Polityka mocarstw wobec Niemiec 1920-1925

Francja, najbardziej zniszczona w czasie wojny, obawiala się odrodzenia takiej konfiguracji politycznej w Europie, która pozwolilaby Niemcom znów zagrozić jej bezpieczeństwu. Na konferencji paryskiej nie udalo się przeforsować wszystkich postulatów, podyktowanych myslą o wzmocnieniu swej pozycji wobec Niemiec. Uniemożliwila to zwłaszcza Anglia, która nie obawiala się już Niemiec, po ich utracie kolonii flotu oraz zalamaniu gospodarczym i militarnym. Anglia stala więc na stanowisku nie osłabiania dalszego Niemiec, gdyż mogloby to zburzyc równowagę europejską i uniemożliwić wprowadzenie nowego ladu gospodarczego, który bez rynku niemieckiego nie miałby prawa bytu.

Aliancki sojusz angielsko-francuski był jednak po wojnie nadal kontynuowany, zachodzily w nim jednak coraz częstsze różnice zdań.

Kwestia finansowa:

Początek 1920- w Zagłębiu Rury wybuchają niepokoje społeczne i strajki, oddzialy niemieckie, bez zezwolenia aliantów, wkroczly do strefy zdemilitaryzowanej, w odpowiedzi 6.04.1920 wojska francuskie i belgijskie podjęly okupację miast: Frankfurtu, Darmstadtu, Hamburga i Hanau.

19- 26.04.1920- konferencjaRady Najwyższej w San Remo, uzgodniono wycofanie wojsk niemieckich ze stefy zdemilitaryzowanej oraz zakończenie okupacji 4 miast. Zdecydowano także iż wkroczywszy w proces ostatecznego ustalenia wysokości odszkodowań sprawę należy omówić szczegółowo na wspólnej konferencji z Niemcami.

21-22.06.1920 konferencja aliancka w Boulogne

2-3.07.1920 konferencja aliancka w Brukseli

na powyższych konferencjach okazalo się, że istnieją znaczne rozbieżności poglądów, Francuzi proponowali aby sumę reparacji ustalić na 250 mld marek, natomiast Anglicy twierdzili, że nie może być to więcej niż 100 mld marek.

5-16.07.1920 konferencje w Spa z udzialem Niemiec, która kończy się fiaskiem, delegacja niemiecka grozi, że jeśli alianci wysuwać będą nierealne żądania lub straszyć sankcjami Niemcy wstrzymają wszelkie płatności, podpisano jedynie protkól, iż Niemcy dostarczać będą aliantom po 2mln ton węgla miesięcznie oraz że 52% salej sumy reparacji otrzyma Francja, Wlk. Brytania- 22%, Wlochy- 10%, Belgia- 8%, Jugoslawia- 5%, inne państwa- 3%.

24-30.01.1921 rokowania w gronie aliantów w Paryżu, gdzie postanowiono żądać od Niemców 226 mld marek w zlocie

21.02.14.03.1921- konferencja londyńska, gdzie przygotowano memorandum skierowane do Niemiec, które krytycznie ocenilo ich wywiązywanie się z postanowień traktatu werslakiego w kwestii reparacji i rozbrojenia. Komisja Odszkodowań ocenila wysokość splaty niemieckiej na 8 mld marek, rząd niemiecki natomiast twierdzil, że sumę 20 mld marek spłacił już w całości.

8.03.1921 wobec braku oczekiwanej reakcji ze strony rządu niemieckiego wojska alianckie rozpoczęly wojskową okupację Duisburga, Ruhrortu, i Dusseldorfu.

27.04.1921 Komisja Odszkodowań ustala ostateczną sumę reparacji na 132 mld marek w zlocie, kwotę tę potwierdzono na kolejnej konferencji alianckiej w Londynie (29.04-5.05.1921), gdzie zdecydowano o wystosowaniu ultimatum do Niemiec grożąc okupacją Zaglębia Ruhry rury przypadku zakwestionowania tej sumy.

