01. Istota i zadania rachunkowości
Rachunkowość jest podstawowym źródłem informacji ekonomicznej jednostki. informuje o przebiegu procesów gospodarczych: o ich wynikach (efektach), o sytuacji finansowej jednostki. Jest to system przetwarzania danych. ma dane związane z działalnością przedsiębiorstwa na wejściu, są one przetwarzane i stają się informacjami na wyjściu (na sprawozdania).
02. odbiorcy informacji rachunkowych
Odbiorcy zewnętrzni: banki, kontrahenci, ZUS, inwestorzy, urzędy skarbowe.
W wewnętrznym obiegu informacje rachunkowe potrzebne są dla potrzeb kontroli i zarządzania.
03. rachunkowość finansowa i zarządcza
Rachunkowość finansowa jest dyscypliną hermetyczną (określone prawa) - moc obowiązująca w danym kraju. Kodeks postępowania rachunkowości: ustawa o rachunkowości (wrzesień 1994, nowelizacja 2002).
Np. ustawa o podatkach: ustawa określa większe przedsiębiorstwa: osobowość prawna, osoby fizyczne, jeśli firma ma przychody powyżej 800 tys. euro.
Rachunkowość zarządcza - informacje są określone przez zarząd.
04. podmiot i przedmiot rachunkowości
podmiot rachunkowości - konkretna firma przedsiębiorstwo bądź instytucja - wszystkie jednostki prowadzące rachunkowość.
przedmiot rachunkowości - majątek jednostki - następujące w jednostkach gospodarczych zjawiska i procesy gospodarcze związane z ruchem i finansowaniem środków.
05. aktywa i pasywa
1 aktywa - ze względu na to jaką przyjmują formę, postać: aktywa trwale/aktywa obrotowe.
aktywa są to zasoby majątkowe pozostające pod kontrolą przedsiębiorstwa, o wiarygodnej wartości, będące skutkiem poprzedniej działalności, zdarzeń, które przyniosą korzyści ekonomiczne.
2 pasywa - źródła finansowania.
06. bilans majątkowy, istota bilansu
BILANS MAJĄTKOWY - specyficzne sprawozdanie
1 istota bilansu majątkowego
równoważenie majątku - bilans majątkowy
aktywa = pasywa - zasada równowagi bilansowej
bilans - w sumach końcowych, równoważne zestawienie zasobów (aktywów) i źródeł ich pochodzenia (pasywów) sporządzone na określony termin zwany momentem bilansowym.
Bilans jest ujęciem statycznym majątku na dany moment. Rozlicznie jest w roku obrachunkowym - jednak nie zawsze ten rok pokrywa się z kalendarzowym.31 grudnia jest najczęstszym terminem sporządzania bilansu.
np. cukrownictwo - w październiku jest uruchamiana produkcja, sprawozdanie jest od października do września.
np. zmiana właściciela lub upadłość.
Suma bilansowa - sumujemy wartościowo A=P.
bilans - sprawozdanie które dostarcza wielu ważnych informacji.
BILANS:
Aktywa |
Pasywa |
Aktywa trwałe |
Kapitały własne |
Aktywa obrotowe |
Kapitały obce |
|
Zobowiązania długoterminowe |
A=P
Kapitały Własne + Zob Dług = kapitał stały
kapitał pracujący (kapitał obrotowy netto) = AktObr-ZobKrót=KapStał-AktTrw
07. zasada równowagi bilansowej
suma Aktywów = suma Pasywów
pewnik, aksjomat, równanie tożsamościowe.
jest jeden majątek w przedsiębiorstwie, tylko patrzymy na niego z 2 stron.
08. wynik finansowy w bilansie
zysk = wynik finansowy - pomiędzy momentami bilansowymi nastąpił przyrost wartości.
strata - w okresie obrachunkowym między 1 a 2 momentem nastąpił ubytek - 2 możliwości: dopisać stratę do aktywów (robiono tak do 1991) lub strata w pasywach z ujemnym znakiem.
stratę umieszczamy w kapitałach własnych.
09. bilansowanie w praktyce
bilans musi być:
- zupełny (kompletny) - żadne pozycje nie mogą być pominięte.
- realny - dlatego poprzedza go inwentaryzacja - musi być w nim to co rzeczywiście istnieje.
- przejrzysty - aktywa są prezentowane wg rosnącej lub malejącej płynności. upłynnienie - zamienienie na środki pieniężne. Np. malejąca płynność w amerykańskim bilansie i rosnąca w polskim.
- pasywa porządkujemy wg kryterium zwrotności (wymagalności) - kapitały własne nie mają terminu wymagalności, obce mają termin zwrotu, np zob długoterminowe.
