GRZYBY

(FUNGI)

* pierwsze etapy rozwoju zachodziły najprawdopodobniej w wodzie

* przypuszczalnie wyszły na ląd jako pasożyty pierwszych ryniofitów i stawonogów w sylurze

* grzyby saprofityczne znamy od połowy karbonu

* rzadko spotyka się ich szczątki ze względu na brak elementów szkieletowych

SKOCZKI

(CHYTRIDIOMYCOTA)

* zachowały wiele cech prymitywnych (gamety opatrzone wicią)

SPRZĘŻNIOWE

(ZYGOMYCOTA)

* komórczakowe

WORKOWCE

(ASCOMYCOTA)

PODSTAWCZAKI

(BASIDIOMYCOTA)

FUNGI

* w większości lądowe (rzadziej wodne) heterotrofy (saprofity lub pasożyty)

* ciało zbudowane jest z długich nitek (strzępek)

* niezdolne do przemieszczania , posiadają ścianę komórkową (dlatego długo zaliczano je do roślin)

* badania udowodniły, że jest to trzecia niezależna linia rozwojowa powstała z królestwa Protista

PROTISTA

* proterozoiczne, jednokomórkowe protisty

* brak plastydów

* zdolność magazynowania glikogenu (jako materiału zapasowego)

* swoiste ułożenie wici na tylnim biegunie komórki (prawdopodobnie bezpośrednimi potomkami tych organizmów są dzisiejsze mikrosporidia (Microsporidia) - pasożytnicze protesty żyjące w komórkach i tkankach zwierząt (głównie stawonogów i ryb)

GRZYBY WYŻSZE

* niezależnie i workowców i podstawczaków doszło do wytworzenia form współżyjących ściśle z jednokomórkowymi samożywnymi sinicami lub zielenicami (żyją one wewnątrz ciała grzyba między jego strzępkami)

* te złożone symbiotycznie organizmy nazywamy porostami (są pierwszym krokiem do wytworzenia przez grzyby form autotroficznych

* dla porostów kiedyś utworzono odrębną jednostkę systematyczną (Lichenes) - dziś wiadomo, że to grzyby

JEDNOKOMÓRKOWE

* mają jedno jądro

GRZYBNIA zbudowana z nitkowatych rozgałęzionych STRZĘPEK

* mają jedno jądro

* strzępka komórczakowa: jedna bardzo duża komórka ze znaczną liczbą jąder komórkowych

* strzępka wielokomórkowa: jądra odgrodzone są przegrodami (w poprzecznych przegrodach występują centralnie położone otwory, jądra i inne organelle mogą przez nie przechodzić z segmentu do segmentu)

- strzępka jednojądrowa: w pojedynczych segmentach znajduje się po jedym haploidalnym jądrze

- strzępka dwujądrowa: w pojedynczych segmentach znajdują się po dwa haploidalne jądra sprzężone

BUDOWA GRZYBÓW

(organizmy beztkankowe)

* strzępki zawierają także mitochondria, struktury Golgiego i rybosomy

* nigdy nie mają plastydów

* zabarwienie (czasem zielone) spowodowane jest obecnością innych barwników

* w cytoplazmie magazynowane są substancje zapasowe (różnego rodzaju tłuszcze i wielocukier glikogen

* strzępki z wierzchu okryte są ścianą komórkową o dość skomplikowanej strukturze (ścianę buduje m.in. wielocukier zawierający grupy aminowe - chityna - podstawowy składnik pancerzyków stawonogów)

strzępka plektenchymatyczna:

* struktura luźnych, rozgałęzionych strzępek przypominająca watę (czasem strzępki te splatają się i zlepiają ze sobą)

* tworzą wówczas solidniejsze struktury służące do rozrodu płciowego i wytwarzania zarodników (owocniki)

owocniki:

* mają kształty kojarzące się z popularnie pojmowanym grzybem

* u podstawczaków owocniki mają postać kapelusza na prostym trzonku (grzyby kapeluszowe)

* u workowców bardziej zróżnicowane (kuliste lub miseczkowate, czasem postać główki na trzonku)

ODŻYWIANIE GRZYBÓW - HETEROTROFÓW

* pobierają substancje organiczne z otoczenia

* ściana komórkowa uniemożliwia endocytozę (wchłaniają związki organiczne w formie prostej

* aby zapewnić sobie dostęp do tych substancji, produkują enzymy trawienne, które wydzielane na zewnątrz grzybni trawią materię organiczną