11.05.1921- nowe rząd niemiecki J. Wirtha akceptuje decyzje konferencji londyńskiej

Niemcy jednak nie były w stanie wywiązać się z tych postanowień. Musiałby one najpierw odbudować swoją gospodarkę i zwiększyć swój eksport i udzial w handlu światowym. Wlk. Brytania zaczęla wątpić w sens ściągania reparacji, natomiast Francji chodzilo nie tyle o pieniądze co raczej o osłabienie Niemiec.

Grudzień 1921-wobec tej sytuacji Lloyd Georgie proponuje w Londynie premierowi francuskiemu Briandowi nowy pakt gwarancyjny mówiący o przyjściu Anglii z pomocą Francji w razie agresji niemieckiej.Oficjalnie projekt paktu przekazano Francji 11.01.1922.

12.01.1922 we Francji upada jednak ugodowy rząd Brianda, a nowy premier Poincare odrzuca 15.01.1922 propozycje brytyjską i postanawia prowadzić politykę twardej reki wobec Niemiec.

Komisja Odszkodowań stwierdza, iż Niemcy zalegają z dostawami.

Styczeń 1922- na konferencji wstępnej w Cannes zadecydowano o zwolaniu konferencji w Genui z udzialem Rosji i Niemiec

10.04.1922 z udzialem 29 państw rozpoczyna się konferencja w Genui, gdzie dochodzi do porozumienia między izolowanymi Rosją i Niemcami15/16/04.1922 w Rapallo pod Genuą dochodzi do podpisania układu niemiecko- radzieckiego, w którym oba państwa oświadczają, że rezygnują ze starych zadłużeń i reparacji, wznawiają stosunki dyplomatyczne i stosują wobec siebie klauzulę najwyższego uprzywilejowania w stosunkach handlowych

Listopad 1922- Wirth zwraca się do aliantów o udzielenie Niemcom moratorium, w grudniu nowy rząd niemiecki Wilhelma Cuno prośbę podtrzymuje

Na konferencjach 9-11.12.1922 w Londynie i 2-4.01.1923 w Paryżu alianci prośbę odrzucili, pozostaly też znaczne różnicę w kwestii ściągania reparacji między Francją i Anglią, nie przyjęto brytyjskiego planu Bonara Lawa dotyczącego zredukowania reparacji.

11.01.1923- w świetle nie rozwiązania kwestii reparacji Francja i Belgia zdecydowaly się na wojskową okupację Zaglębia Rury, zaprotestowaly przeciw temu rządy Anglii i USA a rząd niemiecki wezwal mieszkającą tam ludność do stosowania masowego, biernego oporu.

12.08.1923 na czele rządu niemieckiego staje Gustav Stresemann

26.09.1923 Stresemann ogłasza zaniechanie biernego oporu i wznowi0nie dostaw węgla do Francji

jesień 1923 Usa obawiają się, że kryzys w Europie może się poglębić, co utrudnialoby im ściągania należności z tytulu wojennych pozyczek od Anglii i Francji. Prezydent USA C. Coolidge powoluje więc komisję ekspertów ds. reparacji na czele której staje bankier C. Dawes. Opracowany przez komisję tzw. Plan Dawes'a przedstawiony zostal 9.04.1924 a zatwierdzony przez międzynarodową konferencję w Londynie (16.07-16.08.1924). Zakładał on, iż w ciągu najbliższych 5 lat Niemcy będą splacać raty od 1 mln do 2,5 mln marek w zlocie rocznie. Przewidywano wypuszczenie obligacji kolejowych i przemysłowych oraz udieleniem Niemcom pożyczki zagranicznej w wysokości 800 mln marek z czego polowę mialy dać banki amerykańskie. Przewidywano tez uzdrowienie systemu bankowego w Niemczech, stworzenie funduszu stabilizacyjnego oraz systemu zachęt dla inwestorów zagranicznych.