- ciągły - bilans zamknięcia jednego okresu, np. roku jest bilansem otwarcia dla następnego, ma być sporządzany wg tych samych zasad.
bilans przejściowy - gdy zmieniają się zasady. bilans z poprzedniego okresu zmienia się na bilans na nowych zasadach i wtedy są porównywane. zachowana jest ciągłość.
10. analiza pionowa i pozioma bilansu
analiza pionowa: oddzielnie analizujemy aktywa i pasywa.
badamy aktywa:
- dynamika, zmiany w czasie
- struktura i jej zmiany w czasie
- stany poszczególnych składników
- sumę wszystkich składników - jeśli rośnie z okresu na okres to dobrze dla przedsiębiorstwa.
- określamy procentowy udział jednego składnika w stosunku do całości.
struktura zależy od rodzaju działalności (czy dominują aktywa trwałe czy obortowe)
aktywa trwałe są dla właściciela opatrzone największym ryzykiem, dlatego powinno ich być możliwie jak najmniej. wynik (zyski) powstaje na aktywach obrotowych. aktywa trwałe umożliwiają obrót. inwestycje długoterminowe w aktywach trwałych przynoszą zyski.
badamy tez oddzielnie pasywa:
- struktura: stosunek jednych do drugich (kw do ko)
- procentowy udział jednego składnika w stosunku do reszty. jak pasywa obce sa 2 razy większe od własnych to lepiej.
długi opłaca się zaciągać przy dobrej koniunkturze gospodarczej - efekt dźwigni finansowej, gdy koniunktura się kończy to efekt maczugi finansowej.
ANALIZA POZIOMA:
porównuję się pewne grupy aktywów z pewnymi grupami pasywów. Głównie bada się jak sfinansowane są aktywa trwałe (największe ryzyko). Powinny być sfinansowane przez kapitały własne. Kapitałów własnych powinno być przyjajmniej tyle ile wartości aktywów trwałych - złota zasada bilansowanie. Najlepiej jak kapitałów stałych jest wiecej niz aktywów trwałych, kapitał pracujący zabezpiecza płynność finansową - zdolność do spłaty zobowiązań (spłacamy je aktywami obrotowymi).
11. podstawy dynamicznego rachunku majątkowego
zastosowanie, zaangażowanie zasobów powoduje zniany. Są one dwukierunkowe: zwiększają lub zmniejszają majątek. Działanie przedsiębiorstwa można rozłożyć na procesy, a procesy na zaszłości - operacje gospodarcze (elementarne zdarzenia, fakty).
12. operacje gospodarcze i ich klasyfikacja
operacja gospodarcza - dowolna zmiana majątkowa mająca miejsce w dowolnej firmie w określonym czasie.
zmiana jednego składnika jest związana ze zmianą w innym.
KLASYFIKACJA OPERACJI ze wzgledu na ich wpływ na bilans:
BILANS
A P
-----------
+ |
- |
-----------
| +
| -
-----------
+ | +
-----------
- | -
-----------
Każda zmiana musi być udokumentowana - dowód księgowy.
Miejscem gdzie zapisuje się zmiany jest konto.
13. konto księgowe. formy i technika ewidencji
konto księgowe - urządzenie do zapisu, rejestracji i ewidencji.
postać tabelaryczna:
- forma amerykańska - amerykana;
- forma rejestrowa - urządzenie do zapisu zaszłości gosp.
KONTO - rachunek zmian majątkowych - elementarne urządzenie księgowe o formie tech. zupełnie dowolnej służące do ewidencji działalności gospodarczej, pod warunkiem, że umożliwi nam okresowe:
1) dodawanie do siebie danych liczbowych jednorodnych operacji gosp.
2) odejmowanie od siebie dowolnych liczbowych jednorodnych operacji gospodarczych oprzeciwnym charakterze.
forma może być dowolna.
JEDNORODNE OPERACJIE GOSPODARCZE - te, które dotyczą tego samego składnika majątkowego.
OPERACJE GOSPODARCZE O PRZECIWNYM CHARAKTERZE - dotyczą tego samego składnika, ale jedne ujemnie a drugie dodatnie.
14. zasada podwójnego zapisu.
ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU:
1) zapisanie na dwóch kontach (kwoty)
2) księgujemy po przeciwnych stronach kont
3) w tej samej kwocie
ZAPIS PROSTY - z konta A na konto B, ze strony Wn na Ma, z Ma na Wn.
ZAPIS ZŁOŻONY - np. z konta A kwote a po stronie Ma i z konta B kwote b po strnie Ma, księgujemy na koncie C po stronie Wn w kwocie a+b.
15. zasada funkcjonowania kont bilansowych
konto bilansowe - konta aktywów i pasywów. konta aktywów i pasywów funkcjonuja w sposób przeciwstawny.
