15. . Konstrukcj e 2 rzeczownikiem- odslownym
15.1. Formy i funkcje rzeczownika odsłownego
Rzeczownik odsłowny, czyli tzw. Gerund, ma taką samą formę jak imiesłów zam teraźniejszego :
imiesłów : reading - czytający, czytając singing - śpiewający, śpiewając
Forma Gerund: reading - czytame singing - śpiewanie
forma Uerund: reading - czytanie
singing - śpiewanie
Oto tabela form rzeczownika odsłownego:
Strona - V oioe The Gerund 1
czynna ~active 1
1
Present 1 taking )eing taken
Perfect
having taken v'ng been taken 1
W języku polskim nie rozróżniamy rzecz°wników odsłownych czast.
Teraźniejszego i przeszłego. Rozróżniamy natomiast ich dokonaność i ni~dokonaność, np.: czytanie - przeccytanie, kończenie - skończenie. W iu. Cyku angielskio dokonaność moŻIla wyrazlć przyimkiem, najczęście~OB! Upon, after, np. :
On hishing work I left the office.
Po skończeniu pracy opuściłem biuro.
Po wyżej wymienionych przyimkach używamy najczęściej form Presenl Gerund, mimo że mamy na myśli czynność przeszłą.
Angielski rzeczownik odsłowny strony bierneJ tlumaczymY na polskj ty sposób opisowy, np.:
His being constantly tired worries me.
To, że on jest 5 tale zmęCzony, martwi mnie.
Their having been offended with your words seerns obvious.
To, że oni byli urażeni twoimi słowami, wydaje się oczywist<, 192
Forma Gerund występuje w zdaniu w tych samych funkcąch co rzeczow- nik, a więc jako:
1) podmiot (lub jego pierwszy element), np.:
Thinking makes him tired.
Myślenie męczy go.
Sw4mming and skiing are my favourite sports.
'ływanie i narciarstwo są moimi ulubionymi sPortami.
2) orzecznik (lub jego pierwszy element), np.:
The student' 5 aim is mastering the language.
Celem studenta jest opanowanie ięzyka.
Your main fault is being always late.
Twoja główna wada to stałe spóźnianie się.
3) dopełnienie (lub jego pierwszy element)
a) pO niektórych czasownikach występujących wyłącznie 2 forrną Oerund, a mianowicie pO czasownikach:
uggest mtoff mind (w przeczeniu i pytaniu) put off
enjoy postpone want (~need)
avoid excuse go on
delay fancy glve up
require leed
oraz wyrażeniach: can't help can't siand
Would you mind opening the window ?
Czy byłbyś łaskaw otworzyć okno ?
I enj oy playing games.
Sprawia mi przyjemność granie w gry (sportowe).
Your car wants washing.
Twój samochód potrzebuje umycla.
[ can't help laughing at him.
Nie mogę nie śmiać się 2 niego.
b) pO czasownikach, których dopełnińie łfższe może być wyrażoDe formą Gerund lub bezokolicznikiem, a mianowicie:
begin forget intend st art. stop remember like mit stop try dislike prefer
continue end detest ove
lish hate neglect
Możemy powiedzieć :
I hate being stared at.
1 hate to be stared at.
Nie znoszę jak na mnie patrzą.
Do you like dancing ?
Do you Iike 10 dance ?
zy lubisz tańczyć?
Iohn regrets having missed yovr lectvre.
John regrets to have missed yoUr lecture.
!ohn żałuje, że nie był na twoim wykładzie.
U w a 9 a: W odniesieniu do niektórych czasowników użycie fousy Gerul nd j bezokoUcznika wiąże się 2 różnicą znaczeniową, np.:
to remember 10 d 0 something ~pamiętać, aby coś zrobić
Did you remember to 10ck the door
Czy pamiętałeś, żeby zamknąć drzwi na klucz?
To remember doing something - pamiętać, że się coŚ zrobilo
I remember 10cking the door.
Pamiętam, że zamykalem drzwi.
0 forget to do something - zapominać coś zxobić:
Don't fmget to post this letler.
