DYREKTYWA RADY
z dnia 12 czerwca 1989 r.
w sprawie wprowadzenia środków mających na celu ulepszenie warunków BHP pracowników podczas pracy
(89/391/EWG)
RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 118a,
uwzględniając wniosek Komisji, wypracowany po konsultacji z Komitetem Doradczym ds. BHP,
we współpracy z Parlamentem Europejskim,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,
a także mając na uwadze, co następuje:
art. 118a Traktatu EWG zakłada, że Rada powinna przyjąć, za pomocą dyrektyw, określenia odnośnie do minimalnych wymagań dla wprowadzenia ulepszeń, w szczególności dotyczących miejsca pracy, celem zagwarantowania większego stopnia ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników;
dyrektywa ta nie zezwala na zmniejszenie osiągniętego już stopnia ochrony w poszczególnych państwach członkowskich; państwa członkowskie uzgodniły, na warunkach określonych w Traktacie EWG, wprowadzenie ulepszeń w tym zakresie i ujednolicenie warunków przy zachowaniu wprowadzonych już ulepszeń;
pracownicy mogą być narażeni na wpływ niebezpiecznych czynników środowiskowych w miejscu pracy podczas wykonywania zadań związanych z ich pracą;
zgodnie z art. 118A Traktatu EWG, dyrektywy tego rodzaju nie powinny powodować administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które stanowiłyby czynnik uniemożliwiający tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw;
program Komisji dotyczący BHP określa przyjęcie dyrektyw z zakresu BHP dla pracowników;
Rada, w swojej uchwale z dnia 21 grudnia 1987 r. w sprawie BHP w miejscu pracy, wzięła pod uwagę zamiar Komisji opracowania dla Rady w najbliższej przyszłości dyrektywy dotyczącej organizacji BHP pracowników w miejscu pracy;
Parlament Europejski przyjął w lutym 1988 r. cztery uchwały w wyniku debaty o ochronie rynku krajowego i pracowników; uchwały te wyznaczają również Komisji zadanie opracowania dyrektywy ramowej, która stanowiłaby podstawę dla przyszłych uszczegółowionych dyrektyw, biorących pod uwagę cały zakres zagrożeń łączących się z zagadnieniami BHP w miejscu pracy;
państwa członkowskie mają za zadanie wypracowanie ulepszeń w zakresie BHP pracowników na swoim terytorium; środki ochronne w zakresie BHP pracowników w miejscu pracy umożliwiają, w określonych okolicznościach, zachowanie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia innych osób znajdujących się w pobliżu;
systemy prawne państw członkowskich z zakresu BHP w miejscu pracy różnią się w sposób znaczny i wymagają udoskonaleń; również przepisy krajowe w tym zakresie, zawierające bardzo często określone specyfikacje techniczne i/lub swoiste normy, mogą powodować różne stopnie ochrony z zakresu BHP, wywołując zjawisko współzawodnictwa kosztem zagadnień BHP;
zagrożenie wypadkami przy pracy oraz chorobami zawodowymi jest ciągle zbyt wysokie; środki zapobiegawcze powinny być wprowadzone lub też udoskonalone bezzwłocznie celem zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników i uzyskania wyższego poziomu ochrony;
celem zapewnienia lepszej ochrony pracownicy i/lub ich przedstawiciele powinni być informowani o zagrożeniach odnoszących się do ich bezpieczeństwa i zdrowia oraz o przedsięwzięciach wymaganych celem zmniejszenia lub wyeliminowania tych zagrożeń; powinni oni uczestniczyć w planowanych przedsięwzięciach, za pomocą odpowiednio wyważonych działań i zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami;
konieczna jest wymiana informacji, nawiązanie dialogu i wzięcie udziału w przedsięwzięciach z zakresu BHP pomiędzy pracodawcami i pracownikami i/lub ich przedstawicielami za pomocą odpowiednich procedur i środków, zgodnie z przepisami krajowymi i/lub przyjętymi procedurami;
ulepszenia w zakresie BHP są celem, który nie powinien ograniczać się do rozważań ściśle ekonomicznych;
pracodawcy obowiązani są zasięgać informacji o najnowszych osiągnięciach technicznych i naukowych odnoszących się do projektowania miejsc pracy, istniejących zagrożeń przy realizacji przedsięwzięć i do informowania przedstawicieli pracowników o przysługujących im prawach w myśl niniejszej dyrektywy, celem zagwarantowania odpowiedniej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;
przepisy niniejszej dyrektywy mają zastosowanie i nie zmieniają istniejących i przyszłych przepisów obowiązujących Wspólnotę Europejską odnośnie do wszystkich zagrożeń, w szczególności zagrożeń wynikających z zastosowania, przy wykonywaniu zadań produkcyjnych, środków chemicznych, fizycznych i biologicznych określonych przez dyrektywę 80/1107/EWG, ostatnio zmienioną dyrektywą 88/642/EWG;
zgodnie z decyzją 74/325/EWG, Komitet Doradczy ds. BHP konsultuje się z Komisją, której zadaniem jest wypracowanie wniosków w tym zakresie;
konieczne jest ustalenie składu Komitetu, do którego wejdą członkowie nominowani przez państwa członkowskie, którego zadaniem będzie pomoc Komisji w pracach adaptacyjnych poszczególnych dyrektyw wspierających niniejszą dyrektywę,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ.
