Pytania egzaminacyjne z Roślin Ozdobnych

1. Zastosowanie fotoperiodu w regulacji kwitnienia

Przejście roślin zielnych z fazy wegetatywnej w generatywną jest uwarunkowane wielomaczynnikami endo- i egzogennymi.Jednym z nich jest czynnik fotoperiodyczny.Dobowe zmiany długości dnia i nocy,czyli światła i ciemności,zwane warunkami fotoperiodycznymi, u wielu roślin determinuje ich zakwitanie(indukcja fotoperiodyczna kwitnienia)Termin ten oznacza,że wystarczy traktowanie roślin specyficznym dla niej fotoperiodem przez odpowiednią dla gatunku liczbą kolejnych dni,aby nastąpiła indukcja,warunkująca w nastepnym okresie różnicowanie wierzchołka wzrostu i wytworzenie zawiązków kwiatów.Krótki fotoperiod sprzyja torzeniu pędów spichrzowych buraka,mieczyka,dalii,powstawaniu pyłku,wczesne wchodzenie w stan spoczynku,opadanie lisci,zmiany wielkości bulw. Podział roślin ze względu na reakcję na czynnik fotoperiodyczny.

Rośliny krótkiego dnia RKD.Rośliny te kwitną gdy przebywają pod działaniem dnia krótszego od wartości krytycznej.Są to rośliny kwitnące jesienią np.Aster,Dendranthema,2Rośliny Długiego dnia RDD.Rośliny te kwitną gdy długość dnia przekracza wartość krytyczną.Są to rośliny kwitnące latem np.Lilium,Papaver,Tulipa,Althea3Rośliny fotoperiodycznie obojętne RN np.Helianthus

Krytyczna długość dnia-minimala długość dnia,wyrażona w godzinach ,warunkująca indukcję kwitnienia.Krytyczna ta jest różna dla gatunków a nawet dla odmian w obrebie danego gatunku.

Mniej liczne gatunki wymagaja podwójnej indukcji fotoperiodycznej: RDKD-najpierw indukcji długim dniem a nastepnie krótkim.Kwitną jesienią np.Kalanchoe daigremontiana,Aster novi-belgii.

RKDD-najpierw indukcji krótkim dniem a następnie długim.Kwitną późną wiosna lub latem np.Campanula medium,Dactylis glomerata.

Jeśli nie zapewni się roślinom odpowiednich warunków fotoperiodycznej indukcji,reagują w dwojaki sposób; reakcja jakościowa-wszystkie pozostaną w stadium wegetatywnym(0% kwitnienia) reakcja ilościowa-tylko część roślin zakwita i to często w opóźnionym terminie

Zastosowanie w ogrodnictwie

Manipulacja warunkami fotoperiodycznymi stwarza możliwości regulacji regulacji pory zakwitania roslin.Przedłużając lub skracając długość dnia i odpowiednio zmieniając długość nocy(poprzez czynności zaciemniania lub doświetlania),przy zachowaniu 24-godzinnych cykli,uzyskuje się kwitnące chryzantemy w środku lata lub kwiaty typowych roslin długiego dnia-na jesieni.

Pozwala na kierowanie wzrostem RKD:

przyspiesza zakwitanie przez skracanie dnia do 8-10 godzin na dobę -opóznia zakwitanie przez wydłużanie dnia doświetlaniem do 16-18 godzin na dobę

2. Rodzaje spoczynku roślin i sposoby jego przerywania

2 rodz spocz-1.bezwzględny-autonomiczny,spowodow wewn właść rośl 2.względny-wywołany niesprzyjaj war zewn-za > lub za< temp,niedobór wody,zbyt<natęż św lub niwłaść fotoperiod. W praktyce ogr dla określ stopnia zaawansow s.bezwzgl przyjęto określenia-wstępny,środkowy,końcowy. Przerwanie spocz wzgl lub skrócenie s bezwzgl-pędzenie. Metody przeryw spocz-1.preparow r ceb-przetrzymanie ceb po zb w ściśle określ temp i jak najwcześn osiągnięcie stadium G(powst słupka) co pozwala na przysp kw o 3-5tyg np.tulipan 34C-7-10dni i 20C 3-4tyg, frezja-28-31C 8-14tyg 2.schładzanie ceb w temp 5C,traktowanie wykopan ceb przez 7dni temp 34C,a nast. do wytw st G-temp 20C.Po osiągn st G przetrzymuje się ceb w 17C przez 2 tyg,potem 9 tyg w 5C 3.za pomocą eteru lub cyjanowodoru-poddaje się dział par całe r lub cięte pędy w temp 14-21C.Czas eteryzacji i wlk dawek zależy od odm,gat i okresu i temp przeprow przeryw spocz.Gazowanie cyjanoH-wsypujemy cyjanek wapniowy do skrzyni z r,który w wilg atm rozłada się do HCN i Ca(OH)2-trwa 16 godzinąą. 4.metoda ciepłych kąpieli i pary wodnej-umieszczenie na 12h w wodzie o temp 30-40C 5.zamrażanie lub schładzanie r-r przeznaczone do pędzenia o nizakańcz sp bezwzgl umieszcza się na 2-10tyg w chłodni w 2-5C, w miarę przemijania spocz okres schładz należy odpowiednio skracać. 6.zastosos horm rośl-gibereliny(gibreskol),Ethrel-po zastosow uwalnia się etylen. Pozytywne wyniki także z IBA,NAA;2,4D

3. Temperatury w pędzeniu tulipanów

Pierwszym etapem przygotowywania cebul do pędzenia na grudzień i początek stycznia jest preparowanie.

7 - 10 dni - 34 ºC

5 - 6 tygodnie - 20 ºC

Aż do wytworzenia się wewnątrz cebul zawiązków kwiatów (stadium G).( gdy całkowicie wytworzą się płatki okwiatu, pręciki i znamię słupka) - wówczas obniża się temperaturę do 17 ºC.

W celu przygotowania roślin do szybkiego wzlotu w szklarni cebule wymagają chłodzenia w temperaturze +9 lub +5 ºC przy czym długość stosowania niskich temperatur zależy od odmiany i terminu pędzenia.

Tulipany pędzone metodą standardową wymagają 14-20 (22) tygodni chłodzenia. (wymagają chłodzenia już od sierpnia najpierw na sucho - w chodni, potem, po umieszczeniu w skrzykach, w dołownikach lub w miejscach do ukorzeniania. Zaletą tych miejsc jest możliwość kontroli temperatury, zdrowotności roślin a także uniknięcie pracochłonnego dołowania)

Tulipany +5 ºC wymagają 10-14 tygodniowego okresu chłodzenia.

Tulipki przeznaczone na późniejszy okres nie są już preparowane, ale tylko chłodzone. Na sucho i w dołowniku, bądź tylko w dołowniku.

Tulipany pędzone metodą +5 ºC, traktowane są niską temperaturą wyłazie w chłodni, a następnie sadzone wyprostna zagony w szklarni.

Sposób przygotowania cebul na poszczególne terminy jest różny i zależy od odmiany. Temperatura w szklarni i ogrzewanym tunelu podczas pędzenia w bardzo wczesnym terminie powinna wynosić 18 - 20 ºC, a od połowy stycznia 16 - 18 ºC

Tulipany pędzone metodą +5 ºC wymagają temperatury 14 - 16 ºC

Przyspieszenie wynosi 2-3 tygodnie w porównaniu do odmian gruntowych.

Sadzenie pod koniec października.

Różnice: metoda standardowa(+9 ºC) polega na sadzeniu cebul do doniczek lub skrzynek ukorzenianiu w dołowniku, lub specjalnym pomieszczeniu i pędzeniu w szklarni przez 3-4 tygodnie. (do szklarni przenosi się skrzynki dopiero wtedy kiedy cebule są dobrze ukorzenione, a pierwszy liść ma około 6-8 cm długości.

Metoda (+5ºC) jest uproszczona bo po odpowiednim przygotowaniu cebule sadzi się wprost na zagony, gdzie się ukorzeniają, kwitnące rośliny otrzymuje się po 5-7 tygodniach.

Tulipany zajmują pierwsze miejsce wśród pędzonych roślin cebulowych, zarówno w produkcji na kwiat cięty jak i do sprzedaży w doniczkach. Normalny sezon ich pędzenia rozpoczyna się w pierwszych dniach grudnia i trwa do końca kwietnia. Dzieli się go zwykle na pięć okresów:

1. bardzo wczesny - grudzień,

2. wczesny - styczeń,

3. średnio wczesny - luty,

4. późny - marzec,

5. bardzo późny - kwiecień.

Jednakże rośliny te mogą być pędzone przez cały rok dzięki metodzie zamraża­nia cebul. W tym celu cebule sadzi się do skrzynek w końcu października, następ­nie wstawia je do chłodni, gdzie w temperaturze 9°C ukorzeniają się w ciągu 8 ty­godni, potem zostają zamrożone w temperaturze od -2 do 0°C na okres 5-8 miesięcy, dzięki czemu mogą być pędzone od maja do listopada. Odmiany pędzone tą metodą - np. 'Paul Richter', 'Golden Milady' - noszą nazwę tulipanów ESKIMO. Powyższa metoda jest jednak kosztowna, dlatego dotychczas stosowana jest na małą skalę.

Wzrost i rozwój tulipanów jest kształtowany przez działanie na ich cebule układu temperatur: wysokich - niskich - umiarkowanych.

1kształtowanie się w cebulach zawiązków liści najlepiej przebiega w temperaturach 34-17°C

2inicjacja i rozwój kwiatów 23-17°C

3temperatury niskie, od +9 do -2°C pobudzają wszy­stkie elementy przyszłej rośliny, utworzone niż w cebuli, do okresu intensywne­go wzrostu.

4po okresie działania niskimi temperaturami utrzymuje się 13-18°C.

Tulipany można pędzić dwoma sposobami: rozróżnia się pędzenie standardowe i pędzenie specjalne. Oba te sposoby oparte są na utrzymywaniu określonych, ściśle kontrolowanych temperatur w ciągu całego cyklu rozwojowego cebul. Ma­ją one wspólny punkt wyjścia, ponieważ inicjacja i formowanie się zawiązków kwiatów przebiega w wysokiej temperaturze. Różnice między nimi występują je­dynie w długości czasu działania niskiej temperatury (liczba tygodni) w okresie przechowywania i ukorzeniania się cebul.

pędzenie standardowe: cebule (często chłodzone przez 6-9 tygodni) po posadzeniu poddaje się działaniu ni­skiej temperatury (od +9°C do +2°C), w której ukorzeniają się przed wstawie­niem ich do szklarni. pędzenie specjalne: jest stosunkowo łatwym sposobem uprawy tulipanów w szklarni na kwiaty cięte w okresie od grudnia do marca. Cebule preparowane i chłodzone, albo tylko chłodzone, są bezpośrednio wysadzane na zagony lub pa­rapety w szklarni. Zależnie od terminu kwitnienia tulipanów, cebule przed posa­dzeniem na zagony lub parapety są chłodzone na sucho w temperaturze 9°, 5° i 2°C. Długość okresu chłodzenia cebul w temperaturze 5° i 2°C, zależy od uprawianej odmiany i waha się od 10 do 14 tygodni. Natomiast cebule chłodzo­ne na sucho w 9°C są po 10-12 tygodniach sadzone w szklarni i ukorzeniane przez 5-10 tygodni, zależnie od terminu kwitnienia. Oba sposoby pędzenia są stosowane na skalę produkcyjną, z tym jednak, że pędzenie standardowe jest mniej zawodne i stosowane przede wszystkim wtedy, kiedy oczekuje się uzyskania tulipanów kwitnących w listopa­dzie i grudniu lub w ciągu całego roku w przypadku zastosowania do pędzenia technologii Eskimo. Pędzenie standardowe: na kwiaty cięte i doniczkowe od 3 dekady XI do końca III.

Pędzenie specjalne: na cięte od XII do III

4. Jakie kryteria (okoliczności) decydują o wegetatywnym/generatywnym rozmnażaniu roślin ozdobnych

Rozmnażanie generatywne jest najpowszechniejsze, bo:

1jest najprostsze

2najtańsze,

3rośliny rozmnażane tą metoda są bardziej żywotne i zdrowsze od rozmnażanych wegetatywnie.

4do rozmnażania wegetatywnego potrzebne jest specjalne zaplecze np. szklarnie, tunele foliowe, inspekty, chłodnie, mateczniki.5zazwyczaj rozmnażanie wegetatywne jest trudniejsze i potrzebna jest do niego duża wiedza teoretyczna i praktyka

Wegetatywnie rozmnażamy rośliny:

1heterozygotyczne (czyli zmienne):wiele roślin uprawnych jest wysoce heterozygotyczna, a rośliny rozmnażane wegetatywnie odtwarzają genetyczną informację rośliny matecznej, dzięki czemu możliwe jest zachowanie unikalnych cech indywidualnych

2odmiany powstałe z krzyżowania : rośliny potomne u tych roślin często nie powtarzają cech rośliny matecznej, ponadto występują u nich często zaburzenia w procesie wytwarzania pyłku, wykształcania woreczka zalążkowego, degeneracja zarodka lub zygoty, co powoduje brak zdolności wiązania nasion lub opóźnione kiełkowanie. Istnieje taka zasada że im dalsze pokrewieństwo rodziców, tym trudniejsze rozmnażanie generatywne mieszańca.3nie wytwarzające żywotnych nasion dzięki rozmnażaniu wegetatywnemu możliwe jest rozmnażanie roślin nie wytwarzających żywotnych nasion np. begonie z grupy Gloire de Lorraine, banany, figi, pomarańcze 4odmiany o kwiatach pełnych : u odmian tych pręciki i słupki przekształcone zostały w płatki korony, zatem nie ma możliwości rozmnażania generatywnego

Rozmnażanie wegetatywne stosuje się też:

1gdy jest brak dostatecznej ilości nasion

2w celu przyspieszenia cyklu produkcyjnego

3ze względu na szybkość, łatwość: rozmnażanie wegetatywne jest często szybsze i łatwiejsze, gdyż siewki mogą rosnąć wolno, nasiona mają długi okres spoczynku a niektóre rośliny mają długą fazę juwenilną np. magnolia, zimowit
przy rozmnażaniu generatywnym należy zadbać o czystość odmianową (co często nie jest łatwe), np. izolować rośliny obcopylne, zachować ostrożność przy zbiorze, sortowaniu itd., nasiona trzeba czyścić, co przy małych nasionach jest kłopotliwe, przy suszeniu zachowywać odpowiednie temperatury dla konkretnych gatunków czy odmian, a podczas przechowywania zapewnić nasionom takie warunki by nie straciły zdolności kiełkowania czyli odpowiednią temperaturę i wilgotność, a na koniec jeszcze zabiegi przedsiewne - zaprawianie, stratyfikacja itp.

R. gener. jest poprzedzone zapyleniem i zapłodnieniem oraz wytworzeniem nasion. Rozmnażanie takie stosujemy u roślin które łatwo wytwarzają nasiona, wytwarzają dużą ilość nasion, nasiona ich są żywotne oraz u których występuje powtarzalność cech (r. homozygotyczne). Rozmnażanie generatywne stosuje się również w wypadku hodowli, gdy chcemy uzyskać organizm o zupełnie nowych cechach.

R. weget. to sposób powstawania nowego organizmu nie poprzedzony aktem płciowym. Polega ono na reprodukcji roślin z różnych ich części i jest możliwe dzięki temu, że odcięte organy mają zdolność regeneracji. Rośliny rozmnażane weget. odtwarzają genetyczną informację rośliny matecznej- zachowanie unikalnych cech indywidualnych. Rozmnażanie to stosuje się u roślin heterozygotycznych i u takich które nie wytwarzają żywotnych nasion (banany, figi, pomarańcze, niektóre begonie). Rośliny rozmnażane weget. to klony- genetycznie identyczny materiał z pojedynczego osobnika (w naturze powstają za pomocą: cebul, bulw, kłączy i rozłogów). Cechy osobników klonu nie są jednakowe - mogą różnić się fenotypem. Rozmnażanie wegetatywne jest sposobem o wiele szybszym i łatwiejszym od r. generatywnego.

5. Zasady systematyki i pisowni nazw roślin ozdobnych

Obecnie obowiązująca systematyka jest klasyfikacją hierarchiczną. Wyróżnia się 12 głównych rang taksonomicznych w hierarchii: królestwo, gromada, klasa, rząd, rodzina, plemię, rodzaj, sekcja, seria, gatunek, odmiana, forma. Podstawowym taksonomem jest gatunek. Nazwy gatunkowe roślin są podwójne ( binarne) i składają się z nazwy rodzajowej i epitetu gatunkowego i określa się je jako binomeny lub nazwy binominalne.Gatunek jest to grupa naturalnych, krzyżujących się ze sobą populacji, izolowanych rozrodczo od innych takich grup, odznaczających się właściwą im zmiennością oraz zasięgiem występowania, tzw. specjacji, czyli procesu powstania gatunków.Pierwszy człon jest zawsze rzeczownikiem, drugi zaś przymiotnikiem. Po łacińskiej nazwie naukowej zazwyczaj umieszcza się nazwisko badacza, który jako pierwszy opisał ten gatunek. Nazwy rodzajów lub taksonów wyższych od rodzaju są jednowyrazowe i pisze się je bez nazwisk autorów.Nazwy rodzaju powstają zwykle od nazwy jednego z gatunków. Dla rozróżnienia rangi taksonów wyższych od rodzaju, np. rodziny, tworzy się je od nazwy jednego z rodzajów należących do danej rodziny poprzez dodanie do niej odpowiedniej końcówki: - nazwę rodziny tworzy się przez dodanie końcówki -aceae(-owate)

Aster - Asteraceae(astrowate)

nazwę rzędu - dodaje się końcówkę -ales(-owce)

- nazwę klasy - dodaje się końcówkę -opsida

- nazwę gromady - dodagronie końcówki - phyta.

Wprowadzono także niższe rangi taksonomiczne w obrębie samego gatunku: podgatunek, odmiana i forma. Podgatunkiem (łac.subspecies, skrót ssp.) - określa się „grupę osobników tworzącą mniej lub bardziej regionalny wariant gatunku”, czyli stanowi on jakby „ odmianę” geograficzną czy ekotyp.

Odmianą botaniczną ( odmiana naturalna) - łac. Varietes - określa się „grupę osobników tworzącą mniej lub bardziej wyraźny wariant lokalny gatunku”. Odmiana uprawna - gdy w obrębie określonego gatunku powstały nowe kreacje, ale wyłącznie wskutek celowej i świadomej działalności człowieka (hodowcy). Zawsze zapisuje się je pismem prostym i dużą pierwszą literą i z górnymi pojedynczymi apostrofami. Forma - „grupa osobników sporadycznie występująca w populacjach gatunku różniące się jedną lub kilkoma cechami”. Przy zapisie polskich ( krajowych) nazw gatunkowych zawsze pisze się je mała litera np. Hedera helix - bluszcz pospolity. Gdy nazwa gatunku i odmiany pochodzi od nazwiska, to w polskim tłumaczeniu należy napisac je z dużej litery np. Selaginella kraussiana var.brownii - widliczka Crausa Browna. Mieszaniec międzygatunkowy - składa się z nazw obu form rodzicielskich połączonych znakiem x, przy czym najpierw pisze się nazwę rośliny matecznej, a na drugim miejscu nazwę rodziny ojcowskiej. Hippeastrum hybridum x H.pratense Nazwa botaniczna takiego mieszańca zawiera znak x między nazwą rodzajową Hipeastrum a epitetem gatunkowym nadanym nazwie nowego mieszańca jako Hippeastrum x chmielii. Przy zapisie formuły mieszańca międzyrodzajowego nazwę form rodzicielskich łączy się znakiem x np. Fatsia japonica x Hedera helix, a nazwę botaniczną mieszańca tworzy się z kombinacji części nazwy obu rodzajów rodzicielskich, poprzedzonej znakiem x oraz epitetu gatunkowego np. x Fatschedera lizei .

Przy zapisie nazwy mieszańca wegetatywnego utworzonego przez szczepienie stawia się przed nazwą botaniczną utworzoną z połączenia fragmentów nazw komponentów znak (+).

ZASAD SYSTEM NAZEWNICTWA I PISOWNI ROS. Zasady nazewnictwa roslin zawiera Miedzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej który zostal pierwszy raz uchwalony w Paryzu w roku 1867. Reguluje on przede wszystkim rangi taksonow, sa nimi: Krolestwo -( Regnum ), Typ -( Phyllum ), Gromada - ( Divisio ), Klasa - ( Classis ), Rzad -( Ordo ), Rodzina -( Familia ), Rodzaj -( Genus ),Gatunek -( Species ), Dodatkowe rangi mogą być tworzone w razie potrzeby w pierwszym rzedzie przez dodanie do nazwy rangi przedrostka pod- ( sub- ) np. podgatunek to subspecies, podrzad ( subordo ) lub nad- ( super- ), np. nadrzad ( superordo ). Szczególnie często zachodzi potrzeba uzywania dodatkowych rang w obrebie bardzo zmiennych gatunkow, wówczas obok wspomnianego podgatunku wprowadza się rangi odmian ( varietas ) i forma ( forma ). Naukowe nazwy roslin sa nazwami lacinskimi. Jeśli nawet utowrzone sa od slow nielacinskich to musza mieć lacinska koncowke. Nazwa kazdej rosliny sklada się z dwoch wyrazow, pierwszy z nich to nazwa rodzaju np. Pinus, drugi to nazwa gatunku np. silvestris. Do nazwy gatunkowej dodaje się jeszcze skrot nazwiska badacza który pierwszy opisal i nazwal dana rosline. Nazwy taksonow wyzszych od rodzaju sa zawsze jednowyrazowe i nie towarzysza im zwykle sktory nazwisk autorow. Nazwy jednostek wyzszej rangi tworzone sa przez dodanie odpowiedniej koncowki do tematu nazwy rodzaju *nazwy rodzin - owate ( - aceae ) Pinaceae *nazwy rzedu - owce ( - ales ) rodzaj: Papaver rzad: Papaverales *nazwa klasy - ( - opsida ) u roslin telomowych i ( -mycetes ) u grzybow. *nazwa gromady - ( - phyta ) Gatunek - jest najnizsza jednostka systematyczna i stanowi zbior osobnikow zajmujacych okreslony obszar, wykazujacych podobienstwa w budowie morfologicznej, cech fizjologicznych i rozmnazaniu, osobniki nalezace do tego samego gatunku maja te same wymagania w stosunku do srodowiska naturalnego. Osobniki tego samego gatunku mogą krzyzowac się miedzy soba wydajac plodne potomstwo ale nie mogą krzyzowac się z roslinami pochodzacymi z innych gatunkow. Zasada ta obowiazuje dosc scisle zwierzeta, u roslin natomiast wystepuje duzo wyjatkow.

