ZASTOSOWANIE BAŚNIOTERAPII W REHABILITACJI DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE

Baśnioterapia - jest to metoda wspomagająca ogólny rozwój dziecka jak również kompensująca jego zaburzenia rozwojowe. Jest adresowana do dzieci. Baśń odgrywa szczególną rolę w procesie rehabilitacji dzieci z upośledzeniem umysłowym. Jej walor terapeutyczny polega na tym, że uczy jak radzić sobie z przykrymi emocjami i napięciami. Pomaga pokonać stany lękowe dziecka, poczucie mniejszej wartości, dostarcza wzorców postępowania w różnych sytuacjach. Baśniowe wątki mogą pełnić rolę kompensującą, gdyż dostarczają informacji, jak działać, aby osiągnąć cel.

Przykłady scenariuszy zajęć z wykorzystaniem bajki „Filip z tęczą w kieszeni”

Zajęcia I

Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w grupie

• kształtowanie umiejętności wyrażania uczuć

• odróżnianie zachowania dobrego od złego

• odreagowanie napięć emocjonalnych

1. Powitanie zabawą „Iskierka”.²

Dzieci stają w kółku razem z prowadzącymi i trzymają się za ręce. Prowadzący puszcza „ iskierkę”, tzn. uścisk dłoni; ma ona dotrzeć z powrotem do osoby, która ją puściła.

2. Zabawa „Dzisiaj mam nastrój”.*

Dzieci siadają w kręgu, na środku leżą kolorowe piłeczki. Dzieci przedstawiają swój nastrój przy pomocy wybranych piłek.

3. Zabawa ruchowa „Rzut do kosza”.*

Dzieci biegają po sali i rzucają kolorowymi piłeczkami do ustawionego na środku sali kosza.

4. Bajka „Filip z tęczą w kieszeni”.

Prowadzący czyta lub opowiada 1. fragment bajki (Popatrz, coś ty zmajstrował ...).

5. Odegranie scenki „Maurycy i Filip”.

6. Rozmowa kierowana.

Dzieci określają nastrój Filipa odpowiadając na pytania:

• Jak czuł się Filip, gdy nie strzelił bramki?

• Jak czuł się Filip, gdy Maurycy na niego nakrzyczał?

• Jak czuł się Filip, gdy chłopcy śmiali się z niego?

Następnie dzieci próbują ocenić zachowanie Maurycego i innych chłopców.

7. Zabawa „Krzyczmy razem”.¹

Wszystkie dzieci siadają w kręgu. Prowadzący zaczyna mruczeć- dzieci mu wtórują , potem - powoli podnosząc głos wstają. Na koniec wszyscy wyskakują do góry i krzyczą razem. Ćwiczenie powtarza się tak, aby wszyscy głośno krzyknęli.

8. Ćwiczenia oddechowe. ”.²

Dzieci siadają na podłodze, ręce mają opuszczone, plecy wyprostowane, głowę trzymają prosto. Prowadzący podaje instrukcje - dzieci biorą głęboki wdech nosem i zatrzymują powietrze, prowadzący liczy do czterech, następnie dzieci wydychają powietrze ustami. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie.

9. Zakończenie - zabawa „Iskierka”.²

Zajęcia II

• Cele podnoszenie poczucia własnej wartości

• kształtowanie umiejętności współpracy w grupie

• odreagowanie napięć

• rozwijanie aktywności twórczej

1. Powitanie - zabawa „Iskierka”.²

2. Zabawa „Mój nastrój”.*

Dzieci określają swój nastrój przy pomocy kolorowych baloników.

3. Zabawa ruchowa „Wspólne wstawanie”. ²

Dzieci dzielą się na pary, odwracają tyłem do siebie, kucają trzymając się tyłem pod ręce i na hasło razem wstają. Mogą to powtórzyć dwa lub trzy razy zmieniając parę.

4. Bajka „Filip z tęczą w kieszeni”.

Prowadzący czyta lub opowiada 2. fragment bajki (Powędrował długą aleją ...).

5. Wykonanie wspólnej pracy plastycznej „Wiaderko z ładnymi rzeczami”.

Dzieci wspólnie oklejają duży kubek po lodach niebieską krepiną.

6. Zabawa muzyczno-ruchowa „Pomagam Filipowi”.*

Dzieci przy dźwiękach muzyki chodzą po sali i zbierają do wiaderka „ładne rzeczy”, które mają pomóc Filipowi. Są to ilustracje z kolorowych czasopism i różne przedmioty codziennego użytku.

7. Zabawa „Gadający liść”.*

Dzieci siadają w kręgu, kolejno przekazują sobie liść i mówią, co podobało się im w dzisiejszych zajęciach.

8. Pożegnanie - zabawa „Iskierka”.²

Zajęcia III

Cele:

• rozwijanie wrażliwości na potrzeby innych

• podnoszenie poczucia własnej wartości

• odreagowanie napięć

• rozwijanie ekspresji twórczej

• kształtowanie umiejętności wyrażania uczuć

1. Powitanie - zabawa „Iskierka”.²

2. Zabawa ruchowa „Cieszę się i skaczę”.*

Dzieci chodzą po sali, kiedy prowadzący pokazuje obrazek „uśmiechniętą buźkę”, wszyscy poruszają się (podskakują, ruszają rękami, głową) tak, aby wyrazić radość.

3. Bajka „Filip z tęczą w kieszeni”.

Prowadzący odczytuje lub opowiada 3. Fragment bajki (Gdy Filip wychodził...).

4. Rozmowa kierowana na temat zachowania się Filipa po otrzymaniu tęczy.

5. Wspólna praca plastyczna „Nasza tęcza”.

Dzieci na dużym kartonie malują farbami tęczę.

6. Zabawa „Co potrafię dobrze zrobić”.*

Dzieci oglądają ilustracje przedstawiające ludzi wykonujących różne czynności. Każdy wybiera obrazek dla siebie i przypina do tęczy.

7. Ćwiczenie relaksacyjne „Puszek”. ⁴

Dzieci dobierają się w pary. Jedno z nich kładzie się na plecach. Drugie dziecko kawałkiem postrzępionej, miękkiej serwetki lekko gładzi czoło, policzki, szyję, ręce i odsłonięte do kolan nogi leżącego dziecka. Towarzyszy temu cicha, spokojna muzyka.

8. Pożegnanie - zabawa „Iskierka”.²

Opisy proponowanych zabaw i ćwiczeń można znaleźć w następujących publikacjach:

1. Jachimska M. „Grupa bawi się i pracuje”.

2. Opolska T., Potemska E. „Dziecko nadpobudliwe, program korekcji zachowań”.

3. Sawicka K. „Socjoterapia”.

4. Stadnicka J. „Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową”.

Gry oznaczone w tekście pracy * są prowadzone według pomysłu autora.

Mgr Barbara Rogaska

B. Ferrero, Historie, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa, 1991, s.148.

5

---