ROZDZIAŁ 1
UWAGI OGÓLNE
Artykuł 1
Cel
1. Celem niniejszej dyrektywy jest wdrożenie środków wspierających ulepszenia w zakresie BHP pracowników podczas wykonywania swoich obowiązków zawodowych.
2. W tym zakresie zawiera ona ogólne zasady dotyczące ochrony przed zagrożeniami zawodowymi i ochrony w zakresie BHP, eliminacji zagrożeń i czynników sprzyjających powstawaniu wypadków, informowania, konsultacji, wyważonego udziału, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami oraz szkolenia pracowników i ich przedstawicieli, jak również zawiera ona ogólne wytyczne odnoszące się do wdrożenia wymienionych zasad.
3. Niniejsza dyrektywa nie zmienia istniejących lub przyszłych przepisów krajowych i wspólnotowych, które byłyby bardziej korzystne dla ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników podczas pracy.
Artykuł 2
Zakres
1. Niniejsza dyrektywa będzie miała zastosowanie we wszystkich sektorach działalności, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym (przemysłowym, rolniczym, handlowym, administracyjnym, usług, szkolnictwa, oświaty i kultury, działalności rozrywkowej, itp.)
2. Niniejsza dyrektywa nie będzie miała zastosowania tam, gdzie istniałaby sprzeczność interesów - w odniesieniu do specyficznych aktywności usług publicznych i działalności społecznej, takich jak siły zbrojne czy policja lub też w odniesieniu do określonych dziedzin działalności w zakresie usług związanych z ochroną cywilną.
W powyższych wypadkach bezpieczeństwo i higiena pracy pracowników powinna być zapewniona w sposób możliwie jak najszerszy, z uwzględnieniem zasad i celów niniejszej dyrektywy.
Artykuł 3
Definicje
Stosownie do zawartości niniejszej dyrektywy wymienione poniżej terminy będą miały następujące znaczenie:
a) pracownik:
osoba zatrudniona przez pracodawcę, włącznie z osobami prowadzącymi szkolenie i praktyki, wyłączając pomoce domowe;
b) pracodawca:
osoba prawna lub osoba fizyczna, znajdująca się w stosunku zatrudnienia z pracownikiem i ponosząca odpowiedzialność za całość prowadzonych przedsięwzięć w firmie;
c) przedstawiciele pracownika o określonej odpowiedzialności za bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników:
osoba wyznaczona, wybrana lub desygnowana, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami, celem reprezentowania pracowników przy rozwiązywaniu problemów wynikających z zakresu ochrony bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników podczas wykonywania ich czynności zawodowych;
d) prewencja:
wszystkie czynności lub środki podejmowane lub planowane na każdym etapie działalności zawodowej w przedsiębiorstwie, zapobiegające lub zmniejszające możliwość wypadków przy pracy.
Artykuł 4
1. Państwa członkowskie powinny podjąć niezbędne kroki celem zapewnienia przestrzegania przepisów prawnych koniecznych do wdrożenia niniejszej dyrektywy w stosunku do pracodawców, pracowników i przedstawicieli pracowników.
2. Państwa członkowskie powinny w szczególności zapewnić odpowiednie środki kontroli i nadzoru.
ROZDZIAŁ II
ZOBOWIĄZANIA PRACODAWCÓW
Artykuł 5
Przepisy ogólne
1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom w każdym aspekcie odnoszącym się do ich pracy.
2. Jeśli, zgodnie z art. 7 ust. 3, pracodawca nominuje kompetentne osoby, nie zwalnia go to od odpowiedzialności w tym zakresie.
3. Zobowiązania pracowników w zakresie BHP podczas wykonywania czynności zawodowych nie powinny wpływać na zasady odpowiedzialności pracodawcy.
4. Niniejsza dyrektywa nie ogranicza zdolności państw członkowskich do wykluczenia lub ograniczenia odpowiedzialności pracodawcy wszędzie tam, gdzie zaistnieją nadzwyczajne lub nieprzewidzialne okoliczności, będące poza kontrolą pracodawcy lub też w wypadku wyjątkowych okoliczności, których konsekwencji nie można było uniknąć, pomimo stosowania wszystkich środków ostrożności.