6. Wyjaśnij pojęcie „hodowla roślin”

Hodowla jest to działanie człowieka w celu wytworzenia nowych odmian o określonych cechach estetycznych i gospodarczych. Hodowcy wykorzystują konwencjonalne, takie jak krzyżowanie, selekcja, a także niekonwencjonalne np. indukowanie mutacji przy użyciu środków chemicznych i fizycznych. Nowa wyhodowana odmiana powinna różnić się od istniejących morfologicznie, odpornością na choroby i szkodniki, zwiększoną bujnością lub innymi cechami.

Hodowla zachowawcza umożliwia utrzymanie czystości w obrębie odmiany.

Jest to działanie człowieka w celu wytworzenia nowych odmian o określonych cechach estetycznych i gospodarczych. Hodowla nowych odm obejmuje szeroki program badawczy. Hodowca wykorzystuje konwencjonalne metody takie jak krzyżowanie, selekcje, indukowanie mutacji przy użyciu środków chemicznych i fizycznych tj. temperatura, promieniowanie L, B, gamma, szybkie neutrony. Sukcesem jest otrzymanie odmiany różniącej się od istniejących morfologicznie (pokrój, budowa liści, wygląd kwiatu) odpornością na choroby i szkodniki (hodowla odporność), zwiększoną bujnością (hodowla heterozyjna) lub innymi cechami np. obfitym kwitnieniem, wczesnością. Ważna jest hodowla zachowawcza, czyli utrzymanie czystości w obrębie odmiany, zachowanie i utrzymanie pełności kwiatówPostęp w hodowli pozwala na uzyskiwanie tzw mieszańców oddalonych między gatunkowych i między rodzajowych. Mieszaniec między gatunkowy składa się z nazwy obu form rodzicielskich połączonych znakiem x wg zasady najpierw roślina mateczna potem ojcowska. Przy zapisie mieszańca między rodzajowego nazwy form rodzicielskich łączy się znakiem x np. Fatsia japonica x Hedera helix  x Fatshedera lizei. Gdy w powstaniu mieszańca między rodzajowego bierze udział więcej niż 3 rodzaje to nazwę botaniczną nowego mieszańca tworzy się od nazwiska twórcy z dodaniem końcówki `ora' np. Postimora. Przy zapisie mieszańca weg utworzonego przez szczepienie stawia się nazwę botaniczną utworzoną z połączenia fragmentów nazw komponentów znak

7. Temperatura w procesie rozmnażania roślin

Temperatura jest jednym z ważniejszych czynników ekologicznych modyfikujących niemal wszystkie procesy życiowe. U niektórych roślin (głównie RDD) istotny wpływ na zakwitanie ma okresowe obniżenie temp. czyli chłód, powodujący wernalizację. Jest to niezbędny proces prowadzący do wytworzenia nasion i szczególnie ważny u roślin rozmnażanych głównie z siewu. Wernalizacja u niektórych gat. jest to warunek zakwitania- reakcja jakościowa np. u Delphinium ajacis, a u innych to tylko czynnik przyśpieszający przejście w fazę generatywną- reakcja ilościowa np. u Primula vulgaris. Te niskie temperatury w czasie wernalizacji mieszczą się granicach 0-15 C, a czas ich trwania to kilkanaście dni do kilkunastu tygodni. Mechanizm wernalizacji jest związany z ekspresją genów warunkujących zakwitanie, nazywanych genami kwitnienia. Mechanizm wernalizacji ściśle współdziała z fotoperiodyzmem w realizacji indukcji kwitnienia.

8. Potrzeby nawozowe roślin, sposoby określania i zasady nawożenia podstawowego i pogłównego

Rośliny pobierają składniki pokarmowe z roztworu glebowego. Składniki te muszą być dostępne w odpowiednich ilościach aby r. mogły się normalnie rozwijać. Ilość składników jaką trzeba dostarczyć roślinie do podłoża aby zapewnić ich optymalny wzrost i rozwój nazywamy potrzebami nawozowymi. Rośliny mają różną wrażliwość na stężenie soli w podłożu:

mało wrażliwe: Pelargonium x hortorum, Euphorbia pulcherina, Hydrangea macrophylla

średnio wrażliwe: Aechmea fasciata, Cyclamen persicum

bardzo wrażliwe: Erica gracilis, Cattleya, Phalenopsis

Nawożenie podstawowe , stosowane przed siewem czy sadzeniem jak i nawożenie pogłówne (w czasie wzrostu roślin)powinno być oparte na wynikach analizy gleby. Stosowane są różne met. do oznaczania przyswajalnych dla r. składników mineralnych. W Polsce stosuje się głównie met. uniwersalną, w której do ekstrakcji używa się 0,03-molowy kwas octowy. W wyciągu oznacza się: N-NO3, N-NH4, P, K, Ca, Na i Cl. Oznaczyć można też pH gleby oraz ogólne stężenie soli. Próbki gleby do analizy możemy pobierać za pomocą laski Egnera lub łopatą. W uprawie roślin ozdobnych na polu pobiera się 15-20 próbek pojedynczych, równomiernie rozmieszczonych, z powierzchni 0,25 ha i dokładnie miesza się, a w uprawie szklarniowej z powierzchni nie większej niż 300-400 m2. Zalecane zakresy składników mineralnych dla poszczególnych gat. są umieszczone w tabelach. Niższe wartości z tabel odnoszą się do uprawy roślin na glebach lżejszych i dla roślin młodszych, a wyższe wartości z tabel dla gleb cięższych i roślin starszych. Dawki nawozowe powinny być obliczane na podstawie analizy gleby i uzupełniane do zalecanego poziomu dla danego gat. rośliny. W nawożeniu pogłównym problem z równomiernym rozprowadzeniem składnika- może to prowadzić do stężeń szkodliwych dla roślin. Gdy zawartość składnika przekracza granicę szkodliwości to należy glebę przemyć wodą 200-300 dm3 na 1 m2- jeśli podłoże jest przepuszczalne i nadmiar wody może przesiąknąć do głębszych warstw gleby. Można również dodać torfu wysokiego i wymieszać z glebą. N i K są szybko pobierane przez rośliny, szczególnie w okresie ich intensywnego wzrostu- tu nawożenie jest konieczne. Dawki zalecane najlepiej podzielić na 2, 3, 4 porcje i podać razem z podlewaniem w formnie roztworu. Nawożenie w okresie zimowym nie powinno być tak częste jak w lecie czy na wiosnę- tu przyrost masy roślin jest b. mały i ilość pobieranych składników też mniejsza, bo gorsze warunki świetlne.Do nawożenia można stosować obornik oraz nawozy mineralne (takie w których zarówno anion jak i kation są łatwo pobierane przez r., które są łatwo rozpuszczalne w wodzie i można je stosować w postaci płynnej- wtedy bardziej równomierne rozmieszczenie składników w podłożu).

Mikroelementami należy nawozić tylko w przypadku uprawy na torfie wysokim lub w mieszankach z jego udziałem.

Gdy podłoże ma za wysokie pH to często występują niedobory Fe na roślinach w postaci chlorozy na najmłodszych liściach. Tu można stosować Fe w formie schelatowanej. Dawki nawozów Ca określamy na podstawie krzywej neutralizacji gleb. Ilość pobranych składników z gleby przez roślinę jest zależna nie tylko od zawartości w podłożu, ale także od:

temperatury

wilgotności podłoża

zawartość O2 i CO2 w powietrzu glebowym

pH

zdolności roślin do wykorzystania poszczególnych składników

9. Zastosowanie regulatorów wzrostu w produkcji roślin ozdobnych

Hormony roślinne:

• auksyny: regulują proces wzrostu elongacyjnego komórki przez zwiększenie plastyczności ściany kom., np. IAA, IBA. Biorą udział w procesie dominacji wierzchołkowej (hamuja wzrost pędów bocznych). Ponadto razem z cytokininami i różnymi regulatorami wzrostu stymulują ukorzenianie sadzonek.

• Gibereliny: stymulują wzrost pędów, uczestniczą w regulacji zakwitania roślin. Ułatwiają kiełkowanie nasion niektórych gat.

• Cytokininy: stymulują podziały komórkowe.

• Kwas abscysynowy ABA: hamuje wzrost roślin, przyspiesza procesy starzenia się organów, całej rośliny, uczestniczy w mechanizmie zamykania szparek.

• Etylen: inhibiotor wzrostu, stymuluje procesy starzenia, opadania liści, kwiatów, owoców, jest syntetyzowany w każdej komórce.

• Kwas jasmonowy JA: hamuje procesy wzrostu, przyspiesz starzenie organów, indukcja `genów obrony' w warunkach ataku patogenów i szkodników oraz uszkodzeń mechanicznych.

Poza hormonami w roślinach występują różnorodne związki które uczestniczą w mechanizmach regulacji procesów. Są to regulatory roślinne.

Do tej grupy należą związki fenolowe, różne fitoaleksyny, fitoncydy, kwas salicylowy, prostaglandyny i inne.

Zastosowanie syntetycznych regulatorów wzrostu:

Syntetyczne regulatory wzrostu zaliczane są do pestycydów czyli substancji toksycznych choć na ogół działających wybiórczo na różne organizmy.

Charakterystyka stosowanych substancji.

AUKSYNY

• 2,4 D, Pielik; np. w pożywkach do kultur tkankowych

• NAA, Pomonit;

• IBA i NAA - do ukorzeniania sadzonek

Auksyny na ogół hamują zakwitanie roślin RKD.

CYTOKININY

• kinetyna

• benzyloadenina (BA, BAP, Paturyl)

Wykorzystywane w celu hamowania procesów starzenia lub zdejmowania dominacji wierzchołkowej.

GIBRELINY

• różne preparaty handlowe np. Arbostim

Preparaty wydzielające etylen lub hamujące jego syntezę

• Ethrel, Flordimex.

Wydzielający się w kom gazowy etylen działa jak endogenny etylen: obniża poziom auksyn, przyspiesza opadanie liści (szkółki roślin ozdobnych), przyspiesza starzenie.

RETARDANTY

Syntetyczne substancje, hamujące syntezę giberelin - hamowanie wzrostu elongacyjnego łodygi, osi kwiatostanowej i ogonków liściowych, oraz zmianę pokroju rośliny. Wywołują karłowacenie roślin, są wykorzystywane w uprawie doniczkowej i na kwiat cięty chryzantemy wielkokwiatowej, poinsecji, tulipanów.

Retardanty np. CCC zwiększają odporność roślin na chłód i suszę.

• Wykorzystanie syntetycznych regulatorów wzrostu

Substancje wpływające na kwitnienie.

Hormonami regulującymi zakwitanie wielu roślin dnia długiego są gibereliny.

Np. GA3 służy do indukcji kwitnienia w warunkach czyli bez indukcji fotoperiodycznej u roślin RDD (mak lekarski, petunia ogrodowa)

Gibereliny powodują zakwitanie lewkonii letniej, stokrotki trwałej, naparstnicy purpurowej bez konieczności ich wernalizacji.

Stymulują też zakwitanie niektórych iglastych np. cyprysika, jałowca poprzez skracanie fazy młodocianej.

Hamują kwitnienie u fuksji ogrodowej, lilaka pospolitego.

Gibereliny regulują też wzrost płatków i przyspieszają otwieranie się pąków kwiatowych np. pelargonii.

Zakwitanie szeregu gatunków roślin można też indukować Ethrelem.

Kwitnienie narcyzów przyspiesza efefon.

Substancje modyfikujące pokrój roślin ozdobnych:

Np. cytokininy, BA zwiększa rozkrzewienie np. poinsecji.

Skarlenie można uzyskać poprzez oprysk retardantami.

Substancje przyspieszające ukorzenianie się roślin.

Moczy się podstawy sadzonek w wodnym roztworze lub w roztworze alkoholowym. Czasami stosowane są pasty.

Najlepsze efekty przy traktowaniu sadzonek auksynami n IBA, NAA, 2,4 D.

Defolianty.

Drzewa i krzewy w szkółkach tracą liście zbyt późno i nierównomiernie - utrudnia to ich wykopywanie i sprzedaż. Dotyczy to zwłaszcza róż, tawuł, ligustru.

Chemiczna defoliacja np. w uprawie hortensji.

Defolianty w szkółkach to np. chloran magnezowy, siarczan magnezowy.

10. Rola ogrodów botanicznych

Ogród bot. to instytucja posiadająca udokumentowane kolekcje żywych roślin wykorzystywanych do badań naukowych, ochrony, ekspozycji i edukacji.

typy ogrodów:

• wielofunkcyjne `klasyczne'

• r.ozdobnych

• do ochrony roślin

• uniwersyteckie

• botaniczno-zoologiczne

• agrobotaniczne i kolekcje plazmy zarodkowej roślin

• alpinaria lub ogrody górskie

• naturalne lub r. dziko rosnących

• roślin ogrodniczych

• specjalne ogrody tematyczne (np. arboretum)

funkcje:

• naukowo- badawcza

• konserwatorska (w zakresie ochrony bioróżnorodności)

• dydaktyczna i edukacyjna

• popularyzacyjna

• rekraacyjna

• ogólnospołeczna

• kulturalna i kulturotwórcza

główne kierunki badań:

• badania nad r. dziko rosnącymi

• nad reintrodukcją r. i odtwarzaniem naturalnego środowiska

• biologia r. zagrożonych

• taksonomia i systematyka r.

• introdukcja nowych r. użytkowych

r. ochronione w orodach bot. przed wyginięciem:

• sasanka słowacka

• nerecznica Villara

• marsylia czterolistna

• kosaciec trawolistny

• k. bezlistny

11. Porównaj sterowaną produkcję chryzantem z uprawą przy naturalnej długości dnia

Uprawa sterowana zalety:1otrzymanie kwitnących roślin o każdej, dowolnie wybranej porze roku 2skrócenie czasu uprawy 3możliwość przeprowadzenia kilku cykli produkcyjnych w jednej szklarni w roku Uprawa sterowana polega na skracaniu długości dnia w czasie trwania naturalnego okresu dni długich albo na przedłużaniu dnia światłem sztucznym w okresie dni krótkich. W Polsce udział kwiatów pochodzących z uprawy sterowanej jest jeszcze niewielki. Optimum długości dnia dla wzrostu wegetatywnego wynosi od 14-16 godzin. Tak więc dla tego stadium rozwoju rośliny powinny być doświetlane od września do kwietnia. Optimum długości dnia dla wzrostu generatywnego wynosi od 9-11 godzin. Tak więc dla tego stadium rozwoju rośliny powinny być zaciemniane od marca do września

Jak doświetlać? 1przedłużając dzień od zmierzchu do wartości 16 godzin 2przerywając noc ( można wtedy krócej doświetlać) Jak zaciemniać? Od 18 do 8 rano. Zaleca się w nocy odkrywać aby nie było zbyt gorąco pod folią. Można robić przerwę w zaciemnianiu 1 dzień w tygodniu. Stosuje się zasłony z czarnej folii. Natężenie światła nie może przekroczyć 20 lx. Zaciemnianie prowadzi się do początku zabarwienia pąków kwiatostanowych.

Na kwiat cięty Po posadzeniu ukorzenionych sadzonek 4-9 tygodni ( zależnie od pory roku) stosuje się długi dzień. Gdy rośliny osiągną 20-30 cm rozpoczyna się traktowanie dniem krótkim (teoretycznie powinno się brać pod uwagę liczbę wytworzonych liści). Trwa ono do początku wybarwiania pąków kwiatostanowych. Od początku zaciemniania do pełni zbiorów upływa od 8 do 15 tygodni ( zależnie od odmiany).

Tak więc od momentu posadzenia sadzonek do zbioru upływa od 3-4,5 miesięcy.

Ważna jest temperatura w czasie zaciemniania ( 15-17 st C w nocy i 20-22 st C w dzień) Modyfikacje uprawy sterowanej chryzantem ciętych SDI - short day interruption- przerywanie okresu dni krótkich okresem dni długich. Dzięki temu poprawia się jakość- wydłużenie bocznych szypułek kwiatostanowych, większa sztywność pędów, więcej kwiatostanów. ( np. 11 dni krótkich, 10 długich i potem krótkie do kwitnienia- różnie dla poszczególnych odmian). Ale następuje opóźnienie kwitnienia od kilku do kilkunastu dni.

Doniczkowe

Dzięki uprawie sterowanej także w uprawie chryzantem doniczkowych osiągnięto znaczne skrócenie czasu produkcji. Na październikowe kwitnienie sadzonki doniczkuje się w połowie lipca ( można wcześniej zależnie od pożądanej wielkości rośliny oraz liczby przyłamań a także wielkości doniczki i ilości sadzonek / doniczkę). W połowie sierpnia rośliny zaciemnia się ( dla odmian 8 tygodniowych). Zaciemnianie prowadzi się do końca września, gdyż potem dzień jest już naturalnie krótki. Kwitnące rośliny uzyskujemy pod koniec października - tak więc cykl produkcji trwa 3,5 miesiąca. Uprawa w naturalnej długości dnia- tradycyjna 1nie mamy wpływu na termin kwitnienia roślin ( jedynie przez wybór odpowiedniej odmiany) 2możliwość wyprodukowania odmiany tylko na określony termin 3zawodność uprawy ( brak pewności zakwitnięcia roślin na pożądany termin) 4produkując na koniec października - ograniczenie do odmian wczesnych lub średniowczesnych

długi okres produkcji 5podaż chryzantem tylko w miesiącach letnio - jesiennych

Na kwiaty cięte

Sadzenie sadzonek czerwiec/lipiec - na 1 pęd z 1 sadzonki. Sadząc sadzonki na przełomie maja i czerwca można sadzonki przylamać wyprowadzając z 1 rośliny 2 lub 3 pędy.

Na kwiaty doniczkowe Sadzonki sadzi się do doniczek w maju lub czerwcu zależnie ile razy chce się je przyłamać w celu stymulacji rozkrzewiania. Ostatnie przyłamanie wykonuje się nie później niż do 10 lipca ( zależnie od odmiany).

Obecnie powstała duża ilość nowych odmian drobnokwiatowych nie wymagających sterowania do zakwitnięcia przed 1 listopada

12. Uprawa matecznika i rozmnażanie chryzantem

Rośliny chryzantem przeznaczone do założenia matecznika powinny być zdrowe i starannie wyselekcjonowane z roślin najdorodniejszych, o typowym dla odmiany kształcie i zabarwieniu koszyczków kwiatowych.Jesienią, po skróceniu korzeni o 1/3 i usunięciu resztek starej, zdrewniałej łodygi sadzi się rośliny mateczne w szklarni na stołach. W trakcie sadzenia należy wykonać cięcie wyrównujące , polegające na skróceniu pędów za długich oraz rozetkowatych. Pędy zakończone pąkami kwiatostanowymi, zainicjowanymi w okresie poprzedniego kwitnienia roślin, przycina się tuż nad ziemią.Podczas zimy utrzymuje się w mateczniku temperaturę 4-6^oC. Mniej więcej miesiąc przed planowanym terminem sadzonkowania temperaturę podnosi się do 16^oC, aby pobudzić rośliny do intensywnego wzrostu i wytworzenia dużej liczby pędów przeznaczonych na sadzonki. W uprawie sterowanej sadzonki potrzebne są przez cały rok, więc postępowanie z matecznikiem jest inne. Najpierw jaruje się rośliny mateczne przez 2-4 tygodnie w szklarni, w temperaturze nie przekraczającej 10^oC. Po tym okresie podwyższa się temperaturę do 16^oC i doświetla się rośliny, przedłużając dzień do 16 godzin. Zalecane jest natężenie światła - do 5000 lx- pochodzące z lamp sodowych, gdyż zapobiega przedwczesnemu tworzeniu się pąków kwiatostanowych oraz zwiększa wydajność roślin matecznych. Utrzymanie roślin matecznych w odpowiedniej kondycji przez cały rok jest bardzo trudne. Dlatego w systemie uprawy sterowanej rolę roślin matecznych spełniają sadzonki. Zaraz po ukorzenieniu uszczykuje się je w celu rozkrzewienia, a następnie w warunkach podanych wyżej eksploatuje przez 3 miesiące. Z takiego matecznika pobiera się sadzonki do założenia następnego matecznika, cykl ten powtarza się przez cały rok. Wydajność matecznika zależy od sposobu jego uprawy oraz od pory roku i odmiany. Z 1m² uprawy można uzyskać 200-500 sadzonek miesięcznie.

Na sadzonki tnie się pędy długości 6-10 cm z 3-5 liśćmi i umieszcza w podłożu (perlit + torf, pH 5,5-6,5) na głębokości 1cm, w rozstawie 5 x 5 cm. Korzystne jest potraktowanie nasady sadzonki ukorzeniaczem zawierającym IBA. Konieczne jest częste zraszanie lub zamgławianie sadzonek oraz okrywanie osłonami foliowymi by nie przywiędły. Temperaturę podłoża trzeba utrzymywać na poziomie 16-18^oC, a powietrza 14-15^oC.

Ukorzenianie sadzonek trwa 2-5 tygodni; najkrócej w czerwcu i lipcu, najdłużej w grudniu i styczniu. Decyduje o tym przede wszystkim światło, którego niedobór w zimie opóźnia inicjację korzeni i ich wzrost. Dlatego też, przynajmniej do lutego sadzonki powinny być doświetlane w czasie ukorzeniania, tak by naturalny dzień przedłużyć do 16-18 godzin przy natężeniu światła 5000 lx.

W chłodni, w temperaturze 3^oC nieukorzenione sadzonki chryzantem można przechowywać 2 tygodnie. W specjalnych komorach o temperaturze 2-3^oC przy wilgotności względnej powietrza 98% i obniżonym ciśnieniu do 0,15-0,20 atm. przez 3-7 tygodni. Sadzonki ukorzenione można przechowywać w chłodni o temperaturze 0,5^oC przez 2 tygodnie. Rozmnażanie chryzantem in vitro polega na poprzecznym dzieleniu pędów wyrosłych z eksplantatów zawierających merystemy, namnażaniu pozyskanych w ten sposób jednowęzłowych mikrosadzonek i ich ukorzenianiu na pożywce MS. Z jednego eksplantatu uzyskać można w ciągu roku dziesiątki tysięcy roślin potomnych, wolnych od bakterii i grzybów chorobotwórczych, a po zastosowaniu dodatkowych zabiegów, także od wirusów. Otrzymane w ten sposób zdrowe rośliny przeznacza się w praktyce wyłącznie na mateczniki, z których później pozyskuje się sadzonki do produkcji towarowej. Sadzonki chryzantem wyprodukowane in vitro i przeznaczone bezpośrednio do dalszej uprawy tworzą pędy rozetkowate, niezdolne do kwitnienia. Dlatego trzeba je najpierw 2-3 razy przyciąć, aby się rozkrzewiły, a nowo wyrosłe pędy boczne należy ściąć i ponownie ukorzenić. Dopiero z takich sadzonek wyrastają rośliny zdolne do kwitnienia.