KONTO AKTYWÓW - Konto aktywów jest otwierane saldem początkowym z bilansu początkowego wpisywanego według przyjętej konwencji po stronie debetowej. Każda operacja gospodarcza zwiększająca stan początkowy zapisywana jest jako zmiana debetowa. Dla formalnego zbilansowania obrotów oraz ostatecznego zamknięcia konta saldo końcowe, debetowe na koncie aktywów wpisuje się po stronie przeciwnej, kredytowej.
KONTO PASYWÓW otwierane jest przez wpisanie salda początkowego z bilansu otwarcia po kredycie, które informuje o stanie początkowym pasywu. Każda operacja gospodarcza zwiększająca stan początkowy danego pasywu jest rejestrowana jako zmiana kredytowa. Dla formalnego zbilansowania obrotów oraz zamknięcia konta, końcowe saldo kredytowe danego składnika pasywu wpisuje się po stronie debetowej. Czyli po stronie mniejszego obrotu.
16. podstawy rachunku wyników
PODSTAWY RACHUNKU WYNIKÓW:
1. wynik finansowy i jego składniki.
2. rachunek zysków i strat jako sprawozdanie finansowe (ogólna struktura).
3. konta wynikowe.
17. istota wyniku finansowego
ISTOTA WYNIKU FINANSOWEGO: element działalności wszystkich jednostek gospodarczych.
wynik finansowy - różnica między przychodami a kosztami przypadającymi na okres (współmiernie ze sobą). Koszty poprzedzają przychody.
18. przychody
PRZYCHODY - uprawdopodobnione powstanie korzyści ekonomicznych za okres sprawozdawczy o wiarygodnej wartości w postaci zwiększenia aktywów lub zmniejszenie zobowiązań w wyniku czego dojdzie do zwiększenia kap. własnych lub zmiana ich niedoboru w sposób inny niż wniesienie środków przez właścicieli lub udziałowców.
PREZYCHODY:
- uprawdopodobnione powstanie korzyści ekonomicznych,
- w wyniku czego dojdzie do zwiększenia kap własnych lub zmniejszenia ich niedoboru w sposób inny niż wniesienie środków przez właścicieli lub udziałowców,
- za okres sprawozdawczy,
- o wiarygodnej wartości,
- w postaci zwiększenia aktywów lub zmniejszenia zobowiązań.
- otrzymanie darowizny lub dotacji przedmiotowych i podmiotowych też jest przychodem
PRZYCHODY - stanowią równowartość sprzedaży wg cen zbytu netto. netto, bo mogą być zwroty i podatek VAT, który nie jest przychodem dla firmy. równowartość towaru wg cen zbytu, dopóki nam nie zapłacą to są nasze należności.
19. koszty
KOSZTY - przeciwieństwo przychodów:
- w postaci zmniejszenia aktywów lub zw. zobowiązań,
- w wyniku czego dojdzie do zmniejszenia kapitałów własnych lub zwiększenia ich niedoboru w sposób inny niż wycofanie środków przez właścicieli lub udziałowców,
- uprawdopodobnione zmniejszenie korzyści ekonomicznych,
- za okres sprawozdawczy,
- o wiarygodnej wartości.
- obdarowanie kogoś, darowizny.
KOSZTY - równowartość sprzedanych towarów wg cen zakupu (w handlu), równowartość zużytych środków pracy (maszyny, urządzenia, budynki, narzędzia) pracy ludzkiej (mierzonej zatrudnieniem) usług obcych.
- wyrażone wartościowo zużycie: śr.pracy, przedmiotów pracy, usług obcych, samej pracy. Koszty można klasyfikować na wiele sposobów. Można wyróżnić trzy podstawowe układy kosztów:
* układ rodzajowy
* układ funkcjonalny
* układ kalkulacyjny
Układ rodzajowy kosztów dzieli koszty według rodzaju i obejmuje następujące grupy kosztów:
1. amortyzacja- celowe wyrażone wartościowo zużycie środków trwałych wliczone w koszty,
2. zużycie materiałów- zużycie surowców, materiałów podstawowych i pomocniczych, opakowań, paliwa itp.,
3. zużycie energii,
4. usługi obce- obróbka obca, usługi transportowe, usługi remontowe, inne usł.obce, ,
5. wynagrodzenia- wynagrodzenia brutto za prace wykonane na rzecz danego podmiotu,,
6. ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia- obciążające pracodawcę składki na ubezp. Społeczne, fundusz pracy i FGŚP,
7. podatki i opłaty- podatki kosztowe (od nieruchomości, środków transportu, VAT naliczony) oraz opłaty (skarbowe, notarialne). ,
8. pozostałe koszty rodzajowe- np. ekwiwalenty pieniężne na rzecz osób fizycznych zaliczane do wynagrodzeń lub świadczeń na rzecz pracowników. .
Układ funkcjonalny dzieli koszty według miejsc powstawania kosztów.
