Polen

De Republiek Polen maakte sinds de val van het communisme in Oost-Europa in 1989 een democratische ontwikkeling door. Het overwegend katholieke land trad per 1 mei 2004 toe tot de Europese Unie.

Polen maakte al sinds vóór de Middeleeuwen deel uit van de hoofdstroming in de culturele ontwikkeling van Europa. Het land heeft zich ontwikkeld tot een schoolvoorbeeld van een liberale democratie met eerbied voor de rechten van minderheden. Bij de val van het communistische bewind speelde de leider van de vrije vakbond Solidariteit, Lech Walesa, een belangrijke rol. Hij won in 1983 de Nobelprijs voor de vrede. In 1978 werd de aartsbisschop van Krakow, Karol Wojtyla, de eerste niet-Italiaanse paus sinds 1522 onder de naam Johannes-Paulus II.

Het land heeft Europa figuren van groot belang geschonken. Zo toonde de astronoom Copernicus in 1543 aan dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is. Marie Sklodowska (getrouwd met Pierre Curie) won in 1903 de Nobelprijs voor de natuurkunde voor haar onderzoek naar radioactiviteit. Leidende culturele figuren zijn onder meer de componisten Chopin en Górecki, en de filmregisseurs Andrzej Wajda en Krzysztof Kieslowski. De dichteres Wislawa Szymborska won in 1996 de Nobelprijs voor literatuur.

Bekende Poolse sporters waren de hardloopster Irena Szewinska, de roeier Tomasz Kucharski, de wielrenners Lang, Jaskula en Piasecki, en de voetballers Tomaczewski, Lubanski, Deyna en Lato. Op de Olympische Spelen van Peking werden gouden medailles gewonnen bij het roeien, kogelstoten en de ritmische gymnastiek.

---