Pojęcie i istota stosunków międzynarodowych.
Jeżeli popatrzymy na dziej wzajemnych relacji pomiędzy państwami i narodami w sposób retrospektywny zauważymy, że istniały one nieomal odtąd, odkąd pojawiły się państwa jako najwyższa forma organizacji społecznej. Zasięg wertykalny wzajemnych relacji i powiązań uzależniony był od stopnia poznania geograficznego. Dlatego też w okresie starożytności wzajemne relacje polityczne i gospodarcze budowane były w rejonie basenu Morza Śródziemnego. Imperium Rzymskie, największy i najsilniejszy pod względem militarnym kraj dążyło do podporządkowania sobie Kartaginy, czego wyrazem były trzy wojny punickie, przynoszące zmiany w stosunkach zagranicznych i wewnętrznych nie tylko zwycięzcom ale i zwyciężonym.
Nowa jakość wzajemnych relacji pomiędzy państwami i narodami zaczyna się dopiero kształtować od wieku XV, gdzie zasadniczą cezurą czasową są wielkie odkrycia geograficzne i ich konsekwencje, gdzie do najważniejszych zaliczyć należy kolonizację Ameryki. Początkowo prym wiedli Hiszpanie i Portugalczycy, w późniejszym okresie do podbojów kolonialnych przyłączyła się Francja, Holandia i Wielka Brytania. Ogromna przewaga Europejczyków w technice wojennej nad ludnością tubylczą pozwoliła na osiągnięcie szybkich rezultatów. Osiągnięcia kolonizacyjne rzutowały na rozwój stosunków w Europie. Tkwiące w głębokim feudalizmie Hiszpania i Portugalia kreowały w koloniach model społeczny i produkcyjny na wzór metropolii. Zwycięstwo rewolucji technicznej w Anglii w roku 1648, której konsekwencją było kształtowanie się kapitalistycznych stosunków produkcji znalazło swoje odbicie w koloniach, gdzie ukształtował się typ kapitalistycznych stosunków produkcyjnych, oparty na pracy właściciela i jego rodziny zatrudniającego wolnych ludzi. Czynniki te spowodowały, że Anglia stała się nie tylko największą potęgą ekonomiczną na starym kontynencie, ale sięgnęła po prymat w procesie kolonizacji.
W początkach XVII wieku powstaje specyficzna organizacja handlowa, której uprawnienia daleko przewyższają te, jakimi dysponowały inne podmioty zajmujące się handlem w skali globalnej - są to kompanie. W roku 1600 powstała w Anglii Kompania Wschodnioindyjska a w 1602 zrzeszenie kupców holenderskich posługujące się ta samą nazwą. Rząd holenderski udzielił tej korporacji monopolu na handel począwszy od Przylądka Dobrej Nadziei do Przylądka Horn. Władze Kompanii zawierały traktaty handlowe, prowadziły kolonizację, budowały twierdze i obsadzały ją własnymi uzbrojonymi oddziałami. Stawały się więc pozapaństwowym aktorem sceny politycznej mającym odpowiednie formy nacisku na kreowanie polityki rządów kierując się realizacją własnych interesów.
1