Politechnika Śląska
Wydział AEiI
Laboratorium
z Elektroniki
Wzmacniacze rezystancyjne.
Grupa 4., sekcja 3.
Wioletta Bujak
Marek Kudera
Arkadiusz Mazur
Wprowadzenie.
Wzmacniaczem rezystancyjnym (oporowym) nazywamy wzmacniacz z rezystorem włączonym pomiędzy źródło zasilania a elektrodę wyjściową, którą w przypadku tranzystora bipolarnego jest kolektor. Spoczynkowy punkt pracy tranzystora jest wyznaczony i utrzymywany za pomocą odpowiednich obwodów zasilania i stabilizacji.
Pomiary.
Przy zastosowaniu niżej przedstawionego modelu wzmacniacza rezystancyjnego wykonane zostały pomiary potrzebne do realizacji ćwiczenia.
Na początku należało tak dobrać punkt pracy, aby uzyskać największe nie zniekształcone napięcie wyjściowe. Należało zwrócić uwagę na wpływ rezystancji źródła na kształt napięcia wyjściowego. Zmiany rezystancji źródła modelowane były za pomocą rezystorów R1 i R2. Sinusoida była najmniej zniekształcona dla napięcia UCE równego 5 V.
Po dołączeniu za pomocą przełącznika widocznego na schemacie rezystora R2 zmniejszyła się amplituda napięcia. Ogólnie można powiedzieć iż sterowanie w tym przypadku odbywało się przez dzielnik napięcia (sterowanie napięciowe), sinusoida w tym przypadku została nieco zniekształcona tzn. jej połówki nie były symetryczne (dolne połówki były mniejsze). Przy sterowaniu prądowym (bez rezystora R2) sinusoida nie była zniekształcona.
Następnie zmierzono charakterystykę amplitudową Ku= f(RC) wzmacniacza w funkcji zmian rezystancji kolektora RC. Dopuszczalne zmiany kolektora IC zawierają się w granicach 0,5 - 5mA. W trakcie pomiarów utrzymywane było stałe napięcie wejściowe.
W powyższej tabelce przedstawiliśmy wyniki pomiarów, a także obliczone wzmocnienie napięciowe.
Następnie badaliśmy wpływ napięcia zasilania na wzmocnienie napięciowe.
Przy pomiarach przyjęto rezystancję RC= 5kW. Za pomocą RB ustalono punkt pracy.
UZ [V] |
Uwy [v] |
Uwe [V] |
KU |
3 |
1,375 |
70 |
19,64 |
5 |
1,8 |
70 |
25,71 |
7 |
2 |
70 |
28,57 |
9 |
2,05 |
70 |
29,29 |
11 |
2,1 |
70 |
30 |
12 |
2,2 |
70 |
31,43 |
Potem zbadaliśmy charakterystykę wzmacniacza Ku= j(f) przy optymalnym ze względu na zniekształcenia doborze punktu pracy tranzystora.
Pomiarów dokonaliśmy przy RC= 5kW, zmianie częstotliwości od 20 Hz do 20kHz dla napięcia zasilania 5V. Przy czym odpowiedni punkt pracy dobieraliśmy za pomocą RB.
Następnym punktem naszego ćwiczenia było zmierzenie rezystancji wyjściowej (bez sprzężenia).
Pomiary robiliśmy przy napięciu zasilania Uz=12V, nasz punkt pracy: UCE=6V, przy RC=5kW.
Na wyjście naszego wzmacniacza podłączyliśmy szeregowo opornik dekadowy.
Przed tym zmierzyliśmy iż amplituda na wyjściu nie obciążonym wynosi 5V, przy R0=6kW.
Przy RC=0,5kW
Amplituda na wyjściu wynosi 1,7V (bez obciążenia)
I z tego wynika R0=400W
Przy RC=1kW
Amplituda na wyjściu wynosi 1,7V (bez obciążenia)
I z tego wynika R0=900W
Wnioski
Prąd kolektora:
Rezystancja wejściowa:
Wzmocnienie napięciowe:
Zaś przy optymalnym, ze względu na zniekształcenia, doborze punktu pracy tranzystora tzn. Ic*Rc=1/2*Ucc i dla R0=Ą otrzymamy:
Ze wzorów powyższych wynika, że Ku wzmacniacza rezystancyjnego nie zależy od współczynnika wzmocnienia prądowego tranzystora b, a jedynie od stałego prądu kolektora IC, RC, i wartości rezystora obciążenia R0.
Przy optymalnym, ze względu na zniekształcenia doborze stałego napięcia kolektora UCE wzmocnienie nieobciążonego wzmacniacza zależy wyłącznie od napięcia zasilającego UCC.
Rezystancja wejściowa wzmacniacza zależy przede wszystkim od prądu kolektora IC i współczynnika wzmocnienia prądowego b.
Wzmocnienie napięciowe wzmacniacza ze sprzężeniem emiterowym wynosi:
Rezystancja wejściowa Rwef :
rezystancja wyjściowa Rwyf:
W sytuacji gdy rezystor RC>>0 to faktyczna rezystancja wyjściowa wynosi Rwyf||RC. W sytuacji silnego sprzężenia zwrotnego Rwyf>>RC i wówczas rezystancja wyjściowa dąży do RC.
wd i wg to częstotliwości , przy których wzmocnienia napięciowe ku i prądowe ki maleją o 3 dB względem swoich maksymalnych wartości:
Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że wzmocnienie napięciowe zależy od RC (wraz ze wzrostem RC rośnie też wzmocnienie napięciowe.
Jeśli zaś chodzi o wpływ napięcia zasilania na wzmocnienie to okazało się, że wraz ze wzrostem napięcia zasilania rośnie wzmocnienie.
Następnie zbadaliśmy rezystancję wyjściową. Wraz ze wzrostem Rc rośnie rezystancja wyjściowa. Tzn. dla Rc=0,5kW R0 wynosi 400W, dla Rc=1kW R0 wynosi 900W, zaś dla rc=5kW R0 wynosi 6kW. (rezystancje wejściowa jest równa R0).
Uwagi.
Ponieważ sekcja, od której zamierzaliśmy zaczerpnąć dane pomiarowe nie przeprowadziła doświadczenia z uwagi na uszkodzony układ pomiarowy, dlatego też skorzystaliśmy z danych zebranych przez sekcję z grupy trzeciej. Ze względu na nieznaczne rozbieżności w tematyce laboratorium obu grup, nasze sprawozdanie zawiera nieco inne tematy opracowań.