13. Uprawa chryzantem - ciętych i doniczkowych - na 1.XI

Odmiany doniczkowe

Uprawa rozpoczyna się od zakupu ukorzenionych sadzonek latem. Termin sadzonkowania uzależniony jest od odmiany ( jej wczesności), rozmiaru doniczki, pożądanej wielkości rośliny, ilości sadzonek w 1 doniczce, ilości kwiatostanów na roślinie ( u odmian wielkokwiatowych). Aby maksymalnie skrócić czas produkcji do doniczki można posadzić kilka sadzonek i prowadzić je bez przyłamywania (na 1 kwiatostan z 1 sadzonki). Wtedy sterowanie można rozpocząć 14 dni po sadzonkowaniu.

Sadząc rośliny wcześniej można przyłamywać rośliny jednorazowo lub 2 krotnie w celu rozkrzewienia. Dzięki temu możemy wyprowadzić ładną doniczkę z 1 sadzonki. Ostatnie uszczykiwanie wykonujemy najpóźniej 2 tygodnie przed terminem sterowania. Przy odmianie 8 tygodniowej należy rozpocząć sterowanie około 15 - 20 sierpnia. Zaciemnianie stosuje się 14 godzin dziennie od 18 do 8 rano. Można stosować przerwę 1 dzień w tygodniu.

Popularnym sposobem jest sadzenie roślin w połowie lipca po kilka sadzonek do doniczki. Po 10 dniach dokonuje się przyłamania wierzchołka i około połowy sierpnia rozpoczyna sterowanie. Jako podłoża stosuje się torfu z dodatkiem piasku, ziemi kompostowej, gliny. pH 5,8-6,2. N - 100 - 200, P - 150 - 180, K - 200 -350. Gdy pędy boczne mają 4-6 cm stosuje się retardanty wzrostu ( oprysk) B9, CCC lub Topflor. Z reguły są to 3 opryskiwania. Dla B-9 pierwsze 0,4 - 0,5 %, drugie po 2-3 tygodniach 0,3 %, trzecie po kolejnych 2-3 tygodniach 0,3 %. Chryzantemy należy nawozić płynnie ( z podlewaniem) cotygodniowo pożywką 0,1 % nawozem wieloskładnikowym. U odmian wielkokwiatowych należy wykonać wyłamywanie pąków bocznych pozostawiając na pędzie 1 pąk główny. Zabieg ten przeprowadza się jak najwcześniej, ale pąki muszą być na tyle duże by nie uszkodzić pąka głównego.

Odmiany cięte

Chryzantemy cięte gałązkowe sadzi się w rozstawie 64 szt./ m2 pod koniec lipca. Podłoże i nawożenie j.w. Po około 4 tygodniach uprawy w warunkach długiego dnia ( wysokość roślin około 35 cm) rozpoczyna się sterowanie roślin. Gdy jest to już możliwe do wykonania usuwa się pąk szczytowy dla bardziej równomiernego rozwoju pozostałych pąków. Na początku sterowania praktykuje się oprysk regulatorem wzrostu w celu uzyskania ładniejszego pokroju roślin.

Chryzantemy cięte wielkokwiatowe można z 1 sadzonki prowadzić na 1,2 lub 3 pędy. Im więcej pędów tym wcześniej należy sadzonkować. Przy prowadzeniu na 1 pęd sadzonek nie uszczykuje się. Sadzonkowanie przeprowadza się w połowie lipca. Nawożenie j.w. Sterowanie zależnie od odmiany ( dla 8 tygodniowej - od 15 sierpnia). Gdy możliwe należy wykonać obłamywanie pąków bocznych pozostawiając jeden pąk szczytowy.

14. Wyjaśnij pojęcie „7-tygodniowa odmiana” chryzantem

7- tygodniowa odmiana chryzantem oznacza,ze od momentu rozpoczęcia oddzialywaniemdniem krótkim do pełni kwitnienia uplywa 7 tyg. w tym czasie roslina przechodzi 3 stadia rozwojoe: mikroskopowy-niezaleznie od odmiany trwa 4 tyg., makroskopowy-zalezny od odmiany, rozwiniecie koszyczka kwiatowego-zalezne od odm. Inaczej jest to reakcja tyg. lub fotoperiodyczna i jest wskaznikiem wczesnosci odmiany, ktore klasyfikuja je do tzw.grup reagowania.

15. Jak można sterować terminem kwitnienia chryzantem

STEROWANIE PROCESEM KWITNIENIA - Uzyskanie kwitnienia w zaplanowanym terminie, innym niż naturalny, na skutek działania odpowiednią : temperaturą, światłem, długością dnia, wilgotnością itp..

WPŁYW ŚWIATŁA

Światło odgrywa najważniejszą rolę w rozwoju chryzantem. Istotne są wszystkie aspekty oddziaływania; okres działania światła w ciągu doby (fotoperiod), natężenie światła oraz jego jakość.

Chryzantemy to rośliny dnia krótkiego, rozwijają się wegetatywnie przy długim dniu, a generatywnie przy krótkim (zazwyczaj pon. 14 godz.)

Krótki dzień w warunkach naturalnych nie zawsze warunkuje kwitnienie, zawsze jednak w większym lub mniejszym stopniu przyspiesza proces rozwoju paka kwiatostanowego.

Istnieją dwie krytyczne długości dnia: pierwsza warunkuje inicjację pąka kwiatostanowego; druga umożliwia mu prawidłowy rozwój, aż do kwitnienia. Drugi fotoperiod jest krótszy od pierwszego o 1 - 4 godzin.

Krytyczne długości dnia zależą również od temperatury. Po podniesieniu temperatury z 16 do 27 st.C odmiany wczesne i średnio wczesne tworza pąki szybciej przy dłuższym, a odmiany póżne - przy krótszym fotoperiodzie.

W uprawie sterowanej światłem i temperaturą, kiedy tworzą się jedynie paki szczytowe, rozwój generatywny podzielić można na trzy etapy:

Rozwój mikroskopowy paka kwiatostanowego ( trwa zawsze 4 tyg. u wszystkich odmian

Rozwój makroskopowy pąka kwiatostanowego ( zróżnicowany u odmian ; im póżniejsza odmiana tym dłuższy okres )

Rozkwitanie koszyczka kwiatowego ( okres różny u poszczególnych odmian )

Chryzantemy klasyfikuje się według reakcji fotoperiodycznej, określając liczbę tygodni jakie muszą upłynąć od nastania naturalnego okresu krótkich dni lub rozpoczęcia zaciemniania do pełni kwitnienia.

Odmiany które osiągają pełnie kwitnienia po:

- 6 - 8 tyg. zalicza się do odm. wczesnych.

- 9 - 11 tyg. to odmiany średnio wczesne

- 12 - 15 tyg. to odm. póżne

Długi dzień tj. 16 godzin na dobę, wpływa korzystnie na rozwój wegetatywny i umożliwia wyrośnięcie roślin na pożądaną wysokość.

Przedłużenie dnia uzyskuje się przez zastosowanie doświetlenia żarówkami o takiej mocy, aby oświetlenie 1metra kwadratowego powierzchni uprawy wynosiło minimum 80 - 120 lux.

Doświetlanie stosuje się jako przedłużenie naturalnego dnia, albo w nocy, w godzinach 22.00 - 3.00.

Doświetlanie zastosowane codziennie przed inicjacją pąka utrzymuje rośliny w fazie wzrostu wegetatywnego, tak jak naturalny, długi dzień.

Czas doświetlania zależy od aktualnej długości nocy i nie powinien przekraczać 4 godzin.

Długi dzień można stworzyć przez przerwanie ciemności światłem o bardzo niskim nateżeniu - 21,5 luksa.

Optymalne natężenie światła dla wzrostu wegetatywnego wynosi 5000 lux., przez około 8 - 10 godz. na dobę. Przez pozostałą część fotoperiodu światło może być bardzo słabe.

W uprawie sterowanej, dla przyspieszenia rozwoju pąka kwiatostanowego, wykorzystuje się ilościowy sposób reagowania chryzantem na fotoperiod, skracając dzień przez zaciemnianie.

Dzień krótki, tj. 10 - 12 godz. światła na dobę, oraz temp. nocy około 16 st.C przyspieszają proces inicjacji i rozwoju pąka kwiatostanowego.

Wskazane jest zaciemnianie roślin do momentu zabarwienia się pąków.

WPŁYW TEMPERATURY

Optymalna temperatura dla mikroskopowego rozwoju pąka kwiatostanowego to 16 st.C. w póżniejszym rozwoju pąka, gdy już rozwija się koszyczek, temperaturę można obniżać co tydzień o 1 - 2 st C do 10 st.C.

Zbyt wysoka temperatura ( 25 - 30 st.C ) znacznie opóżnia rozwój chryzantem bądź całkowicie hamuje kwitnienie.

Sterowanie procesem kwitnienia - Uzyskanie kwitnienia w zaplanowanym terminie, innym niż naturalny, na skutek działania odpowiednią: temperaturą, światłem, długością dnia, wilgotnością itp..

Wpływ światłaŚwiatło odgrywa najważniejszą rolę w rozwoju chryzantem. Istotne są wszystkie aspekty oddziaływania; okres działania światła w ciągu doby (fotoperiod), natężenie światła oraz jego jakość. Chryzantemy to rośliny dnia krótkiego, rozwijają się wegetatywnie przy długim dniu, a generatywnie przy krótkim (zazwyczaj pon. 14 godz.) Krótki dzień w warunkach naturalnych nie zawsze warunkuje kwitnienie, zawsze jednak w większym lub mniejszym stopniu przyspiesza proces rozwoju paka kwiatostanowego.

Istnieją dwie krytyczne długości dnia: pierwsza warunkuje inicjację pąka kwiatostanowego; druga umożliwia mu prawidłowy rozwój, aż do kwitnienia. Drugi fotoperiod jest krótszy od pierwszego o 1 - 4 godzin. Krytyczne długości dnia zależą również od temperatury. Po podniesieniu temperatury z 16 do 27 st.C odmiany wczesne i średnio wczesne tworza pąki szybciej przy dłuższym, a odmiany póżne - przy krótszym fotoperiodzie.

W uprawie sterowanej światłem i temperaturą, kiedy tworzą się jedynie paki szczytowe, rozwój generatywny podzielić można na trzy etapy:

- Rozwój mikroskopowy paka kwiatostanowego ( trwa zawsze 4 tyg. u wszystkich odmian

-Rozwój makroskopowy pąka kwiatostanowego ( zróżnicowany u odmian ; im póżniejsza odmiana tym dłuższy okres ) Rozkwitanie koszyczka kwiatowego ( okres różny u poszczególnych odmian ) Chryzantemy klasyfikuje się według reakcji fotoperiodycznej, określając liczbę tygodni jakie muszą upłynąć od nastania naturalnego okresu krótkich dni lub rozpoczęcia zaciemniania do pełni kwitnienia.

Odmiany które osiągają pełnie kwitnienia po:

- 6 - 8 tyg. zalicza się do odm. wczesnych.

- 9 - 11 tyg. to odmiany średnio wczesne

- 12 - 15 tyg. to odm. póżne

Długi dzień tj. 16 godzin na dobę, wpływa korzystnie na rozwój wegetatywny i umożliwia wyrośnięcie roślin na pożądaną wysokość.

Przedłużenie dnia uzyskuje się przez zastosowanie doświetlenia żarówkami o takiej mocy, aby oświetlenie 1metra kwadratowego powierzchni uprawy wynosiło minimum 80 - 120 lux.

Doświetlanie stosuje się jako przedłużenie naturalnego dnia, albo w nocy, w godzinach 22.00 - 3.00. Doświetlanie zastosowane codziennie przed inicjacją pąka utrzymuje rośliny w fazie wzrostu wegetatywnego, tak jak naturalny, długi dzień. czas doświetlania zależy od aktualnej długości nocy i nie powinien przekraczać 4 godzin.

Długi dzień można stworzyć przez przerwanie ciemności światłem o bardzo niskim nateżeniu - 21,5 luksa. Optymalne natężenie światła dla wzrostu wegetatywnego wynosi 5000 lux., przez około 8 - 10 godz. na dobę. Przez pozostałą część fotoperiodu światło może być bardzo słabe.

W uprawie sterowanej, dla przyspieszenia rozwoju pąka kwiatostanowego, wykorzystuje się ilościowy sposób reagowania chryzantem na fotoperiod, skracając dzień przez zaciemnianie.

Dzień krótki, tj. 10 - 12 godz. światła na dobę, oraz temp. nocy około 16 st.C przyspieszają proces inicjacji i rozwoju pąka kwiatostanowego.

Wskazane jest zaciemnianie roślin do momentu zabarwienia się pąków.

Wpływ temperatury Optymalna temperatura dla mikroskopowego rozwoju pąka kwiatostanowego to 16 st.C. w póżniejszym rozwoju pąka, gdy już rozwija się koszyczek, temperaturę można obniżać co tydzień o 1 - 2 st C do 10 st.C. Zbyt wysoka temperatura ( 25 - 30 st.C ) znacznie opóżnia rozwój chryzantem bądź całkowicie hamuje kwitnienie.

16. Dlaczego zmniejsza się produkcja chryzantem wielkokwiatowych

Chryzantemy wielkokwiatowe:1ODMIANY STANDARDOWE WIELKOKWIATOWE - jednopędowe i jednokwiatowe (bez uszczykiwania, z wyłamywaniem bocznych pędów. Po wyłamaniu wszystkich bocznych pędów pozostawia się na roślinie tylko pąk wierzchołkowy, z którego rozwija się jeden kwiatostan). 2ODMIANY DONICZKOWE - słabiej rosnące, uprawiane jako wielopędowe, z jednym wierzchołkowym kwiatostanem na pojedynczym pędzie (odm. wielko- i średniokwiatowe)QQ Produkcja uwarunkowana jest przede wszystkim zapotrzebowaniem rynku konsumentów. Na nim pojawia się wiele nowych, ciekawych odmian, zwiększa się asortyment, gusta klientów się zmieniają.QQProdukcja chryzantem wielkokwiatowych jest pracochłonna (ręczne uszczykiwanie pędów bocznych, co wiąże ze sobą zatrudnianie większej liczby pracowników), a przy tym kosztowna, przy niskiej sprzedaży na rynku robi się nie ekonomiczna, nie opłacalna.

17. Porównaj uprawę chryzantem wielko- i wielokwiatowych

ZE WZGLĘDU NA WIELKOŚĆ KWIATOSTANU WYRÓŻNIA SIĘ ODMIANY: *WIELKOKWIATOWE - 16-20cm.*ŚREDNIOKWIATOWE - 11-15cm. *DROBNOKWIATOWE (wielokwiatowe) - 6-10cm. KLASYFIKACJA ODMIAN I SPOSOBY ICH PROWADZENIA 1ODMIANY STANDARDOWE (WIELKOKWIATOWE) -jednopędowe i jednokwiatowe (bez uszczykiwania, z wyłamywaniem bocznych pędów. Po wyłamaniu wszystkich bocznych pędów pozostawia się na roślinie tylko pąk wierzchołkowy, z którego rozwija się jeden kwiatostan). 2ODMIANY GAŁĄZKOWE (WIELOKWIATOWE) - uprawiane jako jednopędowe, ale wielokwiatowe (bez uszczykiwania i wyłamywania bocznych pędów. Tworzących się samorzutnie rozgałęzień pędu nie wyłamuje się). 3ODMIANY DONICZKOWE - słabiej rosnące, uprawiane jako wielopędowe, z jednym wierzchołkowym kwiatostanem na pojedynczym pędzie (odm. wielko- i średniokwiatowe) lub licznymi kwiatostanami na poszczególnych pędach (odm. drobnokwiatowe - wielokwiatowe).

18. Zasady i terminy cięcia róż w szklarni w uprawie tradycyjnej

Róże rabatowe i na kwiat cięty Róże te wydają kwiaty na tegorocznych pędach. Pędy kwiatowe wyrastają najobficiej na zeszłorocznych pędach lub jako pędy nasadowe (wyrastające z pąków śpiących na szyjce korzeniowej). Pędy nasadowe charakteryzują się bardzo silnym wzrostem, dlatego grube należy uszczykiwać. Wybieramy 2-4 silne pędy i tniemy je nad 2-5 oczkiem, ok 5 mm nad oczkiem, pod skosem. Pędy słabsze i odmiany słabo rosnące - tniemy krócej, natomiast pędy silne i odmiany silnie rosnące- dłużej. Pędy bardzo słabe lub zbyt liczne wycinamy „na obrączke” - u nasady pędu. Termin cięcia- po nabrzmieniu pąków - początek kwietnia.Róże pnące i parkowe Róże te wydają kwiaty głównie na pędach zeszłorocznych. Usuwamy, więc stare i suche pędy.

19. Cykl produkcyjny krzewów róż w uprawie tradycyjnej

Róże rozmnaża się przede wszystkim przez okulizacje lub szczepienie, a rzadziej przez sadzonkowanie. Jako podkładki najczęściej stosuje się Rosa canina Rosa multiflora, a także kilka innych gatunków. Rozmnażanie generatywne i przygotowywanie podkładek. Owoce zbiera się na przełomie września i października, owoce moczymy a nasiona stratyfikujemy. Po wysiewie nasion utrzymujemy wysoka wilgotność podłoża. Nasiona kiełkują w maju, w fazie dwóch liści rośliny wykopujemy lub przy rzadszym siewie podcina się korzenie- siewki po rozsortowaniu dołuje się i zabezpiecza przed mrozem. Podkładki róż sadzimy wiosna tak wcześnie jak tylko jest to możliwe i obredlamy. W lipcu (kiedy na większości podkładek kora łatwo odchodzi od drewna, a pąki na jednorocznych pędach roślin odmian uprawnych używane jako zrazy są prawidłowo wykształcone) okulizujemy w śpiące oczko(wybijające w pęd dopiero następnej wiosny). Przed okulizacja konieczne jest odsłonięcie szyjki korzeniowej i oczyszczenie jej. Okulizacji dokonuje się na szyjce korzeniowej nacinając korę w kształcie dużej litery „T”, oczko powinno znajdować się od strony najczestszych wiatrów- czyli od strony zachodniej. Następnie na jesieni ponownie obrdelamy. Wiosną odcinamy górna cześć i odkrywamy oczko- ew można ogłowić by nastąpiło większe rozkrzewienie. Na jesieni drugiego roku po okulizacji krzewy róż stanowią materiał handlowy. Do wyboru I zaliczane są rośliny mające co najmniej 3 silne pędy szkieletowe.

ProdukcjRóże sadzimy jesienią lub wiosna, z reguły korzystniejszy jest termin jesienny. Dla róż krzewiastych stosuje się rozstawę 30-45cm. W pierwszym wyborze powinny być rośliny mające 3-5 zdrewniałych pędów, 20-25cm korzeni. Ważne by miejsce szczepienia (nasada korony) znajdowała się 3cm po ziemia. Po posadzeniu róże się obsypuje ziemią, kopce powinny mieć 10cm przy posadzeniu wiosną i 20cm przy uprawie jesiennej. Wiosną na przełomie marca i kwietnia, róże odkrywamy i po 10-14 dniach, gdy można odróżnić przemarznięte pędy- przycinamy. Róże świeżo posadzone przycinamy nad drugim-trzecim pakiem. Starsze róże tnie się słabiej. Pozostawione 2-4 silnych pędów przycina się nad 2-5 pakiem. Pędy słabe i słabiej rosnące tnie się krócej, silnie rosnące tnie się dłużej. Usuwa się także odrosty korzeniowe, okopcuje się po przymrozkach. Reszta prac w ciągu roku polega na podlewaniu i nawożeniu.

20. Jak można sterować terminem kwitnienia chryzantem

STEROWANIE PROCESEM KWITNIENIA - Uzyskanie kwitnienia w zaplanowanym terminie, innym niż naturalny, na skutek działania odpowiednią : temperaturą, światłem, długością dnia, wilgotnością itp..

WPŁYW ŚWIATŁA

Światło odgrywa najważniejszą rolę w rozwoju chryzantem. Istotne są wszystkie aspekty oddziaływania; okres działania światła w ciągu doby (fotoperiod), natężenie światła oraz jego jakość.

Chryzantemy to rośliny dnia krótkiego, rozwijają się wegetatywnie przy długim dniu, a generatywnie przy krótkim (zazwyczaj pon. 14 godz.)

Krótki dzień w warunkach naturalnych nie zawsze warunkuje kwitnienie, zawsze jednak w większym lub mniejszym stopniu przyspiesza proces rozwoju paka kwiatostanowego.

Istnieją dwie krytyczne długości dnia: pierwsza warunkuje inicjację pąka kwiatostanowego; druga umożliwia mu prawidłowy rozwój, aż do kwitnienia. Drugi fotoperiod jest krótszy od pierwszego o 1 - 4 godzin.

Krytyczne długości dnia zależą również od temperatury. Po podniesieniu temperatury z 16 do 27 st.C odmiany wczesne i średnio wczesne tworza pąki szybciej przy dłuższym, a odmiany póżne - przy krótszym fotoperiodzie.

W uprawie sterowanej światłem i temperaturą, kiedy tworzą się jedynie paki szczytowe, rozwój generatywny podzielić można na trzy etapy:

- Rozwój mikroskopowy paka kwiatostanowego ( trwa zawsze 4 tyg. u wszystkich odmian

- Rozwój makroskopowy pąka kwiatostanowego ( zróżnicowany u odmian ; im póżniejsza odmiana tym dłuższy okres )

- Rozkwitanie koszyczka kwiatowego ( okres różny u poszczególnych odmian )

Chryzantemy klasyfikuje się według reakcji fotoperiodycznej, określając liczbę tygodni jakie muszą upłynąć od nastania naturalnego okresu krótkich dni lub rozpoczęcia zaciemniania do pełni kwitnienia.

Odmiany które osiągają pełnie kwitnienia po:

- 6 - 8 tyg. zalicza się do odm. wczesnych.

- 9 - 11 tyg. to odmiany średnio wczesne

- 12 - 15 tyg. to odm. póżne

Długi dzień tj. 16 godzin na dobę, wpływa korzystnie na rozwój wegetatywny i umożliwia wyrośnięcie roślin na pożądaną wysokość.

Przedłużenie dnia uzyskuje się przez zastosowanie doświetlenia żarówkami o takiej mocy, aby oświetlenie 1metra kwadratowego powierzchni uprawy wynosiło minimum 80 - 120 lux.

Doświetlanie stosuje się jako przedłużenie naturalnego dnia, albo w nocy, w godzinach 22.00 - 3.00.

