Chemia nieorganiczna, konwersatorium, egzamin, grupy 15-18

1. Co to jest woda królewska i jakie jest jej zastosowanie? Dlaczego H₃PO₄ jest syropowatą cieczą?

2. Zaproponuj strukturę P₄O₁₀ i P₄O₆. Porównaj struktury i właściwości HNO₃ i H₃PO₄.

3. Wymień znane Ci związki azotu z wodorem - przedstaw ich budowę.

4. Jak otrzymuje się i jakie mają właściwości tlenki i kwasy tlenowe pierwiastków grupy 15. Które z tych połączeń mają znaczenie praktyczne (i jakie ?).

5. Omów metody otrzymywania, właściwości i praktyczne zastosowania pierwiastków grupy 15.

6. Jak otrzymuje się i jakie mają właściwości związki typu MH₃ pierwiastków grupy 15.

7. Omów metody otrzymywania, właściwości i zastosowania dwuskładnikowych połączeń pierwiastków grupy 15 z tlenem.

8. Omów metody otrzymywania, strukturę cząsteczek, właściwości i zastosowania znanych Ci kwasów tlenowych azotu i fosforu.

9. Omów alotropię pierwiastków grup 15 i 16.

10. Podaj produkty następujących reakcji: P z Cl₂, Sb z S, S z O₂, PCl₃ z O₂ (wystarczy podać wzór lub nazwę produktu).

11. Porównaj właściwości - w tym trwałość - związków typu MR₃ (R = H, OH, Cl, CH₃) pierwiastków grupy 15. Jak otrzymuje się te związki?

12. Omów właściwości fizyczne i chemiczne pierwiastków grupy piętnastej (tzw. ogólna charakterystyka grupy).

13. Porównaj właściwości azotu i arsenu - pierwiastków i ich wybranych związków.

14. Porównaj właściwości azotu i fosforu - pierwiastków i ich wybranych związków.

15. W jakiej postaci pierwiastki grupy 17 występują w przyrodzie?

16. Jak otrzymuje się fluorowce na skalę techniczną?

17. Porównaj chlor i jod - ich właściwości fizyczne i chemiczne. Objaśnij podobieństwa i różnice.

18. Jak otrzymuje się następujące związki, jakie znasz ich zastosowania? HF, HClO₄, NaClO₃, Ca(OCl)₂.

19. Uszereguj wodne roztwory kwasów typu HX (X = F, Cl, Br, I) wg malejącej mocy. Odpowiedź uzasadnij.

20. Podaj przykłady jonowych i kowalencyjnych (cząsteczkowych) oraz jonowo-kowalencyjnych halogenków. Jak się je otrzymuje, jakie mają właściwości.

21. Jak otrzymuje się i jakie mają znaczenie praktyczne HF, HCl, HBr, HI.

22. Omów praktyczne zastosowania pierwiastków grupy 17.

23. Jak otrzymać następujące związki fluorowców: NaOCl, HClO₄, H[BF₄], CCl₄, COCl₂, KClO₃, KClO₄.

24. Jak otrzymać następujące związki: PCl₃, PCl₅, AlCl₃, FeCl₃, GdCl₃, CCl₄, CuI, SF₆.

25. Jak syntezuje się następujące sole: NaOCl, KBrO₄, KClO₄, FeCl₃, ZnCl₂, NaClO₃.

26. Jak otrzymuje się sole kwasów tlenowych fluorowców?

27. Jakie znasz kwasy tlenowe fluorowców? Jak się je otrzymuje.

28. Dlaczego I₂ trudno rozpuszcza się w wodzie a bardzo łatwo w roztworze KI?

29. Dlaczego nie można otrzymać jodków metali na wysokich stopniach utlenienia, podczas gdy odpowiednie chlorki czy bromki są znane?

30. Dlaczego chemia ksenonu jest bogata, podczas gdy związków helu i neonu nie udało się jak dotąd otrzymać? a) ponieważ nie mają znaczenia praktycznego; b) bo energia jonizacji He i Ne jest zbyt wysoka; c) gdyż mają w pełni zapełnioną powłokę walencyjną; d) ponieważ nie mają pustych orbitali d; e) bo promienie tych atomów są zbyt małe.

31. Omów występowanie pierwiastków grupy 18 w przyrodzie. Jak otrzymuje się, w skali technicznej, gazy szlachetne.

32. Wymień znane Ci zastosowania gazów szlachetnych.

33. Przedstaw ogólną charakterystykę tlenowców.

34. Przedstaw ogólną charakterystykę fluorowców.

35. Wymień znane Ci związki ksenonu. Jak się je otrzymuje?

36. W jakiej postaci pierwiastki grupy 16 występują w przyrodzie? Jak się je otrzymuje na skalę techniczną?

37. Jak zmieniają się (i dlaczego) rząd wiązania tlen-tlen oraz odległość pomiędzy atomami w następujących indywiduach: O₂, O₂^-, O₂⁺, O₂^2-.

38. Które spośród niżej wymienionych indywiduów są paramagnetyczne? Iloma niesparowanymi elektronami dysponują? O₂, O₂⁺, O₃, O₄, O₂^2-, O₂^-. Odpowiedź uzasadnij.

39. Omów - w sposób ogólny - właściwości fizyczne (t_t, t_w, stan skupienia, budowa cząsteczki) i chemiczne (reaktywność względem innych pierwiastków, jakie związki tworzą, jaka jest trwałość i reaktywność tych związków) tlenowców. Jak i dlaczego zmieniają się one w grupie.

40. Zdefiniuj pojęcie alotropii - podaj przykłady występowania tego zjawiska. Jakie znasz odmiany alotropowe siarki? Jak sprawdzić czy cząsteczki siarki mają budowę liniową czy też cykliczną?

41. Dlaczego SOCl₂ może być zarówno kwasem, jak i zasadą Lewisa?

42. Czy SO₂ jest kwasem czy zasadą Lewisa, gdy w reakcji z I^- tworzy ISO₂^-? Narysuj strukturę tego anionu.

43. Podaj dwa przykłady jonów oksoniowych - narysuj ich strukturę.

44. Wyjaśnij pojęcia: stan singletowy cząsteczki O₂ i stan trypletowy cząsteczki cząsteczki ditlenu.

45. Jak otrzymać następujące sole tlenowych kwasów siarki: Na₂SO₃, Na₂S₂O₃, KHSO₄, K₂S₂O₈?

46. Jak zmienia się moc wodnych roztworów kwasów typu H₂Y (Y = S, Se, Te)? Odpowiedź uzasadnij.

47. Omów (i wyjaśnij) podobieństwa i różnice pomiędzy tlenem a siarką.

48. Omów zjawisko alotropii w grupie tlenowców.

49. Omów otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowania kwasu siarkowego(VI).

50. Omów znaczenie tlenowców - dla przyrody i w działalności człowieka.

51. Wymień znane Ci kwasy tlenowe S, Se i Te. Jak się je otrzymuje, jakie mają znaczenie praktyczne (jeśli mają)?

52. Jakie znasz zastosowania następujących związków: SO₂, SeO₂, SO₃ i SOCl₂.

53. Omów metody otrzymywania, budowę cząsteczek oraz znaczenie i zastosowania związków tlenowców z wodorem.

---