SAPROFITY

* materia organiczna pochodzi z martwych szczątków

PASOŻYTY

* materia organiczna pochodzi z żywych organizmów

HELOTYZM

* gr. heilotes - niewolnik

* jeden z partnerów więzi i wykorzystuje drugiego nie będąc dla niego pożytecznym

* współżycie grzybów z jednokomórkowymi samożywnymi protistami (glonami) czy sinicami

* w porostach grzyb daje swojemu autotroficznemu patnerowi schronienie i dostarcza mu wody oraz związków mineralnych

* jednocześnie za pomocą specjalnych ssawek pobiera od niego związki organiczne (powstałe w procesie fotosyntezy), ogranicza jego wzrost i uniemożliwia rozmnażanie płciowe

* tzw. glony porostowe mogą żyć samodzielnie, pobierać wodę i związki mineralne, a nawet rosną szybciej i rozmnażają się płciowo (dlatego jest to helotyzm)

* grzyb natomiast bez glonów rośnie wolniej i przestaje rozmnażać się płciowo (odnosi większe korzyści ze współżycia)

MIKORYZA

* symbioza z udziełem grzybów

* współżycie z korzeniami niektórych roślin (drzew lub roślin zielnych)

* grzyby ułatwiają roślinie pobieranie wody i prostych związków organicznych z gleby, dostarczają jej również witamin i regulatorów wzrostu (w niektórych wypadkach rośliny pozbawione takiego grzyba giną)

MIKORYZA ZEWNĘTRZNA (EKTOTROFICZNA)

* strzępki grzyba wnikają pomiędzy komórki korzenia i pobierają związki organiczne

MIKORYZA WEWNĘTRZNA (ENDOTROFICZNA)

* strzępki grzyba wnikają do wnętrza komórek i pobierają związki organiczne

ROZMNAŻANIE GRZYBÓW

BEZPŁCIOWE

PŁCIOWE

WEGETATYWNE PRZEZ FRAGMENTAJĘ

* podział grzybni na mniejsze fragmenty

PODZIAŁ KOMÓRKI

PĄCZKOWANIE

WYTWARZANIE RÓŻNYCH ZARODNIKÓW

* grzyby nie tworzą strzępek diploidalnych (zazwyczaj w ogóle nie wykształcają odrębnego pokolenia diploidalnego)

* zarodniki wytwarzane są przez strzępkę haploidalną w procesie mitozy (mitospory) albo przez podział mejotyczny jakiemu ulega bezpośrednio komórka zygotyczna (mejospory)

* zoospory/pływki - zdolne do ruchu zarodniki grzybów wodnych

* aplanospory - nieruchliwe, przenoszone przez wiatr zarodniki grzybów lądowych

WIELOKOMÓRKOWE

JEDOKOMÓRKOWE

ZARODNIKI SPORANGIALNE

* tworzą się w kulistych zarodniach (sporangiach) na końcach haploidalnych strzępek po podziałach mejotycznych

* wysypują się po pęknięciu ścianki zarodni

ZARODNIKI KONIDIALNE

* powstają na końcach haploidalnych strzępek poprzez odcięcie ich fragmentu, najczęściej zawierającego jedno jądro komórkowe

* są to mitospory

ZARODNIKI WORKOWE

* tworzą się po 8 sztuk wewnątrz komórki zwanej workiem po podziale mejotycznym jądra zygotycznego

* są to mejospory charakterystyczne dla workowców

ZARODNIKI PODSTAWKOWE

* powstają po 4 sztuki na komórce zwanej podstawką po podziale mejotycznym jądra zygotycznego

* są to mejospory charakterystyczne dla podstawczaków

POROSTY

* organizmy dwuskładnikowe

* najczęściej rozmnażają się przez odłamanie części grzybni razem z komórkami glonu (czasem porosty specjalnie wytwarzają takie kruche i bardzo łamliwe rozmnóżki zwane wyrostkami)

* niekiedy wewnątrz plechy porostu tworzą się drobne twory składające się z jednej lub kilku komórek zielenicy oplecionych paroma strzępkami grzyba (urwistkami)

* wydostają się one na zewnątrz przez pęknięcia powierzchni porostu

GAMETOGAMIA

* najbardziej typowy sposób rozmnażania płciowego

* łączenie haploidalnych gamet i wytworzenie zygoty

* występuje u najprymitywniejszych grzybów (skoczków) i może przybierać wszystkie trzy formy (Izo-, Anizo- i Oo- )