Doświetlanie zastosowane codziennie przed inicjacją pąka utrzymuje rośliny w fazie wzrostu wegetatywnego, tak jak naturalny, długi dzień.

Czas doświetlania zależy od aktualnej długości nocy i nie powinien przekraczać 4 godzin.

Długi dzień można stworzyć przez przerwanie ciemności światłem o bardzo niskim nateżeniu - 21,5 luksa.

Optymalne natężenie światła dla wzrostu wegetatywnego wynosi 5000 lux., przez około 8 - 10 godz. na dobę. Przez pozostałą część fotoperiodu światło może być bardzo słabe.

W uprawie sterowanej, dla przyspieszenia rozwoju pąka kwiatostanowego, wykorzystuje się ilościowy sposób reagowania chryzantem na fotoperiod, skracając dzień przez zaciemnianie.

Dzień krótki, tj. 10 - 12 godz. światła na dobę, oraz temp. nocy około 16 st.C przyspieszają proces inicjacji i rozwoju pąka kwiatostanowego.

Wskazane jest zaciemnianie roślin do momentu zabarwienia się pąków.

WPŁYW TEMPERATURY

Optymalna temperatura dla mikroskopowego rozwoju pąka kwiatostanowego to 16 st.C. w póżniejszym rozwoju pąka, gdy już rozwija się koszyczek, temperaturę można obniżać co tydzień o 1 - 2 st C do 10 st.C.

Zbyt wysoka temperatura ( 25 - 30 st.C ) znacznie opóżnia rozwój chryzantem bądź całkowicie hamuje kwitnienie.

21. Porównaj tradycyjną i nowoczesną uprawę róż

W problematyce związanej z różami kluczowym zagadnieniem jest produkcja krzewów róż. Jest ona niezwykle pracochłonna, długa i kosztowna. Wymaga specjalnych kwalifikacji i urządzeń. Jest trudna do zmechanizowania i zautomatyzowania. Dotychczas odmiany uprawne róż tradycyjnie rozmnaża się przez okulizację lub szczepienie. Rzadziej stosowane jest rozmnażanie przez sadzonkowanie. Jako podkładki stosuje się siewki lub wyselekcjonowane odmiany gatunków R. canina i R. multiflora. Proces produkcji podkładek, przeprowadzenie zabiegu okulizacji lub szczepienia i wyprowadzenie 3-5 pędowego krzewu nadającego się do sprzedaży producentom trwa 2-3 lata.

Obecnie odchodzi się od tradycyjnych metod rozmnażania i produkcji kwiatów ciętych.

Nowoczesne metody produkcji róż pod osłonami w sposób zasadniczy odbiegają od metod tradycyjnych. (uprawy na zagonach, lub na płask w podłożu mineralnym). Dzisiejsza uprawa róż w systemie bezglebowym, czyli metoda z zastosowaniem różnych modyfikacji upraw hydroponicznych wymaga specjalnego przygotowania pomieszczeń. Nowoczesna technologia uprawy róż uwzględnia także stosowanie doświetlania asymilacyjnego i dokarmianie roślin dwutlenkiem węgla. Klimat w szklarni oraz nawożenie i nawadnianie sterowane są automatycznie - przez komputer. W takich warunkach uzyskuje się obfite plony kwiatów, przekraczające ponad dwukrotnie plony otrzymywane z roślin uprawianych tradycyjnie w glebie, ze spoczynkiem zimowym.

Tradycyjna -róże sadzimy na jesieni lub na wiosnę co 40cm pienne co 60-80cm podkładek. Przechodzą okres spoczynku w temp 3-6 C, w I-II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C a ok. 6 tyg po posadzeniu podlewamy. Wzrost przy 18-20 C, wiązanie pąków 18 C. W 1 roku rozbudowa krzewów, uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kwitami ogranicza się powierzchnia asymilacyjna. Na krzewie zostawiamy tylko silne paki. Pędy wyrastające z miejsca okulizacji - cenna rozbudowa krzewu, w poł VIII ciecie wyrównawcze w celu obfitego kwit w X, zbiór XI, ogrzewamy szklarnie w celu uzyskania lepszego kwitnienia.

Metody tradycyjne, uprawa na zagonach, z wyłączeniem ogrzewania szklarni i zimowym spoczynkiem krzewów pozwalały uzyskiwać zaledwie 80-150 kwiatów z metra kwadratowego.

japońska

Krzewy róż uprawiane na podwyższonych stelażach, na matach z wełny mineralnej, wymagają innego prowadzenia niż sadzone tradycyjnie w gruncie szklarni.

Metoda a polega na zastosowaniu trzech zabiegów na jednym krzewie - częściowym przyginaniu pędów, częściowym ich przełamywaniu oraz ścinaniu pędów kwiatowych. Wdrożeniu zmodyfikowanej tej metody do praktyki sprzyja nowa technologia uprawy róż w podłożach mineralnych. Róże rosnące w płytkich podłożach, w dużym zagęszczeniu wymagały silnego ciecia i obniżenia wysokości krzewów.

Plon kwiatów i ich jakość zależy od liczby i powierzchni liści na krzewie. Przyginanie ulistnionych pędów, zamiast ich wycinania znacznie zwiększa powierzchnię asymilacyjną rośliny, nie redukując systemu korzeniowego. Odmiany róż różnie reagują na ten zabieg. Są takie, które wymagają odmiennego prowadzenia.

Do formowania krzewów przystępuje się wkrótce po posadzeniu sadzonki róży. Określony kształt krzewu uzyskuje się przez wyprowadzenie pędu pierwotnego, jego przygięcie (przyłamanie), wyprowadzenie pędów kwiatowych i ich ścinanie oraz jednoczesne przyginanie pędów małowartościowych (cienkich i płonnych )

Sadzonkę róży, ukorzenioną w kostce z wełny mineralnej, ustawia się na macie nasyconej pożywką, Wkrótce wyrasta z niej pęd główny (pierwotny), który prowadzi się do wysokości około 30-40 cm 9zależnie od odmiany i jakości materiału siewnego), a następnie przygina (przyłamuje) się go poziomo. Pęd nie może być zbyt zdrewniały i podatny na złamanie. Redukcja nadziemnej części rośliny powoduje proporcjonalne zmniejszenie systemu korzeniowego. Pozbawienie rośliny części pędów we wczesnym stadium jej wzrostu znacznie opóźnia rozwój i siłę wzrostu krzewu.

Stadium pędu przeznaczonego przygięcia zależy od odmiany i jej skłonności do drewnienia i łamliwości. Zabieg ten wykonuje się najczęściej wówczas, gdy zawiązuje się pierwszy pąk kwiatowy, który trzeba usunąć. Jeśli pęd jest płonny, przygina się go tylko wtedy gdy ma wykształcone wszystkie liście. Pędy przygina Się do czasu wyrośnięcia wartościowych pędów kwiatowych, które pojawiają się u nasady przygiętego pędu jako pionowe pędy pierwszego rzędu. Pędy te pozostawia się na odcinku około 10 cm od podstawy, pozostałe zaś mogą być przyginane lub usuwane.

Przy tradycyjnym prowadzeniu krzewów w glebie zaleca się ścinanie pędu kwiatowego powyżej pierwszego lub drugiego liścia prawdziwego i pozostawianie wartościowego oczka w kącie liścia.

Przy prowadzeniu krzewu z przyginaniem pędu cięcie kwiatów wykonuje się jak najniżej, w pobliżu jego podstawy (knuckle-cut), i uzyskuje następne pędy z oczek śpiących. Przy tej metodzie prowadzenie krzewów handlowy plon kwiatów dają zazwyczaj pędy podstawowe (szparagowe), które następnie rozgałęziają się wydając następne pędy kwiatowe.

Przestawiona metoda prowadzenia krzewów jest obecnie najczęściej stosowana w uprawie róż, na matach z wełny mineralnej, umieszczonych na podwyższonych stelażach, bądź Roz uprawianych w pojemnikach. Przy tym sposobie uprawy ze względu na systematyczne przyginanie pędów nieprodukcyjnych, krzewy pozostają niskie i dostęp światła jest większy.

Porównanie uprawy tradycyjnej i nowoczesnej róż Tradycyjna-róże sadzimy na jesieni lub na wiosnę, co 40cm pienne, co 60-80cm podkładek. Przechodzą okres spoczynku w temperaturze 3-6 C, w I-II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C a ok. 6 tyg po posadzeniu podlewamy. Wzrost przy 18-20 C, wiązanie pąków 18 C. W 1 roku rozbudowa krzewów, uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kwitami ogranicza się powierzchnia asymilacyjna. Na krzewie zostawiamy tylko silne paki. Pędy wyrastające z miejsca okulizacji - cenna rozbudowa krzewu, w poł VIII ciecie wyrównawcze w celu obfitego kwit w X, zbiór XI, ogrzewamy szklarnie w celu uzyskania lepszego RÓŻE- zasada cięcia - W czasie sadzenia skraca się korzenie do 25cm, a nad ziemią pozostawia się 3-5 pędów, dla róż wielkokwiatowych oraz odm. karłowych skracamy do 8-15cm nad gruntem, do 20-30cm u róż innych grup, u piennych usuwa się tylko martwe, uszkodzone, chore, słabe i krzywiące się pędy. W czasie wzrostu cięcie pielęgnacyjne. Jesienią przycina się długie pędy o 15-30cm dla zmniejszenia wpływu wiatru na roślinę. Należy unikać cięcia w mroźną pogodę w czasie spoczynku zimowego róż (ostra zima -zabieg wiosnąPIENNE: późna jesień do wczesnej wiosny -przez pierwsze 2 lata tylko pielęgnacja, pędy podwiązujemy, od 3 roku formujemy, a pędy boczne skraca się o 2/3 lub nad 3 lub 4 pąkiem. Termin ciecia: latem po kwitnieniu -przez 2 lata prowadzi się pędy na podporach, skracać tylko pędy boczne o 2/3 lub do 2-4 pąków, w 3 roku pędy boczne skracać jak poprzednio i rozpocząć cięcie odmładzające - wycinać ¼-1/3 kwitnących pędów do samej podstawy, nowe pędy wyrosną od podstawy. wybiera się typ cięcia odpowiedniego dla odmiany tworzącej koronę; pędów płaczących nie przycina się w czasie sadzenia i przez 2 lata aby pozwolić na uzysk odpowiedni pokroju.

WIELKOKWIATOWE -termin: późna zima do wczesnej wiosny, cięcie podstawowe -w klimacie umiarkowanym pędy główne przycinać do 20-25cm nad poziomem gruntu, w klimacie ciepłym do 45-60cm, pędy boczne skrócić ponad 2 lub 3 pąkiem lub do 10-15cm, usunąć słabe, wyciągnięte pędy. Cięcie odnawiające: wyciąć 1/3 najstarszych pędów prawie do samej podstawy, powtórzyć to dla pozostałych starych pędów przez 2 lub 3 lata.

BUKIETOWE - termin ciecia: późna zima do wczesnej wiosny: główne pędy przyciąć do 25-45cm nad gruntem, boczne nad 2 lub 3 pąkiem, cięcie odnawiające -j.w.

MINIATUROWE -t:1) późną zima do wczesnej wiosny -pędy główne i boczne przyciąć 1/3, 1/2, przycinać nad pąkami skierowanymi na zew tak, aby pędy znalazły się w przeznaczonej dla nich przestrzeni, skracać zbyt stłoczone pędy boczne. Cięci odnawiające - wycinać 1/5-2/3 najstarszych kwitnących pędów.2) późna jesień do wczesnej wiosny -pierwsze 2 lata pielęgnacja.

Cięcie w różnych etapach wzrostu i rozwoju - w I roku po posadzeniu trzeba doprowadzić do max rozbudowania krzewów, zalec jest uszczykiwanie pierwszych pąków kwiat i nie dopuszczać do kwit, uszczykiwać się nad 2-4 pięciolistkiem, silniej uszczykiwać się pędy płone lub słabe, konieczne jak najszybszego usuw pędów i paków bocznych. Nowo wysadzone rośliny podczas 1-szego cięcia kwiatów pozostawia się większą liczbę w pełni rozwiniętych liści. Zbyt silne cięcie może być przyczyną nadmiernego wyrastania pędów płonych, reguła jest takie ciecie kwiatów aby u podstawy zostały co najmniej 2 pięciolistkowe liście w katach których znajd się dobrze wykształcone pąki, po każdym zbiorze kwiatów porządkuje się krzewy: obcina pędy słabe chore, uszkodzone, usuwa pędy zagęszczające, przycina lub wycina p. płone i nadmiernie wybiegające, usuw odrosty z podkładki. Ciecie wyrównawcze w Ipoł VIII: przygotowuje ono krzewy do obfitego i b. wyrównanego kwit w X, polega na usunięciu pędów starych słabych uszkodzonych, pozostawia się 2-5 silnych i możliwie najmłodszych pędów, które wyrastają z miejsca okulizacji przycinając je nad 3-4 piecilostkiem (zbiór jesień kwitną od poł X do p.XI po zbiorze usuwa się o liście). Cięcie zimowe w końcu XII: ma na celu prześwietlania i odmładzanie krzewów, usuw stare, chore słabe p., pozostawia się 2-5 j.w. przycinając je na wysokość 30-60cm nad 2-gim oczkiem.

Uprawa w gruncie - grunt-można sadzić jesienią lub wiosną (lepiej jesienią), stanowisko powinno być odpowiednio przygotowane na 2-3mies przed sadzeniem, gleba powinna być spulchniona na głębokość 40-50cm i nawieziona) obornik 30t/ha, superfosfat 500-600kg/ha, K2SO4-400kg,(NH4)2SO4-200-250kg. Róże krzewiaste sadz co 40cm a pienne co 60-80cm,po posadzeniu obsypujemy ziemią na wysokość 20 cm. Wiosną ¾ odkrywamy i po 10-14 dniach przycinamy skośnie. Pamiętamy o podlewaniu, odchwaszczaniu, nawadnianiu -najlepiej azofoską 400-600kg, dobrze na wzrost wpływa ściółkowanie.

Uprawa w szklarni - dobre podłoże, ziemia piaszczysto-gliniasta, 7-8% próchnicy, nawożona, -rośliny fotoperiodycznie obojętne, doświetlanie zwiększą liczbę kwitnień, temp w noc 16-19 C, dzień 17-25 C, woda do podlewania dobrej jakości o niskiej zawartości soli i małej twardości.

Uprawa letnia - róże posadzone na stałe w szklarni kwitną III-XI, zimą spoczynek, sadzimy jesienia XI zaokulizowane na podkładkach jednak, posadzone róże zimują w temp 3-6 C, w I -II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C, ok. 6 tyg po posadzeniu, podlewamy, wzrost 18-20, wiązanie pąków 18 C. W I rozbudowa krzewy -uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kwiatów ogranicza się powierzchnię asymilacyjną, na krzewie zostawiamy tylko silne paki, cięcie kw, Pędy wyrastają z miejsca okulizacji cenne rozbudowa krzewu, w I poł VIII- cięcie wyrównawcze w celu obfitego kw w X. Zbiór XI, ogrzewamy szklarnię do III.

Uprawa zimowa ma na celu prześwietlanie i odmłodzenie krzewów 2-5 zdrowych pędów, przycięcie na wys 30-60cm nad 2 oczkiem, sprzątanie szklarni, nawożwnie.

Odmiany

mieszańce herbatnie Rosa thea hybr: Baccara, Carina Super star;

mieszańce bukietowe: R.floribunda Mercedes, Belinda, Zorina,

mieszańce bukietowe wielkokwiatowe: Samurai Queen fabiola,

mieszańce karłowe R chinensis: Little flirt, Scarlet geem,

Szczepienie - róż, sposób wegetatywnego rozmnażania, jest to sztucznie spowodowane wzrośnięcie dwóch roślin lub ich części (zrazu i podkładki), Powodzenie szczepienia zależy od prawidłowego zrośnięcia się zrazu i podkładki, Etapy zrastania: * wytworzenie kalusa przez zraz i podkładkę, *wytworzenie mostka kambialnego, *wytwarzają się kambioidalne tkanki przewodzące .Zraz i podkładka powinny być blisko spokrewnione, szczep przez stosowanie - skośnie cięte, termin - wczesna wiosna (tej samej grubości zraz i podkładka), Z i P innej grubości to szczepienie w klin, na przystawkę, za korę lub w szparkę.

Okulizacja - zraz to jeden pąk zakładany pod korę P (oczko), pęd z oczka w tym samym roku =o. w żywe oczko, wiosną następnego roku = w śpiące oczko, Z do o. jak najszybciej po ścięciu, miazga P w pełni aktywna ( łatwe odchodzenie kory od drewna), termin VII/VIII, Z zdrewniały i dojrzały, Oczko nakłada się na szyjce korzeniowej, wsuwamy je pod korę rozciętą w kształt T lub okulizujemy na przystawkę V-IX, Po 2 tyg sprawdzamy czy się przyjęły.

Róże do nasadzeń w uprawy polowej, zasady zabezpieczania przed niskimi tem - rodz Rosa, rodz Rosaceae 1 R. Wielkokwiatowe - kwitną od VI do jesieni najliczniejsze rasy stan mieszańce herbatnie, 2. Wielokwiatowe dł kwitną i cechuje się dużą wytrzymałością na mróz :grupy: właściwe polianty Rosa polyantha- drobne kw; mieszańce- duże kw R. Polyantha hybrida; mieszańce bukietowe- duże pełne kw R. Floribunda, miesz bukietowe wielkokwiatowe R. Floribunda grandiflora- R. Wielokw na rabaty kwietniki 3. Czepne -pnące, prócz odm obficie kwitnących 1-razowo prze okr 2-3tyg w k.VI lub na pocz VII wyst odm powtarz kw 4. Parkowe są całkowicie wytrzymałe na mróz, stos jako krzewy ozdobne koniecznie okrywać należy r wielkokwiatowe, okrycie winno chronić w zimie przed mrozem oraz zbytnim nasłonecznieniem, dużą wilgotnością silnymi wiatrami, okryw przed wyst 1-szych mrozów w poł XI pocz XII w czasie suchej i słonecznej pogody, okrywać można ziemią, przysyp pędy gł tworz kopczyki na wys 15-20cm gdy silniejsze mrozy przykryć jeszcze liścmi torfem itp., usuw gdy ciepło ziemia rozmarznie i cz obeschnie: 2 raty -kIII pocz IV zdej liscie, pocz poł IV odkryć całkowicie przyciąć pedy gł by pozost 5 oczek

22. Najważniejsze zabiegi w trakcie produkcji goździków szklarniowych

Podłoże Piaszczysto-gliniaste o zawartości próchnicy 10-20%, o dobrych stosunkach powietrzno-wodnych, z dodatkiem perlitu lub piasku. Stosuje się substraty korowo-torfowe. Nawożenie Duże wymagania nawozowe: 150-350mg N, 100-250mg P, 350-700mg K/m³ podłoża Zasolenie Na poziomie 2,0-2,5g NaCl/dm³

Temperatura podłoża Niewielkie wymagania, nie mniej niż 8-10^oCTemperatura powietrza

W ciągu dnia 18-21^oC, w nocy około 10^oC, niższa temperatura (do 5^oC) przez 3 tygodni przyspiesza inicjację pąków kwiatowych i kwiaty są większe. Wahania temperatury mogą powodować nadmierne rozrastanie się kwiatów i w efekcie pękanie kielichów. Światło Czynnik fotoperiodyczny: Są to rośliny długiego dnia, każde zwiększenie długości dnia powyżej 14 godzin przyspiesza inicjację i rozwój pąków kwiatowych (wrażliwość w fazie 5-7 par liści).

Czynnik fotosyntetyczny: Światło współgra z natężeniem CO₂. Woda Optimum - 70% całkowitej pojemności kapilarnej. Podlewanie latem dwa razy tygodniowo, zimą raz w tygodniu - każdorazowo 15-20 l/m² podłoża.

Zasady uprawy Sadzonki pozyskane z matecznika sadzi się bezpośrednio na miejsce stałe (szklarnia, tunel foliowy). Sadzonki umieszcza się w podłożu na takiej samej głębokości, na jakiej znajdowały się w mnożarce. Po posadzeniu utrzymujemy wysoką wilgotność (zraszanie, cieniowanie). Goździki prowadzimy w siatkach aby miały pionowy wzrost. W tydzień po posadzeniu wykonujemy uszczykiwanie nad 4,5 lub 7 węzłem.

Sadzonki tylko pozyskiwane tylko ze specjalistycznych firm - in vitro, odwirusowane.

Torf z perlitem (91:2) / perlit.

Sadzonki ukorzenione po 21-28 dniach, gdy temperatura podłoża wynosi 18-21^oC, powietrza - 15-18^oC, zamgławianie przez 10 dni, zaprawianie sadzonek. Sadzenie nie za głęboko, w oczka siatek, szczególna pielęgnacja przez pierwsze 7-10 dni, siatki wspierające. Zakładanie matecznika

W pierwszej połowie VII - rośliny zdążą jeszcze dać sadzonki. Gęstośc sadzenia W cyklu rocznym 38-42 sztuki/m², w uprawach na jeden zbiór 100-150 sztuk/m², gdy rozkrzewione - 60-75 sztuk/m².

(Szklarnia - 40 sztuk/m².) 36-50 sztuk/m² (w cyklu półtorarocznym).

Termin sadzenia Optymalny okres sadzenia goździków w Polsce przypada między 15 IV a 15 VI, rośliny kwitną już od VIII. Sadzone w VII/VIII kwitną w roku następnym.

Sterowanie kwitnieniemGoździki znajdują optymalne warunki zakwitania gdy cięcie kwiatów odbywa się w III, IV, V. W długoterminowej uprawie znaczenie ma też sposób cięcia (niskie cięcie nad 3-4 węzłem, powoduje zmniejszenie liczby nowych pędów i późniejsze ich wybijanie. Pozytywnie wpływa też doświetlanie, które rozpoczyna się latem wraz z uszczykiwaniem, jesienią 2 tygodnie po uszczykiwaniu, zima miesiąc po tym zabiegu (moc żarówek 40W). Kwiaty ścinamy całkowicie lub w części rozwinięte w godzinach rannych lub popołudniowych nożem lub przez wyłamywanie w węzłach (lepsze wyłamywanie).

Inne1odchwaszczanie2siatki 3ochrona w okresie wczesnym na miejscu stałym4każde obsadzenie szklarni  parowanie lub wymiana podłoża + odkażanie szklarni.