1. koszty działalności podstawowej (produkcyjnej, usługowej, handlowej),
2. koszty wydziałowe- pośrednie koszty wytwarzania ponoszone na wydziałach produkcji podstawowej. W szczególności koszty utrzymania w ruchu maszyn i urządzeń wytwórczych.
3. koszty zarządu,
4. koszty sprzedaży- koszty ponoszone przez dany podmiot w związku ze sprzedażą produktów, dające się przypisać do określonej partii produktów, jak: koszty opakowania, wysyłki oraz koszty reklamy..
5. koszty zakupu- związane bezpośrednio z zakupem materiałów jak np. załadunku i wyładunku, przewozu, ubezpieczenia w trakcie przewozu,
Układ kalkulacyjny klasyfikuje koszty w tzw. pozycje kalkulacyjne niezbędne do obliczenia kosztu wytworzenia produktu. Dzieli on koszty następująco:
* koszty bezpośrednie
o materiały bezpośrednie,
o płace bezpośrednie,
* koszty pośrednie
o koszty wydziałowe,
o koszty zarządu,
o koszty sprzedaży.
Bazując na klasyfikacji kosztów w układzie kalkulacyjnym można obliczyć różne wielkości kosztów, w szczególności zaś:
* techniczny koszt wytworzenia, będący sumą kosztów bezpośrednich i kosztów wydziałowych,
* koszt całkowity (zakładowy, fabryczny) koszt wytworzenia, będący sumą technicznego kosztu wytworzenia oraz kosztów zarządu,
* koszt własny sprzedaży (pełen koszt własny), będący sumą wszystkich kosztów bezpośrednich i pośrednich.
Układ kalkulacyjny jest charakterystyczny dla rachunku kosztów pełnych. W rachunkowości istnieją również inne systemy rachunku kosztów, wśród których najbardziej rozpowszechnił się rachunek kosztów zmiennych. Klasyfikuje on koszty według kryterium zmienności w zależności od zmian wielkości produkcji. W ramach tego rachunku kosztów wyróżniamy:
* koszty zmienne
* koszty stałe
20. podstawowa działalność operacyjna, wynik
WYNIK NA DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ = wynik na podstawowej działalności operacyjnej (wynik na sprzedaży) z plusem lub minusem. oraz wynik na pozostałej działalności operacyjnej z plusem lub minusem.
wynik na podstawowej działalności operacyjnej to wynik na sprzedaży produktów oraz wynik na sprzedaży towarów.
wynik na pozostałej działalności operacyjnej to przychody z pozostałej działalności operacyjnej minus koszty pozostałej działalności operacyjnej. Np. nietypowa sprzedaż, obroty papierami wartościowymi.
WYNIK NA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ = wynik na działalności operacyjnej z plusem lub minusem oraz wynik na operacjach finansowych z plusem lub minusem.
wynik na operacjach finansowych to przychody z operacji finansowych minus koszty z operacji finansowych
WYNIK FINANSOWY BRUTTO = wynik na działalności gospodarczej z plusem lub minusem oraz wyniki nadzwyczajne (straty i zyski nadzwyczajne) z plusem lub minusem.
WYNIK FINANSOWY NETTO (WYNIK BILANSOWY) = wynik finansowy brutto minus obowiązkowe obciążeia wyniku finansowego.
21. konta wynikowe - podział kont
KONTA WYNIKOWE - konta kosztów i przychodów. powstanie i zwiększanie kosztów po stronie dobetowej.
1 podzielność kont:
- podział poziomy kont.
- podział pionowy kont.
2 łączenie kont:
- o jednorodnym charakterze.
- o przeciwstawnym charakterze.
Np. konta którego przedmiot jest zbyt ogólny:
materiały możemy podzielić na paliwa oraz części zapasowe (Wn na Wn; Ma na Ma).
PODZIAŁ POZIOMY - z obu stron konta rozdzielonego wydzielamy pewne części zapisu i umieszczamy je na nowo wprowadzonym koncie. poziomy podział konta polega na podziale przedmiotu ewidencji konta (np. środków trwałych) na jego składniki (np. budynki i budowle oraz maszyny i urządzenia) i przeznaczeniu odrębnych kont dla wyodrębnionych w ten sposób składników.
np. konto, którego przedmiot ewidencji ma niewłaściwą wycenę:
korekta dodatnia, konto korygowane i korygujące ma saldo dodatnie:
Środki trwałe (konto korygowane), z Ma zabieramy i przenosimy na umorzenie środków trwałych na Ma (konto korygujące).
PIONOWY PODZIAŁ - polega na wydzieleniu części obrotu lub obrotów powstałych z pewnego określonego tytułu, z danego konta na inne oddzielne konto. konto podlegające podziałowi pionowemu określane jest jako konto podstawowe, konta zaś uzyskane z podziału - konta korygujące.
