CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

* kiła

* rzeżączka

* AIDS

* WZW typ B

* grzybice

* opryszczka narządów płciowych

* zakażenia HPV

* świerzb

* wszawica

* NGU

- Chlamydia trachomatis

- Ureaplasma urealyticum

- Gardnerella vaginalis

- Trichomonas vaginalis

* ziarnica weneryczna pachwin (Chlamydia trachomatis typ L1)

KIŁA

- etiopatogeneza

* czynnik etiologiczny - krętek blady (Treponema palidum)

* zakażenie najczęściej drogą kontaktów płciowych (rzadziej drogą wertykalną matka - płód i krwiopochodną - transfuzje krwi)

* krętek wnika przez uszkodzoną skórę lub nieuszkodzoną błonę śluzową

* wzrost zachorowań na kiłę w ostatnich latach

- odejście od obowiązkowych badań WR

- promiskuityzm

- postacie kliniczne

KIŁA WCZESNA (Lues recens) - 2 pierwsze lata od zakażenia

• kiła pierwszego okresu (lues primaria) - do 9 tygodnia

• kiła drugiego okresu wczesna (lues secundaria recens) - 9-16 tydz.

• kiła drugiego okresu nawrotowa (lues secundaria recidivans) - od 16 tygodnia do 2 lat

• w przypadku braku objawów klinicznych ten okres choroby nazywamy kiłą utajoną wczesną (lues lates recens) - do 2 lat

KIŁA PÓŹNA (Lues tarda)

• kiła późna utajona - powyżej 2 lat

• kiła późna objawowa - powyżej 5 lat

• kiła późna skóry, błon śluzowych i kości

• kiła sercowo-naczyniowa - powyżej 10-15 lat

• kiła układu nerwowego

• kiła innych narządów

KIŁA PIERWSZEGO OKRESU

* trwa do 9 tygodnia od zakażenia

* pozytiwizacja odczynów serologicznych

* objawy kliniczne:

- objaw pierwotny w miejscu wniknięcia krętka po 3-4 tyg. inkubacji

- powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

OBJAW PIERWOTNY TYPOWY

• pojedynczy

• niebolesny

• płaskie i płytkie owrzodzenie owalnego kształtu

• średnica kilka - kilkanaście milimetrów

• równe brzegi

• równe, lekko zagłębione dno

• bogata w krętki surowicza wydzielina w dnie

• lokalizacja: zewnętrzne narządy płciowe

• goi się bez pozostawienia śladu po około 2-4 tygodniach

OBJAW PIERWOTNY NIETYPOWY

• mnogi

• karłowaty

• olbrzymi

• kiłowe zapalenie żołędzi lub sromu i pochwy

• żrący

• zgorzelinowy

• opryszczkopodobny

• może ustąpić z pozostawieniem blizny

• lokalizacja nietypowa: - jama ustna (kontakty oralne), okolica odbytu (kontakty analne), palce rąk, każda inna okolica

POWIĘKSZENIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH

• twarde, niebolesne

• przesuwalne wobec podłoża

• nie tworzą pakietów

• skóra nad nimi niezmieniona

• nie wykazują tendencji do rozpadu

• głównie pachwinowe - dostępne w badaniu (lokalizacja obj. pierwotnego na szyjce macicy i w okolicy odbytu - węzły niebadalne)

• utrzymuje się kilka tygodni

POWIKŁANIA OBJAWU PIERWOTNEGO

• 
  stulejka

najczęściej

• załupek

KIŁA DRUGIEGO OKRESU

KIŁA DRUGIEGO OKRESU WCZESNA

* 9-16 tydzień

* osutki skórne plamiste, rzadko grudkowe

* plamki podobnej wielkości i jednakowego kształtu

* wykwity są rozsiane równomiernie i symetrycznie

* czasami osutki są bardzo dyskretne

* bez dolegliwości subiektywnych, ustępują samoistnie

KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWA

* zmiany skórne różnorodne - jednocześnie plamki, grudki, krosty

* tendencja do szerzenia się obwodowego, zlewania się

* złuszczanie na powierzchni

* przebarwienia po ustąpieniu

* lokalizacja - każda (częściej okolice narządów płciowych, skóra owłosiona głowy, twarz, dłonie i podeszwy stóp)

