Formy organizacyjno - prawne przedsiębiorstw
Elastyczność cenowa - bada jak zmieni się popyt pod wpływem ceny.
Elastyczność dochodowa - bada jak zmieni się popyt pod wpływem dochodu.
Elastyczność mieszana - bada jak zmieni się popyt pod wpływem zmiany cen innych dóbr.
Podmioty gospodarcze (jednostki organizacyjne, które podejmują samodzielne decyzje i działają na własne ryzyko):
gospodarstwo domowe
konsument
przedsiębiorstwo
Przedsiębiorstwo - samodzielna jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym.
Przedsiębiorca - osoba, która we własnym imieniu wykonuje w ciągły i zorganizowany sposób zarobkową działalność wytwórczą, handlową lub usługową.
Spółki:
Osobowe:
jawne
cywilne
Komandytowe
Partnerskie
komandytowo akcyjne
Kapitałowe
Z O.O.
Akcyjne
Spółki osobowe opierają swą działalność na osobistej pracy wspólników w przedsiębiorstwie spółki.
Spółka jawna - osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie będąca inną spółką handlową. Spółka jawna posiada ułomną osobowość prawną. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.
Spółka partnerska - typ spółki osobowej wprowadzony do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę Kodeks spółek handlowych. Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wobec czego niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania jakiejś działalności gospodarczej, np. produkcyjnej czy handlowej, obok wykonywania wolnego zawodu.
Spółka komandytowa (od wł. accomanditaria) - spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).
Spółka komandytowo-akcyjna - spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Komandytariusz - wspólnik spółki komandytowej, który za zobowiązania spółki odpowiada tylko do wysokości zadeklarowanej w umowie spółki sumy komandytowej, z zastrzeżeniem, że pozostaje wolny od odpowiedzialności do wysokości rzeczywiście wniesionego wkładu. Istnieją jednak sytuacje, gdy komandytariusz ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Komplementariusz jest to wspólnik spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, który za zobowiązania spółki odpowiada, subsydiarnie, co oznacza iż, jeżeli nie można pokryć długów wynikających ze zobowiązań z majątku spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, to w drugiej kolejności, nastąpi egzekucja długu z majątku komplementariusza. Egzekucja ta może przebiegać bez żadnych ograniczeń (czyli z całego majątku osobistego komplementariusza).
Przedsiębiorstwo jednoosobowe - wyłącznym właścicielem jest jedna osoba:
- może, ale nie musi zatrudniać pracowników
- właściciel prowadzi przedsiębiorstwo , reprezentuje je i odpowiada za nie całym swoim majątkiem
- konieczne jest dopełnienie formalności urzędowych (rejestracja w Urzędzie Gminy, Urzędzie Skarbowym, ZUS).
Spółka - związek osób, które wspólnie prowadzą działalność gospodarczą
Akcja - papier wartościowy, świadczący o nabyciu praw w spółce
Teoria produkcji:
Produkcja - polega na łączeniu różnych czynników produkcji w celu uzyskania określonej ilości produktów.
Proces wytworzenia lub ogół tego, co zostało wytworzone.
Funkcja produkcji:
wzajemna i ograniczona substytucyjność pracy i kapitału
krótkookresowa funkcja produkcji - funkcja jednej zmiennej
Analiza krótkookresowa:
Prawo malejących przychodów (kserokopiarki).
Okres krótkotrwałej funkcji produkcji.
Prawo Malejących Przychodów - Całkowity produkt pracy TPL (Total product of latour) - łączna wielkość produkcji zrealizowana przy danym nakładzie pracy.
TPL, APL, MPL - wzajemne związki.
Uc = P * Q - utarg
Zc = Uc - Kc - zysk
Kc - koszt całkowity
Kc = Ks + Kz
Ks - koszty stale
Kz - koszty zmienne
Kpc = Kc/Q
Kps = Ks/Q
Kpz = Kz/Q
Kk (KM) = ΔKc/ΔQ
Kk - koszt krańcowy
Optimum ekonomiczne
Kk = Uk
Koszt krańcowy = utarg końcowy
Uk = ΔUc/ΔQ
Δ - wzrost
Uk - utarg końcowy
Gospodarka:
Barterowa - polega na bezpośredniej wymianie jednych towarów i usług na drugie
Pieniężna - pozwala ominąć niewygody związane z bezpośrednią wymianą dzięki użyciu pieniądza
Trudności wynikające z barteru:
Podwójna zgodność potrzeb
Pieniądz - ogólnie przyjęty środek wymiany - wszystko, co będzie akceptowane przez każdego człowieka w wymianie dóbr i usług. Powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczane dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań. Inaczej mówiąc jest to środek wymiany. Towar pełniący funkcję powszechnego ekwiwalentu.