ŁĄCZENIE KONT:
np. łączenie kont należności i zobowiązań np. z urzędem skarbowym:
z konta Należności i z konta Zobowiązania przenosimy Ma na Ma, Wn na Wn na konto Rozrachunki (konto o charakterze mieszanym: aktywno pasywnym)
22. konta syntetyczne i analityczne
tylko na kontach syntetycznych obowiązuje podwójny zapis. Natomiast na kontach analitycznych (szczegółowych) obowiązuje zapis pojedynczy powtórzeniowy.
np konto materiały możemy podzielić na materiał X oraz materiał Y
suma sald szczegółowych jest równa sumie sald konta syntetycznego.
konta syntetyczne - zwane głównymi, służą do ujmowania w zbiorczych zapisach operacji gospodarczych dotyczących całych grup środków gospodarczych i ich źródeł pochodzenia. z tych kont wynikają dane liczbowe wykazywane w bilansie. do wybranych kont syntetycznych są prowadzone zbiory kont analitycznych, uzyskanych z podziału poziomego konta syntetycznego.
konta analityczne - konta ksiąg pomocniczych, służą do szczegółowego rozwinięcia obrotów i sald danego konta syntetycznego.
23. zakładowy plan kont
firmy muszą posiadać zakładowy plan kont.
ministerialny plan kont - wzorcowy plan kont - opracowuje go ministerstwo finansów.
9 zespołów kont powiązanych ze sobą tematycznie, pokazuje jakie powinny być podzespoły.
w Polsce najczęściej 3 cyfrowe:
1cyfra - z jakiego zespołu
2cyfra - z jakiego podzespołu
3cyfra - o jakie konto chodzi
ewidencyjne ujęcie aktywów pieniężnych i innych inwestycji krótkoterminowych oraz kredytów i pożyczek.
24. aktywa pieniężne
Aktywa pieniężne to:
1 krajowe środki płatnicze:
- pieniądz krajowy (PLN)
- pełniące funkcje pieniądza instrumenty, tj. weksle, czeki, akredytywy, polecenia zapłaty, przekazy pocztowe w PLN.
2 waluty obce:
- dewizy - pełniące funkcje pieniądza instrumenty wyrażone w walucie obcej,
- inne aktywa finansowe w tym lokaty pieniężne i naliczone odsetki od aktywów finansowych.
Aktywa pieniężne są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia otrzymania wystawienia.
25. formy obrotu środkami pieniężnymi
formy obrotu środkami pieniężnymi:
1 gotówkowy - wpłaty i wypłaty gotówki do (z) kasy oraz na (z) rachunku bankowego
2 bezgotówkowy - polega na uznaniu i obciążaniu rach bankowego w postaci:
- poleceń przelewu
- plecenia zapłaty
- czek rozrachunkowy
- akredytywy
- karty płatnicze
- rozliczenia planowe
- okresowe rozliczenia sald
bezgotówkowo rozliczamy tranzakcje z innymi przedsiębiorcami, których wartość przekracza 15000 euro.
26. zasady gospodarki krajowej
gospodarka krajowa - zasady dokonywania wpłat i wypłat gotówki z/do kasy.
dowody pierwotne - faktura, lista płac.
dowody wtórne - asygnat kasowy (KP, KW).
RAPORT KASOWY - prowadzony na bieżąco na podstawie dowodów, chronologicznie ujmuje się wpłaty i wypłaty.
Kierownik jedonstki ustala wielkość POGOTOWIA KASOWEGO - max wielkość środków pieniężnych jaka może być przechowywana w kasie.
Wielkość pogotowia kasowego zależy od potrzeb i od możliwości zabezpieczenia tych środków pieniężnych w kasie.
wycena operacji wyrażonych w walutach obcych:
- na dzień bilansowy - aktywa i pasywa po średnim kursie NBP z tego dnia
- na dzień przeprowadzenia operacji - sprzedaż (zkup) walut oraz zapłata należności (zobowiązań) po kursie kupna (sprzedaży) banku z usług którego jednostka korzysta.
27. środki pieniężne w banku
na rachunkach bankowych, otwarcie na podstawie umowy, na mocy której bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych oraz wykonywania dyspozycji posiadacza rachunku.
- rach. bieżący
- rach. pomocniczy
- rach. terminowy
- rach środków wyodrębnionych np zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (odsetki na tym rachunku nie są przychodem tylko zwiększają ten fundusz).
- rach krótko i długoterminowych
ewidencja odbywa się wyłącznie na podstawie WB!
28. Obrót bezgotówkowy za pośrednictwem banku
- Czek gotówkowy - papier wartościowy którym wystawca składa dyspozycje wypłaty gotówki z jego rachunku kwoty na która czek został wystawiony okazicielowi albo osobie wskazywanej na czeku.
- polecenie przelewu : dyspozycja złożona przez dłużnika aby BN przelał określona kwotę z jego rachunku na wskazany prze niego rachunek wierzyciela.
