MIGRACJE (łac. migratio - przesiedlenie)
Etymologicznie - przesuwanie się ludzi w przestrzeni, ruch ludności mający na celu zmianę miejsca zamieszkania na stałe lub czasowo w obrębie kraju, jak i z jednego kraju do drugiego. W socjologii termin ten oznacza przesuwanie się ludzi z jednej miejscowości do drugiej lub przechodzenie z jednej zbiorowości do drugiej (ruchliwość horyzontalna, przestrzenna, geograficzna, regionalna). Fakt wychodzenia poprzez migrację z jednego środowiska społecznego określa się jako emigrację, wchodzenia zaś w inne - jako imigrację. Migracje odegrały ważną rolę w rozwoju demograficznym zarówno w przeszłości, jak i w teraźniejszości. Przystosowanie się migrantów do nowego środowiska określa się takimi terminami, jak: "akulturacja", "asymilacja'', "integracja" i analizuje na płaszczyźnie indywidualnej, relacjonalnej i kolektywnej.
Nowe i coraz sprawniejsze środki komunikowania przyczyniają się do bardzo szybkiego rozpowszechniania sposobów myślenia i odczuwania, co pociąga za sobą rozmaite konsekwencje. Miejski styl życia obejmuje swoim wpływem także ludność wiejską. Ludzie skłonieni różnymi powodami do zmiany miejsca pobytu, zmieniają też sposób swojego życia (KDK, 6). Nieustanna ucieczka ze wsi, rozwój przemysłu, stały przyrost ludności, atrakcyjność ośrodków miejskich itp. sprawiają, że powstają skupiska ludności, których wielkość trudno sobie wyobrazić, nie zapewniające wielu przybyszom ani mieszkań, ani pracy. Procesy migracyjne i ich wpływ na religijność ludzi mają doniosłą rangę teoretyczną i praktyczną. Od dawna stanowią przedmiot zainteresowań i troski Kościoła - zwłaszcza w odniesieniu do migracji zewnętrznych, związanych w wychodźstwem definitywnym i całkowitą zmianą kraju oraz częściowym lub całkowitym zerwaniem więzi z macierzystym środowiskiem społecznym.
W katolickiej nauce społecznej podkreśla się prawo do wyboru miejsca zamieszkania na terenie własnego kraju oraz prawo do opuszczania kraju i osiedlenia się w innym państwie. Fakt, że ktoś jest obywatelem określonego państwa, nie sprzeciwia się w niczym temu, że jest on również członkiem rodziny ludzkiej, obejmującej wszystkich ludzi (PT, 8). Uzasadnieniem ograniczenia migracji może być tylko racja dobra wspólnego państwa, uzgodnionego z dobrem wspólnym całej ludzkości. Położenie imigrantów jako obcokrajowców utrudnia im korzystanie ze słusznych uprawnień społecznych, chociaż przyczyniają się oni istotnie do gospodarczego wzrostu kraju, do którego przybyli. W nauczaniu społecznym Kościoła proponuje się uchwalenie ustawy przyznającej prawo do emigracji, sprzyjającej integracji, ułatwiającej emigrantom awans zawodowy, zdobycie przyzwoitego mieszkania dla siebie i dla całej rodziny (PP, 69; OA, 17).
Występowanie w obronie praw emigrantów stanowi ważne zadanie Kościoła w drugiej połowie XX w. Instytucje religijno-kościelne mogą świadczyć pomoc imigrantom w ich przystosowaniu się do środowiska społecznego, w przyjmowaniu tych elementów obcej kultury, które są niezbędne do codziennego życia w nowych warunkach. Kościół może i powinien przeciwstawiać się także ciasnym postawom nacjonalistycznym. Braterstwo, które jest niezbędną podstawą autentycznej sprawiedliwości i warunkiem trwałego pokoju, jest obowiązkiem wszystkich, a zwłaszcza chrześcijan (OA, 17). Jeżeli nawet emigracja jest pewnym złem, to jest w określonych okolicznościach złem koniecznym. Trzeba uczynić wszystko, by zło w znaczeniu materialnym nie pociągnęło za sobą większych szkód w znaczeniu moralnym, a nawet przyniosło dobro w życiu osobistym, rodzinnym i społecznym emigranta w kraju, do którego przybywa i w ojczyźnie, którą opuszcza (LE, 23).