03.10.2012

Wykład 1

1. Sprawozdawczość finansowa - wymogi formalne:

• Literatura:

• „Sprawozdawczość i analiza finansowa”, H. Buk

• „Sprawozdawczość jednostkowa i skonsolidowana”, Gargusewicz,

• „Sprawozdawczość finansowa”, Świderka,

• Ustawa o rachunkowości

• Egzamin:

• Pisemny

• Test jednokrotnego wyboru

• Osoby, które miały na I stopniu Sprawozdawczość finansową mogą mieć przepisaną ocenę, jeśli przyniosą:

• Suplement do dyplomu

• Indeks

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości. Tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223

• Rozporządzenie ministra Finansów z dnia 15.01.2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nie będących spółkami handlowymi, nie prowadzących działalności gospodarczej, Dz. U. z 2001 r. nr 137, poz. 1539

• Rozporządzanie Prezesa Rady ministrów z dnia 07.02.2012 r. w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012. Dz. U. z 2012 r. nr 79, poz. 446.

• Rozporządzanie MF z dnia 25.09.2009 w sprawie szczególnych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych. Dz. U. z 2009 r. nr 169, poz 1327.

• Rozporządzenie MF z dnia 03.04.2012 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa nie będącego państwem członkowskim

• Rachunkowość finansowa (rys sprawozdawczości finansowej w rachunkowości finansowej):

• Dokumenty operacji gospodarczych

• Księgi rachunkowe

• Konta syntetyczne

• Konta analityczne

• Inwentaryzacja (jest po to, aby zweryfikować zapisy w księgach rachunkowych z prawdą materialną i żeby w sprawozdaniu finansowym pokazać prawdę rzeczywistą, różnice trzeba zweryfikować dostosowując do stanu rzeczywistego)

• Wycena aktywów i pasywów (trzeba znać możliwości wyceny aktywów i pasywów, wynik finansowy można wymodelować w zależności od metodologii wyceny, wszystko w zależności od potrzeb, ale nie można fałszować sprawozdań, są ogromne możliwości uprawiania kreatywnej rachunkowości)

• Rachunek kosztów (jest bardzo ważny dla sprawozdawczości finansowej, nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to Np. ile kosztował zakup komputerów, każdy rachunek kosztów jest subiektywny)

• Ewidencja kosztów

• Rozliczenia kosztów

• Kalkulacja

• Sprawozdania finansowe:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

• Fundamentalne zasady rachunkowości:

• Zasada ciągłości (art. 5 ust. 1 UR) - przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywane.

• W dalszych ustawach pisze, że zasada ciągłości nie musi być zawsze stosowana

• Zasada kontynuacji działalności - przyjmuje się założenie (art. 5 ust. 2), że jednostka na koniec roku nie kończy działalności, lecz będzie ją prowadziła nadal, w dającej się przewidzieć przyszłości, przynajmniej w przyszłym roku sprawozdawczym, w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości.

• Po przeczytaniu sprawozdania za 2011 rok, w którym nie było informacji dodatkowej o tym, że firma może upaść domniemywa się, że firma będzie kontynuowała działalność (a w tym roku jest już około 600 upadłości)

• Przepisy są, ale nie za bardzo są stosowane

• Zasada memoriału - skutki transakcji i innych zdarzeń ujmuje się z chwilą wystąpienia, w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym okresu, którego dotyczą.

• Jedna z baz poza rachunkiem przepływów pieniężnych, bo tam jest zasada kasowa

• Przychody można księgować, kiedy jest dowód zawarcia transakcji a nie przepływ środków

• Użytkownicy sprawozdań finansowych:

• Inwestorzy - ryzyko inwestycji kapitałowych i ich stopa zwrotu. Zdolność jednostki do wypłacenia dywidendy

• Pracownicy - stabilność, rentowność pracodawców. Zdolność jednostki do wypłacenia wynagrodzeń, świadczeń emerytalnych, tworzenia miejsc pracy