- polecenie zapłaty : dyspozycja złożona bankowi przez wierzyciela aby ten przelał określoną kwotę z rachunku dłużnika na rachunek wierzyciela Warunki: -banki maja zawarte stosowne porozumienia -Dłużnik udzielił wierzycielowi upoważnienia -Max kwota pojedynczego polecanie przelewu to: 1000E os. Fizyczna nie prowadząca działalności gosp.; 50000E pozostali dłużnicy.
- czek rozrachunkowy : dokument w którym wystawca czeku zleca bankowi przelanie kwoty na rachunek okaziciela bądź właściciela czeku.
- czek potwierdzony : bank potwierdza istnienie wystarczających środków na rachunku wystawcy
- czek gwarantowany : gwarantuje realizacje nawet w przypadku braku środków na rachunku wystawcy
- akredytywa - wyodrębnienie przez bank na wniosek dłużnika środków na jego rachunku i przekazanie ich do banku wierzyciela w celu dokonania zapłaty za spełnione przez wierzyciela świadczenia.
- rozliczenie planowane - wykorzystywane są przez kontrahentów realizujących stałe i powtarzane usługi Np. sklep - piekarnia . Odbiorca przelewa na rzecz dostawcy w określonym terminie określona kwotę. Na koniec okresu wystawca wystawia fakturę z kwotą rzeczywistych dostaw kwotę faktury porównuje się z rzeczywistymi przelewami.
- okresowe rozliczenie saldami - stosowanie gdy kontrahentami są jednocześnie względem siebie dostawcami i odbiorcami
- kwoty płatnicze:
Kwoty debetowe : posiadacz karty może regulować swoje płatności do wysokości stanu swojego konta
Kwota kredytowa : płatności mogą przekraczać stan konta
29. inne środki pieniezne
-czeki obce płatne w ciągu 3 miesięcy od daty wystawienia
- weksle obce
- środki pieniężne w drodze
Kt Inne „środki pieniężne” analityka Kt ”czeki obce”
Weksel - papier wartościowy w którym wystawca zobowiązuje siebie lub osobie wskazywana na wekslu do bezwarunkowej zapłaty określonej kwoty w określonym miejscu i terminie określonej osobie
ODSETKI DYSKONTOWE:
O=(k*d*t)/(100 * 365) weksle za okazaniem
k - kwota rozrachunku (zobowiązania)
d - roczna umowna stopa %
t -liczna dni na które weksel został wystawiony
Suma wekslowa dla weksli płatnych w określonym terminie płatności :
S = (k*100)/(100- (d*t)/365)
Trasant -wystawca weksla
Trasat - ten kto płaci
Remitent - osoba na rzecz której ma być zaplata
Akcept - poręczenie wekslowe podpisanie się na wekslu
Indosować - przenieść prawa z weksla na inna osobę remitent ma takie prawo zmienia się w indosanta - ten na kogo przeniesiono te prawa to indosatariusz
Dyskontować - przed terminem spłaty weksla (bank potrąca odsetki)
Ewidencja weksli obcych (weksle obce analityka do konta inne ś.p.) duże konto NIEPRZPISANE
30. Środki pieniężne w drodze
-Wpłata i wpłata z banku
-Przelewy miedzy różnymi rachunkami bankowymi
-Operacje czekami i wekslami obcymi
Z uwagi na brak WB
KT Środki pieniężne w drodze
(Dt KT „kasa” KT „inne rachunki bankowe” Ct KT „rachunek bieżący”)
Ewidencja weksli własnych
Kt „Zobowiązania wekslowe własne”
(Dt Kt „rachunek Bierzach albo kasa” Ct Kt „rozrachunki z dostawcami Kt koszy finansowe”)
31. Kredyty
Kredyty : podstawowa czynność banku komercyjnego .Udzielane tylko na określony cel
Odsetki są kosztami finansowymi wyjątki to :
- koszt inwestycyjny - na budowę lub zakup środka trwałego lub wart niematerialnej i prawnej. Koszty obsługi kredytu naliczone do dnia przyjęcia do użytku zwiększającego ich wartość początkową.
- koszty obsługi kredytu zaciągniętego na finansowanie uzasadnienie długotrwałego procesu produkcji lub przygotowanie do sprzedaży. Zwiększają koszt nabycia bądź wytworzenia.
Kredyty mogą być wykorzystane w formie :
- k. w rachunku kredytowym (ewidencja na koncie „kredyty (bankowe)”)
- k. w rachunku bieżącym (ewidencja na koncie ” rachunek bieżący ”)
Kredyty bankowe:
DT: Rach. Bierzący (spłata kredytu z rach bierzącego); Kasa (spłata kredytu gotówka); przychody finansowe (dodsatkowe roznice kursowe).