GAMETANGIOGAMIA

* łączenie całych wielojądrowych gametangiów (plemni i lęgni)

* najbardziej rozpowszechniony sposób występujący u wyspecjalizowanych skoczków, sprzężniowych i workowców

SOMATOGAMIA

* skutek daleko posuniętej redukcji elementów rozrodczych

* nie ma gamet i gametangiów

* łączą się dwie zwykłe haploidalne strzępki należące do dwóch różnych grzybów (+ i -)

* charakterystyczna dla podstawczaków

WYDŁUŻENIE W CZASIE PROCESU ZAPŁODNIENIA

* charakterystyczne dla workowców i podstawczaków

* proces rozpoczyna się połączeniem gametangiów lub różnoimiennych strzępek

* w tym momencie dochodzi do zlania się cytoplazmy plemni i lęgni (lub cytoplazmy połączonych strzępek) czyli do plazmogamii, nie dochodzi jednak do połączenia jąder

* jądra ustawiają się dwójkami tworząc pary jąder sprzężonych i tworzą strzępkę dwujądrową (dikariotyczną)

* w miarę wzrostu strzępki jądra sprzężone dzielą się synchronicznie (tak że do nowo tworzonych komórek przechodzą zawsze po dwa jądra sprzężone, każde pochodzące od innego grzyba)

* do zlania się jąder komórkowych (kariogamii) dochodzi dopiero po pewnym czasie w specjalnie wydzielonej części owocnika (hymenium/warstwa rodzajna)

* po kariogamii tworzy się jądro zygotyczne, które bardzo szybko przechodzi mejozę, a z haploidalnych jąder tworzą się zarodniki (mejospory)

CYKLE ROZWOJOWE GRZYBÓW

CHYTRIDIOMYCOTA

* cykl rozwojowy ma wiele pierwotnych cech

* przedstawiciel: SYNCHYTRIUM - pasożytniczy grzyb wywołujący chorobę zwaną rakiem ziemniaczanym

* haploidalne strzępki rozwijają się w komórkach bulwy ziemniaka powodując nienormalny rozrost jego tkanek

* początkowo są to jednokomórkowe i jednojądrowe pełzaki, potem wytwarzają wiele jąder i dzielą się na kilka wielojądrowych części

* te prymitywne strzępki po jakimś czasie rozpadają się na wiele zarodników, poruszających się za pomocą wici

* przedostają się one do gleby i zarażają kolejne bulwy - wnikają do komórek, tracą wici i przekształcają się w pełzaki

* jądra pełzaków przechodzą wiele mitoz, tworząc wielojądrową grzybnię, która dzieli się na kilka wielojądrowych części, a te rozpadają się na następne zarodniki

* procesy te trwają całe lato i dopiero jesienią każda strzępka rozpada się na pojedyncze gamety (identyczne - izogamia) i powstaje zygota zaopatrzona w dwie wici

* zygota wnika do komórki następnego ziemniaka, tracąc przy tym wici

* tam otacza się grubą ścianą komórkową i zimuje

* wiosną przechodzi podział mejotyczny i kilka podziałów mitotycznych tworząc liczne ruchliwe zoospory, które aktywnie wnikają do komórek młodych bulw ziemniaka i cykl rozpoczyna się od nowa

ZYGOMYCOTA

* przedstawiciel: PLEŚNIAK BIAŁY (Mucom mucedo) - tworzący często białe naloty pleśni na produktach żywnościowych

* silnie rozgałęzione haploidalne strzępki nie mają przegród (komórczaki)

* część z nich przerasta podłoże, a część wyrasta w górę w postaci prostych nitek zakończonych kulistymi zarodniami, które z czasem czernieją

* w zarodniach powstają zarodniki sporangialne

* po rozpadzie zarodni uwalniane spory są przenoszone przez ruchy powietrza na inne produkty

* jeżeli w pobliżu znajdują się strzępki dwóch różnych grzybów, zaczynają się na nich tworzyć gametangia identyczne z wyglądu (+ i -)

* te gametangia łączą się ze sobą podczas gametangiogamii

* w miejscu połączenia tworzy się wielojądrowa struktura przetrwalnikowa, otoczona grubą ścianą komórkową (zygospora)

* w niej dochodzi do połączenia się jąder należących do obu grzybów i rozpoczyna się faza diploidalna (trwa zazwyczaj kilka miesięcy)