• Kredytodawcy - czy kredyty wraz z odsetkami od kredytów zostaną spłacone w terminie

• Dostawcy i inni wierzyciele - terminowość uzyskania należnych im kwot, są zainteresowani jednostką przez krótszy okres niż kredytodawcy

• Klienci - kontynuacja działalności przez jednostkę, zwłaszcza, gdy są od niej zależni przez dłuższy okres

• Rządy i agendy rządowe - alokacja zasobów, regulowanie działalności jednostek, polityka podatkowa, obliczenia dochodu narodowego, inne dane statystyczne

• Społeczeństwo - wkład w gospodarkę lokalną (liczba zatrudnionych), wspieranie lokalnych dostawców, trendy

• Sprawozdania finansowe (kryteria i rodzaje):

• Zakres podmiotowy:

• Jednostkowe

• Łączne

• Skonsolidowane - sprawozdania wielu podmiotów (grup kapitałowych)

• Częstotliwość sporządzania (każda jednostka ma się obliczyć za rok obrotowy):

• Roczne - jest obligatoryjne

• Półroczne - w Polsce obligatoryjne tylko dla funduszy inwestycyjnych, ale nie emerytalnych

• Sporadyczne

• Stopień zagregowania:

• Szczegółowe - rozwinięte (wypełnione wszystkie pozycje z ustawy o rachunkowości)

• Uproszczone

• Obowiązek badania i publikowania:

• Obligatoryjne

• Fakultatywne

• Charakter informacji finansowych:

• Finansowe

• Ogólnoekonomiczne

• Opisowe - jest więcej informacji, jeżeli stosuje się MSR

• Metoda prezentacji informacji:

• Brutto, netto

• Mieszana

• Zakres użytkowników

• Cel i cechy jakościowe sprawozdań:

• Rzetelnie i jasno przedstawić sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki (art. 4 ust. 1 u.r.)

• Cechy:

• Zrozumiałość - łatwość ich rozumienia

• Przydatność

• Istotność

• Wiarygodność - informacje nie mogą zawierać błędów, mają być bezstronne, nie mogą wprowadzać w błąd:

• Wierne odzwierciedlenie transakcji i innych zdarzeń

• Przewaga treści merytorycznej nad formą

• Neutralność - dobór informacji lub sposób prezentacji nie może wywierać wpływu na podejmowanie decyzji lub formułowanie ocen

• Zasada ostrożnej wyceny - ustawa o rachunkowości i przepisy rachunkowości zachodniej europy preferują tą zasadę, ale MSSF nie ujmują tej zasady

• Kompletność

• Porównywalność

• Odpowiedzialność kierownictwa jednostki oraz organu nadzorującego:

• Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości (z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzanie inwentaryzacji w formie spisu z natury), zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. W przypadku, gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu, (art. 4 ust. 5).

• Kierownik nie jest zwolniony z odpowiedzialności nawet, jeżeli próbowałby scedować tą odpowiedzialność na księgową

• Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki (Np. rady społeczne w szpitalach publicznych) są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w ustawie (art. 4a ust. 1)

• Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie obowiązku wynikającego z ust. 1. (art. 4a ust. 2)

• Kierownik jednostki:

• Członek zarządu lub innego organu zarządzającego a jeżeli organ jest wieloosobowy - członkowie tego organu z wyłączeniem pełnomocników ustanowiony przez jednostkę:

• W spółce jawnej i spółce cywilnej - wspólnicy prowadzący sprawy spółki

• W spółce partnerskiej - wspólnicy prowadzący sprawy spółki albo zarząd

• W spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej - komplementariusze prowadzący sprawy spółki

• W przypadku osoby fizycznej - za kierownika jednostki uważa się tę osobę; przepis ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne zawody.

• Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym.

• Terminy - okresy:

• Rok obrotowy - rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie, której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczyna dzielność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.

• Okres sprawozdawczy - okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych.

• Dzień bilansowy - dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Standardy sprawozdawczości finansowej (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Prof. dr hab. H. Buk	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

4

---