WYMAGANIA UPRAWOWE

1duże wymagania uprawowe: zawartość próchnicy 10-20%, 20% cząstek koloidalnych gliniasto - ilastych; EC 1,5g KCl; pH 6-6,8; N 150-350mg, P 100-250mg, K 350-700mg

2temperatura nocą 8-10ºC, w dzień 18-21ºC; temperatura 5ºC przez 3 tygodnie przyspiesza inicjację kwitnienia, a także wpływa na pełność kwiatów. Wahania temperatury mogą powodować nadmierne rozrastanie się pąków i ich pękanie

3światło: czynnik fotoperiodyczny - dzień ponad 14 godzin przyspiesza kwitnienie, wrażliwość w fazie 5-7 par liści, rośliny mateczne przy świetle 10-12 godzinnym lepiej się krzewią; czynnik fotosyntetyczny - współgra z natężeniem CO2, (wadą jest to, że należy zapewnić optymalne warunki do rozwoju - wilgotność na poziomie 70% całkowitej pojemności kapilarnej)

4woda: optimum - 70% całkowitej pojemności kapilarnej, latem podlewać 2 razy w ciągu dnia, zimą 1 raz - każdorazowo 15-20l/m2 podłoża

ROZMNAŻANIE Tylko przez sadzonki pozyskiwane ze specjalistycznych firm in vitro (odwirusowane); podłoże do ukorzeniania torf z perlitem (1:2) lub perlit; ukorzenienie po 21-28 dniach, gdy temperatura podłoża wynosi 18-21ºC a powietrza 15-18ºC, zamgławianie przez 10 dni; zaprawianie sadzonek. Sadzonki można przechowywać nieukorzenione (w warunkach podciśnienia nawet do 3 miesięcy) i ukorzenione

.SADZENIE Nie za głęboko, w oczka siatki, szczególnie pielęgnować przez pierwsze 7-10 dni. Gęstość sadzenia w cyklu rocznym 38-42 rośliny na m2, w uprawach na 1 zbiór (tunele) do 100-150, gdy sadzonki rozkrzewione 60-75 sztuk na metr.

TERMINY SADZENI Optymalny dla Polski 15 IV - 15 VI (2x uszczykiwane, dobrze rozkrzewione, kwitną od VIII, 40 sztuk na metr); Sadzone po 15 VI i w VII uszczykuje się raz, 50-60 sztuk na metr.Sadzone w VII - VIII słabo kwitną zimą.

ZAKŁADANIE MATECZNIKA W pierwszej połowie VII - rośliny zdążą jeszcze dać sadzonki.

STEROWANIE KWITNIENIEM

- najłatwiejsze na 1 zbiór,

- dobór odmian (amerykańskie mniej wrażliwe na niedobór światła),

- termin sadzenia,

- uszczykiwanie (patrz: kolejne pytanie),

- termin zbioru - nowe kwiaty 4-5 miesięcy po ścięciu wiosną, a 8,5 miesiąca po cięciu

w IX - X,

- sposób cięcia - z niskiego (nad 3-4 węzłem) później wybijają pędy i jest ich mniej,

- doświetlanie - latem rozpoczyna się wraz z uszczykiwaniem, jesienią 2 tygodnie,

a zimą 4 tygodnie po.

ZBIÓR KWIATÓW Kwiaty ścinamy całkowicie lub w części rozwinięte w godzinach rannych lub popołudniowych nożem lub przez wyłamywanie w węzłach (lepiej).

INNE ZABIEGIochrona przed chorobami i szkodnikami

odchwaszczanie w przypadku upraw konwencjonalnych w gruncie szklarni

dbałość o warunki fitosanitarne w trakcie, jak i po zakończonym cyklu produkcyjnym (parowanie lub wymiana podłoża, odkażanie szklarni itp.)

systematyczne podnoszenie siatek wraz ze wzrostem roślin

23. Rodzaje cięć w uprawie goździków

Po wysadzeniu na miejsce stałe sadzonki należy uszczykiwać- wywołuje to silniejsze krzewienie, opóźnienie kwitnienia i wydłużenie kwitnienia. Uszczykiwanie to element sterowania zakwitaniem goździków. Można ten zabieg wykonywać jednorazowo, dwukrotnie lub trzykrotnie. Uszczykuje się (zależnie od odmian) nad 4-5 lub 7 węzłem, dopiero po ukazaniu się w kątach liści zawiązków nowych pędów. W praktyce jednak gdy uprawa na jeden zbiór robi się to tydzień po posadzeniu lub jednocześnie z sadzeniem. Po uszczykiwaniu ważna jest temp. w szklarni: opt. 18 C w dzień i 16 C w nocy- gdy za wysoka to cieniowanie i wietrzenie.

Uszczykiwanie:jednorazowe- 2-4 tyg. po posadzeniu. Wyrastają po nim 3-4 pędy które kwitną dwukrotnie w ciągu roku. Ten sposób stosuje się w uprawie jednorocznej (cykl 14-15 miesięcy)lub w tunelach foliowych

dwukrotne- 2 etapy. I- taki sam jak uszczykiwanie jednorazowe, II- po 4-7 tyg. i wtedy się uszczykuje: 1wszystkie wyrosłe pędy (uszczykiwanie na 2) 2połowę wyrosłych pędów (uszczykiwanie na 1 ½) 3- jeden najsilniejszy z trzech wyrosłych pędów (uszczykiwanie na 1 1/3) po dwukrotnym uszczykiwaniu zakwita na roślinie 5-8 kwiatów, ale z 5-7 tygodniowym opóźnieniem w stosunku do uszczykiwania jednorazowego.

Wielokrotne - przeprowadza się na wszystkich wyrastających pędach aż do pierwszych dni VII (by zakwitły jeszcze w XI-XII). Takie uszczykiwanie zapewnia wysoki plon w miesiącach jesiennych i wczesnozimowych, ale następne kwitnienie jest dopiero w V. usuwanie wszystkich bocznych pędów kwiatowych (czyszczenie): w celu rozkrzewiania, prawidłowego wzrostu pąka głównego. U gałązkowych usuwa się pąk główny

cięcie letnie- zapobieganie kwitnieniu latem, przesunięcie na jesień lub wczesną zimę (przez przycięcie lub wyłamywanie). Przycięcie w II roku uprawy na wys. 40-60 cm (V- pocz. VI) lub wyłamywanie: połowę 15 V a połowę 1 VI- wówczas szczyt kwitnienia w poł. XI

24. Asortyment kwiatów ciętych w okresie zimy (XII-III)

Alstroemeria sp. (Alstroemeriaceae) Anthurium sp.(Araceae) Dianthus sp.(Caryophyllaceae) Freesia sp. (Iridaceae) Euphorbia pulcherrima (Euphorbiaceae) Gerbera sp. (Asteraceae) Gloriosa sp.(Colchicaceae) Strelitzia sp.(Musaceae) Zantedeschia sp.(Araceae) Tulipa sp.(Liliaceae) Hipeastrum x hybridumLilium sp.(Liliaceae) Narcissus sp.(Amaryllidaceae) Cymbidium sp.(Orchidacea)

25. Jakie czynniki wpływają na ranking kwiatów ciętych

Czynniki biologiczne- stan spoczynku, okres kwitnienia, wymagania fotoperiodyczne

Czynniki ekonomiczne- koszty opału, pracochłonność uprawy)

Czynniki subiektywne- np. zwyczaje, tradycja, upodobania i moda

Największy popyt na kwiaty przypada na święta międzynarodowe, państwowe i kościelne. W Polsce ze względu na tradycje szczególny popyt na kwiaty przypada w dni popularnych imienin: 2 III- Heleny, 4 III-Kaziemierza, 13 III -Krystyny, Bożeny, 19III -Józefa, 8V- Stanisława, 15 V- Zofii, 24 VI -Jana, 15 X- Jadwigi, Teresy, 27 X- Tadeusza, 30 XI-Andrzeja, 4XII-Barbary Okazje mniej równomiernie rozkładające się w roku np. ważne wydarzenia w życiu bliskich nam osób, jak: śluby, pogrzeby, urodziny, wszelkiego rodzaju jubileusze itd. Szczyt zapotrzebowania przypada na miesiące jesienne i wczesnowiosenne, a stosunkowo mały popyt jest w styczniu-lutym. Zapotrzebowanie w okresie późnej wiosny i lata pokrywane jest w znacznej mierze z dostaw gruntowych kwiatów ciętych, ale przede wszystkim z dostaw kwiatów z importu. Ważne są z tego powodu możliwości przechowywania kwiatów ciętych i przedłużanie ich żywotności, a także sterowanie terminem kwitnienia. W ostatnich latach do częściowego rozładowania szczytu jesiennego przyczynia się wprowadzanie do produkcji na duża skale anturium, kosaćców holenderskich, frezji w uprawie letniej, nerine, nowych odmian róż, gerbery, a także wprowadzanie kwitnących roślin doniczkowych. W kwiaciarstwie asortyment zmienia się prawie równocześnie w dwóch zakresach: gatunkowym i odmianowym. Zmiany w asortymencie gatunkowym są powolniejsze i wydłużone w czasie, wymiana odmian na nowe, odporne na choroby, plenniejsze, ładniejsze, trwalsze czy tańsze w produkcji jest procesem ciągłym i nieodłącznie towarzyszącym dobrej i nowoczesnej produkcji. Wylansowanie nowych gatunków i włączenie ich do asortymentu jest zabiegiem wymagającym kilku, a nawet kilkunastu lat promocji i reklamy. Tak było w przypadku gerbery, frezji, kosaćców holenderskich, alstremerii i innych, tak jest obecnie z gipsowka, eustoma, zatrwianem, trachelium, lwia paszcza, zawilcem koronkowym, tojadem, goździkami i chryzantemami gałązkowymi, różami drobnokwiatowymi czy bylinami przyspieszanymi w tunelach foliowych.

26. Uprawa cyklamenów

Siew X/XI, przykryć 0,5cm warstwą ziemi, pH około 5,5, 20^oC, wschody po 4-6 tyg. gdy mają 2 liście pikować, po 6 tyg. ponownie, i po kolejnych 6 tyg. jeszcze raz, Optimum uprawy: 18-22^oC, wzrost szypułek kwiatowych 12-15^oC , zraszać 2-3 razy dziennie, cieniować w słoneczne i upalne dni, jeśli przesuszona gleba lub zbyt wysoka temperatura to szypułki kwiatowe schowane pod liśćmi, gleba próchniczna 2:1:1=ziemia liściowa: torf: piasek, EC=1,5, jesień 10-12^oC, w czasie wzrostu zasilać nawozami płynnymi co tydzień, uprawa trwa 7-10 miesięcy,

27. Wymagania uprawowe gerbery

Światło1Fotoperiodycznie obojętna, nie wykazuje wrażliwości na długość dnia 2Najlepsze kwitnienie przy długości dnia 12h, najwyższy plon kwiatów od VI do IX 3Długość dnia decyduje o porze kwitnienie, a natężenie światła o wielkości plonu kwiatostanów 4Optymalnie: wysiew nasion przy skracającym dniu, kwitnienie przy długim 5Nasiona kiełkują w ciemności, młode rośliny nie znoszą pełnego, intensywnego oświetlenia (cieniowanie) 6Rośliny produkcyjne światłolubne Temperatura a) powietrza 1Optymalnie zimą zapewniamy roślinom spoczynek (z powodu niskiej intensywności światła), przy temperaturze w dzień 10-12^oC, w nocy 8-10 ^oC 2Niektórzy producenci starają się uprawiać na kwiat cięty zimą wówczas stosują temperatury w dzień18-20 ^oC i 12-14 ^oC w nocy Latem optymalna temperatura w dzień 20-25 ^oC i 16-18 ^oC nocą Zbyt wysoka temperatura powietrza powoduje zmniejszenia liczby wytwarzanych kwiatostanów i małą ich trwałość po ścięciu, zaś zbyt duże wahania temperatur mogą spowodować zniekształcenie kwiatostanów

b) podłoża Optymalna to 21-25 ^oC przez cały okres uprawy, utrzymywanie takiej temperatury również zimą sprzyja wcześniejszemu kwitnieniu, zwiększeniu plonu kwiatów ciętych, należy też zadbać o temperaturę wody do podlewanie (letnia!) Powietrze Gerbera wymaga dużej ilości świeżego powietrza w otoczeniu i podłożu, wietrzymy więc szklarnie Woda W naturalnym klimacie latem występują silne opady, zimą kilkumiesięczna susza, podobne warunki staramy się zapewnić w szklarni Latem obfite podlewanie w większych odstępach czasu, w dni słoneczne przy nierozwiniętych kwiatostanach, opryskujemy całość wodą Zimą podłoże powinno być średnio wilgotne Świeżo wysadzone rośliny mają duże zapotrzebowanie na wodę Podłoże 1Przepuszczalne 2O dobrych właściwościach powietrzno - wodnych 3Odczyn kwaśny 4Ziemia ogrodnicza, torf wysoki, kora, węgiel brunatny wymagania pokarmowe 1Duże 2Decydującą rolę odgrywają N, K, Ca, Mg, P 3Duże znaczenia mają też Cu, Fe, Mo 4Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe jest różne w zależności od wzrostu i rozwoju oraz warunków środowiska 5Nawożenie pogłówne konieczne 6Dokarmianie przerywany w XI i XII - w okresie spoczynku Cykl uprawowy 1Max do 3 lat, na świecie najczęściej 1 rok, w Polsce 2 lata 2Gdy zapewnimy jej odpowiednie warunki świetlne, termiczne i wilgotnościowe może kwitnąć cały rok, z tym że wiosną i latem obficiej qqNormalnie jesienią - zimą wprowadzamy rośliny w stan spoczynku, aby to uczynić usuwamy pąki kwiatowe, zaprzestajemy nawożenia, obfitego podlewania, i obniżamy temperaturę 2W czasie spoczynku należy usuwać żółknące liście

3Spoczynek przerywamy w końcu XII, zaczynając obficie podlewać, podnosząc temperaturę i wznawiając nawożenie4 Gerbera rozpoczyna kwitnienie już w II , intensywne dopiero w III Niektórzy starają się uprawiać na plon zimowy, wiąże się to jednak z bardzo intensywnym doświetlaniem, nawet 16h/dzień.

28. Rozmnażanie i uprawa poinsecji

w styczniu przyciąć rośliny mateczne i zaprzestać podlewanie, zestawić rośliny pod parapety, temperaturę obniżyć do 12-14 C i utrzymywać minimalną wilgotność. Tak trzymać do końca III. III-IV wystawić na parapety, przesadzić po kilka do dużych doniczek (4-5 l) i zraszać rośliny. W V można rośliny wystawić na zewnątrz (wtedy sadzonki będą miały krótkie międzywęźla). Sadzonki pobieramy w VI-IX. Z jednej rośliny otrzymujemy 10-15 sadzonek. Ukorzenianie w torfie i perlicie z piaskiem (2:1:1), pH 5,5-6,5; przez 3-4 tyg. w temp. 20 C (7 dni, potem 18 C). Potem przesadzanie do doniczek, uszczykiwać 1,2 lub 3 razy żeby się rozkrzewiły. Indukcja generatywna zachodzi, gdy dzień długości 9-10 godz. przez 8 tyg. - należy zaciemniać. Retardujemy CCC. Zakwita po 2 miesiącach

podłoże:

pH 6-6,5

ziemia inspektowa lub gnojowa

kompostowa pomieszana z piaskiem

torf - kora (2:1)

nawóz wieloskładnikowy

29. Rośliny uprawiane na zieleń ciętą

Szparagi - Asparagus sp.Do rodzaju tego należą rośliny zielne i półzdrewniałe występujące dziko w strefie umiarkowanej i podzwrotnikowej. Liście są przekształcone w łuski lub ciernie, a ich funkcję pełnią zielone gałęziaki -fyllokladia osadzone w katach łusek w pęczkach lub pojedynczo. Drobne, białawe kwiaty nie maja wartości dekoracyjnej. Rośliny te tworzą zgrubiałe korzenie - bulwy korzeniowe, magazynujące wodę, co pozwala szparagom przetrwać okres suszy. Szparagi ozdobne wykorzystywane są przede wszystkim jako zieleń cięta. 1Asparagus densiflorus `Sprengeri' - szparag Springera 2Asparagus densiflorus `Meyeri'- szparag Meyera 3Asparagus setaceus - szparag pierzasty 4Asparagus densiflorus ` Myriocladus'- szparag modrzewiowy 5asparagus falcatus- szparag sierpowaty Paprocie 1Arachniodes adiantiformis - paproć szwedzka 2Pteris cretica - orliczka kreteńska

3Nephrolepis exaltata- nefrolepis wysoki 4Naphrolepis cordifolia -nefrolepis sercolistny 5Adiantum tenerum - adiantum delikatne 6Microsonium skolopendrium Palmy Palmy występują głównie w strefie tropikalnej i subtropikalnej i SA roślinami drzewiastymi o smukłej, na ogół nierozgałęzionej kłodzinie, ze szczytowym pióropuszem wielkich pierzastych, lub wachlarzowatych (dłoniastych) liści. SA to rośliny jedno- lub dwupienne. Owocem jest jagoda lub pestkowiec. 1Chamaedorea costaricana 2Caryota mitis

Rośliny doniczkowe 1Anthurium andreanum 2Zantedeschia aethiopica 3Aspidistra elatior 4Monstera deliciosa 5Syngonium podophyllum 6Fikus lyrata 7Philodendron selloum 8Spatiphyllum hybridum

Zieleń cięta- W ostatnich latach asortyment zieleni cietej znacznie się powiekszyl dzieki zastosowaniu lisci i pedow wielu roslin nabraly nowych interesujacych cech. Do kompozycji uzywa się:

• Asparagus plumosus, Asparagus falcatus, Asparagus densiflorus, Asparagus umbelatus, Asparagus plumosus „ Pyramidalis” Ich glownym zadaniem jest nadanie kompozycji lekkosci i delikatnosci.

• Druga wazna grupa zieleni cietej sa paprocie, bogactwo form porownywana jest z iloscia gatunkow, ostanie przeboje to: Asplenium nidus, Cyrtomium falcatum, Pteris cretica A także: Nephrolepis cordifolia, I inne. Liscie paproci stanowia wypelnienie i niejednokrotnie sa glownym elementem kompozycji, czasami ich liscie sa celowo zaginane i formowane w kolo np. Asplenium,

• duze elementy, jednolite stanowiace baze kompozycji i nadajace im ostateczna forme, kostrukcje i ksztal to liscie takich roslin jak: Anthurium andreanum, Anthurium scherzerianum, Zantedeschia aethiopica, Aspidistra elatior, Cordyline australis ,Monstera deliciosa

• Bardzo ladnym I ciekawym elementem uzywanym do duzych kompozycji w pomiewszczeniach sa pedy i liscie Hedery helix,

• nie należy również zapominac o lisciach palm, które maja podobne zadanie jak liscie innych roslin. ( Kentia fosteriana, Chamadorea humilis, Ch. Elegans )

• Elementem uzupelniajacym czesto sa trawy ozdobne, a glownie tzw. niedzwiedzia trawa ( Xerophyllum ).

• W kompozycjach stosuje się ponadto liscie takich roslin jak: Funkie, bergenie, bluszcze, Filodendrony ( Philodendron hastatum ), Kaldium.

• Ostatnio bardzo popularna jest Molucella laevis

30. Preparowanie frezji - zasady i cel zabiegu

Preparowania bulwek- poddawanie ich przez okres 3-4 miesięcy działaniu temp. 28-31 C. Zasada zabiegu Do tego zabiegu nadają się bulwy mateczne o obwodzie 5 cm oraz bulwki przybyszowe o wymiarach 3-4 cm oraz 4-5 cm, nazywane potocznie siewką. Większe bulwki gwarantują szybsze kwitnienie i większy zbiór. Preparuje się w ażurowych skrzynkach,85% wilgotności powietrz i po okresie 3-4 miesięcy pojawia się nabrzmienie wokół piętki oraz następnie korzenie) Cel zabiegu; 1przygotowanie bulw do szybszego ukorzeniania (wcześniejsze kwitnienie) 2pozwala na lepsze wykorzystanie powierzchni pod osłonami 3pozwala na sterowanie kwitnieniem w uprawie całorocznej 4skraca uprawę do 4-5 miesięcy

Freesia hybrida, preparowanie w celu przygotowania bulw do szybszego ukorzeniania( wcześcnejszego kwitnienia): w ażurowych skrzynkach, 30^oC, 85% wilgotności przez 3-4 miesiące( pojawia się nabrzmienie wokół piętki, pojawiają się korzenie) po tym okresie sadzimy. Po preparowaniu można dodatkowo przeprowadzić proces aktywowania: 14^oC, przez 3-6 tygodni, następuje inicjacja rozwoju generatywnego( przyspiesza kwitnienie o 2-3 tygodnie, ale mniejszy plon) po tym procesie od razu sadzimy,

Po wykopaniu przechowujemy w około 1^oC, 70% wilgotności powietrza,(!!uwaga!! w temperaturze 7-20^oC `przebulwianie się' bulw, czyli stopniowy zanik starej bulwy, powstaje nowa o 40% lżejsza.

Uprawa z bulwek jest bardziej racjonalna niż z siewu i pozwala na lepsze wykorzystanie powierzchni pod osłonami. Termiczna metoda przygotowania bulwek pozwala na sterowanie kwitnieniem w uprawie całorocznej, co zapewnia wysoką specjalizację zakładów ogrodniczych. Przez odpowiednie traktowanie bulwek, uprawę frezji można skrócić do 4-5 miesięcy. Przyśpieszona uprawa polega na zastosowaniu zabiegu preparowania bulwek: poddawanie ich przez okres 3-4 miesięcy działaniu temp. 28-31 C. Do takiej uprawy nadają się bulwy mateczne o obwodzie 5 cm oraz bulwki przybyszowe o wymiarach 3-4 cm oraz 4-5 cm. Bulwki przybyszowe uzyskujemy przez wysadzenie dużych bulwek w I, a w VI otrzymujemy 1-3 małych bulwek. Należy je wysuszyć i można wstawić do preparatorni w IX.