* współistnienie zmian na błonach śluzowych

- angina kiłowa

- kiłowe zapalenie gardła

- kiłowe zapalenie krtani (chrypka kiłowa)

- w okolicy narządów płciowych i odbytu - kłykciny kiłowe płaskie

* łysienie kiłowe - po 6 miesiącach

- postać ogniskowa

skóra owłosiona głowy, brwi, broda; utrzymuje się

- postać rozlana roku; samoistny odrost

* bielactwo kiłowe (drobne, plamiste odbarwienia o siateczkowatym układzie głównie na szyi i karku)

DIAGNOSTYKA KIŁY

- krętek blady posiada charakterystyczne antygeny:

• lipidowy

• białkowy

• wielocukrowy,

które stanowią podstawę diagnostyki serologicznej

- odczyny serologiczne dzielimy na :

* klasyczne

* krętkowe

odczyny klasyczne:

• odczyn wiązania dopełniacza

• odczyn skłaczania (VDRL i USR)

odczyny krętkowe:

• metoda immunofluorescencji krętków (FTA, FTA-ABS)

• metoda Nelsona (TPI)

• metoda biernej hemaglutynacji krętków (TPHA)

POZYTYWIZACJA I NEGATYWIZACJA ODCZYNÓW KIŁOWYCH

POZYTYWIZACJA:

* 3-4 tydzień po zakażeniu dodatnie stają sie odczyny FTA i FTA-ABS

* w 4-6 tygodniu pozytywizują się odczyny klasyczne

* razem z nimi lub nieco później odczyn TPHA

* najpóźniej dodatni staje się odczyn TPI - pod koniec 9 tygodnia

NEGATYWIZACJA:

* najszybciej ujemne stają się odczyny kardiolipidowe

* wolniej FTA

* odczyn TPHA negatwywizuje się rzadko

Surowiczo oporność - utrzymywanie się bez tendencji do zmian dodatnich odczynów klasycznych i FTA przez 6-9 miesięcy od zakończenia leczenia.

Nawrót serologiczny - ponowna pozytywizacja odczynów lub wyraźny wzrost ich mian występujący u chorych leczonych z powodu kiły wczesnej, związany z powtórnym zakażeniem i wymagający odpowiedniej terapii.

KIŁA PÓŹNA

KIŁA PÓŹNA UTAJONA

* zakażenie trwa powyżej 2 lat

* brak zmian narządowych o etiologii kiłowej

- RTG klatki piersiowej

- badanie dna oka bez odchyleń od stanu

- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego prawidłowego

- badanie neurologiczne

* kryterium rozpoznania - dodatnie odczyny serologiczne

KIŁA PÓŹNA OBJAWOWA

* lokalizacja - każdy narząd i układ, najczęściej ukł. nerwowy i sercowo-naczyniowy

* 3 odmiany:

- guzkowo-pełzakowata

- guzkowo-wrzodziejąca

- guzowata

* obraz kliniczny zależy od lokalizacji zmian

* zajęcie ukł. sercowo-naczyniowego:

- zapalenie aorty

- tętniak aorty

- niedomykalność zastawek tętnicy głównej

- kilak mięśnia sercowego

* zajęcie OUN wieloletni przebieg

- objawy neurologiczne (kilka - kilkanaście

- objawy psychiczne lat od zakażenia

- wiąd rdzenia

- porażenie postępujące

* zajęcie narządów wewnętrznych - objawy ze strony:

- wątroby - płuc

- jąder - oczu

KIŁA WRODZONA

* zakażenie drogą wertykalną najczęściej po 16 tyg. ciąży

* postać wczesna:

- dzieci do drugiego roku życia

- objawy w chwili urodzenia lub w ciągu 2 pierwszych miesięcy życia

- objawy: - obfite osutki wielopostaciowe - nieregularne rozmieszczenie, zlewanie się - głównie dłonie, podeszwy, twarz, pośladki - zapalenie błony śluzowej nosa (sapka kiłowa) - zaburzenie prawidłowego rozwoju kości długich - zmiany w wątrobie, śledzionie, nerkach, płucach - anemia hemolityczna i leukocytoza

* postać późna

- po 2 roku życia, najczęściej przebieg bezobjawowy

- objawy: - zaburzenia kostne (podudzia szablaste, nos lornetkowaty i siodełkowaty) - zaburzenia uzębienia (zęby Hutchinsona i Furniera) - zaburzenia stawów (stawy Cluttona) - śródmiąższowe zapalenie rogówki - głuchota pochodzenia nerwowego

LECZENIE KIŁY

LECZENIE KIŁY NABYTEJ WCZESNEJ

* penicylina prokainowa 1 200 000j. i.m.

- 20 dni w kile pierwszego okresu

- 30 dni w kile drugiego okresu i utajonej wczesnej

* przy uczuleniu na penicylinę:

- tetracyklina 4 x 500mg p.o. przez 14 dni

- doksycyklina 2 x 100mg p.o. przez 14 dni

- erytromycyna 4 x 500mg p.o. przez 14 dni

LECZENIE KIŁY NABYTEJ PÓŹNEJ

* penicylina prokainowa 1 200 000j. i.m. przez 30 dni

* kiła OUN

- pc krystaliczna 4 x 600 000j. i.v. przez 10-15 dni

- następnie pc prokainowa 1 200 000j. i.m. przez 15-20 dni

* przy uczuleniu na penicylinę:

- tetracyklina 4 x 500mg przez 30 dni - doxycyklina 2 x 100 mg przez 30 dni skuteczność w kile OUN nie w pełni - ceftriakson 1,0 g i.v. przez 10 dni udokumentowana

LECZENIE PROFILAKTYCZNE

* obejmuje osoby, które miały kontakt seksualny z chorymi na kiłę wczesną bez objawów klinicznych

* rozpoczyna się tuż po pobraniu badań serologicznych

* pc prokainowa 1 200 000 j. i.m. przez 10 dni

LECZENIE KIŁY WRODZONEJ

* postać wczesna: - pc krystaliczna 50 000j./kg masy ciała i.v. przez 15 dni 2 x dz. w pierwszym roku życia

- pc prokainowa 300 000j. i.m. na dobę przez 15dni w drugim roku życia

* postać późna: - pc prokainowa w zależności od masy dziecka 600 000 - 1 200 00j. i.m. przez 30 dni

RZEŻĄCZKA

* etiologia - dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoreae)

* zakażenie drogą kontaktu płciowego

* pierwsze objawy po 3-7 dniach u mężczyzn, u kobiet 7-14 dni, czasami przebieg bezobjawowy

* obraz kliniczny zależy od czasu trwania infekcji

RZEŻĄCZKA u mężczyzn

Ostre rzeżączkowe zapalenie cewki przedniej

• po 2-5 dniach od zakażenia

• śluzowy lub ropny wyciek z cewki moczowej

• ból i pieczenie podczas fikcji

Ostre rzeżączkowe zapalenie cewki tylnej

• po 10-14 dniach od zakażenia

• częste parcie na mocz

• ból podczas mikcji

• Haematuria terminalis

• ogólne złe samopoczucie

• podwyższona temperatura ciała

Powikłania rzeżączki u mężczyzn:

• rzeżączkowe zapalenie najądrzy

• zapalenie żołędzi i wewnętrznej blaszki napletka

• załupek

• rzeżączkowe zapalenie gruczołu krokowego

• rzeżączkowe zapalenie pęcherzyków nasiennych i przewodów wyprowadzających

• niepłodność

RZEŻĄCZKA u kobiet

Zakażenie dotyczy najczęściej:

• szyjki macicy - ropne upławy

• cewki moczowej - dyzuria, pieczenie podczas oddawania moczu

• błony śluzowej odbytu - niewielki świąd, pieczenie, skąpa wydzielina lub zaburzenia w oddawaniu stolca

Powikłania rzeżączki u kobiet:

• zapalenie trzonu macicy i przydatków

• zapalenie gruczołów Bartolina

• zapalenie pochwy i sromu

Diagnostyka rzeżączki:

• badanie bezpośrednie

• posiew

- materiał pobieramy z cewki moczowej (u kobiet także z szyjki macicy)

Rzeżączka bezobjawowa - nie ma objawów klinicznych, jedynie badanie bakteriologiczne wykazuje obecność gonokoków

Rzeżączka utajona - brak objawów klinicznych, badania bakteriologiczne ujemne. Zakażenie partnera płciowego potwierdza obecność gonokoków

Leczenie rzeżączki:

- pc prokainowa 4 800 000 j. i.m. jednorazowo + 1 g Probenecidu doustnie przed iniekcją

- cefiksym 400mg p.o.

- ceftriakson 125 lub 250 mg i.m.

- ofloksacyna 400 mg p.o.

Badanie kontrolne:

- u mężczyzn po 3-5 oraz po 6-9 dniach

- u kobiet po 7 i po 14 dniach

CHLAMYDIOZA

* czynnik etiologiczny - Chlamydia trachomatis

* zakażenie drogą kontaktu płciowego

* okres inkubacji: 3-7 tygodni

• obraz kliniczny zbliżony do rzeżączki, choć mniej nasilony

• często śluzowa, śluzowo-wodnista lub ropna wydzielina

• bolesność podczas stosunku u kobiet

* powikłaniem po nieleczonym zakażeniu Chlamydia trachomatis może być bezpłodność

ZAKAŻENIA FLORĄ MIESZANĄ

równoczesne zakażenie N. gonorrhoeae i Ch. trachomatis

↓

wcześniejsze objawy rzeżączki

↓

leczenie rzeżączki

↓

okres pozornego wyzdrowienia

↓

porzeżączkowe zapalenie cewki moczowej

Powikłania wspólne dla rzeżączki i chlamydiozy:

* zapalenie najądrzy

* niepłodność u mężczyzn

* zapalenie spojówek

* stany zapalne narządów miednicy mniejszej

* zespół Fitz-Hugh-Curtis (ropień okołowątrobowy i okołowyrostkowy) u kobiet

* niepłodność

* ciąża pozamaciczna i poronienie

RZĘSISTKOWICA

* czynnik etiologiczny - rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis)

* zakażenie u kobiet: drogą kontaktu płciowego, używanie tej samej bielizny, ręczników, irygatorów, korzystanie z tych samych urządzeń sanitarnych

* zakażenie u mężczyzn: kontakt płciowy

* częstsze u kobiet

* objawy kliniczne:

- u mężczyzn podobne do objawów rzeżączki

- u kobiet: zapalenie pochwy ze znacznym zaczerwienieniem i rozpulchnieniem jej ścian, obfite, pieniste upławy

LECZENIE NGU

* zakażenie Ch. trachomatis

- tetracyklina 4 x 500 mg p.o. przez 8 dni

- doksycyklina 2 x 100 mg p.o. przez 7-10 dni

- erytromycyna 4 x 400-500 mg p.o. przez 8-10 dni

- azytromycyna 1000 mg jednorazowo p.o.

* rzęsistkowica

- metronidazol 2 x 250 mg p.o. przez 10 dni

- kobiety dodatkowo tabletki dopochwowe 500 mg przez 10 dni

- tynidazol 2,0 g jednorazowo p.o.

8

---