METROLOGIA I MIERNICTWO WARSZTATOWE, Pomiar sprawdzianu do gwintów na mikroskopie uniwersalnym

LABORATORIUM METROLOGII

DUGOCI I KTA

TEMAT: Pomiar sprawdzianu do gwint�w na mikroskopie uniwersalnym.

I . WIADOMOCI WPROWADZAJCE.

Posugujc si mikroskopem uniwersalnym mona dokona pomiar�w parametr�w takich jak : rednica zewntrzna i wewntrzna , skok , rednic podziaow oraz kt boku . Pomiary tych wielkoci mog by wykonane dwiema metodami : optyczn i dotykowo - optyczn . Cech charakterystyczn pierwszej metody jest to , e przy jej stosowaniu mierzony jest jedynie obraz przedmiotu . W tej sytuacji nie wystpuje zetknicie narzdzia pomiarowego z przedmiotem mierzonym , a wic brak jest nacisk�w pomiarowych . Przystpujc do pomiar�w naley na wstpie przygotowa mikroskop dobierajc niezbdne wyposaenie . Potem naley wyregulowa ostro obraz�w wskanik�w i przeciwskanik�w w mikroskopach odczytowych , a take ostro siatki pajczej . Nastpnie naley zamocowa gwint w kach .

Metodyka pomiar�w gwintu na mikroskopie :

- dla okrelenia skoku gwintu mierzy si odlego ssiednich jednoimiennych odcink�w w kierunku r�wnolegym do osi ,

- dla okrelenia rednicy podziaowej mierzy si odlego dwu jednoimiennych odcink�w w kierunku prostopadym do osi gwintu .Tak postawione zadania s moliwe do wykonania dziki budowie mikroskopu , kt�ra pozwala na wzgldne przesunicia mikroskopu obserwacyjnego i mierzonego gwintu w kierunku r�wnolegym oraz prostopadym do osi tego gwintu .

II. ZADANIA:

Celem wiczenia jest pomiar na mikroskopie uniwersalnym wymiar�w charakterystycznych gwintu do sprawdzianu do gwint�w oraz okrelenia czy dany sprawdzian nadaje si do uytku.

III. ZESTAWIENIE POTRZEBNYCH POMOCY

Mikroskop uniwersalny ZM5 - 1265

Sprawdzian do gwint�w M16 Kl - MSBg

IV. WYKONANIE ZADANIA:

1.Plan mierzenia (szkic przedmiotu i tabelka)

2.Notowanie wynik�w (wypenienie tabelki wynikami pomiar�w)

3.Analiza bd�w pomiaru (wyznaczenie poprawki i przedziau niepewnoci pomiarowej)

4.Poda wyniki poprawione (uwzgldniajce poprawk i niepewno pomiarow)

[Opracowa na doczonych kartkach]

Pomiar sprawdzianu trzpieniowego do gwint�w (strona przechodnia).

0x01 graphic

1.Pomiar rednicy podziaowej

strona lewa:

x₁=40,7689 x₁^'=55,4709

x₂=40,7681 x₂^'=55,4703

d₂₁=14,702

d₂₂=14,7022

d_2L=14,7021

strona prawa:

x₁=40,8502 x₁^'=55,4831

x₂=40,8507 x₂^'=55,4840

d₂₁=14,6329

d₂₂=14,6333

d_2P=14,6331

2.Pomiar skoku gwintu

strona prawa:

x₁=46,6730 x₁^'=48,6698

x₂=46,6733 x₂^'=48,6694

P₁=1,9968

P₂=1,9961

strona lewa

x₁=47,5674 x₁^'=49,5748

x₂=47,5672 x₂^'=49,5743

P₁=2,0074

P₂=2,0071

3.Pomiar rednicy zewntrznej

x₁=56,0504 x₁^'=40,0703

x₂=56,0510 x₂^'=40,0708

d_z1=x₁-x₁^'=15,9801

d_z2=x₂-x₂^'=15,9801

4.Pomiar rednicy wewntrznej

x₁=54,7132 x₁^'=41,4173

x₂=54,7130 x₂^'=41,4176

d_w1=x₁-x₁^'=13,2959

d_w2=x₂-x₂^'=13,2954

5.Pomiar kta zarysu

0x01 graphic

Wartoci kt�w :

29⁰47^'

31⁰00^'

29⁰09^'

29⁰50^'

0x01 graphic

Dla gwintu M16 nominalne wartoci powinny wynosi:

d=16,000mm=D

d₁=13,369mm=D₁

d₂=14,701mm=D₂

P=2,000mm

=30⁰00^'