CT: rachunek bierzacy (zaciągnieciekredytu na rach.); kasa (zaciagniecie kredytu gotówkowego); rozrachunki z dostawcami (kredyt na pokrycie zobowiazan); koszty finansowe (ujemne roznice kursowe).
32. fazy gospodarcze
fazy gospodarcze
Majątek pozostaje w ruchy okrężnym
3 podstawowe fazy gospodarcze :
1) zaopatrzenie zakup
2) wykorzystanie eksploatacja składników majątkowych podstawowa działalność gosp.
3) zbyt sprzedaż
Wspólnym elementem tych 3 procesów są środki pieniężne i koszty
33. rachunek kosztów
Podstawy rachunku kosztów
Rachunek kosztów cześć rachunkowości która zajmuje się kosztami
Rachunek kosztów jest systemem informacyjnym dostarcza informacji o kosztach jest systemem przetwarzania danych kosztowych
Ogół czynności które należy wykonać aby ustalić koszty działalności przedsiębiorstwa.
Koszty trzeba ustalić wycenić udokumentować
Ewidencja kosztów - zapis
Rozliczenie kosztów .
Kalkulacja kosztów badanie kosztów jednostkowych sprawozdawczość z zakresu kosztów analiza kosztów. Planowanie normowanie porównywanie kosztów wnioskowanie badanie odchyleń od zaplanowanych kosztów.
Informacje które służą celom ustalenia kosztów.
Informacje kosztowe SA potrzebne przy podejmowaniu decyzji gospodarczych -> informacje decyzyjne w zarządzaniu przedsiębiorstwem umieścimy w rachunkowości zarządczej.
Rachunkowość zarządcza - decyzje na własne ryzyko
Rachunkowość finansowa - dokładnie sprecyzowana unormowana
Rachunek kosztów w rachunkowości finansowej
Niezbędne informacje kosztowe:
-podatki (CIT - dochodowy -> rocznica mieczy przychodami a kosztami )
- podatki kosztowe (do nieruchomości od środków transportu)
- Opłaty skarbowe notarialne
- Ubezpieczenia społeczne które pokrywa pracodawca
- Do ustalenia wyniku finansowego (rachunek zysków i strat -> zbiór przychodów i kosztów
-> porównawczy kalkulacyjny)
- sprawozdanie statystyczne (Gusowskie ) - firmy SA zobowiązane co miesiąc składać sprawozdania statystyczne do statystyki państwowej (układ rodzajowy)
- w przedsiębiorstwach wytwórczych których efektem jest wytwarzanie wyrobów -> wartość wyrobów ich wycena ustalana jest na podstawie kosztów wytworzenia tych wyrobów
Systematyczny rachunek kosztów - dostarcza informacji o niezbędnych kosztach : tradycyjny podstawowy
Przekrój kosztów wg rodzajów : układ rodzajowy kosztów
- wyodrębniony zestaw kont
34. koszty, układ rodzajowy
Koszty - wynikają z zużycia zastosowanych środków dotyczących tylko działalności operacyjnej
Koszty rodzajowe - (wg rodzajów) -> koszty podstawowe
Koszty odpowiadające prostym elementom procesu pracy
Koszty jednorodne które w danym przedsiębiorstwie nie można już rozłożyć na prostsze składniki Bez wykazywania na co te koszty poszły
UKŁAD RODZAJOWY
1) amortyzacja
2) zużycie materiałów i energii
3) usługi obce (remont transport telekom)
4) podatki i opłaty
5) wynagrodzenia (brutto)
6) Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników
7) Pozostałem koszty (inne) delegacji reklamy
Ewidencja : zespół ewidencji 4 kont (7 kont ale czasem przedsiębiorstwa rozbudowują te konta).
ZESPÓŁ 4:
konto Różne konta -> ewidencja kosztów wg rodzajów -> konto koszty wg rodzajów -> przeksięgowanie kosztów wg rodzaju sumami zbiorczymi w końcu roku -> konto wynik finansowy <- przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży.
Koszty wg rodzajów nie są zbyt dobrym źródłem do podejmowania decyzji gospodarczych. Są to koszty okresu danego przedsiębiorstwa Nie ma tu połączenia kosztów z efektami tych kosztów.
Możemy zbadać strukturę kosztów -> udział poszczególnych kosztów w całości poniesionych kosztów (najczęściej w % ) Dynamika struktury kosztów -> zmiany kosztów w czasie
Koszty wg rodzajów są planowane. Zestawia się potem koszty planowane z kosztami rzeczywistymi. Pojawiają się odchylenia. Analizujemy te różnice czy są korzystne czy niekorzystne.