Lie zapomnij wysłać tego listu.
To forg
et doing something - zapomnieć, że się coś zrobiło: I will never forget meeting you here today.
Nigdy nie zapomnę, że cię tu dziś spotkałem.
To stop to do something - zatrcymać się, aby coś zmbić:
1 stopped to talk to John. Zatrzymałem się, aby porozmawiać 2 Johne%.
To stop doing something - przestać coś robić:
I s10pped lalking 10 John.
Przestałem rozmawiać 2 Johnem.
c) po czasownikach występujących 2 tzw. Dopełnieniem prcyimkowym (przechodnich i nieprzechodnich), np.:
to insist on to succeed in
to object to to think of
to blame somebody for
We object to voting on the motion now.
Sprzeciwiamy się g10s0waniu w sprawie wniosku teraz.
Ohn succeeded in winning the prize.
Johnowi udało się zdobyć nagrodę.
The rain prevented u5 from going for a walk
Deszcz przeszkodził nam pójść na spacer.
I blame John for starting the quarrel.
)winiam Johna 0 rozpoczęcie kłótni. Obwiniam Johna 0 rozpoczęcie kłótni.
Uwaga: Forma Gerund jest tą formą czasownikową, którą się stosuse po przyimkach - niezależnie 0d tego, w jakich konstrukcjach lub wyrażeniach występują te przyimki. Np.:
I can't live whhout reading
Nie mogę żyć bez czytania.
Instead of arguing you should accept the facts.
I am tired of waiting.
Jestem zmęczony czekaniem.
We are used to getting up early.
Jeste$my przyzwycmjeni do wstawania wcześnie
John is fond of swimming.
Fohn bardzo lubi pływanie
Forma Gerund występuje też po niektórych przymiotnikach, np.: bvsy, worth.
Anything worth doing is worth doing wetl.
Cokolwiek jest warte zrobienia, warte jest zrobienia dobrze.
John was busy preparing his lecture.
John był zajęty przygotowywaniem swego wykładu.
Forma Gemnd występuje też w wyrażeniach następującego typu:
it's no use ...
it's no good ...
there is no harm in ...
there isn't much hope ...
there is no ...
rhere isn't much hope of finishing this work in time,
Nie ffia wiele nadziei na skończenie tej pracy w termlme.
There is no harm in joking.
Nie ma nic złego w żartowaniu. Lt' 5 no use waiting.
Na nic się nie zda czekanie.
It' 5 no good getting angry with me.
Nie ma sensu na mme Slę złościć.
There is no arguing with them.
Nie ma co spierać się 2 nimi.
ĆWICZENIE I 196
Podaj czasowniki w nawiasach w formie Gerund:
1. He
stopped (talk) and sat down without (look) at u5. 2. I am against (accept) this motion but I suggest (hold) allOther mee ting next week.
3. Y 0u can't make an omelette without (break) eggs.
4. I haven't heard anything worth (mention).
5. Would you mind (spell) your name7
6. 1 hate (drink) cold tea.
7. lt's no use (try) again.
8. Stop (talk) and concentrate on (listen).
9. John made me angry by (disregard) my advice.
10. Before (come) here I
did my best to persuade my mother to stay at ho le
ĆWICZENIE II
Zmień następujące zdania wedłUg ponżę~podanego wzo.ru'.
Answer my question, please
W ould you mind answering my question?
1. Look at this picture, please.
2. Take my daughter to the cillema, please.
3. Copy this recipe for me, please.
5. Leave u5 for a few miIlutes, please.
6. Translate this article into English, please.
7. Buy two tickets for the concert on Monday, please.
8. Switch on the radio, please.
9. Speak a little louder, please.
10. Bring me a glass of water, pIease.
15.2. Zdania 2 konstrukcjami gerundjalnymi
Konstrukcje gerundialne na ogół pozwalaą~na dużą zwięzłość. Niektóre 2 nich są szczególnie przydatne przy tłumacze liu 2 języka Polskiego na an Bielski. Tak więc mówimy:
To, że jesteś zmęczony, nie usprawiedliwia cię.