* po tym czasie jądra diploidalne ulegają podziałom mejotycznym na wiele jąder haploidalnych

* zygospora pęka i wyrasta z niej wielojądrowa haploidalna strzępka

* najczęściej jest krótka i ograniczona do prostej wzniesionej nitki, na szczycie której tworzy się kulista zarodnia, a w niej zarodniki sporangialne

* po uwolnieniu mogą dać początek nowym grzybniom

*dominuje faza haploidalna, faza diploidalna jest krótka i ograniczona do zygospory a faza dikariotyczna w ogóle nie występuje

ASCOMYCOTA

* przedstawiciel: DZIEŻKA POMARAŃCZOWA (Aleuria aurantia) - grzyb jadalny rosnący na piaszczystym podłożu

* postać rosnących w podłożu haploidalnych, rozgałęzionych strzępek z poprzecznymi przegrodami

* w tym stadium mogą się one rozmnażać bezpłciowo tworząc zarodniki konidialne

* do rozmnażania płciowego dochodzi w wypadku połączenia dwóch różnych grzybni

* jedna z nich tworzy wielojądrową plemnię a druga wielojądrową lęgnię z charakterystycznym wyrostkiem (włostkiem)

* przez włostek z plemni do lęgni przepływa cytoplazma i wszystkie jądra komórkowe (zachodzi plazmogamia)

* jądra komórkowe tworzą jądra sprzężone, które parami przechodzą do wyrastającej z plemni grzybni dikariotycznej

* jednocześnie haploidalne strzępki rozrastają się wokół gametangiów, tworząc owocnik, który ma tu kształt miseczki o średnicy 2-8cm

- strzępka dikariotyczna (workotwórcza) rozrasta się w tym owocniku tworząc wewnątrz miseczki warstwę hymenium

* w szczytowych komórkach strzępki dikariotycznej dochodzi do połączenia jąder sprzężonych (kariogamia)

* powstałe jądro zygotyczne od razu przechodzi podział mejotyczny na cztery jądra haploidalne

* każde z nich dzieli się jeszcze raz mitotycznie i powstaje osiem jąder, które otaczają się błoną i ścianą komórkową tworząc osiem zarodników w rozciągniętej komórce szczytowej (w worku)

* tak powstałe zarodniki workowe wydostają się z worków (u dzieżki worki wydostają się wieczkiem) i tworzą nową haploidalną grzybnię

* dominuje faza haploidalna, w dikariofazie jest tylko strzępka workotwórcza w obrębie owocnika a faza diploidalna ograniczona jest wyłącznie do komórki tworzącej worek

BASIDIOMYCOTA

* przedstawiciel: MUCHOMOR CZERWONY (Amanita muscaria

* bardzo krótko egzystują w postaci grzybni haploidalnej

* wielokomórkowe, jednojądrowe strzępki rosnące w ściółce (należące do dwóch różnych grzybów + i -) bardzo szybko łączą się ze sobą bez tworzenia jakichkolwiek organów rozrodczych (somatogamia)

* powstaje strzępka dikariotyczna z jądrami sprzężonymi (dochodzi więc wyłącznie do plazmogamii)

* strzępka rozrasta się i może w takim stanie żyć wiele lat

* w sprzyjających warunkach zaczyna tworzyć kilka lub większą liczbę owocników, składających się z trzonka i kapelusza, pod którym znajduje się hymenium w formie blaszek (lub rurek)

* w szczytowych komórkach strzępki dikariotycznej (w tzw. komórkach macierzystych podstawek) dochodzi do kariogamii, po której następuje bezpośrednio mejoza

* komórka wytwarza na szczycie 4 wyrostki, do których przechodzą powstałe po mejozie jądra i powstają cztery zarodniki na bezjądrowej podstawce

* po oderwaniu mogą one wytworzyć nowe grzybnie

* cykl odznacza się tu dominacją fazy dikariotycznej

CHYTRIDIOMYCOTA

* w większości grzyby wodne (rzadziej lądowe)

* pasożyty lub saprofity

* najczęściej jednokomórkowe nietworzące nitkowatych strzępek

* w cyklu rozwojowym występują ruchliwe pływki (zoospory) i gamety z wicią na końcu komórki

* przedstawiciele: SYNCHYTRIUM i OLPIDIUM - pasożyty roślin uprawnych atakujące ziemniaki, kapustę i wykę