31. Przygotowanie roślin do pędzenia - lilak, mieczyk, tulipan, frezja

• Lilak - najbardziej odpowiednie gleby dla lilaków to gleby gliniasto - piaszczyste II i III klasy bonitacyjnej w 4-6 letnim zmianowaniu, nawożone obornikiem i nawozami zielonymi. Dla krzewów po pędzeniu ważne jest intensywne nawożenie organiczne (nawet 2x w roku). Niezbędne jest również nawożenie mineralne, gdyż rośliny te mają wysokie wymagania pokarmowe. Stosując odpowiednie nawożenie otrzymujemy rośliny o silnych i długich pędach. otrzymujemy rośliny o silnych i długich pędach. Aby uzyskać obfite kwitnienie ważne jest nawożenie fosforowe. W okresie od III - VI szkółka lilaków powinna być regularnie deszczowana. Bardzo ważnym zabiegiem jest cięcie lilaków, przede wszystkim krzewów po pędzeniu. Cięcie rozłożone jest na 3 lata. W pierwszym roku po posadzeniu do gruntu pedy przycina się nad trzecim oczkiem, w II lub III drugiego roku pędy tnie się nad 2-4 oczkiem - ciecie zimowe, w trzecim roku najlepiej II - III przycina się ubiegłoroczne pędy nad 2-4 oczkiem, a słabe usuwa całkowicie. Od poł V-poł VI przerzedza się młode pędy pozostawiając na krzewie 12-20 pędów - ilość pędów pozostawionych zależy od wieku krzewu. Ostatnie czyszczenie wykonuje się w VIII po okopaniu krzewów - usuwa się pędy płonne i takie które nie zakończyły wzrostu przed k VII. W k VII - pocz VIII zmusza się rośliny do wcześniejszego wejścia w stan spoczynku. Krzewy „zasuszamy” okopując szpadlem na 15-20 cm od pnia przez co hamujemy wzrost lilaków. Po okopaniu krzewy wystawia się w międzyrzędzia z bryłą korzeniową, jednocześnie nie można dopuścić do więdnięcia liści. W k VIII - pocz IX krzewy wykopujemy i ustawiamy w pobliżu szklarni by przeszły naturalny proces chłodzenia. Bryły korzeniowe przysypujemy ziemią, podlewamy, a w XI przykrywamy liśćmi. Krzewy do pędzenia XII-III ustawiamy na podwójnej folii by nie przymarzły do gruntu, krzewy do bardzo wczesnego pędzenia są defoliowane przed wstawieniem do szklarni. Wstawiamy je do szklarni mniej więcej 3-4 tyg przed planowanym terminem kwitnienia. N efektywność pędzenia wpływ mają warunki pogodowe w dwóch ostatnich latach uprawy w szkółce.

• Mieczyk - mieczyki nie nadają się do pędzenia tymi samymi metodami co rośliny cebulowe. Najczęściej stosuje się przyspieszanie lub opóźnianie kwitnienia. Kwitnienie mieczyków można przyspieszyć w szklarniach ogrzewanych i nie ogrzewanych, belgijkach, składakach i pod folią, jak również w gruncie, jeżeli zapewni się tmp podłoża ok. 15⁰C. Badania dowiodły, że dzięki preparowaniu bulw można uzyskać kwitnienie roślin w V-VI. U mieczyków wykształcenie się zawiązków kwiatów następuje dopiero po wysadzeniu bulw do gruntu. Po czym zarówno rozwój zawiązka kwiatowego jak i dalszy rozwój kwiatostanu zależy od temperatury i natężenia światła. Jeżeli pędzi się gat i odm wcześnie kwitnące w szklarni ogrzewanej, to bulwy wykopane ni4eco wcześniej, przetrzymuje się do k VIII w tmp 20⁰C, a potem do czasu wysadzania w tmp 7-13⁰C. Tak przygotowane bulwy można sadzić albo jesienią - od poł XI - pocz XII, albo pod koniec zimy - ok. 15 II. W szklarni nieogrzewanej - jesienny termin wysadzania jest taki sam. Na przedwiośniu natomiast wysadza się bulwy od 15 II - 15 III. W zimie przed zabezpieczeniem od mrozu stosować możemy słomę. Gatunki i odmiany późno kwitnące, po wykopaniu i wysuszeniu, należy przez 6 tyg przechowywać w tmp 9-17⁰C, a później w tmp 20⁰C. W szklarni ogrzewanej sadzi się je zwykle do k I a w nieogrzewanej na pocz III.

• Tulipan - Tulipany można pędzić na dwa sposoby: pędzenie standardowe i pędzenie specjalne. Sezon ich pędzenia rozpoczyna się w pierwszych dniach grudnia i trwa do końca kwietnia.

Niezależnie od sposobu pędzenia do pędzenia w I i XII cebule muszą mieć usuniętą łuskę okrywającą przed wysadzeniem na zagony do szklarni czy skrzynek.

• Pędzenie standardowe - na kwiaty cięte i doniczkowe od trzeciej dekady XI do k III. Kopanie cebul do pędzenia w XII (określone odmiany) przypada w poł VI, natomiast do pędzenia na I - III cebule wykopujemy w końcu VI. Do pędzenia na XII - I cebule tulipanów muszą być preparowane i chłodzone, pędzone na II - III chłodzone, natomiast na III nie muszą one być schładzane. Cebule sadzimy do skrzynek i ukorzeniamy w chłodni w kontrolowanych warunkach. W chłodni pozostają do czasu wytworzenia liści długości 6 - 10 cm (nie mniej niż 5 - 6cm i nie więcej niż 10 cm), następnie przenosimy je do szklarni, gdzie przez 2 -4 dni stopniowo podnosimy temperaturę do wymaganego poziomu. Cebule tulipanów możemy chłodzić na sucho 6 - 8 tyg w 9⁰C, 5⁰C lub 2⁰C, następnie wysadzamy je do skrzynek i ukorzeniamy w 10 - 12 tyg zależnie od terminu.

• Pędzenie specjalne - cebule do pędzenia tym sposobem powinny być preparowane i chłodzone albo tylko chłodzone, są bezpośrednio wysadzane na zagony lub parapety w szklarni. Zależnie od terminu kwitnienia tulipanów, cebule przed posadzeniem są chłodzone na sucho w temperaturze 9, 5 i 2⁰C. Długość chłodzenia w temperaturze 5 i 2⁰C zależy od odmiany i trwa od 10 do 14 tyg. Natomiast cebule chłodzone w 9⁰C są po 10 - 12 tyg sadzone do szklarni i ukorzeniane przez 5 - 10 tyg zależnie od terminu kwitnienia.

• Pędzenie na XII - cebule muszą być preparowane i schładzane w 5⁰C przez 6 - 8 tygodni . Wysadzamy je na pocz (1 - 10) X. Ukorzenianie cebul następuje w 9⁰C przez 10 - 12 tyg. Pędzenie w szklarni odbywa się w 17 - 20⁰C przez 3 - 4 tyg.

• Frezja - po zakończeniu kwitnienia ograniczamy podlewanie aż do zaprzestania 2 -3 tyg przed zbiorem. Wykopane bulwy przechowuje się w skrzynkach z ażurowym dnem i przez 1 -2 tyg dosusza w tmp 18 - 20⁰C. Po przesuszeniu i oczyszczeniu oddziela się bulwy mateczne od przybyszowych sortuje mechanicznie. Bulwy należy preparować. Posortowane bulwy w ażurowych skrzynkach umieszczamy w szklarni o tmp 28 - 31⁰C przy wwp 85%. Czas preparowania wynosi ok. 12 - 16 tyg. Po wystąpieniu nabrzmienia w okolicy piętki bulwy nadają się do sadzenia. Można je poddać również procesowi aktywowania, który polega na schładzaniu bulw przez 3 - 6 tyg w tmp 14⁰C - w tych warunkach już po 3 tyg może nastąpić inicjacja rozwoju generatywnego. Po procesie preparowania powinny być niezwłocznie sadzone. Po wykopaniu bulwy można przechowywać do 5 mscy w tmp 1 - 2⁰Ci wwp 70%. Przechowywanie bulw może być połączone z przebulwianiem, wówczas można je przechowywać do 9 mscy w tmp 7 - 18⁰C - dla dużych bulw.

32. Zasady uprawy Zantedeschia

Z. aethiopica - kłącze, wegetatywny podział, kwiaty białe

Z. elliottiana - bulwiasty pęd podziemny, in vitro, kwiaty żółte

Z .rehmanii - (Antoni Rehmann- polski odkrywca gerbery!!) kwiaty kolorowe

Spoczynek do końca VII, po tym okresie sadzić na zagony (uzyskujemy kwiaty większe, lecz w mniejszej ilości) do pojemników( kwiatów więcej, lecz mniejszych) pH 6,3-7,4, podłoże ciężkie, żyzne, temperatura 12-15^oC przyspiesza kwitnienie, Nie przekraczać 20^oC!!! na początku wegetacji bardzo silnie podlewać, zmniejszać stopniowo do pojawienia się kwiatów znów zwiększyć, gdy kwitną (kwitnie od grudnia do końca wiosny), kwiaty wyrywamy, gdy spatha zaczyna się wybarwiać, IV ograniczyć podlewanie, w V zasuszyć, 4-6 tygodni spoczynku inicjuje kwitnienie,

Z. elliotiana: Sadzenie II-VII, zaprawione Kaptanem, podkiełkowane w roztworze GA₃ (gibereliny) podłoże próchniczne, dobrze przepuszczalne, pH 5,8-6,2, do podłoża Osmocote 3kg/m³, UWAGA wrażliwe na zasolenie, dużo światła, ale cieniować w upały, temperatura 24-28^oC, niska temp. nocą 12^oC to lepsze wybarwienie, max. temperatura ziemi latem 22^oC, ściółkowanie słomą, trocinami, przechowywanie w skrzynkach 12-15^oC, kwitnie po 8-10 tygodniach od posadzenia, spoczynek bulw 4-6 tygodni, szkodniki mszyce przenoszą wirusy i choroby( mokra zgnilizna - Ervinia carotovora)

33. Zasady uprawy anturium

anturium- podawała to kiedys. bo jest duzo nowych odmian w roznej kolorystyce, jest trwaly i jesgo cena si eobnizyla i nie jest tak drogi jak kiedys.

rozmnażanie: 1generatywne- rzadko 2wegetatywne- odejmowanie odrostów pędowych (A. scherzerianum)- sadzonki pędowo- wierzchołkowe (ale mało)- sadzonki pędowo - pąkowe- in vitro sposoby uprawy: 1w pojemnikach ustawianych na: -zagonach-zagonach podwyższonych- na parapetach- na stołach najlepsze są te dwie ostatnie metody, bo wyższa temp. dla syst. korzeniowego. 1na zagonach lub zagonach podwyższonych. Zagony wykłada się od spodu folią, umieszcza się rurki drenarskie i przykrywa się podłożem. 2w rynnach poliestrowych w kształcie litery V, ustawionych z nachyleniem (są b. drogie) 3w pierścieniach (teraz rzadko stosowane, bo nietrwałe cylindry) podłoże: organiczne włókno kokosowe 3torf + kora sosnowa, podłoże może osiadać dlatego należy stosować dodatki keramzytu, kawałków styropianu, węgla brunatnego

Nieorganiczne 1keramzyt 2oazis 3wełna mineralna warunki uprawy: 1pH 5,2-5,7 2zasolenie nie większe niż 2 g KCl/ dm3 3wilgotność powietrza 85% 4fertygacja - sterowana komputerowo 5indukcja generatywna - proces autonomiczny, ale na szybsze zakwitanie wpływa: obniżenie temp. do 16 C na 4- 6 tyg. w okresie XII-I 6światło: najlepiej długi dzień i intensywność 5 - 10 tys. lux (wtedy kwitnienie bardziej intensywne)

zbiór kwiatów: 1kwiaty wyrywamy- unikamy porażenia grzybem 2zbiór rano lub wieczorem (w pełnym turgorze) 3zbiór gdy 2/3 długości kolby nektaruje (nie wcześniej, ale można później) 4po zbiorze kondycjonowanie w azotanie srebra lub STS przez 15-20 min., potem do 14-16 C i do normalnej wody

Rozmnażanie in vitro, podział wegetatywny II/III 25^oC, duża wilgotność, siew natychmiast po zbiorze( pyłek dojrzewa 2-3 tyg. po dojrzeniu kwiatów żeńskich,)zapylenie pędzlem, owoce dojrzewają po roku, z 1 kolby 600 nasion, siew do torfu, kiełkują na świetle, 28^oC, wilgotność, kiełkują 10dni, pikować po 2 miesiącach, po 9 miesiącach sadzić po 2-3 do doniczek, podłoże przewiewne i przepuszczalne(substrat torfowy + kompost korowy+ keramzyt) , mało nawozów 1-2g/l, cieniować w upały, jesienią i zimą mniej podlewać i temp. 15-20⁰C, uprawa: 22^oC , nocą spadek do 16^oC -ważne do kwitnienia

[A.hortulanum: przez 6 tygodni od X 15^oC w dzień i nocy powoduje jednoczesne i wcześniejsze kwitnienie-w II,III]

34. Charakterystyka i zastosowanie sukulentów we wnętrzach

Rosną w miejscach o skrajnie wysokich i niskich temperaturach ( zimą nie podlewamy, temp. 10˚ C2Występują formy naziemne i epifityczne 3Posiadają zdolność gromadzenia wody, która jest przechowywana w przestworach międzykomórkowych albo wewnątrz komórki związana przez koloid 4System korzeniowy rozrasta się płytko, ale na bardzo dużym obszarze 5Ze względu na miejsce gromadzenia wody sukulenty dzielimy na: 6Pędowe- kaktusy 7Liściowe - gatunki o silnie zgrubiałych liściach - grubsze i agawy 8Redukcja blaszek liściowych (np. kaktusów do cierni) - funkcje asymilacyjne musiał przejąć pęd, co przy jego małej powierzchni spowodowało bardzo powolny wzrost kaktusów, a u niektórych np. opuncja liście początkowo pojawiają się, ale bardzo szybko opadają, ciernie natomiast chronią przed zwierzętami i powodują rozpraszanie światła. 9Pokrycie blaszek liściowych gruba warstwa kutikuli lub włoskami 10Zdolność do fotosyntezy przy zamkniętych aparatach szparkowych, z wykorzystaniem dwutlenku węgla powstałego przy oddychaniu 11Podział pędu u kaktusów na żebra lub brodawki

Sukulenty to rośliny, które zasiedlają stanowiska suche. Do warunków suszy przystosowały się poprzez zdolność do gromadzenia wody w przestrzeniach międzykomórkowych albo wewnątrz komórki związana przez koloidy. System korzeniowy sukulentów jest dość płytki, ale szeroko rozrośnięty. Ze względu na miejsce gromadzenia wody, sukulenty dzieli się na:

liściowe - grubosze, agawy

pędowe - kaktusy

Inne przystosowania sukulentów to:

redukcja blaszek liściowych (u kaktusów do cierni) - funkcje asymilacyjne przejął pęd, co spowodowało słaby wzrost kaktusów, u niektórych kaktusów liście pojawiają się, ale bardzo szybko opadają, ciernie chronią roślinę przed zwierzętami i powodują rozproszenie światła

pokrycie blaszek liściowych grubą warstwą kutikuli lub włoskami

zdolność do fotosyntezy przy zamkniętych aparatach szparkowych, z wykorzystaniem CO₂ powstałego przy oddychaniu

podział pędu u kaktusów na żebra lub brodawki, umożliwiający wzajemne zacienianie się poszczególnych żeber

Sukulenty wymagają przepuszczalnego podłoża, o stabilnej i luźnej strukturze, lekko kwaśnego (pH ok. 6,0). Sukulenty epifityczne wymagają bardziej kwaśnego i zasobnego podłoża, o mniejszym udziale części mineralnych.

Ze względu na wymagania świetlne sukulenty dzielimy na:

naziemne - rosnące w suchym i gorącym klimacie

epifityczne - rosnące w zacienieniu w klimacie o wyższej wilgotności powietrza

Potrzeby wodne sukulentów zależą od stadium rozwoju rośliny oraz od przebiegu pogody. W okresie jesiennym należy ograniczyć podlewanie, by umożliwić przejście roślin w stan spoczynku. Epifityczne sukulenty są bardziej odporne na nadmiar wody niż naziemne.

Sukulenty pozasadza się po całkowitym przerośnięciu podłoża w doniczce.

Sposoby rozmnażania sukulentów:

siew

sadzonkowanie

szczepienie

Wielkość kaktusów jest bardzo zróżnicowana. Od roślin kilkucentymetrowych do ponad 20-metrowych olbrzymów

kształty kaktusów są bardzo różne, istnieją formy kuliste, wydłużone, spłaszczone, rozgałęzione

Kwiaty kaktusowatych są niekiedy bardzo efektowne, barwne, czasem pachnące

Zastosowanie sukulentów we wnętrzach:

funkcja dekoracyjna w miejscach trudno dostępnych - utrudnione podlewanie, małe wymagania pielęgnacyjne

kompozycje w naczyniu

kompozycje pokrojowe

rośliny kwitnące

35. Kwitnące rośliny doniczkowe - przegląd gatunków, terminy

Saintpaulia ionantha - cały rok Stapelia grandiflora - lato Catleya (lato), Cymbidium(wiosna), Phalenopsis

Aeshynanthus hybrida - od lata do zimy Stephanotis floribunda- od wiosny do jesieni Hoya carnosa - od wiosny do jesieni H. australis - latoAnthurium andreanum - cały rok A. scherzerianum - cały rok

Kalanchoe blossfeldiana - wczesną wiosną Clivia miniata - wiosna- lato Gardenia jasmonoides - od lata do jesieni Datura sp. - przez całe lato Camelia japonica - wiosną Hibiscus rosa-sinensis - od lata do jesieni Zygocactus trunkatus - od późnej jesieni do zimy Euphorbia mili - wiosna i jesień Nerium oleander - lato

Abutilion striatum - wiosna - jesień Saintpaulia V-VI...(sterowana na cały rok) Cyclamen persicum (sterowana upr. na cały rok) Fuchsia (lato) Phalenopsis(wiele razy w ciągu roku,) Syningia VI.-VII

Kalanchoe blosfeldiana (krótkiego dnia,zima,(sterow. na cały rok) Clivia miniata II-V Zygocactus truncatus(krótkiego dnia,zima ) Euphorbia mili(nieprzerwanie cały rok)

36. Przegląd najważniejszych gatunków palm

Rhapsis excelsa-tworzy kępy podobne do pędów bambusa,liście wachlarzowate

Livinstonia chinensis

Microcoelum weddelianum- liście wachlarzowate

Chamaerops humilis- jedyna europejska palma

Kentia forsteriana (Howea)

Howea belmoreana- liście ogromne, bardzo ozdobne

Chamaedorea elegans(bardzo podobna do Kentia)

Ch. costaricana

Areca lutescens(Chrysalidocarpus lutescens)

Caryota mitis - liście postrzępione

Washingtonia - liście wachlarzowate

Phoenix canariensis, P. dactylifera - daktylowiec, P. roebelinii-karłowy

Cocos weddeliana

37. Rośliny o zdrewniałych pędach do dekoracji wnętrz

Dracena (deremensis,marginata,fragrans, godseffiana,sanderiana, surculosa,draco)

Rodz.Agavaceae.Pochodzi z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Azji i Afryki. Zawiera żywice w kolorze czerwonym,korzenie żółte co odróżnia ją od Cordyline. Liście wyrastają na całej długości pnia lub tworzą pióropusz na wierzchołku. A teraz krótka charakterystyka poszczególnych gatunków:

Deremensis-ma białe pasma wzdłuż liści, na brzegach albo pośrodku

Marginata- czerwone obrzeżenia

Fragrans-cała zielona

Godseffiana-ma niewielkie owalne liście,ułożone na rozgałęzionej cienkiej łodydze i

białożółte plamy na liściach

Sanderiana-wysmukłe cienkie pędy i zielono-szaro-niebieskie liście

Surculosa-zielonożółte plamy na liściach,a pokrój jak Sanderiana

Draco-wysoki pień i wąskie, lancetowate liście

Draceny rozmnaża się przez sadzonkowanie (sadzonki wierzchołkowe), Podłoże powinno być żyzne, próchnicze, wzbogacone korą(ziemia liściowa i inspektowa z dodatkiem torfu i mączki rogowej). pH 5,5-6, nawozy: Osmocote 3-5 kg/m³ . Temperatura: Gatunki o pstrych liściach wymagają zimą temp.18-25ْْ C, wysokiej wilgotności powietrza. Dracenom drako i fragrans wystarcza temp.zimą 6-8ْC.

Yukka (aloifolia, elephantipes, gloriosa)

Rodz.Agavaceae. Tworzy rozety liści tuż przy ziemi lub na pniu w formie pióropusza.Liście równowąskie lub mieczowate, ostro zakończone. Kwitną po milku lub kilkunastu latach uprawy i mają dzwonkowate kwiaty barwy białej fioletowej, zebrane w grona lub wiechy.

Aloifolia-wysoki wysmukły pień zakończony pióropuszem

Elephantipes-bardzo duże liście, wytwarza potężne kłodziny (przedmiot handlu międzynarodowego)

Gloriosa-małe drzewo o pniu zakończonym szeroką rozetą liści

Yukki należy uprawiać w ziemi żyznej, przepuszczalnej,zawierającej wapń. Latem wymaga pełnego nasłonecznienia, obfitego podlewania i zraszania liści. Zasilanie co tydzień roztworami nawozów mineralnych 0,2-0,4%. Zimą umiarkowana wilgotność.Rozmnaża się poprzez oddzielanie zdrewniałych pędów z bulwiastymi korzeniami od starszych okazów.

Fikus (benjamina,binnendijki,deltoidea,elastica,lyrata,pumila)

Rodz.Moraceae

Benjamina-liście podobne do Camelii, błyszczące. Zimą wymaga 16° C.

Elastica-Duże owalne skórzaste liście

Lyratalirokształtne, duże ciemnozielone liście, omszone na spodniej stronie

Pumila- pnący o drobnych liściach

Rozmnaża się przez sadzonkowanie (sadzonki wierzchołkowe-3,4 liście, pędowe-1 liść). Można też z nasion,ale nie jest to metoda na skalę produkcyjną. W okresie lata temp. 22-25° C, we wrześniu obniżyć do 15-18°C. Światło- dużo i rozproszone, nawożenie co 10 dni 1% nawozem. Figowce przesadza się corocznie w mieszankę ziemi gnojowej, kompostowej, torfu i piasku 4:2:2:1

Cordyline (australis, fruticosa,indivisa, stricta)

Rodz.Agavaceae. Pochodzi z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Azji i Australii.Ma mieczowate, bezogonkowe lub szersze liście, które tworzą na wierzchołkach pędu pióropusz. Starsze rośliny wydają niepozorne białe lub żółte kwiaty zebrane w wiechach. Korzenie mają biało zabarwione (dracena ma żółte).

Gatunki rodzaju kordylina rozmnaża się generatywnie a odmiany wegetatywnie. Nasiona wysiewa się w styczniu,lutym w ziemię liściową z domieszką torfu i piasku.W temp. 20-22C nasiona kiełkują po 2-3tygodniach.Siewki pikuje się w mieszankę ziemi darniowej,liściowej, torfu i piasku(2:2:1:1).Rośliny początkowo uprawia się w szklarni w temp.20-22,a potem należy obniżyć do 15. Odmiany rozmnaża się przez sadzonki wierzchołkowe lub pędowe 5 centymetrowe umieszcza się w temp.25-30 stopni C. Należy zapewnić wysoką wilgggotnoiść powietrzaUkorzenianie wówczas trwa 4-5 tygodni.Latem szklarnie należy cieniować i wietrzyć. W sierpniu sadzi się rośliny do doniczek 12-14cm w cięższe podłoże (ziemia darniowa, gnojowa torf, piasek, 2:1:1:1) . Zimą ogranicza się podlewanie, a temp. Można obniżyć nawet do 5-10C.