W stosunku do państw członkowskich, wymieniona możliwość nie odnosi się do pierwszego akapitu.
Artykuł 6
Zobowiązania ogólne pracodawców.
1. W zakresie swojej odpowiedzialności pracodawca powinien przedsięwziąć środki niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, włącznie z zapobieganiem zagrożeniom związanym z wykonywaniem czynności służbowych, informowaniem i szkoleniem, jak również zapewnieniem niezbędnych ram organizacyjnych i środków.
Pracodawca powinien reagować na potrzeby i odpowiednio dostosowywać środki, biorąc pod uwagę zmieniające się okoliczności i środki zapobiegawcze, umożliwiające poprawę istniejącej sytuacji.
2. Pracodawca powinien wdrażać przedsięwzięcia odnoszące się do ust. 1 akapit pierwszy, na zasadzie następujących zasad ogólnych dotyczących prewencji:
a) zapobieganie zagrożeniom;
b) ocena zagrożeń, które nie mogą być wykluczone;
c) zwalczanie źródeł zagrożeń;
d) adaptacja procesów stosownie do potrzeb indywidualnych, w szczególności z uwzględnieniem specyfiki systemu funkcjonowania miejsca pracy, wyboru narzędzi pracy i doboru metod pracy i metod produkcji, co ma na celu w szczególności uniknięcie monotonii podczas wykonywania operacji roboczych przy określonej szybkości wykonywania tych czynności, jak również zredukowanie ich niekorzystnego wpływu na stan zdrowia;
e) dostosowanie do postępu technicznego;
f) zastąpienie działań niebezpiecznych operacjami, które nie są niebezpieczne lub też są mniej niebezpieczne;
g) odpowiedni rozwój spójnej polityki prewencyjnej, która uwzględniałaby zagadnienia techniczne, sposoby organizacji pracy, warunki pracy, odniesienia socjalne oraz wpływ współczynników odnoszących się do środowiska pracy;
h) priorytet ogólnych środków zapobiegawczych nad poszczególnymi środkami zapobiegawczymi;
i) dostarczanie pracownikom odpowiednich instrukcji.
3. Bez wpływu na inne zasady określone w niniejszej dyrektywie, pracodawca powinien również uwzględniać w planowanych przedsięwzięciach rodzaj działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa i/lub firmy:
a) Ocena zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy celem wyboru narzędzi i środków pracy, substancji chemicznych lub stosowanych preparatów i wyposażenia miejsc pracy. Stosownie do tej oceny i w takiej rozciągłości, jak to jest konieczne, środki prewencyjne oraz metody produkcji i sposoby pracy stosowane przez pracodawcę powinny:
- zapewnić zwiększenie poziomu ochrony pracowników dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy;
- być zintegrowane w zakres czynności i przedsięwzięć prowadzonych przez przedsiębiorstwo i/lub firmę, zgodnie z ich hierarchią;
b) przy zlecaniu części zadań pracownikom w tym zakresie należy brać pod uwagę ich możliwości w aspekcie BHP;
c) zapewnić, aby planowanie i wdrożenie nowych technologii było przedmiotem konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, jeżeli może to wpływać w konsekwencji na bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników i dotyczy wyboru narzędzi, procedur roboczych oraz określa specyfikę miejsca pracy;
d) podejmować odpowiednie czynności celem zapewnienia, aby jedynie ci pracownicy, którzy zostali odpowiednio poinstruowani, mieli dostęp do miejsc, w których istnieje odpowiednio duży stopień zagrożeń.
4. Bez wpływu na inne zasady określone w niniejszej dyrektywie, przy realizowaniu różnych przedsięwzięć w odniesieniu do określonego miejsca pracy, pracodawca powinien współpracować w zakresie wdrażania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i, ze względu na rodzaj aktywności zawodowych, powinien koordynować swoje przedsięwzięcia w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym oraz informować o nich odnośnych pracowników i ich przedstawicieli.
5. Przedsięwzięcia odnoszące się do bezpieczeństwa i higieny pracy nie powinny w żaden sposób obciążać pracowników kosztami finalnymi.
Artykuł 7
Czynności z zakresu ochrony i prewencji
1. Bez wpływu na zobowiązania odnoszące się do art. 5 i 6, pracodawca powinien wyznaczyć jednego lub kilku pracowników celem zapewnienia odpowiedniego stopnia ochrony i zapobiegania zagrożeniom podczas pracy - w ramach przedsiębiorstwa i/lub firmy.
2. Wyznaczenie pracowników do odpowiednich czynności z zakresu ochrony i zapobiegania zagrożeniom podczas pracy nie powinno powodować sytuacji dla nich niekorzystnych.
Wyznaczeni w powyższym celu pracownicy powinni dysponować odpowiednim czasem, umożliwiającym spełnienie przez nich swoich zobowiązań, wynikających z niniejszej dyrektywy.
