WYKŁAD 14 (18.01.2000)

cd.

Postarzanie ludności - ustala się poprzez obliczanie prawdopodobieństwa. Prawdopodobieństwo przeżycia „k” lat, które uzyskujemy jako iloczyn liczebności poszczególnych roczników wieku oraz wartości prawdopodobieństwa.

Prawdopodobieństwo przeżycia „k” lat przez osobę w wieku „x” lat:

Dla postarzania ludności oblicza się

• prawdopodobieństwo przeżycia „k” lat (k >= 1)

• prawdopodobieństwo przeżycia „k” lat dla ludności z określonych grup wieku

• prawdopodobieństwo przeżycia „k” lat dla osób w wieku 70 lat i więcej

Sporządzane są prognozy w których zakłada się spadek natężenia zgonów we wszystkich grupach wieku. Istnieją 2 sposoby określenia przyszłego spadku umieralności:

1. ustalanie tendencji zmian wartości prawdopodobieństwa zgonu w poszczególnych grupach wieku na podstawie analizy przyczyn zgonów i zaobserwowanych trendów

2. ustalanie pewnego modelu docelowego z określeniem za ile lat ma być on osiągnięty. Najczęściej wykładnikiem określonego poziomu umieralności jest przeciętne dalsze trwanie życia osób w wieku 0 lat

Innym problemem spotykanym w praktyce prognoz jest sposób uwzględniania zmian umieralności. Można tutaj przyjmować, że w okresie 5 lat natężenie zgonów będzie niezmienne, następnie obniży się i pozostanie na tym poziomie przez kolejne 5 lat.

Ustalanie przewidywanej liczby przyszłych urodzeń.

Jest to istotny problem związany z budową prognoz demograficznych.

Najważniejsze czynniki, które wpływają na wielkość przewidywanej liczby urodzeń to:

• ogólna liczba kobiet w wieku rozrodczym

• struktura wieku rozrodczego kobiet

• poziom współczynników płodności

Dwa pierwsze czynniki można ustalić stosunkowo łatwo, natomiast poziom współczynników płodności zależy od warunków społeczno - gospodarczych kraju, od stopnia rozwoju cywilizacyjnego ludności, od wpływu polityki populacyjnej, wierzeń religijnych, warunków mieszkaniowych itp.

Istnieją hipotezy dotyczące zmian wartości współczynników reprodukcji brutto.

Ustalanie wynikowych współczynników demograficznych.

Dotyczy współczynników urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego. Jeśli prognozę sporządzono przy założeniu, że w okresie objętym prognozą zespół cząstkowych współczynników płodności pozostaje niezmienny, to wynikowe współczynniki urodzeń przedstawiają wpływ zmian w strukturze wieku rozrodczego. Jeśli współczynniki płodności maleją, to wynikowe współczynniki urodzeń przedstawiać będą łączny wpływ zmniejszenia ludności i zmian w strukturze wieku kobiet.

Zmiany wielkości współczynników zgonów wyrażać będą bądź łączny wpływ zmian w strukturze wieku ludności, bądź łączny wpływ w natężeniu w poszczególnych grupach wieku oraz zmian w strukturze ludności wg wieku.

Współczynniki przyrostu naturalnego stanowią różnicę między współczynnikami urodzeń i zgonów, a zatem interpretacja ich zależna jest od wyników, które ukształtowały wielkość tych 2 współczynników

Postępowanie w prognozie migracyjnej jest analogiczne jak w przypadku prognoz biologicznych ale dodatkowo określa się jeszcze wielkość przyszłych ruchów migracyjnych.

Podstawowym czynnikiem wpływającym na wielkość ruchów ludności są podaż i popyt na siłę roboczą. Wielkość podaży oblicza się na podstawie prognozy ruchu naturalnego, natomiast popyt na podstawie planów rozwoju poszczególnych działów gospodarki narodowej. Elementem, który również może odgrywać rolę jest określenie istniejących i przyszłych zasobów mieszkaniowych.

Po przeprowadzeniu odpowiedniej analizy czynników wpływających na wielkość przyszłych ruchów wędrówkowych jest ustalenie wielkości salda migracji. Saldo to musi uwzględniać stan i strukturę ludności napływającej i odpływającej ponieważ struktury ludności odpływowej znacznie odbiegają od struktury ludności napływowej.

Prognoza uwzględniająca ruchy migracyjne może być sporządzana na okres max. 5 do 15 lat w wariancie najbardziej prawdopodobnym. Zmiany zachodzące w sytuacji gospodarczej poszczególnych obszarów mają wpływ tak istotny, że w dłuższych okresach można zaobserwować duże rozbieżności między stanem przewidywanym i faktycznym.

DEMOGRAFIA WYKŁAD 14 (18.01.2000)

© Yareth 2000

---