Rozkaz operacyjny jest zasadniczym dokumentem dowodzenia, który wyraża decyzję i zamiar dowódcy. Powinien być prosty, jasny i zwięzły. Może on być pisemny, ustny lub graficzny, a niekiedy ich kombinacją. Jego układ jest zawsze jednakowy i obejmuje pięć punktów:

• pkt. 1 - sytuacja;

• pkt. 2 - zadanie;

• pkt. 3 - realizacja;

• pkt. 4 - zabezpieczenie logistyczne;

• pkt. 5 - dowodzenie i łączność.

Integralną część rozkazu stanowią aneksy. Ich ilość zależy od potrzeb. Głównym celem aneksu jest skrócenie tekstu rozkazu. Może to być dokument pisemny lub graficzny na folii, kalce, mapie itp. Każdy aneks może być uzupełniony apendyksami.

OBRONA

OBRONA jest działaniem rozstrzygającym, zamierzonym lub wymuszonym, podstawowym rodzajem walki prowadzonej w celu udaremnienia lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat, utrzymania zajmowanego obszaru (pasa rejonu) oraz stworzenia warunków do działań zaczepnych.

CELEM działań obronnych jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamania jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy.

Do celów szczegółowych zaliczamy:

• utrzymanie określonego terenu;

• rozbicie przeciwnika, który włamał się w ugrupowanie obronne;

• zyskanie na czasie;

• umożliwienie kolejnym siłom ześrodkowania się i wykonania zwrotu zaczepnego;

• zmuszenie przeciwnika do przyjęcia walki w niedogodnym dla niego terenie.

W skład ugrupowania wchodzą elementy podstawowe i dodatkowe.

W obronie ugrupowanie składa się z:

• pierwszego rzutu;

• odwodu ogólnowojskowego;

• zgrupowań (oddziałów, pododdziałów) artylerii;

• oddziału (pododdziału) przeciwlotniczego;

• elementów rozpoznania, walki elektronicznej i działań psychologicznych;

• odwodu przeciwpancernego;

• oddziału zaporowego;

• stanowisk dowodzenia;

• odwodów innych rodzajów wojsk (inżynieryjny, przeciwchemiczny);

• oddziałów, pododdziałów i elementów logistycznych.

Dodatkowo mogą być tworzone:

• oddział wydzielony;

• taktyczny desant powietrzny;

• zgrupowanie (grupa) desantowoszturmowe;

• odwód przeciwdesantowy;

• oddział ratunkowo-ewakuacyjny.

W specyficznych środowiskach walki oraz w zależności od sposobu i koncepcji rozegrania walki mogą być organizowane oddziały obejścia, oddziały (grupy) szturmowe, oddziały zabezpieczenia ruchu.

WOJSKA INŻYNIERYJNE

1. Wojska inżynieryjne w obronie wykorzystuje się głównie w celu utrudnienia ruchu przeciwnikowi oraz zadania mu strat, zapewnienia warunków terenowych do ruchu i ochrony wojsk własnych.

2. Zapory inżynieryjne zakłada (buduje) się z uwzględnieniem przeszkód naturalnych i systemu ognia. Wyznacznikami miejsc budowy zapór są: warunki terenowe, sytuacja bojowa oraz obiekt oddziaływania minowego (cel). Zapory minowe zakłada się przed przednim skrajem, w lukach i na skrzydłach oraz w głębi ugrupowania, w takich miejscach, aby przeciwnik nie mógł ich ominąć lub po ich ominięciu znalazł się w terenie dogodnym do rażenia ogniem. W toku obrony oddziały zaporowe lub pododdziały wyposażone w sprzęt do minowania narzutowego stosują pośpieszne sposoby zakładania zapór minowych.

3. Zapewnienie warunków do ruchu wojsk własnych obejmuje: przygotowanie i utrzymanie dróg, wykonywanie przejść w zaporach inżynieryjnych i przeszkodach naturalnych oraz urządzanie przepraw przez przeszkody naturalne.

Przygotowanie i utrzymanie dróg ma na celu zapewnienie elementom ugrupowania wojsk własnych wykonania manewru odwodami na rubieże kontrataku (przeciwuderzenia) lub ogniowe oraz do zapasowych (tymczasowych) rejonów rozmieszczenia, a także do realizacji dowozu zaopatrzenia i ewakuacji w związkach taktycznych i oddziałach. Większość dróg w obronie przygotowują i utrzymują pododdziały drogowo-mostowe.

Wykonywanie przejść w zaporach inżynieryjnych realizuje się w celu umożliwienia przekraczania wojskom własnym rubieży umocnionych zaporami podczas wykonywania kontrataku (przeciwuderzenia). Przejścia w zaporach wykonuje się, gdy nie ma możliwości ich obejścia. Do tego zadania angażuje się pododdziały saperów i czołgi z urządzeniami do trałowania i wystrzeliwania ładunków wybuchowych.

Siłami wojsk inżynieryjnych urządza się przeprawy na kierunkach wykonywania manewru wojsk własnych w przypadku zniszczenia przepraw stałych. Wykorzystuje się pododdziały przeprawowe i pontonowe oraz budowy mostów niskowodnych.