3. Jeżeli tego rodzaju przedsięwzięcia ochronne i zapobiegawcze nie mogą być organizowane wskutek braku odpowiednio kompetentnego personelu w przedsiębiorstwie i/lub firmie, to pracodawca powinien wówczas sporządzić listę odpowiednich osób kompetentnych z zewnątrz (odpowiednik usług świadczonych z zewnątrz).
4. Po sporządzeniu przez pracodawcę listy powyższych osób, odpowiedzialnych i kompetentnych, przedsiębiorca powinien ich poinformować o czynnikach mających wpływ na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników; powinni oni również posiadać dostęp do informacji określonych w art. 10 ust. 2.
5. We wszystkich wypadkach:
- wyznaczeni pracownicy powinni posiadać odpowiednie kompetencje oraz odpowiednie środki do przeprowadzenia tych przedsięwzięć;
- osoby z zewnątrz wykonujące określone czynności lub też osoby poinstruowane powinny posiadać odpowiednie zdolności i dysponować odpowiednimi środkami ochrony osobistej oraz
- liczba wyznaczonych pracowników oraz poinstruowany personel, świadczący usługi z zewnątrz, powinna być wystarczająca, celem spełnienia wymagań organizacyjnych, odnoszących się do przedsięwzięć ochronnych i zapobiegawczych, zważywszy wielkość przedsiębiorstwa i/lub firmy oraz zagrożenia, na które narażeni są pracownicy, jak również ich podział w ramach całego przedsiębiorstwa i/lub firmy.
6. Sposób ochrony i zapobiegania zagrożeniom związanym z BHP, który jest przedmiotem niniejszego artykułu, powinien wchodzić w zakres odpowiedzialności jednego lub kilku pracowników, jednego lub kilku zespołów świadczących usługi (wewnętrznego lub zewnętrznego) - w ramach przedsiębiorstwa lub firmy.
Pracownicy lub firmy powinni, jeżeli jest to konieczne, pracować razem.
7. Państwa członkowskie powinny określić, biorąc pod uwagę rodzaj aktywności zawodowych i wielkość przedsiębiorstwa, kategorie przedsięwzięć, w których pracodawca, zakładając że jest on kompetentny, może ponosić odpowiedzialność we własnym zakresie za przedsięwzięcia, określone w ust. 1.
8. Państwa członkowskie powinny określić niezbędny zasób wiedzy i umiejętności, określony w ust. 5.
Może okazać się konieczne ustalenie odpowiedniego zakresu obowiązków określonego w ust. 5.
Artykuł 8
Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, zwalczanie pożarów i ewakuacja pracowników, istniejące potencjalne zagrożenia
1. Pracodawca powinien:
- przedsięwziąć odpowiednie środki celem zapewnienia pierwszej pomocy, w nagłych wypadkach, możliwości zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, stosownie do rodzaju prowadzonej działalności i wielkości przedsiębiorstwa i/lub firmy;
- zapewnić niezbędny kontakt z zewnętrznymi zespołami świadczącymi usługi, w szczególności w odniesieniu do zagadnień pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, pogotowia ratunkowego, czynności ratowniczych i zwalczania pożarów.
2. Zgodnie z ust. 1 pracodawca powinien desygnować, celem zabezpieczenia działalności związanej z udzielaniem pierwszej pomocy, zwalczaniem pożarów i ewakuacją pracowników niezbędnych pracowników, przeznaczonych do spełniania tych zadań.
Liczba tych pracowników, ich szkolenie oraz wyposażenie powinno uwzględniać wielkość i rodzaj zagrożeń występujących w przedsiębiorstwie i/lub firmie.
3. Pracodawca powinien:
a) jak najszybciej poinformować wszystkich pracowników o potencjalnych istniejących zagrożeniach i przedsięwziąć środki celem zapewnienia odpowiedniej ochrony;
b) przedsięwziąć odpowiednie działania i dostarczyć instrukcje, umożliwiające pracownikom w wypadku wystąpienia poważnych i nie dających się uniknąć zagrożeń zaprzestanie pracy i opuszczenie miejsca pracy oraz udanie się w miejsce bezpieczne;
c) zapobiec wznowieniu pracy przez pracowników bez uprzedniego wyjaśniania im przyczyn zagrożeń wszędzie tam, gdzie istnieje jeszcze potencjalne niebezpieczeństwo.
4. Pracownicy, którzy w wypadku wystąpienia niebezpieczeństwa bezpośredniego i nie dającego się uniknąć, opuszczą swoje miejsce pracy i/lub miejsce, w którym występuje zagrożenie, nie mogą być stawiani w niekorzystnej sytuacji wskutek ich działań i powinni być chronieni przed nieusprawiedliwionymi konsekwencjami, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami.