Your being tired does not justify you.
(= The fact that you are tired does not justify you).
Ukarano go grzywną za nieostrożną jazdę.
He was fined for careless driving.
(= He was ńned because he had been driving carelessly).
To, że go uwięziono, komplikuje sytuację.
His befug imprisoned complicates the situation.
W wypadku, gdy podmiot zdania podrzędnego odnosi się do te~samef osoby lub rzeczy co w zdaniu glównym, przekształcenie zdania podrzędnego na konstrukcję gerundialną jest proste, np.:
He was surprised when he saw u5. = He was surprised at seeing u5
I don't remember that I had even heard about this before. I don't remember ever having heard about this before.
Natomiast gdy podmiot zdania Podrzędnego odnosi się do inne~osoby lub rzeczy niż podmiot w zdaniu głównym, przekształcenie zdania podrzędnego 1~)(onStrukcję gerundialną wymaga zazwyczaj poprzedzenia ę~orzvmiotni- kiem dzterzawczym lub rzeczownikiem w dopelniaczu fleksyjnym, np.:
Have you heard that John has been appointed professor ? Have you heard about John' 5 being appointed professor ?
There isn't much hope that she wi11 recover soon. = [here isn't much hope of her recovering soon.
John was grateful that 1 had spoken in his defence. =
John was grateful for my having spoken in his defence.
ĆWICZENIE 1
Wstaw formę Gerund lub bezokolicznik w następujących zdaniach: 19i 19i 197
1. Please go on (write); 1 don't mind (wait) a bit longer.
2. 1 couldn't help (laugh) when I heard him (tell) that story again.
3. He surprised u5 all by (leave) the meeting withOZlt (say) good-bye to anybody.
4. Henry advised me (look) for a nat for he was unable (have) me stay in his house any longer.
5. He delayed (take) the necessary steps till it was too late (do) anything.
S. It is much easier (study) a subject by (reading) than by (listen) to lectures.
7. The manager is trying (conciliate) the workers by (offer) higher ąges.
8. You must find time (go) to the hairdresser's. Your hair badly wauts (cut).
9. Mary resented (be) treated unjustly and told her brother (apo- 10gize).
10. The thief avoided (be caught) by (jump) out of the window
ĆW1CZENIE n
Przeredaguj nast.~pujące zdania stosując konstrukcje gerundialne:
1. The
fact that he was not successful in his work made him miserable.
2. The fact that our grandfather was getting weaker every day depressed the whole famiJ Qur
3. I don't remember that he has ever mentioned these facts.
4. He was fined because he had not paid the taxes in time.
5. The fact that John refused to answer my questions made Tne angry.
ĆWICZENIE III
Przettumacz następujące zdania, stosując:
a) formy Gerund
1. Wszyscy lubimy rozprawianie 0 polityce.
2. Po przyjeździe do Londynu zaczęliśmy się rozg1ądać za tanim hotelem
3. Dyrektor jest zajęty oprowadzaniem klientów po fabryce.
4. Byłem zmęCzony chodzeniem po ulicach miasta i marzylem 0 wypiciu filiżanki dobrej herbaty .
5. Nie ma nic ztego w odwiedzeniu tego człowieka.
6. Muszę odłożyć spłacenie dłUgów na przyszty rok.
7. Mary bardzo lubi pieczenie ciastek dla całes rodziny
8. Wybacz mi, że przychodzę tak późno.
b) konstrukcje gerundialne
1. To, że spotykamy się tutaj pO latach jest wielką niespodzianką.
2. Mary nalega, abym odwiedził ją w przysztym tygodniu.
3. Fakt, że oni są Anglikami, wyjaśnia wszystko.
4. Nie pamiętam, abym kiedykolwiek przebywał w tym hotelu.
5. Wybacz mi, Że ci przerywam, ale muszę dodać jeszcze jeden szczegól-
6. Będziesz kiedyś żałował, że jesteś tak dla niej okrvtny.