Geneza pieniądza:
Najwcześniej stosowany pieniądz posiadał samoistna wartość. Oprócz pełnienia roli pieniądza posiadał ekonomiczne zastosowanie.
Jako pieniądz wykorzystywano:
sól kamienną
zboże
muszle
bursztyny
skóry
srebro
złoto itp.
Właściwości pieniądza:
Powszechnie akceptowany
Łatwo przenośny
Łatwo podzielny na inne jednostki
Trudny do podrobienia
Ogranicza podaż
Rodzaje pieniądza:
Towarowy
Symboliczny
Siła nabywcza - ilość dóbr i usług jakie za dana jednostkę monetową możemy kupić.
5 funkcji pieniądza:
Miernik wartości
Środek wymiany
Środek tezauryzacji (gromadzenia)
Środek płatniczy (miernik odroczonych płatności)
Pieniądz światowy
Równanie wymiany (Równanie Fishera):
MxV = PxY
M - ilość pieniądza (w ujęciu nominalnym)
V - szybkość obiegu pieniądza
P - poziom cen
Y - ilość towarów (ilość transakcji)
Popyt na pieniądz:
Motyw transakcyjny
Motyw przezorności
Motyw portfelowy
Motyw spekulacyjny
Czynniki zmian popytu na pieniądz:
Stopa procentowa (ruch po krzywej popytu)
Wielkość dochodu narodowego wytworzonego w gospodarce. Jeśli dochód rośnie to ludzie zarabiają więcej i zwiększają popyt na pieniądz
Poziom ceny - wpływ na nominalny zasób pieniądza
Podaż pieniądza:
Całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza
Płynność pieniądza:
Denominacja - reforma pieniężna polegająca na anulowaniu obowiązującej jednostki pieniężnej i stanowienie nowej o wyższej sile nabywczej.
1995r. - ostatnia denominacja w Polsce
Dewaluacja - spadek wartości pieniądza w stosunku do obcych walut
Rewaluacja - wzrost wartości pieniądza w stosunku do obcych walut
Deprecjacja - spadek siły nabywczej pieniądza
Aprecjacja - wzrost siły nabywczej pieniądza
System bankowy państwa:
W gospodarce rynkowej
Kreacja pieniądza - banki mogą powiększyć ilość pieniędzy w gospodarce za pomocą udzielanych kredytów (pieniądz bezgotówkowy).
Stopa dyskontowa - stopa procentowa stosowana przez Bank Centralny przy udzielaniu kredytów bankom komercyjnym.
Instrumenty BC |
Polityka restrukcyjna BC (obniżenie podaży pieniądza) |
Polityka ekspansywna BC (wzrost podaży pieniądza) |
Stopa rezerw obowiązkowych |
|
|
Stopa dyskontowa |
|
|
Operacja otwartego rynku |
sprzedawał |
kupował |
Balcerowicza plan, program stabilizacji gospodarki i przekształcenia polskiego systemu gospodarczego opracowany w 1989 przez ówczesnego ministra finansów i wicepremiera L. Balcerowicza. Głównymi celami planu Balcerowicza było doprowadzenie do wewnętrznej wymienialności złotego, zrównoważenie budżetu państwa i sprawowania kontroli polityki monetarnej, utrzymanie stabilnego kursu wymiany walut, zwalczanie inflacji i szybka prywatyzacja.
Pomimo początkowych olbrzymich kłopotów związanych ze zmianą ustroju gospodarczego (recesja gospodarcza, bezrobocie, problemy z budżetem państwa i duży przyrost wydatków na świadczenia społeczne) udało się w latach 1990-1998 doprowadzić do znacznej poprawy jakości polskich wyrobów, uzyskać dobre wyniki w handlu zagranicznym, obniżyć inflację, usprawnić system bankowy, osiągnąć i utrzymać bardzo duży wzrost gospodarczy oraz rozpocząć zmianę systemu podatkowego. W ciągu dwóch lat powstało około 600 tys. przedsiębiorstw prywatnych, co oznaczało 1,5 mln nowych miejsc pracy. Wynegocjowano korzystne warunki kredytowe w europejskich i światowych instytucjach finansowych.
Tzw. drugi plan Balcerowicza (ogłoszony w 1998 w czasie pełnienia przez niego funkcji wicepremiera w rządzie J. Buzka) zakłada: podwojenie dochodu Polaków w ciągu 10 lat, obniżenie inflacji do 5% i obniżenie bezrobocia o 30% do roku 2000, przy tworzeniu jednocześnie gospodarki przychylnej dla środowiska naturalnego. Poza tym zmiany miały objąć szkolnictwo, opiekę zdrowotną, wymiar sprawiedliwości, obronę narodową itd. W związku z odejściem L. Balcerowicza z rządu J. Buzka realizacja drugiego planu Balcerowicza stoi pod znakiem zapytania.