4. W ramach rozbudowy fortyfikacyjnej wojska inżynieryjne wykonują: okopy na środki ogniowe, ukrycia dla żołnierzy, sprzętu bojowego i środki materiałowe, rowy łączące i inne obiekty wymagające użycia sprzętu do mechanizacji prac inżynieryjnych. Terminy i zakres wykonywanych prac fortyfikacyjnych ustalają dowódcy broniących się oddziałów (pododdziałów). Określa się kolejność wykonywania obiektów w zależności od dysponowanego czasu na przygotowanie obrony, stopnia zagrożenia oraz własnych możliwości wykonawczych.

Pozostałe zadania wsparcia inżynieryjnego obrony wojska inżynieryjne realizują w zależności od potrzeb i przyjętych przez dowódcę priorytetów.

NATARCIE

NATARCIE jest działaniem rozstrzygającym, podstawowym rodzajem walki prowadzonej głównie w formie zwrotów zaczepnych z zamiarem rozbicia wojsk przeciwnika i opanowania zajmowanego przez niego terenu.

CELEM natarcia jest pokonanie przeciwnika. Cel ten osiąga się przez: rażenie przeciwnika, wykonanie zdecydowanego uderzenia, rozbicie jego wojsk i zajęcie ważnych obiektów i rejonów kluczowych. Należy także dążyć do uzyskania zaskoczenia, zerwania spoistości jego obrony i rozcinania oraz izolowania jego sił.

Celami szczegółowymi w natarciu są:

• uzyskanie informacji;

• uchwycenie terenu;

• pozbawienie przeciwnika sił i środków;

• wprowadzenie w błąd lub odwrócenie uwagi przeciwnika od kierunku głównego uderzenia;

• związanie przeciwnika walką, aby zapobiec przegrupowaniu lub zmianie pozycji jego wojsk;

• przejęcie inicjatywy;

• odparcie zwrotów zaczepnych przeciwnika.

Do natarcia z marszu wojska przechodzą po podejściu z głębi, z zajmowaniem lub bez zajmowania rejonu wyjściowego.

Do form natarcia zaliczamy: przełamanie (pokonanie), bój spotkaniowy i pościg.

W skład ugrupowania wchodzą elementy podstawowe i dodatkowe. Do elementów podstawowych zaliczamy:

• pierwszy rzut;

• odwód;

• zgrupowanie (oddziałów, pododdziałów) artylerii;

• oddział, pododdział przeciwlotniczy;

• elementy systemu rozpoznania, walki elektronicznej i działań psychologicznych;

• odwód przeciwpancerny;

• oddział zaporowy;

• stanowiska dowodzenia;

• odwody innych rodzajów wojsk (inżynieryjny, przeciwchemiczny);

• oddziały, pododdziały i elementy logistyczne.

Dodatkowo mogą być tworzone:

• oddział wydzielony;

• taktyczny desant powietrzny;

• zgrupowanie (grupa) desantowo-szturmowe;

• odwód przeciwdesantowy;

• oddział ratunkowo-ewakuacyjny.

WOJSKA INŻYNIERYJNE

Wojska inżynieryjne w natarciu wykorzystuje się głównie w celu: zapewnienia warunków do ruchu wojsk własnych w terenie oraz utrudnienia ruchu przeciwnikowi i zadania mu strat.

Tworzenia warunków do ruchu wojsk własnych w terenie polega na: przygotowaniu i utrzymaniu dróg, wykonywaniu przejść w zaporach inżynieryjnych i przeszkodach naturalnych oraz urządzaniu i utrzymaniu przepraw przez przeszkody wodne.

1. W natarciu przygotowuje i utrzymuje się drogi w celu stworzenia możliwości wykonania manewru elementom ugrupowania operacyjnego i taktycznego oraz realizacji dowozu zaopatrzenia i ewakuacji w związkach taktycznych i oddziałach. Drogi wcześniej się rozpoznaje i ustala ich przydatność do ruchu wojsk. Liczba przygotowywanych i utrzymywanych dróg zależna jest od wielkości sił wykonujących manewr, gęstości sieci drogowej oraz możliwości wykonawczych pododdziałów drogowo-mostowych. Do przygotowania i utrzymania dróg związku taktycznego i oddziałów zmechanizowanych (pancernych) organizuje się oddziały zabezpieczenia ruchu.

2. Do pokonania terenu umocnionego zaporami inżynieryjnymi wykorzystuje się istniejące luki w polach minowych lub wykonuje się przejścia w zaporach. Wykonanie przejść w zaporach minowych polega na usuwaniu min różnymi sposobami w pasie terenu o takiej szerokości, która zapewnia bezpieczeństwo poruszającym się żołnierzom lub pojazdom. Do wykonywania przejść podczas natarcia w terenie o znacznym nasyceniu zaporami minowymi i występowaniu innych przeszkód zaporowych organizuje się oddziały i grupy torujące.

3. Podczas forsowania pododdziały przeprawowe, pontonowe i budowy mostów urządzają i utrzymują przeprawy tymczasowe, a także zapewniają bezpieczeństwo przekraczania przeszkód wodnych wpław, w bród i pod wodą. Liczbę i rodzaj przepraw ustala dowódca forsujący na danym odcinku przeszkodę wodną.

4. Do budowy zapór minowych podczas odpierania kontrataków (przeciwuderzenia) przeciwnika wyznacza się oddziały zaporowe i pododdziały saperów wyposażone w sprzęt do pośpiesznego zakładania zapór minowych oraz wykonywania niszczeń mostów i obiektów drogowych.

Pozostałe zadania wsparcia inżynieryjnego natarcia wojska inżynieryjne realizują w zależności od potrzeb i przyjętych przez dowódcę priorytetów.

---