zasady dynamiki, tarcie (sciaga)
1. I zasada dynamiki: Jeżeli na cialo nie dzialaja żadne sily, lub sily działajace rownowaza się to cialo pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnie prostoliniowymII przyklady ilustr. Ukłąd odniesienia w ktorymspelniona jest pierwsza zasada dynamiki nazywamy układem inercjalnym. Zasada bezwladności: W inercjalnym układzie odniesienia kazde cialo zachowuje swój stan ruchu gdy nie działają na nie siły lub działające siły równoważą się. II zasada dynamiki: Jeżeli w inercjalnym układzie odniesienia działa na ciało siła niezrównoważona to porusza się ono ruchem zmiennym. Przyspieszenie ciała w tym ruchu jest wprost proporcjonalne do tej sily i odwrotnie proporcjonalne do masy ciała. Kierunek i zwrot przyspieszenia jest zgodny z kierunkiem i zwrotem siły. Aŕ = Fŕ : m, a-przyspieszenie, F-sila wypadkowa, m-masa ciała. II Jeżeli zwrot siły jest zgodny ze zwrotem prędkości to ruch jest przyspieszony, jeżeli zwrot jest przeciwny do zwrotu prędkości to ruch jest opuźniony. Jednostką siły jest 1N F=m*a 1N jest to siła która ciału o masie 1 kg nadaje przysiepszenie 1m/s2. Ogólna postać II zasady dynamiki. Porównać wzrory na przyspieszenia ŕ(pod wzorem) Zmiana pędu ciała (deltap) jest równa iloczynowi działającej na ciało siły (F) przez czas jej działania (deltat) III zasada dynamiki: Jeżeli ciało A działa na ciało B siłą FABŕ „akcji” to iało B oddziałuje na ciało A siła FBAŕ „reakcji”, która ma taką samą wartość, taki sam kierunek i przeciwny zwrot. Siły te przyłożone sa do różnych ciał. TARCIE- Gdy jedno ciało porusza się po powierzchni drugiego, oba ciała działają na siebie siłą tarcia mającą kierunek styczny do ich powierzchni zetknięcia. Zwrot tarcia jest przeciwny do zwrotu prędkości.II Szkodliwa i pożyteczna rola tarcia. a)szkodliwa -buty, -ubrania, -ścieranie się opon, -niszczenie części maszyn. B)pożyteczne -umożliwia poruszanie się, -umożliwia hamowanie. II Sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia a)zmniejszanie -stosowanie smarów, -wygładzanie powierzchni, b)zwiększanie -bieżnikowanie opon.II Przyczyny tarcia: nierównośc powierzchni, przyciąganie cząsteczek. Tarcie statyczne - występuje wówczas gdy powierzchnie są nieruchome względem siebie ŕ(zeszyt) Wartość siły tarcia statycznego jest wprost proporcjonalna do siły naciskającej. Tmax. =fs*Fn FN-siła naciskająca, fs-współczynnik tarcia statycznego. Wspolczynnik fs zależy tylko od rodzaju powierzchni, ale nie zależy od wielkości powierzchni.Tarcie kinetyczne - tarcie występujące podczas ruchu ciała. Tk=fk*Fn Tk-tarcie kinetyczne fk-wspolczynnik tarcia kinetycznego, Fn-sila naciskajaca.II Wykres zależności siły tarcia od siły wprawiającej ciało w ruchŕ (zeszyt) tarcie kinetyczne dzielimy na -suwne (poślizgowe) i toczne.