5. Pracodawca powinien zapewnić, aby wszyscy pracownicy mogli, w wypadku wystąpienia poważnych i bezpośrednich niebezpieczeństw dla ich bezpieczeństwa i bezpieczeństwa innych osób, w wypadkach braku bezpośredniego kontaktu z osobą nadzorującą, podejmować odpowiednie działania, zgodnie z ich wiedzą i stosować wszystkie środki techniczne, będące w ich dyspozycji, celem uniknięcia konsekwencji ze strony istniejących zagrożeń.
Działania pracowników nie powinny stawiać ich w niekorzystnej sytuacji, jeżeli postępowali oni odpowiednio i nie zaniedbali swoich obowiązków.
Artykuł 9
Inne zobowiązania pracodawców
1. Pracodawca powinien:
a) być w stanie dokonać oceny stopnia zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;
b) decydować w sprawie zastosowania odpowiednich środków ochronnych i, jeżeli jest to konieczne, odpowiednich urządzeń ochronnych;
c) prowadzić listę wypadków przy pracy, których wynikiem jest niezdolność do pracy pracownika dłuższa niż 3 dni robocze;
d) sporządzać na potrzeby odnośnych osób odpowiedzialnych, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami, sprawozdania z wypadków przy pracy pracowników.
2. Zgodnie z ust. 1 pracodawca powinien, między innymi, wyznaczyć pracowników wymaganych przy wdrażaniu przedsięwzięć z zakresu pierwszej pomocy, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
Liczba tych pracowników, ich szkolenie oraz wyposażenie powinno być odpowiednie, biorąc pod uwagę wielkość i specyficzne zagrożenia występujące w przedsiębiorstwie i/lub w firmie.
3. Pracodawca powinien:
a) jak najszybciej poinformować pracowników, którzy mogą być lub są narażeni na poważne i bezpośrednie zagrożenia oraz przedsięwziąć odpowiednie środki niezbędne w zakresie ochrony;
b) podjąć odpowiednie działania i przekazać instrukcje umożliwiające pracownikom - w przypadku poważnych, bezpośrednich i nie dających się uniknąć zagrożeń - zaprzestanie wykonywania pracy lub opuszczenie miejsca pracy i udanie się w miejsce bezpieczne;
c) nie powinien zmuszać pracowników do podjęcia pracy w sytuacji, gdy istnieje poważne i bezpośrednie zagrożenie.
4. Pracownicy, którzy w wypadku poważnych, bezpośrednich i nie dających się uniknąć zagrożeń, opuszczą swoje miejsce pracy i miejsce, w którym występuje zagrożenie, nie mogą ponosić z tego tytułu żadnych utrudnień za podjęte działania i powinni być chronieni przed wszystkimi nieuzasadnionymi konsekwencjami, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętą procedurą.
5. Pracodawca powinien zapewnić, aby wszyscy pracownicy byli w stanie, w wypadku powstania poważnych i bezpośrednich zagrożeń dla nich samych lub dla innych osób wówczas, gdy brak jest możliwości skontaktowania się z osobą odpowiedzialną, podjąć odpowiednie kroki zgodne z ich wiedzą i stosownie do środków technicznych, będących w ich dyspozycji, celem uniknięcia konsekwencji podobnych zagrożeń.
Działania te nie powinny stawiać ich w niekorzystnej sytuacji, jeżeli nie były wynikiem ich zaniedbania lub braku przezorności.
Artykuł 9
Inne zobowiązania pracowników
1. Pracodawca powinien:
a) być w stanie ocenić stopień zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas wykonywania ich obowiązków zawodowych, włączając w to te grupy pracowników, które narażone są na szczególne ryzyko;
b) decydować o zastosowaniu odpowiednich środków ochronnych i, w razie konieczności, o stosowaniu urządzeń ochronnych;
c) prowadzić listę wypadków przy pracy, które związane są z niezdolnością do pracy przez okres dłuższy niż 3 dni robocze;
d) sporządzać dla odpowiednich władz, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami, sprawozdania z wypadków przy pracy, którym ulegli pracownicy.
2. Państwa członkowskie powinny określić, biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności i wielkość przedsiębiorstw, zobowiązania, które powinny być realizowane przez różne kategorie przedsiębiorstw w odniesieniu do konieczności sporządzenia dokumentacji przewidzianej w ust. 1 lit. a) i b) oraz przy przygotowywaniu dokumentacji opisanej w ust. 1 lit. a) i b).
Artykuł 10
Informowanie pracowników
1. Pracodawca powinien podjąć odpowiednie środki tak, aby pracownicy lub ich przedstawiciele w przedsiębiorstwie i/lub w firmie, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami, które mogą być uwzględnione, zważywszy wielkość przedsiębiorstwa lub firmy, dostarczyć pracownikom niezbędnych informacji dotyczących:
a) zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia oraz rodzaju podejmowanych przedsięwzięć ochronnych i zapobiegawczych oraz działań odnoszących się zarówno do firmy i/lub przedsiębiorstwa w całości, jak i stanowiska roboczego lub pracy;
b) Przedsięwzięcia te powinny być realizowane zgodnie z art. 8 ust. 2.
2. Pracodawca powinien podjąć odpowiednie środki tak, aby pracownicy lub pracodawcy nie będący pracownikami firmy i/lub przedsiębiorstwa otrzymali, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami, odpowiedni zasób informacji dotyczących punktów, wymienionych w ust. 1 lit. a) i b).
3. Pracodawca powinien podjąć odpowiednie środki tak, aby pracownicy, spełniający określone funkcje w systemie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników lub przedstawiciele pracowników o określonym zakresie odpowiedzialności za bezpieczeństwie oraz zdrowie pracowników, mieli dostęp i możliwość wykonywania swoich funkcji, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami, celem:
a) oceny stopnia zagrożeń i podjęcia przedsięwzięć zapobiegawczych, zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. a) i b);
b) sporządzenia list i sprawozdań zgodnie z art. 9 ust. 1 lit, c) i d);
c) Informowania wymaganego przez przyjęte działania ochronne i zapobiegawcze ze strony organów kontroli i urzędów, odpowiedzialnych za sprawy bezpieczeństwa oraz zdrowia pracowników.
Artykuł 11
Konsultowanie pracowników
1. Pracodawcy powinni konsultować się z pracownikami i ich przedstawicielami, umożliwiając im wzięcie udziału w dyskusjach, podczas których rozpatrywane są kwestie, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników podczas wykonywania swoich obowiązków zawodowych.
Zakłada to:
- konsultację pracowników;
- prawo pracowników i ich przedstawicieli do wypracowywania wniosków;
- wyważony współudział, zgodnie z prawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi procedurami.
2. Pracownicy i przedstawiciele pracowników o określonym zakresie odpowiedzialności za sprawy BHP pracowników powinni brać udział w sposób wyważony w prowadzonych instruktażach, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami lub też powinni być konsultowani i informowani uprzednio przez pracodawców w ramach:
a) przedsięwzięć, które mogą w znaczny sposób wpływać na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy;
b) przy wyznaczeniu pracowników, zgodnie z art. 7 ust. 1 i 8 ust. 2 i ich działalnością, zgodnie z art. 7 ust. 1;
c) informacji, odnoszących się do art. 9 ust. 1 i art. 10;
d) sporządzania zespołu, jeśli to jest konieczne, kompetentnych osób spoza przedsiębiorstwa lub firmy w sposób określony w art. 7 ust. 3;
e) planowania organizacji szkolenia w sposób opisany w art. 12.
3. Przedstawiciele pracowników o określonej odpowiedzialności za sprawy BHP pracowników powinni mieć prawo wymagać od pracodawcy podejmowania odpowiednich przedsięwzięć i przedstawiać pracodawcom wniosków, celem uniknięcia zagrożeń istniejących w stosunku do pracowników i celem eliminowania źródeł zagrożeń.
4. Pracownicy wymienieni w ust. 2 i przedstawiciele pracowników wymienieni w ust. 2 i 3, nie mogą być stawiani w niekorzystnej sytuacji ze względu na ich działalność, określoną w ust. 2 i 3.
5. Pracodawcy powinni umożliwić przedstawicielom pracowników o określonym zakresie odpowiedzialności za sprawy BHP, przerywanie pracy bez potrącenia wypłat, oraz wyposażyć ich w niezbędne środki, które umożliwią tym przedstawicielom działanie zgodnie z uprawnieniami i funkcjami, wynikającymi z niniejszej dyrektywy.
6. Pracownicy i ich przedstawiciele są upoważnieni do zwracania się, zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami, do organów władzy odpowiedzialnych za sprawy BHP pracowników podczas wykonywania ich czynności zawodowych, jeżeli uważają oni, że przedsięwzięcia podejmowane przez pracodawcę oraz środki przez niego stosowane są niewłaściwe i niewystarczające oraz uniemożliwiają zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przedstawiciele pracowników powinni mieć możliwość dzielenia się swoimi spostrzeżeniami podczas wizyt inspekcyjnych, dokonywanych przez odpowiednie władze.
Artykuł 12
Szkolenie pracowników
1. Pracodawca powinien zapewnić, aby każdy pracownik otrzymał odpowiednie przeszkolenie w zakresie BHP, w szczególności w postaci przyswojenia informacji i instrukcji specyficznych dla swojego miejsca pracy lub rodzaju wykonywanych czynności:
- podczas przyjmowania do pracy;
- w wypadku przeniesienia na inne stanowisko robocze;
- w wypadku wprowadzenia nowego wyposażenia lub zmiany wyposażenia miejsca pracy;
- w wypadku wprowadzenia nowej technologii.