Wedug PN-61/M02130 oraz Poradnika Metrologa odpowiednie wymiary dla sprawdzianu trzpieniowego dla strony przechodniej:

d_s=(D+EI+Z_pl)�T_pl

d_2s=(D₂+EI+Z_pl)�T_pl/2

d_1s=(D₁+EI-H/6)_max

Dla gwintu M16 g�rne i dolne wymiary graniczne wynosz:

d_2A=d₂+ei=14,701+0=14,701mm

d_2B=d₂+es=14,701-0,1=14,601mm wg.szeregu tolerancji S4

d_A=d+ei=16,000+0=16,000mm

d_B=d+es=16,000-0,1=15,900mm wg.szeregu tolerancji S4

Wymiary sprawdzianu:

d_s=(16,000+0-0,012)�0,033

d_s=15,988 �0,033 mm

d_2s=(14,701+0-0,012)� 0,0165

d_2s=14,689�0,0165 mm

d_1s=(13,369+0-0,029)_max

d_1s =13,340mm

Z_pl dla T_d2 do 200 m =0,012 mm

EI=0 dla gwintu o pasowaniu h/H

H/6=0,029 mm

P=0,072mm

V. WNIOSKI I UWAGI , ANALIZA WYNIK�W.

Wszystkie wielkoci zostay zmierzone dla strony przechodniej sprawdzianu.Pomiar�w dokonalimy w dw�ch paszczyznach.Zostay one wykonane z du dokadnoci gdy waciwe ustawienie krzya pomiarowego przy dobrej ostroci nie sprawio nam adnego problemu.Powstae bdy mog pochodzi od stanu samego sprawdzianu (na powierzchni zaobserwowalimy niewielki uszkodzenia),jak r�wnie od dokanoci odczytu (zwaszcza jeeli chodzi o pomiar wymiar�w ktowych)na mikroskopie uniwersalnym.Po przeanalizowaniu wynik�w pomiar�w stwierdzamy , e badany sprawdzian nadaje si do uytku.

VI . PODA OBSZERNIEJSZE WYJANIENIA - (szkic i opis)

Niedokadno metody optycznej w duym stopniu s zmniejszone lub wyeliminowane w metodzie dotykowo-optycznej. Metoda dotykowo - optyczna od optycznej r�ni si jedynie tym , e zamiast bezporedniego , wykonuje si porednie naprowadzenie rodkowej krawdzi krzya pajczego na zarys obrazu gwintu . Elementami poredniczcymi w czynnociach naprowadzania kreski rodkowej krzya pajczego na zarys gwintu s pomocnicze kreski tego krzya oraz rysa umieszczona na noyku pomiarowym przystawionym do powierzchni nonych zarysu tak , aby obraz rysy znajdowa si w paszczynie przekroju osiowego gwintu . W pomiarach gwint�w stosuje si noyki skone lewe i prawe , przy czym noyki z rys ustawcz 0,3 mm przeznaczone s dla skok�w gwintu do 3 mm , natomiast z rys 0,9 mm dla skok�w wikszych od 3 mm

Noyki maj dokadnie wykonane wszystkie powierzchnie - bd wzajemnego pooenia krawdzi i rysy nie przekracza 0,5 m . Zetknicie noyk�w z mierzonym przedmiotem bez szczeliny midzy krawdzi noyka i powierzchni przedmiotu zapewnia dokadne ustawienie rysy noyka . Takie ustawienie rysy jest r�wnolege do powierzchni przedmiotu w miejscu styku z noykiem , natomiast rysa zalenie od uytego znajduje si w odlegoci 0,3 lub 0,9 mm od powierzchni tego przedmiotu . Obraz rysy jest w znacznie mniejszym stopniu znieksztacony i nieostry od obrazu mierzonego przedmiotu . Chcc mierzy rednic przedmiotu cylindrycznego np.:rednic gwintu przy uyciu noyk�w 0,9 mm przystawia si je do przedmiotu bez szczeliny . Mierzc wymiar L bdcy odlegoci pomidzy rysami na dwu noykach mona obliczy rednic szukan ze wzoru d=L - 2*0,9 .W drugiej metodzie wykorzystuje si rozmieszczenie kresek siatki krzya pajczego tak aby wymiar d odczyta wprost bez uwzgldnienia pooenia rysy ( odlegoci kresek krzya s identyczne , jak odlego rysy na noyku ) .

uwagi prowadzcego: