spółczesna Europa środkowo-wschodnia zamieszkiwana była przez Słowian. Ludy pierwotne rzadko zajmowały to samo terytorium przez długi okres. Europa w tamtych czasach była terenem nieustannych migracji. W II wielku naszej ery Słowianie opanowali ziemie w dorzeczu Wisły, Warty i środkowego Dniepru. W czasie dalszych wędrówek zajęli całe dorzecze Dniepru (oprócz terenów nad Morzem Czarnym), dorzecze górnej Wołgi, ziemie między Odrą i Łabą oraz znaczną część Półwyspu Bałkańskiego.
zielono ich na trzy podstawowe grupy w zależności od zamieszkiwanych ziem: Słowian wschodnich, do których zaliczamy plemiona ruskie, Słowian zachodnich, w skład których wchodzą plemiona polskie, pomorskie, czeskie, słowackie, morawskie i łuzyckie oraz Słowian południowych z plemionami serbskimi, chorawackimi i słoweńskimi.
eligia Słowian oparta była na wierzeniach w siły natury. Słowianie długo nie budowali świątyń, czcili swych bogów na wzgórzach, w gajach, pod świętymi drzewami. Często składali ofiary krwawe, by w ten sposób wywróżyć przyszłe losy.
aczelnym bóstwem Słowian, panem świata i władcą błyskawicy, czczonym na różnych terenach był bóg Perum. Znany był również Swarożyc-Daćbóg, był to bóg słońca, oraz liczne bóstwa opiekuńcze plemion (np. Świadowid). Czczono przodków, wierzono w liczne pomniejsze bóstwa, jak np. rusałki. Wierzono w magię, czary i noszono amulety.
odstawową komórką społeczną w plemionach Słowiańskich była rodzina (rodzice, synowie z żonami, dzieci wraz z krewnymi). Grupa rodzin z danego terytorium tworzyła małą społeczność zwaną Opolem. Opola z poszczególnych terenów (zazwyczaj oddzielonych naturalnymi barierami, jak rzeki czy góry) tworzyły plemiona (w Polsce np. Polanie, Wiślanie, Bobrzanie, itp.). Mieszkali i gospodarowali wspólnie.
Zespoleniu rodziny sprzyjał kult przodków, a także kult duchów domowych. Wodzem takowego Opola był wódz plemienny, który w czasie zagrożenia wybierał dowódcę (księcia lub wojewodę). Z czasem wodzowie obejmowali władzę nad coraz to liczniejszymi wspólnotami, co przyczyniło się do jednoczenia całych plemion we wspólnoty. Jedno z nich narzucało swoje zwierzchnictwo innym drogą podboju wewnętrznego. Tak powstawały pierwsze plemiona słowiańskie.
680 r. Bułgarzy pod wodzą Asparucha przekroczyli Dunaj i rozpoczęli budowę państwa na terenach zasiedlonych przez południowych Słowian, tocząc przez wiele lat wojny z Bizancjum. Narzucili Słowianom własną organizację państwa. Utrzymała się tam długo instytucja wielkiego chana oraz silna organizacja wojskowa złożona zarówno z samych Bułgarów jak i Słowian, dostarczających wojsk pieszych. W 865 r. Bułgaria przyjęła chrzest. Z czasem Bułgarzy zatracili swój własny język przejmując język Słowian.
pierwszej połowie IX wieku nastąpiło zjednoczenie plemion morawskich. Stolicą był Welehrad. Około 865 roku książę Rościsław, bojąc się politycznych konsekwencji ze strony Ludwika Niemieckiego, przyjął chrzest od Bizancjum. Poprosił o przysłanie misjonarzy znających język słowiański. Bracia Metody i Konstanty nie tylko nauczali po słowiańsku ale i przetłumaczyli na ten język Pismo Święte i księgi liturgiczne. Nabożeństwa odprawiano w języku miejscowym. Spotkało się to z gwałtownym atakiem misjonarzy przybyłych z Niemiec. Metody został oskarżony o herezję ale w po latach papież uznał jego rację. Po śmierci Metodego uczniowie jego zostali z Moraw usunięci. Niektórzy schronili się w Bułgarii wprowadzając tam język słowiański do liturgii. Następca Rościsława Świętopełk, w końcu wieku IX, zdołał znacznie rozszerzyć terytorium państwa podbijając Panonię, Czechy, tereny serbołużyckie, Śląsk oraz ziemie Wiślan. Na przełomie IX i X w. pojawili się nad Dunajem Węgrzy. W 906 r. rozbili państwo Wielkomorawskie, opanowali Panonię i Siedmiogród, podporządkowując sobie miejscową ludność słowiańską i narzucając stopniowo swój język.
padek państwa Wielkomorawskiego spowodował, że plemiona czeskie stworzyły odrębne państwo. Zamieszkiwało ono początkowo Kotlinę Czeską, a po klęsce Węgrów nad rzeką Lech również Morawy i Słowację. Władzę w nim sprawował ród Przemyślidów, a do 929 r. Czechy były zmuszone do uznawania zwierzchnictwa królów niemieckich.
śród Słowian wschodnich utworzyły się dwa podstawowe ośrodki państwowe: Słowenów w Nowogrodzie Wielkim i Polan w Kijowie nad Dnieprem. Książęta Kijowscy podporządkowywali sobie kolejne plemiona ruskie, zmuszając je do płacenia daniny na rzecz "wielkiego księcia". Pod koniec IX w. przyłączyli też do swojego państwa Nowogród. Państwo ruskie utrzymywało ożywione kontakty z Bizancjum, skąd też Włodzimierz Wielki przyją chrzest w 988 r.
Na terenach Polski mieszkało wiele plemion Słowiańskich, z których najwięsze to Wiślanie (nad górna Wisłą), Polanie (nad Wartą), plemiona śląskie, plemiona pomorskie, Mazwoszanie (nad środkową Wisła), Goplanie (na Kujawach), czy Lędzianie (nad Sanem i Wieprzem). Wiele z nich poczęło się jednoczyć. Największe sukcesy zaczęli odnosić Polanie. Pierwszym udokumentowanycm władcą państwa Polan był Mieszko. Zgodnie z legendą, przed Mieszkiem Wielkopolską rządził król Popiel a po nim synowie Piasta: Siemiowit, Leszek i Siemomysł. Jednakże o państwie Polskim mówimy dopiero od panowania Mieszka.