Kwestia militarna:

Nadzorować proces rozbrajania Niemiec zgodnie z traktatem wersalskim mialy 3 Międzysojusznicze Komisje: Wojskowa, Morska i Lotnicza. Niemcy robily wszystko, aby traunić pracę komisji i ograniczyc proces rozbrojenia. Powoływano się np. na niebezpieczeństwo rewolucji, której nie moglyby przeciwstawić się tak ograniczone sily zbrojne. Wszelkie jednak prośby o zwiększenie niemieckiej Armii były odrzucane, rozbrojenie jednak następowało powoli. Niemcy utrzymali te sektory przemyslu, które szybko mogly być zmienione w zbrojeniowy i umiejętnie chronili kadry wojskowe umieszczają oficerów w administracji armii lub urzędów cywilnych. 10.07.1920 armia niemiecka wg traktatu miala liczyć już tylko 100 tys. Ludzi, gdy jednak jej liczebnośc była kilkakrotnie wieksza kolejny deadline wyznaczono na 1.01.1921. Brytyjczycy nie przywiązywali jednak wagi do armii lądowej, a jedynie do lotnictwa i marynarki wojennej. W istocie brak współdziałania Anglii i Francji w sprawie demilitaryzacji Niemiec był przyczyną skutecznego jej sabotowania przez Niemcy.

Normalizacja stosunków

30.05.1924 we Francji upada rząd Poincarego, w czerwcu nowym premierem zostaje radykal i socjalista E. Herriot

początek 1924 na czele rządu brytyjskiego po raz 1. w historii staje socjalista, przywódca Partii Pracy- j. MacDonald

rok 1924- porozumienie się obu premierów premierów sprawie planu Dawes'a, odradzanie się gospodarki niemieckiej, symptomy kryzysu ekonomiczngo we Francji, na scenę polityczną powraca Briand, zagorzaly pacyfista postulujący zbliżenie z Anglią i poprawę stosunków Z Niemcami, który od tej pory będzie pierwszoplanową postacią francuskiej polityki zagranicznej, dążenie do złagodzenia polityki wobec Niemiec odczuwala się także w Anglii, bardzo pragmatycznie postępowal Streseman, który istotnie był przeciwnikiem `dyktatu wersalskiego', lecz twierdzil on, iż do jego zniesienia dążyć trzeba etapami

grudzień 1924- ambasador brytyjski w Berlinie d'Abernon zwrócil się do niemieckiego MSZ z postulatem powrotu do pewnych elementów propozycji z 1921 i 1922 o konieczności uregulowania stosunków francusko-niemieckich przez budowę wzajemnego zaufania. Stresemann chętnie przyjąl propozycję d'Abernona.

20.01.1925- dyplomacja niemiecka wystąpiła w nocie do Wlk. Brytanii z inicjatywą zawarcia układu gwarantującego stalość zachodniej granicy Niemiec, 9.02.1925 uczynila to samo względem Francji

kwiecień 1925- po objęciu funkcji szefa MSZ przez Brianda Francuzi wyrażają zgodę na przystąpienie do rokowań

5.10.1925 początek konferencji w szwajcarskim Locarno Locarno udzialem Francji, Anglii, Belgii, Wloch i Niemiec. Niemiec drugiej części wzięli udzial także dyplomacja polska i czechoslowacka. W Locarno uzgodniono i parafowano 7 umów. Najważniejszy- pakt reński, stanowil o utrzymaniu status quo na granicach między Niemcami i Belgią i między Niemcami a Francją oraz nietykalności tych granic. Niemcy, Belgia i Francja zobowiązaly się z drobnymi wyjątkami nie uciekać się w żadnym wypadku do wojny oraz załatwiać swoje spory na drodze pokojowej.

Jednak tylko granicom zachodnim zapewniono stabilizację a Francji i Belgii wielostronne gwarancje ich bezpieczeństwa. Dwustronne traktaty Niemiec z Polską i Czechoslowacją mialy zmniejszyć ich obawy, ale stawialy je w de facto o wiele gorszym polożeniu. Niemcy

osiągnęli więc swój cel, gdyż nie zawarto w traktacie postanowień postanowień wyrzeczeniu się żądań zmiany granicy wschodniej.

Prafowane w Locarno dokumenty (tzw. Układy lokarneńskie) podpisane zostaly 1.12.1925

---