* wyróżniamy około 500 gatunków pasożytów roślin uprawnych

ZYGOMYCOTA

* niewielka grupa (ok. 300 gatunków)

* w większości saprofity (nieliczne są pasożytami owadów)

* grzybnia zbudowana ze strzępek wielojądrowych, zazwyczaj bez przegród

* w cyklu rozwojowym nie ma komórek zaopatrzonych w wici i występuje przetrwalnikowa, wielojądrowa zygospora

* przedstawiciele: PLEŚNIAK BIAŁY, ROZŁOŻEK CZERNIEJĄCY (Rhizopus nigricans) - tworzy czarne naloty pleśni na produktach spożywczych (zwłaszcza na owocach)

* niektóre gatunki wykorzystywane są do przemysłowej produkcji kwasu mlekowego

* niezwykłym gatunkiem są ZWIERZOMORKOWCE (Zoopagales)

- żyją w glebie i wytwarzają na strzępkach małe trójkomorowe pierścionki

- jeżeli w taki pierścionek dostanie się któryś z licznych glebowych nicieni, zaciska się on błyskawicznie i unieruchamia zwierzę

- do ofiary wrastają potem strzępki grzyba i powoli ją trawią

- są to grzyby drapieżne

* najliczniejsza grupa grzybów bardzo zróżnicowanych pod względem budowy

* jednokomórkowe pączkujące drożdżaki (DROŻDŻE Saccharomyces) nigdy nie tworzące owocników oraz wysoko rozwinięte workowce właściwe tworzące spore owocniki o różnych kształtach (DZIEŻKA POMARAŃCZOWA, SMARDZ JADALNY (Morchella esculenta) czy TRUFLA (Tuber)

- w cyklu rozwojowym przeważa faza haploidalna, po procesie płciowym tworzą się zarodniki workowe - po osiem w worku

- u większości procesem płciowym jest gametangiogamia (ze zróżnicowaniem na plemnie i lęgnie)

* należy tu wiele grzybów mających duże znaczenie ekologiczne i gospodarcze oraz mających szkodliwe znaczenie

ASCOMYCOTA

DROŻDŻAKI

* mogą powodować u człowieka groźne choroby (grzybice płuc czy paznokci)

* DROŻDŻE (Saccharomyces):

- oddychając beztlenowo przeprowadzają fermentację alkoholową (wykorzystywane są do produkcji wina i octu winnego)

- ubocznym produktem fermentacji jest dwutlenek węgla spulchniający ciasto (wykorzystywane do wypieku ciast i chleba)

- są wartościowym źródłem witaminy B

GRZYBY PLEŚNIOWE

* PĘDZLAKI (Penicilium) czy KROPIDLAKI (Aspergillus) często niszczą produkty spożywcze tworząc zielone pleśnie

* niektóre PĘDZLAKI wykorzystuje się do produkcji serów pleśniowych i antybiotyku - penicyliny

MISECZNIAKI

* TRUFLE, DZIEŻKI czy SMARDZE są grzybami jadalnymi (wszystkie SMARDZE są w Polsce pod ochroną i nie należy ich zbierać)

* PIESTRZENICA KASZTANOWATA (Gyromitra esculenta) podobna do smardza jest grzybem śmiertelnie trującym

* wiele miseczników to ważne saprofity tworzące główną masę reducentów w biocenozach

* mają dzięki temu istotne znaczenie w krążeniu materii w ekosystemach leśnych, łąkowych i wielu innych

SZPETCZAKI

* rodzaj TAPHRINA - bezwzględne pasożyty roślin, powodujące powstawanie narośli i czarcich mioteł (gęstych, nienormalnie rozwiniętych pęków gałązek tworzących się w koronach drzew takich jak czereśnie czy graby)

* MĄCZNIAKI niszczą plantacje winorośli i agrestu

* BUŁAWINKA CZERWONA (Claviceps purpurea) - groźny pasożyt zbóż, znacznie obniżający plony (jej grzybnia przetrwalnikowa zwana sporyszem, zmielona razem z ziarnem może być przyczyną groźnych zatruć)

BASIDIOMYCOTA

* najwyżej uorganizowana grupa grzybów

* grzybnia rozgałęziona z poprzecznymi przegrodami, najczęściej dikariotyczną (faza haploidalna jest skrócona)

* występuje tu somatogamia (połączenie niezróżnicowanych morfologicznie strzępek)