Szkolenie powinno być:
- dostosowane, z uwzględnieniem charakteru występujących zagrożeń, oraz
- powtarzane okresowo, jeżeli jest to konieczne.
2. Pracodawca powinien zapewnić, aby pracownicy spoza przedsiębiorstwa lub firmy, zaangażowani w wykonywanie czynności zawodowych w jego przedsiębiorstwie lub firmie, zostali zaopatrzeni w odpowiednie instrukcje BHP, w ramach występujących zagrożeń, podczas wykonywania swoich czynności zawodowych w przedsiębiorstwie lub firmie.
3. Przedstawiciele pracowników o określonym zakresie odpowiedzialności w zakresie przedsięwzięć ochronnych BHP pracowników powinni być upoważnieni do otrzymania odpowiedniego przeszkolenia.
4. Szkolenie określone w ust. 1 i 3 nie powinno obciążać pracowników lub też przedstawicieli pracowników.
Szkolenie opisane w ust. 1 powinno odbywać się podczas godzin pracy.
Szkolenie opisane w ust. 3 powinno odbywać się podczas godzin pracy lub zgodnie z procedurami przyjętymi w danym kraju, w ramach przedsiębiorstwa lub firmy, lub też poza przedsiębiorstwem lub firmą.
ROZDZIAŁ III
ZOBOWIĄZANIA PRACOWNIKÓW
Artykuł 13
1. Zakres odpowiedzialności każdego pracownika powinien obejmować troszczenie się w możliwie jak najszerszym zakresie o własne bezpieczeństwo i zdrowie lub też o zdrowie i bezpieczeństwo innych osób, zgodnie z zasadami przyswojonymi podczas szkolenia i przekazanymi przez pracodawcę.
2. W tym celu, zgodnie z informacjami, uzyskanymi podczas szkolenia i instrukcjami, przekazanymi przez pracodawcę pracownik powinien:
a) właściwie wykorzystywać urządzenia, przyrządy, narzędzia, niebezpieczne substancje, urządzenia transportowe i inne środki produkcji;
b) właściwie wykorzystywać urządzenia ochrony osobistej i po ich użyciu je zwrócić osobie odpowiedzialnej za ich stosowanie;
c) nie powodować odłączenia, zmiany lub usuwania urządzeń bezpieczeństwa zainstalowanych na maszynach, przyrządach, narzędziach, instalacjach i budynkach, lecz stosować i wykorzystywać te urządzenia w sposób prawidłowy;
d) bezpośrednio informować pracodawcę i pracowników o właściwym zakresie odpowiedzialności za sprawy BHP pracowników i o każdej sytuacji w miejscu pracy, która pociągałaby za sobą poważne i bezpośrednie niebezpieczeństwo dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz o niedostatkach w przedsięwzięciach ochronnych;
e) współpracować, zgodnie z procedurami przyjętymi w danym kraju, z pracodawcą i pracownikami o odnośnym zakresie odpowiedzialności za sprawy BHP pracowników, w czasie niezbędnym do wypełnienia wszystkich zadań lub wymogów nałożonych przez odpowiednie władze w ramach ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas wykonywania swoich czynności zawodowych;
f) współpracować zgodnie z procedurami przyjętymi w danym kraju z pracodawcami i pracownikami o określonym zakresie odpowiedzialności za sprawy BHP pracowników podczas wykonywania swoich czynności zawodowych w okresie, który jest konieczny, celem umożliwienia pracodawcy zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, tak aby wykluczyć możliwość powstawania zagrożeń bezpieczeństwa i higieny pracy w ramach określonego zakresu odpowiedzialności i działalności.
ROZDZIAŁ IV
POZOSTAŁE PRZEPISY
Artykuł 14
Ochrona zdrowia
1. Celem zapewnienia pracownikom odpowiedniej ochrony zdrowia, stosownie do zagrożeń z zakresu BHP, które występują w miejscu pracy, należy przedsięwziąć odpowiednie działania zgodnie z prawodawstwem krajowym i przyjętymi procedurami.
2. Środki opisane w ust. 1 powinny zapewnić każdemu pracownikowi, stosownie do jego potrzeb, odpowiednie przedsięwzięcia z zakresu ochrony zdrowia realizowane w regularnych odstępach czasu.
3. Przedsięwzięcia z zakresu ochrony zdrowia mogą być realizowane w ramach ogólnych przedsięwzięć krajowych służby zdrowia.
Artykuł 15
Grupy zwiększonego ryzyka
Grupy zwiększonego ryzyka powinny być szczególnie chronione przed zagrożeniami, które specjalnie dotyczą tych grup.