Codiaeum(angustifolium, variegatum,stricta, terminalis),

rodz. Euforbiaceae. Możliwe jest rozmnażanie przez wysiew nasion,ale otrzymany materiał jest zróżnicowany morfologicznie. Wegetatywnie- sadzonki pędowe i wierzchołkowe ukorzenia się w torfie z piaskiem lub w perlicie z korą. Ukorzeniają się przy wys. wilg. pow. I w temp.podłoża 22-25C. Zimą temp 16-18C.

Pisonia (umbellifera)

Dizygotheca (elegantissima,veitchii)

Laurus (nobilis)

Aucuba (japonica)

Pandanus (sanderi, utilis, veitchii verici, babtinus)

Araukaria (angustifolia, araucana, excelsa)

Crassula

Nolina recurvata

Chamaedora

Cocos

Howea

Washingtonia

38. Przegląd i zastosowanie paproci

Pokojowe: Adiantum tenerum, Cyrtomium falcatum, Asplenium nidus, A. bulbiferum, Platycerium bifurcatum, Pteris certica, Pellaea rotundifolia,

Ogrodowe: skalniaki: języcznik pospolity Phyllitis scolopendrium, śledzionka skalna Ceterach officinarum, zimozielone: podrzeń żebrowiec Blechnum spicant, paprotnik kolczysty Polystichum aculeatum pojedyncze: długosz królewski Osmunda regalis, pióropusznik strusi Matteuccia struthiopteris zbiorniki wodne: zachylnik błotny (Thelypteris palustris), narecznica grzebieniasta Dryopteris cristata małe grupy: paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, narecznica samcza Dryopteris
filix-mas

Zastosowania paproci w terenach zieleni.Paprocie są roślinami zarodnikowymi, z reguły trwałymi (byliny), o krótkich, płożących kłączach. Liście pojedyncze lub pierzastozłożone, za młodu pastorałowato zwinięte. W Polsce rośnie ponad 40 gatunków paproci, z których wiele stanowi dekoracyjny materiał do terenów zieleni. Paprocie wymagają siedlisk wilgotnych, żyznych, tylko nieliczne nadają się do miejsc suchych. Większość paproci preferuje stanowiska cieniste i półcieniste. Paprocie rozmnaża się przez podział kępy, rzadziej przez rozłogi lub przez wysiew zarodników.

Zastosowanie paproci:

1w grupach drzew, pod drzewami

2na północnej ścianie budynków

3nad brzegami wód, nad oczkami i ciekami wodnymi

4na terenach wilgotnych i skalistych, na cienistych skarpach 5w ogrodach skalnych

Paprocie można sadzić pojedynczo lub w grupach jednorodnych, a także w zestawieniu z innymi bylinami siedlisk wilgotnych i cienistych

39. Pnące rośliny do dekoracji wnętrz

Cissus antarctica - (Vitaceae)

Cissus capensis - (Vitaceae)

Cissus. discolor - (Vitaceae)

Cissus rhombifolia - (Vitaceae)

Columnea hirta - (Gesneriaceae)

x Fatschedera lizei - (Araliaceae)

Ficus pumila - (Moraceae)

Hedera helix - (Araliaceae)

Hoya Carnota - (Asclepiadaceae)

Monstera deliciosa - (Araliaceae)

Philodendron oxycardium (syn. P. scandens) - (Araceae)

Rhaphidophora aurea (syn. Epipremnum aureum) - (Araceae)

Scindapsus pictus - (Araceae)

Stephanotis floribunda - (Asclepiadaceae)

Philodendron (gloriosum,oxycardium, sqamiferum)

Rodz. Araceae. Rozmnaża się z sadzonek wierzchołkowych lub pędowo pąkowych, należy im zapewnić temp. 20-25C i wys.wilg.pow. i podłoża.. Po ukorzenieniu temp. Powinna wynosić 20C. Przy silnym nasłonecznieniu cieniować. Zimą temp. 15- 18C

Scindapsus (pictus)

Rodz. Araceae. Rozmnaża sie przez sadzonki jednowęzłowe. Zimą temp. 12C, latem do 25

Parthenocissus (henryana)

Rodz.Vitaceae. Pędy długie i cienkie, liście dłoniaste złożone z 5 listków. Rozmanażanie przez sadzonki. Latem temp. 15-18, a zimą 5C

x Fatshedera (lizei)

mieszaniec fatsji i bluszczu (Fatsia japonica i Hedera helix).. Wytwarza korzenie przybyszowe w międzywęźlach, dlatego rozmnaża się ją przez cały rok z sadzonek wierzchołkowych i pędowych z 1 liściem. Ukorzenia się w czystym piasku lub piaszczystej ziemi,podłoże powinno być podgrzewane, potem ukorzenione wysadza się do doniczek z mieszanką ziemi inspektowej i liściowej z dodatkiem gliny. Zimą temp. 10-12,, latem też nie za wysokie temperatury. Podlewanie umiarkowane

Ficus pumila

Rodz.moraceae Ma drobne liście.

Hoya (australis, bella, carnosa)

Rodz. Asklepiadaceae. Liście owalnojajowate, kwiaty barwy jasnocielistej z czerwono plamistym przykoronkiem.

Rozmnażanie z sadzonek jedno węzłowych, ukorzenianie w temp podłoża 22-25C. Latem temp.16-20, zimą wytrzymuje 8-12C. Po przekwitnięciu kwiatostany pozostawia się na roślinie gdyż w następnym roku na starych szypułkach u ich nasady wytwarzają się nowe kwiaty.

Stephanotis (floribunda)

Rodz. Asklepiadaceae. Naprzemianlegle ułożone grube,mięsiste liście Kwiaty duże o lejkowatym kielichu. Rozmnażanie przez sadzonki i to przez cały rok. Do ukorzeniania ziemia liściowa i darniowa w stosunku 1:1.Temp. podł. 25-30, później obniża się do 18.

• Syngonium podophyllum

• Stephanotis floribunda

• Philodendron scandens

• Ficus pumila

• Hedera helix

• Hoya carnosa

• Monstera deliciosa

• Epipremnum aureum

• Cissus antarctica

• Cissus rhombifolia

• C. discolor

• x Fatshedera lizei

1. Philodendron scandens (Araceae)

2. Epipremnum aureum (Araceae)

3. Hoya carnosa (Asclepiadaceae)

4. Stephanotis floribunda (Asclepiadaceae)

5. Aeschynanthus sp. (Gesneriaceae)

6. Columnea sp. (Gesneriaceae)

7. Hedera helix (Araliaceae)

8. Hedera canadensis (Araliaceae)

9. Cissus antarctica (Vitaceae)

10. Cissus rhombifolia (Vitaceae)

11. Cissus rhombifolia `Ellen Danica' (Vitaceae)

12. Fatschedera lizei (Araliaceae)

Ficus pumila (Moraceae)

40. Rośliny z rodziny ananasowatych - przegląd, zastosowanie, uprawa

Dobrze znoszą suche powietrze, podłoże lekkie - organiczne(epifity), etylen- indukuje kwitnienie, światło rozproszone Aechmea fasciata - E Aechmea hybryda Ananas dativus Billbergia nutans- rodzaj obejmuje E, K Cryptanthus sp. -K Guzmania sp. - E Neoregelia carolinae - E Tillandsia cyanea - E Tilandsia usneoides-E Vriesea gigantea Vriesea splendens - E Są to Epifity i Kserofity. Główną ozdobą są kwiatostany z barwnymi liśćmi przykwiatowymi. Liście rozetowe, mogą być paskowane. `Lejek' na wodę- tu znajdują się włoski do pochłaniania substancji odżywczych. Kwiatostan wyniesiony lub schowany.

Epifity mają małe wymagania. Stosowane są do dekoracji wnętrz, można sadzić je do płytkich pojemników lub eksponować na suchych pniach i konarach jak epifity.UPRAWA 1podłoże- próchniczne i przepuszczalne, dobry drenaż

2obfite podlewanie i zasilanie w lecie, na jesieni ograniczyć jedno i drugie 3widne miejsce, ale światło rozproszone, w lecie można na dwór

4wysokie stężenie etylenu w powietrzu do zakwitania 5rozmnażanie- odrosty, wysiew nasion, in vitro 6dość wysoka temperatura i wysoka wilgotność powietrza

41. Rośliny z rodziny obrazkowych - przegląd i zastosowanie

Przegląd gatunków:

• Aglonema sp.

• Anturium cultorum (andreanum)

• Anturium hortulanum (scherzerianum)

• A crasinervium

• A magnificum

• Dieffenbachia amoena

• Dieffenbachia picta

• Monstera deliciosa

• Monstera oblique

• Philodendron elegans

• Philodendron erubescens

• Philodendron scandens

• Philodendron selloum

• Rhaphidophora aurea

• Scindapsus pictus

• Spathiphyllum hybridum

• Syngonium podophyllum

• Zantedeschia aethiopica

• Zantedeschia rehmannii

• Zantedeschia elliottiana

Zastosowanie:

Rośliny uprawiane na kwiat cięty:

Anturium cultorum,

Anturium hortulanum

Zantedeschia aethiopica,

Zantedeschia elliottiana

Pnącza:

Philodendron scandens,

Rhaphidophora aurea,

Scindapsus pictus

Syngonium podophyllum

Kwitnące rośliny doniczkowe:

Anturium cultorum

Anturium hortulanum

Zantedeschia aethiopica

Zantedeschia elliottiana

Spathiphyllum hybridum

Rośliny drzewiaste do dekoracji dużych pomieszczeń:

Dieffenbachia amoena

Dieffenbachia picta

• Monstera deliciosa

Monstera oblique

Philodendron elegans

Philodendron erubescens

Philodendron selloum

4. Które rośliny jednoroczne nie nadają się do warunków miejskich i dlaczego?

Rośliny na kwietniki miejskie musza charakteryzowac się:

• odporność na niesprzyjające warunki pogodowe (kurz, mała ilośc opadów, spaliny samochodowe i przemysłowe, brak wiatrów)

• odporność na niesprzyjające warunki glebowe (susza, zbita gleba, zanieczyszczenia)

• konkurencyjność w stosunki do chwastów

• łatwość rozmnażania, sadzenia, przyjmowania się

• długi okres kwitnienia (dekoracyjnośc z liści, kwiatów, pokroju)

• odporność na choroby i szkodniki

• nie przywabianie owadów

• być niskie

• rosnac na glebie kwasnej, gdyz w miescie SA gleby kwasne od min sypanej soli zimą

• znosic sadzenie rok po roku na tym samym miejscu

• tanie

nie nadają się na kwietniki miejskie np.:

1. Cosmos bipinnatus - wysoki, tendencja do pokładania się

2. Cosmos sulphureus

3. Kochia scoparia - 80-100, gl żyzne, wilgotne

4. Ipomea purpura - pnącze

5. Convolvulus tricolor - pnącze

6. Lathyrus odoratus - pnącze

7. Tropaeolum majus - pnącze

8. Helianthus annus - wysoki, gl. Żyzne

9. Amaranthus caudatus - gl. próchnicze, wapienne

10. Amaranthus paniculatus - wysoki, gl. próchnicze, wapienne

11. Rudbekia bicolor - gleby żyzne, przepuszczalne, dostatecznie wilgotne

12. Ziania elegant - gleby żyzne niezbyt lekkie, miejsca słoneczne, ciepłe

13. Impatiens balsamina - gleby żyzne, srednio zwiezłe, próchniczne, dostatecznie wilgotne

14. Impatiens waleriana - gleby żyzne, srednio zwiezłe, próchniczne, dostatecznie wilgotne

15. Matthiola inacana annua - gleby żyzne, gliniaste, Ca

16. Dianthus caryophyllus - gleby próchniczne, śr żyzne, piaszczysto gliniaste, Ca

17. Ricinnus communis - wysoki, gleby piaszczysto - gliniaste, żyzne, wilgotne

18. Koleus blumei - gleby próchniczne, wilgotne, przepuszczalne

19. Mirabilit jalapa - gleby żyzne

20. Anthirinium majus - gleby żyzne, przepuszczalne

21. Petunia hybryda - pedy pokładaja się

42. Grupy użytkowe bylin

Grupy użytkowe bylin

Główne grupy użytkowe bylin:

1. Rabatowe

2. Parkowo - leśne

3. Skalne

4. Wodne i nawodne

5. Okrywowe

6. Cebulowe

7. Trawy ozdobne

8. Paprocie

43. Byliny okrywowe

Gęsiówka kaukaska -Arabis caucasica

Jastrzębiec - Hieracum sp.

Macierzanka - Thymus sp.

Płomyk szydlasty - Phlox subulata

Rozchodniki - Sedum sp. (acre, album, reflexum…)

Zawciąg pomorski - Armeria maritima

Posłonek ogrodowy - Helianthemum x hybridum

Rogownica - Cerastium sp.

Żagwin ogrodowy - Aubrieta x cultorum

Czyściec wełnisty - Stachys lanata

Smagliczka skalna - Alyssum saxatile

Ubiorek wiecznie zielony - Iberis sempervirens

Skalnica Arendsa - Saxifraga x arendsii

Dąbrówka rozłogowa - Ajuga reptans

Bodziszki - Geranium sp.

Bluszczyk kurdybanek - Glechoma hederacea

Fiołek wonny - Viola odorata

Rdest pokrewny - Polygonum affine

Jasnota plamista - Lamium maculatum

Barwinek pospolity - Vinca minor

Barwinek większy - Vinca major

Konwalia majowa - Convallaria majalis

Podagrycznik pospolity - Aegopodium podagraria `Variegatum'

Runianka japońska - Pachysandra terminalis

Ułudka wiosenna - Omphalodes verna

Hołtujnia - Houttuynia cordata

Epimedium - Epimedium sp.

Funkie - Hosta sp.

Parzydło leśne - Aruncus dioicus

Rodgersja - Rodgersia sp.

Tarczownica tarczowata - Darmera peltata

Tawułki - Astilbe sp.

44. Zastosowanie roślin cebulowych

Rośliny cebulowe(geofity)

Zastosowanie :

- pod drzewami i na trawie , nasadzenia naturalistyczne w trawę np. krokus

- rabata bylinowa

- zagony wzniesione ( w miastach)

- ogrody przydomowe

- łączenie roślin cebulowych z innymi bylinami wiosny

- do pojemników

- nad wodą - kilka gatunków znosi wilgotną glebę - śnieżyca letnia

- sadzenie współrzędne z krzewami róż

- sadzenie w roślinach okrywowych

- kwietniki bylinowe

- w mieszkaniu

- na skalnikach (odmiany niskie , botaniczne)

- hotele, miejsca reprezentatywne

- kwiaty cięt0

Nasadzenia naturalistyczne(parki)sadzenie w trawę np.krokus

Zagony wzniesione(z murkiem)

Współrzędnie z innymi roślinami np. róże

Skalniaki( odmiany niskie, botaniczne)

Pojemniki

Szpitale, sanatoria, domy opieki,

Pomniki, hotele, ambasady, lotniska(miejsca reprezentatywne)

Balkony, tarasy, mieszkania,

Kwiaty cięte.

45. Cechy dobrych bylin (przykłady)

BYLINY to rośliny zielne wieloletnie (trwałe) przechodzące okres spoczynku w postaci kłączy, cebul, bulw, karp korzeniowych i mające zdolność corocznego odnawiania swoich części nad- i podziemnych z tych organów. Byliny pochodzące z naszej strefy klimatycznej z reguły są przystosowane do przetrwania niekorzystnych warunków i dobrze znoszą zimy. Niektóre byliny, z cieplejszych stref klimatycznych mogą wymagać osłaniania na zimę (liście, torf lub inny materiał izolacyjny), a nawet wykopywania i przetrzymywania w pomieszczeniach z temperaturą powyżej 0C (byliny nie zimujące w gruncie).Ponadto można stwierdzić, że nawet najbardziej wytrzymałe na mróz gatunki bylin tracą tę właściwość, jeśli nie zapewni się im dobrych warunków wzrostu i rozwoju.

Cechy dobrej byliny::

• dekoracyjna w okresie kwitnienia, ale estetyczna także przed i po kwitnieniu (Vinca minor, Iris sp., Tradescantia x andersoniana, Hemerocallis x hybridus, Bergenia sp.)

• charakteryzuje się dużą trwałością ulistnienia i długim okresem kwitnienia (Liatra spicata, Echinacea purpurea, Phlox sp.)

• długowieczna, brak oznak szybkiego biologicznego starzenia się rośliny, nie brzydnie z wiekiem

• wytrzymałość na niekorzystne warunki klimatyczne, dobrze znosi zimy, nie przemarza

• wykazuje naturalną odporność na choroby i szkodniki

• łatwa do rozmnożenia

1długowieczność, np. funkia, liliowiec, peonia

2żywotność, np. astry, nawłoć, dzielżan

3trwałość ulistnienia, np. bergenia, barwinek, rynianka

4trwałość kwitnienia, np. aster, nachyłek, ostróżka

5łatwość rozmnażania, np. podział - funkia, aster, liliowiec

6wytrzymałość na niekorzystne warunki środowiska - większość

7odporność na choroby i szkodniki - większość

46. Wymień 10 najlepszych bylin (uzasadnij wybór

liliowce Hemerocallis sp. peonie Paeonia sp. bergenia Bergenia sp. hosta Funkia sp kosaciec Irys sp. aster nowoangielski Aster novae - angliae rudbekia błyskotliwa Rudbekia fulgida ostróżka ogrodowa Delphinum cultorum krwawnik pospolity - Achillea millefolium tawułka Arendsa

47. Byliny uprawiane ze względu na dekoracyjne ulistnienie

Bergenia grubolistna Bergenia sercowata Jasnota plamista Funkia Fortune'a Funkia Siebolda Funkia falista Języczka pomarańczowa Języczka Przewalskiego Miodunka plamista Parzydło leśne Rodgersja kasztanowcolistna Tarczownica tarczowata Tawułka Arendsa Dąbrówka rozłogowa Barwinek pospolity Podagrycznik pospolity `Variegatum' Pióropusznik strusi Żurawka drżączkowa Czyściec wełnisty Hołtujnia `Kameleon

48. Wymień i opisz gatunki irysów w kolejności zakwitania

Iris reticulata: t kwit- III-IV, rozmn: cebule, zastos: o/skalne rabaty gr/trawnikowe I.pumila: IV-poł V, kłącza, o/skalne rabaty, gr/trawnikowe, I.germanica: V-poczV, kłącza, rabaty gr/traw kw cięty, I.pseudoacorus: V-VI, cebule, przy zbior wodnych, I.sibirica: V-VI, kłącza, rabaty (pod ochroną), I.xiphium: poł VI, cebule, I.holandica: VI-VII, cebule, rabaty, kw cięty, do pędzenia, I.anglica: kon VI-VII, cebule, raba kw ciety

49. Byliny kobiercowe do ogrodów skalnych

Gęsiówka kaukaska -Arabis caucasica

Jastrzębiec - Hieracum sp.

Macierzanka - Thymus sp.

Płomyk szydlasty - Phlox subulata

Rozchodniki - Sedum sp. (acre, album, reflexum…)

Zawciąg pomorski - Armeria maritima

Posłonek ogrodowy - Helianthemum x hybridum

Rogownica - Cerastium sp.

Żagwin ogrodowy - Aubrieta x cultorum

Czyściec wełnisty - Stachys lanata

Smagliczka skalna - Alyssum saxatile

Ubiorek wiecznie zielony - Iberis sempervirens

Skalnica Arendsa - Saxifraga x arendsii

Dąbrówka rozłogowa - Ajuga reptans

PIĄTKA SKALNA-

• Alyssum montanum -osiąga wysokość do 35 cm,przy gruncie łodygi drewnieją,kwitnie do V,kwiaty drobne i piękne,pokrywają żółtym kobiercem skałki,murki itp.Rozmn. przez sadz., nasiona, naturalne odkłady.

• Arabis caucasica-wys. ok.10-25 cm.,kwitnie III\IV.Większość kwiatów jest biała.Rozmn.przez podział kęp.

• Aubrieta deltoidea-wys.5-10 cm.Płoży się i tworzy liczne odnóżki, kwit.na przeł. IV\V dając drobne niebieskie lub czerwone kwiatki.Jej sadz. Trudno się ukorzeniają, dlatego trzeba kupować młode sadz.

• Iberis semperwirens-czasem nazywany krzewinką, wys. do 10 cm. Kw.IV\V. Dość wrażliwy na mrozy.Rozmn.przez sadzonki.

• Phlox subulata-wys.15 cm. Tworzy kobierce lub poduszeczki. Kw. IV i V na biało, czerwono lub szaroniebiesko. Rozmn.:sadzonki, nasiona, nat.odkłady. Wymagają one stanowisk: słonecznych, gleby przepuszczalne, żyzne.