* większość to lądowe saprofity tworzące okazałe, tradycyjne owocniki, składające się z trzonu i kapelusza (grzyby kapeluszowe):

- grzyby jadalne: PIECZARKA POLNA (Agaricus campestris), BOROWIK SZLACHETNY (Boletus edulis)

- grzyby trujące: MUCHOMOR SROMOTNIKOWY (Amanita phalloides) - mający podobnie jak inne muchomory kołnierzyk (pierścień) i pochewkę na trzonie

* pasożyty są nieliczne ale bardzo groźne i mające duże znaczenie gospodarcze:

RDZA ŹDŹBŁOWA (Puccinia graminis) - grzyb atakujący liście i łodygi zbóż, powodujący straty plonów w wysokości do 80%, o skomplikowanym cyklu rozwojowym:

- przebiega ze zmianą żywiciela

- część cyklu zachodzi w liściach BERBERYSU (Berberis vulgaris), krzewu rosnącego pospolicie na miedzach i zadrzewieniach śródpolnych

- rdza rozmnaża się tu tylko bezpłciowo, produkując zarodniki konidialne (zarodniki ognikowe)

- zarodniki porażają źdźbła traw (w tym zbóż), w których rozwija się grzybnia tworząca zarodniki letnie (uredospory), porażające następne źdźbła

- pod jesień tworzą się zarodniki zimowe, które zimują opatrzone grubą ścianą komórkową

* na wiosnę produkują podstawki i zarodniki podstawkowe

* te atakują liście berberysu i cykl się powtarza

GŁOWNIE (Ustomycetes) - powodują poważne szkody w uprawach atakując m.in. kukurydzę

NIELICZNE GRZYBY KAPELUSZOWE: pasożyty roślin, np. OPIEŃKA MIODOWA (Armillaria mellea) czy różne gatunki HUB

* gatunki chronione:

SZMACIAKI (Sparassis) - pasożyty tworzące owocniki do 0,5m średnicy i ważące prawie 10kg

SOPLÓWKI (Hericium) - o owocnikach silnie rozgałęzionych

SROMOTNIKI (Phallus) - wabią muchy zapachem zepsutego mięsa

FLAGOWIEC OLBRZYMI (Meripilus giganteus) - saprofit rosnący na drewnie bukowym, mięsiste owocniki flagowca tworzą skupiska osiągające kilkadziesiąt kilogramów masy

PURCHAWICA OLBRZYMIA (Langermannia gigantea) - największy chroniony podstawczak, którego pojedynczy owocnik może ważyć ponad 20kg

POROSTY

LICHENES

* workowce lub podstawczaki, które spróbowały stać się autotrofami

* grzyby tworzące plechę porostową nie mają luźnych strzępek

* ich ciało może być listkowate (PŁUCNICA ISLANDZKA Cetraria Islandia), skorupiaste (WZORZEC GEOGRAFICZNY Rhizocarpon geographicum) lub krzaczkowate (CHROBOTKI Cladonia)

* są to organizmy prawie samowystarczalne o wyjątkowo niskich wymaganiach życiowych

* dzięki temu skolonizowały wszelkie niegościnne i niedostępne dla innych grzybów oraz roślin środowiska (nagie skały, mury, wysokogórskie turnie czy b porastając ją jako tundra - zaliczane do form pionierskich)

* gatunki tundrowe mają duże znaczenie jako pokarm dla żyjących tam zwierząt (reniferów, piżmowołów)

* także ludzie czasami jadali porosty - MISECZNICA/KRUSZNICA JADALNA (Lecanora esculenta) utożsamiana niekiedy z biblijną manną z nieba

* z powodu dużej wrażliwości na zanieczyszczenia powietrza są też dobrymi bioidentykatorami (biologicznymi wskaźnikami) stanu atmosfery na danym obszarze

* ta właściwość stała się przyczyną zanikania niektórych gatunków, które musiały zostać objęte ochroną: BRODACZKOWATE (Usneaceae) GRANICZNIKOWATE (Stictaceae) CHROBOTKI (Cladonia) CHRUŚCIKI (Stereocaulon) czy też liczne TARCZOWNICOWE (Parmeliaceae)

GRZYBY NIEDOSKONAŁE

* grzyby rozmnażające się wyłącznie bezpłciowo

* sztuczna jednostka systematyczna

* zebranemu gatunki są przesuwane do pozostałych grup systematycznych w miarę ich dokładniejszego poznawania

---