Artykuł 16
Dyrektywy indywidualne i uzupełnienia
Przedmiot niniejszej dyrektywy
1. Rada, działając na wniosek Komisji oparty o art. 118A Traktatu EWG, powinna przystosować poszczególne dyrektywy, między innymi w zakresach wymienionych w załączniku.
2. Niniejsza dyrektywa oraz, nie naruszając aspektów technicznych, poszczególne dyrektywy wymienione w art. 17, mogą być zmieniane zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 118A Traktatu EWG.
3. Przepisy niniejszej dyrektywy mają pełne zastosowanie do wszystkich zakresów ujmowanych przez poszczególne dyrektywy, nie wpływając negatywnie na specyficzne przepisy zawarte w poszczególnych dyrektywach.
Artykuł 17
Komitet
1. Celem regulacji kwestii technicznych poszczególnych dyrektyw zgodnie z art. 16 ust. 1, biorąc pod uwagę:
- adaptację dyrektyw w zakresie zharmonizowania i standaryzacji, oraz
- postęp techniczny, zmiany w przepisach międzynarodowych lub specyfikacjach, jak również nowe wynalazki,
Komisja powinna być wspomagana przez Komitet, składający się z przedstawicieli państw członkowskich, któremu przewodniczyłby przedstawiciel Komisji.
2. Przedstawiciel Komisji powinien dostarczyć Komitetowi listę podejmowanych przedsięwzięć.
Komitet powinien wystosować opiniowanie projektu w zakresie, który zostanie ustalony przez przewodniczącego, zgodnie ze stopniem pilności sprawy.
Opinia powinna być wydana na zasadzie większości, ustalonej według art. 148 ust. 2 Traktatu w wypadku decyzji, których przyjęcie wymaga akceptacji Rady, na wniosek Komisji.
Głosy przedstawicieli państw członkowskich w Komitecie powinny być oceniane zgodnie ze sposobem ustalonym w powyższym artykule. Przewodniczący nie bierze udziału w głosowaniu.
3. Komisja powinna przyjąć odpowiednie postępowanie, jeżeli jest ono zgodne z opinią Komitetu.
Jeżeli przewidziane postępowanie nie jest zgodne z opinią Komitetu, lub też w braku dostarczenia jakiejkolwiek opinii, Komisja powinna niezwłocznie dostarczyć Radzie wniosek odnoszący się do podejmowanych przedsięwzięć. Rada powinna podjąć decyzję na podstawie opinii większości.
Jeżeli po upływie trzech miesięcy od daty poinformowania Rady nie podejmie ona żadnych działań, to proponowane przedsięwzięcia powinny być przyjęte przez Komisję.
Artykuł 18
Przepisy końcowe
1. Państwa członkowskie wprowadzą w życie ustawy, rozporządzenia i przepisy administracyjne konieczne do wdrożenia niniejszej dyrektywy najpóźniej przed 31 grudnia 1992 r. i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.
2. Państwa członkowskie przekażą Komisji teksty przepisów prawa krajowego, przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy.
3. Państwa członkowskie będą informowały Komisję co pięć lat w sprawie zagadnień praktycznego wdrożenia przepisów niniejszej dyrektywy, zaznaczając opinie pracodawców i pracowników.
Komisja powiadomi Parlament Europejski, Radę, Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Komitet Doradczy o zagadnieniach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Komisja powinna dostarczać okresowo sprawozdania do Parlamentu Europejskiego, Rady oraz Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczące tej dyrektywy, biorąc pod uwagę zagadnienia, wynikające z ust. 1, 2 i 3.
Artykuł 19
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państwa członkowskich.
Sporządzono w Luksemburgu, dnia 12 czerwca 1989 r.
W imieniu Rady
M. CHAVES GONZALES
Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK
Lista zagadnień odnoszących się do art. 16 ust. 1:
- Miejsca pracy
- Wyposażenie miejsc pracy
- Środki ochrony osobistej personelu
- Wyposażenie miejsc pracy w zestawy piktograficzne
- Podnoszenie przedmiotów, których ciężar może spowodować powstanie ryzyka uszkodzenia kręgów kręgosłupa osoby podnoszącej
- Ruchome lub czasowe miejsca pracy
- Rybołówstwo i rolnictwo
Dz.U. WE nr C 141, z 30.05.1988, str. 1.
Dz.U. WE nr C 326, z 19.12.1988, str. 102 oraz Dz.U. WE nr C 158, z 26.06.1989.
Dz.U. WE nr C 175, z 4.07.1988, str. 22.
Dz.U. WE nr C 28, z 3.02.1988, str. 3.
Dz.U. WE nr C 28, z 3.02.1988, str. 1.
Dz.U. WE nr L 327, z 3.12.1980, str. 8.
Dz.U. WE nr L 356, z 24.12.1988, str. 74.
Dz.U. WE nr L 185, z 9.07.1974, str. 15.
5