50. Zaproponuj 10 efektownych bylin do cienia

W cienistym miejscu należy zastosować rośliny cieniolubne lub cienioznośne, które naturalnie rosną pod drzewami w lasach, w gęstych zaroślach nad strumieniami. Większość roślin cieniolubnych dobrze się rozwija na siedliskach żyznych i wilgotnyc

	Wysokie:		Średnio wysokie:		Niskie:
1.	Astrantia major	1.	Bergenia cordifolia	1.	Vinca minor
2.	Ligularia dentata	2.	Brunnera macrophylla	2.	Glechoma hederacea
3.	Ligularia przewalskii	3.	Epimedium grandiflorum	3.	Ajuga reptans
4.	Dtyopteris filix-mas	4.	Corydalis lutea	4.	Viola odorata
5.	Matteucia struthiopteris	5.	Polygonatum odoratum	5.	Galeobdolon luteum
6.	Aruncus dioicus	6.	Hemerocallis x hybrida	6.	Ranunculus repens
7.	Cimicifuga sp.	7.	Aquilegia vulgaris	7.	Lamium maculatum
8.	Rodgersia sp.	8.	Dicentra spectabilis	8.	Convallaria majalis
9.	Aconitum nepellus	9.	Dicentra eximia.	9.	Asarum europaeum
		10.	Astilbe arendsii	10.	Asperula odorata
		11.	Anemone x hybrida	11.	Pulmonaria sp.
		12.	Allium ursinum	12.	Primula sp.
		13.	Geranium sp.	13.	Waldsteinia trenata
		14.	Campanula sp.	14.	Hepatica nobilis
		15.	.Iris sp.	15.	Pahysandra terminalis
		16.	Hosta sp.	16.	Omphalodes verna

51. Rośliny do ogrodów wrzosowiskowych

52. Rośliny do ogrodu wodnego

Strefa wody głębokiej: Nymphea odorata `Sulphurea', Nuphar lutea, Aponogeton (onowodek), Nympheoides peltata( Grzybieńczyk),

Rośliny podwodne: Rogatek sztywny, moczarka kanadyjska, rdestnica, wywłócznik

Rośliny pływające: Azolla, hiacynt wodny, rzęsa drobna, salwinia pływająca, pistia rozetkowa,

Rośliny strefy płytkiej: tatarak trawiasty, manna mielec, Iris pseudoacorus, oczeret jeziorny, pałka szerokolistna, mięta wodna, strzałka wodna,

Rośliny strefy bagiennej: knieć błotna, Iris sibirica, sit, niezapominajka błotna,

Do nasadzeń wokół zbiornika wodnego stosuje się byliny dobrze rosnące na glebach wilgotnych, zabagnionych, a nawet podmokłych czy zalewanych. Na brzegach zbiorników wodnych można wyróżnić dwa pasy roślinności:

1. pas roślin szuwarowych na siedliskach zabagnionych i zalewanych:

1. Acorus calamus (Araceae)

2. Acorus gramineu (Araceae)s

3. Calla palustris (Araceae)

4. Carex pseudocyperus (Cyperaceae)

5. Glyceria aquatica (Poaceae)

6. Iris pseudoacorus (Iridaceae)

7. Iris kaempferii (Iridaceae)

8. Iris laevigata (Iridaceae)

9. Phalaris arundinacea (Poaceae)

10. Scirpus lacustris (Cyperaceae)

11. Typha latifolia (Typhaceae)

12. Typha angustifolia (Typhaceae)

2. pas roślin nadbrzeżnych na siedliskach wilgotnych:

1. Lysymachia nummularia (Primulaceae)

2. Lysymachia punctata (Primulaceae)

3. Ligularia dentata (Asteraceae)

4. Ligularia stenocephala (Asteraceae)

5. Ligularia przewalskii (Asteraceae)

6. Bergenia cordifolia (Saxifragaceae)

7. Bergenia crassifolia (Saxifragaceae)

8. Hemerocallis x hybrida (Liliaceae)

9. Iris sibirica (Iridaceae)

10. Iris ochroleuca (Iridaceae)

11. Lychnis flos-cuculi (Caryophyllaceae)

12. Frittilaria meleagris (Liliaceae)

13. Heuchera sanguinea (Saxifragaceae)

14. Myosotis palustris (Boraginaceae)

15. paprocie: Matteucia struthiopteris, Osmunda regalis, Dryopteris filix-mas, Thelipteris palustris

Rośliny o pływających liściach do małego zbiornika wodnego.

Rośliny o liściach pływających dzielą się na dwie grupy:

1. rośliny o liściach wolno pływających, nie zakorzenione w dnie zbiornika

1. Lemna minor (Lemnaceae)

2. Lemna trisulca (Lemnaceae)

3. Spirodella polirhyza (Lemnaceae)

4. Volfia arhiza (Lemnaceae)

5. Hydrocharis morsus-ranae (Hydrocharitaceae)

6. Salvinia natans

7. Piscia stratiotes (Araceae)

2. rośliny o liściach pływających zakorzenione na dnie zbiornika (nymfeidy)

1. Potamogeton natans (Potamogetonaceae)

2. Alysma plantago-aquatica (Alysmataceae)

3. Nuphar sp.(Nympheaceae)

Nymphea sp.(Nympheaceae)

Typy roślinności występujące w zbiorniku wodnym.

W zbiorniku wodnym występuje kilka grup roślin:

1. Rośliny zanurzone w wodzie, zakorzenione na dnie lub swobodnie pływające - nie mają dużego znaczenia dekoracyjnego, np. wywłócznik, rdestnice

2. Rośliny o liściach pływających, nie zakorzenione na dnie zbiornika, np. Lemna sp., Salvinia natans, Hydrocharis morsus - ranae, Stratiotes aloides, Pistia stratiotes, Trapa natans

3. Rośliny o liściach pływających zakorzenione w dnie, np. Potamogeton natans, Batrachospermum aquatile, Limnanthemum nymphoides, Polygonum amphibium, Polygonum natans, Sagittaria sagitifolia, Nuphar lutea, Nuphar advena, Nuphar japonica, Nuphar pumila, Nymphea alba, Nymphea x hybrida

4. Rośliny zakorzenione w dnie o pędach wzniesionych ponad powierzchnię wody (zbiorowisko trzcin i oczeretów), np. Acorus calamus, Carex pseudocyperus, Glyceria aquatica, Phragmites australis, Phalaris arundinacea, Scirpus lacustris, Typha sp. Iris pseudoacorus

5. Rośliny brzegów wód i terenów zabagnionych: Lythrum salicaria, Iris sybirica, Myosotis palustris, Bidens frondosa

Rośliny lądowe rosnące na glebach wilgotnych, np. Lysymachia sp., Ligularia sp., Bergenia cordifolia, Hemerocallis x hybrida, Iris sp., paprocie

53. Byliny uprawiane na kwiat cięty

Najpopularniejsze byliny uprawiane na kwiat cięty:

1. Narcissus sp. (Amaryllidaceae)

2. Iris sp. (Iridaceae)

3. Hyacinthus sp. (Liliaceae)

4. Tulipa sp. (Liliaceae)

5. Convallaria majalis (Liliaceae)

6. Delphinium x cultorum (Ranunculaceae)

7. Dianthus plumarius (Caryophyllaceae)

8. Chrysanthemum leucanthemum (Asteraceae)

9. Chrysanthemum maximum (Asteraceae)

10. Doronicum caucasicum (Asteraceae)

11. Helenium x hybridum (Asteraceae)

12. Phlox paniculata (Polemoniaceae)

13. Aster novae-angliae (Asteraceae)

14. Aster novi-belgi (Asteraceae)

15. Dendranthema grandiflora (Asteraceae)

54. Przechowywanie bylin nie zimujących w gruncie (miejsce, temp)

Do bylin nie zimujących w gruncie zaliczamy byliny z cieplejszych rejonó świata, wymarzające zimą w naszym klimacie. Wymagają one takiego sposobu uprawy, który pozwala na ochronę ich części podziemnych przed temperaturą poniżej 0 C.

W przypadku określonych roślin takich jak dalia czy begonia bulwiasta, po ścięciu części nadziemnej jesienią wykopuje się kłącza, korzenie bulwiaste lub bulwy, czyści a następnie przenosi na zimę do pomieszczeń zabezpieczonych przed mrozem lub układa się pod stołami w chłodnej szklarni. Natomiast u innych gatunków część podziemna- bulwy mieczyków oraz cebule galtonii i tygrysówki- musi być umieszczona w specjalnych przechowalniach, najlepiej z pełną klimatyzacją. Po przezimowaniu w odpowiednich warunkach dla każdej z tych grup, kłącza, korzenie bulwiaste, bulwy i cebule wysadza się w drugiej połowie maja do gruntu.

55. Rośliny jednoroczne uprawiane na kwiat cięty

Aksamitka rozpierzchła - Tagetes patula

Aksamitka wąskolistna - Tagetes tenuifolia

Aksamitka wzniesiona - Tagetes erecta

Aster chiński - Callistephus chinensis

Celozja grzebieniasta - Celosia argentea f. cristata

Celozja pierzasta - Celosia argentea f. plumosa

Cynia wytworna - Zinnia elegant

Gailardia nadobna - Gailardia pulchella

Gipsówka wytworna - Gypsophila elegant

Kosmos podwójnie pierzasty - Kosmos bipinnatus

Lewkonia letnia - Matthiola incana Anna

Lwia paszcza - Antirrhinum majus

Nachyłek barwierski - Coreopsis tinctoria

Nagietek lekarski - Calendula officinalis

Rudbekia owłosiona - Rudbekia hirta

Słonecznik zwyczajny - Helianthus annuus

Szarłat wiechowaty - Amaranthus paniculatus

Szarłat zwisły - Amaranthus caudatus Z

atrwian wrębny - Limonium sinuatum

Żeniszek meksykański - Ageratum houstonianum***

Dalia zmienna - Dahlia x hortensis

56. Sekwencja roślin na kwietniku sezonowym

• I początek kwietnia

• Cebulowe byliny wiosny: Tulipa hybrida, Muscari botryoides, M. armeniacum, Galanthus nivalis, Leucojum vernum, L. aestivum, Narcissus hybridus, Hyacinthus orientalis, Scilla hispanica, S. sibirica

Dwuletnie: Bellis perennis, Myostis sylvatica, Viola x wittrockiana

II po 15 maja

jednoroczne z rozsady: Ageratum houstonianum, Salvia splendens, Lobelia erinus, Begonia semperflorens, Celosia argentea, Tagetes erecta, T. patula, T. tenuifolia, Impatiens balsamina, Matthiola incana annua, Verbena x hybrida

byliny niezimujące w gruncie: Iresine herbstii, Pelargonium x hortorum, Coleus blumei, Begonia tuberhybrida, Canna generalis, Senecio cinerea

lub IV-V

jednoroczne z siewu wprost do gruntu: Amaranthus caudatus, A. paniculatus, Calendula officinalis, Cosmos bipinnatus, C. sulphureus, Iberis umbellata, Matthiola bicornis

wersja inna

Pierwsze nasadzenie:

Rośliny cebulowe:

Tulipa sp.

Narcissus sp.

Hyacinthus sp.

Rośliny dwuletnie:

Viola x wittrockiana

Bellis parennis

Myosotis sylvatica

Erysimum cheiri

Drugie nasadzenie:

Rośliny jednoroczne lub trwałe uprawiane u nas jak jednoroczne:

Tagetes patula

Tagetes erecta

Tagetes tenuifolia

Ageratum houstonianum

Salvia splendens

Salvia farinacea

Senecio maritime

Begonia semperflorens

Lobelia erinus

Iresine herbstii

Iresine lindenii

Gazania rigens

Pelargonium x hortorum

Pelargonium hederaefolium

Petunia x hybryda

Dimorphoteca sinuata

Heliotriopium arborescens

Osteospermum eclonis

Coleus blumei

Helichrysum petiolare

Verbena x hybrida

Impatiens “ New Gwinea”

Plectranthus coleoides

Rośliny trwałe niezimujące w gruncie:

Dahlia variabilis

Begonia x tuberhybrida

Canna generalia

Trzecie nasadzenie:

Dendrantema grandiflora

Viola x wittrockiana

Bellis parennis

Senecio maritima

57. Grupy zastosowań roślin jednorocznych

Rabaty: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Centaurea cyanus f. Asteraceae, Helanthus annuus f. Asteraceae, Lonas annuua f. Asteraceae, Nigella damascena f. Ranunculaceae, Papaver rhoeas f. Papaveraceae, Portulaca grandiflora f. Portulacaceae,

Callistephus chinensis f. Asteraceae, Celosia cristata f. Amaranthaceae, Dianthus sp. f. Carophyllaceae, Iresine herbsti f. Amaranthaceae, Lobelia erinus f. Lobeliaceae, Rudbekia hirta f. Asteraceae, Salvia sp. f. Lamiaceae, Tagetes erecta f. Asteraceae, Verbena hibrida f. Verbenaceae

Kwietniki: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Lonas annuua f. Asteraceae, Begonia semperflorens f. Begoniaceae, Callistephus chinensis f. Asteraceae, Celosia cristata f. Amaranthaceae, Iresine herbsti f. Amaranthaceae, Lobelia erinus f. Lobeliaceae, Petunia hybrida f. Solanaceae, Salvia sp. f. Lamiaceae, Tagetes erecta f. Asteraceae, Verbena hibrida f. Verbenaceae

Grupy ogrodowe: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Lonas annuua f. Asteraceae, , Petunia hybrida f. Solanaceae, Rudbekia hirta f. Asteraceae, Tagetes erecta f. Asteraceae

Szpalery: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Helanthus annuus f. Asteraceae, Ricinus communis f. Euphorbiaceae

Skalniaki: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Gypsophyla sp. f. Caryophyllaceae, Portulaca grandiflora f. Portulacaceae, Ageratum haustonianum f. Asteraceae, Celosia cristata f. Amaranthaceae, Dianthus sp. f. Carophyllaceae, , Petunia hybrida f. Solanaceae, Rudbekia hirta f. Asteraceae, Salvia sp. f. Lamiaceae

Suche bukiety: Amaranthus paniculatus f. Amaratnthaceae, Gypsophyla sp. f. Caryophyllaceae, Lonas annuua f. Asteraceae, Nigella damascena f. Ranunculaceae, Papaver rhoeas f. Papaveraceae, Xeranthemum annuum f. Asteraceae,

Kwiat Cięty: Centaurea cyanus f. Asteraceae, Gypsophyla sp. f. Caryophyllaceae, Helanthus annuus f. Asteraceae, Lonas annuua f. Asteraceae, Nigella damascena f. Ranunculaceae, Papaver rhoeas f. Papaveraceae, Callistephus chinensis f. Asteraceae, Celosia cristata f. Amaranthaceae, Chrysanthemum sp. f. Asteraceae, Dianthus sp. f. Carophyllaceae, Rudbekia hirta f. Asteraceae, Tagetes erecta f. Asteraceae, Verbena hibrida f. Verbenaceae

Sezonowe kwietniki: Ageratum haustonianum f. Asteraceae, Begonia semperflorens f. Begoniaceae, Tagetes erecta f. Asteraceae

Skrzynki balkonowe: Ageratum haustonianum f. Asteraceae, Begonia semperflorens f. Begoniaceae, Callistephus chinensis f. Asteraceae, Lobelia erinus f. Lobeliaceae, , Petunia hybrida f. Solanaceae, Verbena hibrida f. Verbenaceae

Pojemniki: Ageratum haustonianum f. Asteraceae, Celosia cristata f. Amaranthaceae, Lobelia erinus f. Lobeliaceae, , Petunia hybrida f. Solanaceae, Rudbekia hirta f. Asteraceae, Salvia sp. f. Lamiaceae, Tagetes erecta f. Asteraceae, Verbena hibrida f. Verbenaceae

Duże powierzchnie kwitnące: Chrysanthemum sp. f. Asteraceae

Zieleń miejska: Iresine herbsti f. Amaranthaceae, Ageratum haustonianum f. Asteraceae

Solitery: Ricinus communis f. Euphorbiaceae

Pnącza: Convonvulus tricolor f. Convonvulaceae, Cucurbita pepo f. Cucurbitaceae, Cumulus japonicus f. Cannabaceae, Ipomoea sp. f. Convonvulaceae, Lathyrus odoratus f. Fabaceae

58. Rośliny na kwietnik sezonowy na miejscu suchym i słonecznym

Tagetes sp.- aksamitka

Catharanthus roseus - barwinek różowy

Dimorphoteca sinuata - dimorfoteka pomarańczowa

Gaillardia pulchella - gaillardia nadobna

Gazania rigens - gazania błyszcząca

Gypsophila elegans - gipsówka wytworna

Gomphrena globosa - gomfrena kulista

Dianthus chinensis - goździk chiński

Helichrysum petiolare - kocanki włochate

Lobelia erinus - lobelia przylądkowa Eschscholzia californica - maczek,

Coreopsis tinctoria - nachyłek bawierski

59. Rośliny sezonowe do wiszących pojemników

Petunia ( grupy; cascadia, fortunia, torenia, surfinia, ursynia )VerbenaPelargoniom hederaefoliumBacopa - białe kwiatyBidens - żółte kwiatDiasca cordata - różowe kwiaty Asteriscus - duże żółte kwiatyMimulus aurantiacus - żółte kwiatyScaevola aemula - fioletowe kwiatyAnagallis arvensis - niebieskie kwiaty, środek żółtyLobelia erinus

60. Czynniki wpływające na trwałość kwiatów po ścięciu

Na każdym etapie obrotu towarowego stosowane są różne środki i zabiegi przedłużające trwałość kwiatów ciętych.

Związki chemiczne przedłużające trwałość kwiatów ciętych:

- azotan srebra- ogranicza rozwój mikroflory; działa antagonistycznie do etylenu

- estry 8-hydroksychinoliny: siarczan i cytrynian- mają działanie bakteriobójcze; zapobiegają powstawaniu blokady fizjologicznej dzięki właściwościom chelatowania jonów metali, co modyfikuje procesy enzymatyczne; obniżają pH, co ogranicza rozwój mikroflory i ma wpływ na aktywność enzymów; antytranspiranty, powodują zamykanie szparek

- podchloryny- zwalczają mikroorganizmy

- cukier- redukuje intensywność oddychania; antytranspirant, powoduje zamykanie szparek; substancja osmotycznie czynna, ma wpływ na utrzymanie turgoru; powstrzymuje zmiany właściwości błon cytoplazmatycznych

- tiosiarczan srebra (STS)- zabezpiecza kwiaty przed etylenem

- 1-MCP- zabezpiecza kwiaty przed etylenem

Związki te wchodzą w skład różnych pożywek produkowanych przez firmy. Pożywki te można podzielić na 3 serie:

- pierwsza- zawiera związki grzybo- i bakteriobójcze, nie zawierają substancji odżywczych, mają zwiększyć pobieranie wody przez kwiaty. Stosowane są przez producentów.

- drugie- zawierają środki dezynfekujące i nieco substancji odżywczych. Stosowane przez hurtowników i detalistów.

- trzecie- zawierają większą ilość cukrów niż poprzednie. Stosowane w kwiaciarniach i przez nabywców.

Zabiegi stosowane przez producenta w celu przedłużenia trwałości kwiatów ciętych:

- przywracanie turgoru- kwiaty wstawia się do ciepłej zakwaszonej do pH 3-3,5 wody i umieszcza się je w chłodni na kilka, kilkanaście godzin

- kondycjonowanie- kwiaty wstawia się do roztworu o stosunkowo wysokim stężeniu cukru i zawierającym substancje zabezpieczające przed etylenem i wstawia do chłodni na 4-24 godz.

- impregnacja- końce pędów traktuje się roztworem azotanu srebra przez 5-10min.

Przedłużanie trwałości kwiatów ciętych przez nabywcę:

- przycinanie pędów najlepiej pod wodą

- zaparzanie końców pędów

- mycie wazonów i częsta zmiana wody

- trzymanie z dala od źródeł egzogennego etylenu

- stosowanie pożywek

Kw. cięte- są już przy końcu rozwoju osobniczego w momencie cięcia i zachodzą już w nich procesy starzenia. Są produktem trudnym do utrzymania- odcięcie od rośliny matecznej to stres. W odciętym kwiecie zachodzą procesy fizjologiczne- to żywy organizm.

Objawy utraty dekoracyjności:

opadanie (płatków, kwiatów, liści)

zwijanie się i kurczenie płatków

żółknięcie i zasychanie (płatków, działek kielicha, liści)

więdnięcie i załamywanie się szypułki

zmiana koloru okwiatu

Czynniki wpływające na trwałość:

Cecha gatunkowa (odmianowa) uwarunkowana genetycznie

warunki zewnętrzne w których kwiaty są przetrzymywane od momentu zbioru

stan fizjologiczny roślin w momencie cięcia kwiatów (warunki uprawy)

zapylenie

Proces rozkwitania zależny jest tylko i wyłącznie od wody!

Przyczyny nie pobierania wody, to zaczopowanie naczyń na skutek:

blokada mikroorganiczna - bakterie i mikroorganizmy,

blokada fizjologiczna - reakcja po zranieniu

zapowietrzenie i zatkanie mikrokapilar

Zapobieganie:

przycinanie pędów

mycie wazonów i zmiana wody

zaparzanie końców pędów

substancje chemiczne (bakterio- i grzybobójcze)

Ważny jest też dodatek cukru do pożywki:

to substrat oddechowy

antytranspirant - zamykanie szparek

subst. osmotycznie czynna- utrzymanie turgoru

powstrzymuje zmiany właściwości błon cytoplazmatycznych

Objawy utaty dekoracyjności przez cięte kwiaty:

1opadanie - płatków, kwiatów, liści

2zwijanie się i kurczenie płatków

3żółknięcie i zasychanie - płatków, działek kielicha, liści

4więdnięcie i załamywanie się szypułki

5zmiana koloru okwiatu

Definicja więdnięcia Więdnięcie-utrata turgoru, nieodwracalne zmiany w wyniku procesów starzenia się doprowadzające do śmierci.

cecha gatunkowa, odmianowa, uwarunkowana genetycznie, np.:storczyki trwałe

warunki zewnętrzne w których przetrzymywane są kwiaty od momentu zbioru

stan fizjologiczny roślin w momencie cięcia kwiatów

zapylenie- które prowadzi do procesu starzenia

czynniki powodujące blokadę naczyń przewodzących i ograniczenie wpobieraniu wody, są to:

1obecność mikroorganizmów (10⁶/ml) w wodzie

2tzw. blokada fizjologiczna - reakcja pędu na zranienie

3czopowanie przez produkty rozpadu komórek pędu pod wpływem zw wyciekających do wody z łodyg i liści

4rozerwanie ciągłości kolumn wody w skutek zapowietrzania się kapilar

5stosowanie pożywek, które:

1hamują rozwój bakrerii2odżywiają rośliny-cukier

Rodzaje pożywek stosowanych do kwiatów ciętych

1ułatwiające pobieranie i przewodzenie wody(bez cukru)- głównie składniki bakteriobójcze, stosowane są przez producenta i hurtownika

2pożywki do wazonu (gąbki florystyczne)

3do otwierania pąków

więdnięcie kwiatów a etylen

Wyróżniamy:

1gatunki o klimakteryjnym wzroście produkcji etylenu, są wrażliwe na egzogenny C₂H₄ (np.;goździk, lilia, storczyk)

2gatunki niewykorzystujące wzrostu produkcji etylenu w trakcie starzenia się, są niewrażliwe na C₂H₄, np.:chryzantemy, gerbery

1Zabezpieczanie przed etylenem.

Kondycjonowanie- zabieg polegający na umieszczenie kwiatów w odpowiedniej pożywcena kilka do kilkunastu godzin w celu zbezpieczenie przed działaniem niekorzystnych czynników, stosujemy tu STS-tiosiarczn srebra

INNE WAŻNE

Pędzenie jest to przerwanie stanu spoczynku bądź skrócenie spoczynku bezwzględnego i zmuszenie roślin do wzrostu i zakwitania w innym terminie niż naturalny w warunkach sztucznych. Pędzenie może nastąpić dopiero wtedy gdy roślina przejdzie spoczynek bezwzględny, a zatem o powodzeniu pędzenia roślin cebulowych będzie decydowało umiejętne zastosowanie przez producenta zalecanej technologii przerwania spoczynku. Dla roślin cebulowych polega to na przetrzymywaniu cebul po zbiorze w ściśle określonych temperaturach o zakresach optymalnych dla poszczególnych stadiów rozwojowych danego gatunku i jak najwcześniejszym osiągnięciu przez roślinę stadium G, jest to metoda preparowania roślin cebulowych.

---