. Im większa wiedza tym większa niewiedza. Sokrates odwołuje się również do sztuki Akusierskiej. Mniemał, że każdy nosi w sobie wiedzę prawdziwą, jednak nie zdajemy sobie z tego sprawy. Nasze zdobywanie wiedzy jest tylko przypominaniem. To metoda majeutyczna (pozytywna) sprowadza się do tezy swego przeciwnika. Zdaniem Arystotelesa Sokrates odkrył pierwszy indukcję - wnioskowanie , formułowanie wniosków. Odkrył on też definicję. Wyodrębnił on ważne cechy z czynu i definiował pojęcie męstwa.
Pojawia się problem metody, sprowadza się do tego, że Sokrates po raz pierwszy używa metody w sposób świadomy i fakt, iż zwraca uwagę, że tworząc prawdę tworzy definicje ogólną. Jego poglądy etyczne można sformułować w 3 tezach:
„Cnota jest dobrem bezwzględnym”- wyróżnia on dobra moralne. Zadaje sobie pytanie co to jest dobro.
„Cnota wiąże się z pożytkiem”. Dodaje, że tylko to co dobre jest pożyteczne. Pojawia się tu intecektualizm.
„Cnota jest wiedzą”- wszelkie zło pochodzi z niewiedzy. Cnotą jest wiedza, a wadą jest niewiedza.
1
2