ZAŁOśENIA DOTYCZĄCE POLITYKI SPOŁECZNEJ WOBEC LUDZI STARYCH
W WARSZAWIE
1/ Polityka społeczna wobec ludzi starych to duŜo więcej niŜ społeczna integracja
osób zagroŜonych wykluczeniem lub wykluczonych.
2/ Działania na rzecz seniorów muszą być podejmowane z myślą o dwu
podstawowych celach:
zapobieganie deprywacji, działania osłonowe: problemy zdrowotne, niski
standard mieszkań, trudności finansowe, naduŜycia i przemoc wobec ludzi
starych itd.
aktywizacja: przedłuŜanie zawodowej aktywności, wolontariat, twórczość,
samopomoc itd.
3/ Tylko znikoma część ludzi starych - to beneficjenci pomocy społecznej. Dlatego
teŜ nietrafne i niestosowne jest umieszczanie zadań związanych z potrzebami tej
grupy mieszkańców wśród zadań pomocy społecznej, jak dzieje się to w Strategii
Rozwoju Miasta Stołecznego Warszawy do 2020 roku7 (program operacyjny 1.1.6).
Pomoc społeczna powinna wspierać osoby społecznie wykluczone, zaś pozostali
seniorzy powinni mieć moŜliwość korzystania zarówno z oferty przygotowanej przez
instytucje pomocy społecznej, jak i inne instytucje i organizacje - edukacyjne,
kulturalne, rekreacyjne. Poprawa jakości Ŝycia seniorów powinna znaleźć się wśród
zadań realizowanych w związku z róŜnorodnymi celami strategii:
Cel strategiczny 1: Poprawa jakości Ŝycia i bezpieczeństwa mieszkańców
Warszawy >> (wszystkie cele operacyjne zawarte w tym celu strategicznym);
Cel strategiczny 2 : Wzmocnienie poczucia toŜsamości mieszkańców poprzez
pielęgnowanie tradycji, rozwój kultury i rozwój aktywności społecznej >> cel
operacyjny 2.4: Aktywizacja społeczności lokalnych i organizacji
pozarządowych.
zagroŜone. Na liczącej 14 pozycji liście grup podatnych na wykluczenie społeczne znalazły się samotne osoby
starsze. Podaję za: www.reintegracja.gov.pl (7.11.2004)
7 Uchwała Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 25 listopada 2005 roku.
9
4/ W ofercie instytucji polityki społecznej dla seniorów uwzględnione musi być duŜe
zróŜnicowanie ich potrzeb i moŜliwości. Jednocześnie oferta ta powinna dawać
osobom starszym moŜliwość wyboru (!) świadczeń i usług najlepiej dostosowanych
do ich oczekiwań oraz zasobów (finansowych, społecznych, intelektualnych), jakimi
dysponują. Taką róŜnorodność i moŜliwość wyboru zapewnić mogą centra socjalne,
realizujące róŜnorodne programy, udostępniające swoje usługi na zróŜnicowanych
zasadach (bezpłatnie, za odpłatnością; ze skierowania, bez skierowania itd.)
5/ Inwentaryzacja zasobów, niezbędna przy formułowaniu strategii społecznej
miasta, wymaga ich opisu i oceny stanu nasycenia nimi na dwu róŜnych poziomach
zarządzania. Na poziomie dzielnic naleŜy analizować występowanie takich instytucji,
jak np. centra socjalne, domy dziennego pobytu, kluby seniora, natomiast na
poziomie miasta naleŜy ocenić występowanie takich instytucji, jak np. domy pomocy
społecznej, Uniwersytety Trzeciego Wieku - a więc mających zasięg
ponaddzielnicowy.
6/ W programach adresowanych do seniorów naleŜy zwracać uwagę na
wzmacnianie więzi międzypokoleniowych - zarówno w wymiarze rodzinnym (np.
poprzez dostarczanie wsparcia rodzinom opiekującym się seniorami, poprzez
wprowadzanie pokolenia dziadków w świat wartości i symboli pokolenia wnuków), jak
w skali relacji w środowisku lokalnym.
7/ Najbardziej atrakcyjna oferta instytucji polityki społecznej moŜe nie być
wykorzystana, jeŜeli:
seniorzy nie będą o niej naleŜycie informowani;
przestrzeń publiczna (ulice, środki komunikacji miejskiej, urzędy) będzie
postrzegana przez nich jako nieprzyjazna.
8/ W strategii musi być uwzględniona obowiązująca powszechnie w polityce
społecznej państw rozwiniętych zasada, by świadczyć pomoc seniorom przede
wszystkim i jak najdłuŜej w ich domach. Stąd polityka senioralna miasta powinna
zawierać „komponent mieszkaniowy” - programy tworzenia róŜnych form mieszkań
dla osób starszych, np. samodzielnych mieszkań wyposaŜonych w system alarmowy,
10
skupisk indywidualnych mieszkań seniorów z dostępem do usług medycznych i
socjalnych, komunalnych domów wielopokoleniowych z rozwiniętą i wspieraną przez
miasto pomocą sąsiedzką.
9/ Specyfika potrzeb zdrowotnych w starszym wieku powoduje, Ŝe potrzebni są nie
tylko lekarze geriatrzy, ale zespoły geriatryczne, w których skład wchodzą róŜni
specjaliści: geriatra, rehabilitant, pracownik socjalny, pielęgniarka. Dotychczasowy
system finansowania z NFZ opieki geriatrycznej nie daje moŜliwości organizowania
takich zalecanych przez specjalistów zespołów. Niezbędne w tej sprawie jest
wsparcie finansowe ze strony samorządu.