35. układ kalkulacyjny
-dokonuje się grupowanie kosztów na potrzeby kalkulacji (kosztów jednostkowych)
-jednostka kalkulacyjna, nośnik kosztów (by można było ustalić koszty produktów trzeba zastosować układ kalkulacyjny)
Koszty grupujemy ze względu na potrzeby kalkulacji:
Koszty bezpośrednie - koszty, które na podstawie dowodów źródłowych dokładnie (ustalimy w jakim wyrobie są (zużycie pewnych materiałów) możemy odnieść do poszczególnych jednostek kalkulacyjnych
A. Koszty bezpośrednie: materiały bezpośrednie, ?płace bezpośrednie (można dokładnie odnieść na jednostki kalkulacyjne, płace pracowników, które można identyfikować, np. glazurnik za m2 ułożenia ?inne koszty bezpośrednie (nawet energii)
Koszty zaczynają odgrywać coraz mniejszą rolę, bo jest amortyzacja
B. Koszty pośrednie - niemożliwe jest odniesienie ich dokładnie do poszczególnych jednostek kalkulacyjnych, np. płace kierownictwa, kadry inżynieryjnej, materiały: smary, oleje, amortyzacja; udział tych kosztów rośnie; są to koszty wspólne działalności (np. maszyny), np. pion finansowo-księgowy; czasem koszty te stanowią 80% kosztów
Koszty te łączymy według wydziałów w przedsiębiorstwie
-koszty wydziałowe (wg wyodrębnionych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa); można ustalić kto, za co odpowiada, co na wydziale jest wykonane
-koszty zarządu produkty mogą być wycenione wg wydziałowego (technicznego) kosztu wytworzenia (obejmuje koszty bezpośrednie i wydziałowe)
C. Koszty sprzedaży
ZESPOL 5: KONTA ZESPOLU 4 + KOTNO KOSZTY TYPOW I RODZAJOW DZIALALNOSCI.
różne konta -> ewidencja kosztów wg rodzajów -> koszty wg rodzajów
rozliczenie kosztów -> arkusz rozliczeniowy kosztów -> konto koszty wg typów i rodzajów: dzialalność podstawowa (produkcja i handel) oraz koszty wydziałowe (zarządu, zakupu, sprzedaży)
36. koszty powstałe w przedsiębiorstwie
Koszty stałe- nie zmieniają się wraz z wielkością produkcji (w pewnym przedziale produkcji)
Koszty zmienne- zmieniają się wraz ze zmianą produkcji: a) proporcjonalnie-liniowo b)szybciej - progresywnie c) degresywnie
Podział ten jest potrzebny przy wycenie produktów wg ustawy: nie wszystkie koszty wydziałowe, ale wydziałowe zmienne i część wydziałowych stałych
Istotną rolę podział ten odgrywa w rachunkowości zarządczej (służy do ustalenia produkcji, opłacalności , obszaru rentowności przy planowaniu zysków)
Koszty inżynieryjne-można policzyć
Koszty menedżerskie - nie można ustalić ich wielkości, np. koszty reklamy
Kalkulacja opłacalności: a)istotne b) nieistotne
Koszty utraconych okazji (szans) -koszty negatywne, wynikają z ograniczonej możliwości dysponowania środkami
Koszty ciągnione- wynikają z podjętej wcześniej działalności gospodarczej, z reguły są kosztami stałymi
37. ceny nabycia
Rzeczowe aktywa obrotowe kupione (towary i materiały) powinniśmy wyceniać po rzeczywistej cenie nabycia
Rzeczywista strona nabycia = rzeczywista cena zakupu + koszty zakupu
Koszty: Spedycji (usługi transportowe wyładunek załadunek ubezpieczenie ładunku w drodze)
Kt „Usługi obce” Kt „Rozlicznie zakupu” Kt „Koszty zakupu”
38. odchylenia od cen ewidencyjnych
Do ewidencji materiałów po cenie zakupu
Cena zakupu ulega zmianom.
Ewidencja często jest prowadzona w komputerze. Jest tam zainstalowany odpowiedni program finansowy który ewidencjonuje materiału i towary . Częste zmiany cen utrudniałyby pracę programowi. Dlatego często stosujemy stałe ceny
Do ewidencji stosuje się stałe ceny ewidencyjne
Np. Planowaną cenę, Głównego dostawcy, Średnia cena z poprzedniego miesiąca
Kt „Rozrachunki z dostawcami ”-> wpływ faktury za zakupione materiały (wg rzeczywistej ceny zakupu - FRA) Konto „Rozlicznie zakupu” -> przyjęcie materiału wg stałych cen ewidencyjnych - PZ Konto „materiały ”
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów -> konto korygujące
Kt „rozliczenie zakupu” Kt „odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów”
konta służą do przeksiegowywania odchylen.
Materiały - konto korygowane
Rozliczenia zakupu - porównanie PZ i Fa
39. VAT
Podatek VAT zastępuje podatek obrotowy. Jest to podatek od wartości dodanej. Podatek VAT do zapłacenia = VAT należny - VAT naliczony. Należy rozliczyć per saldo co miesiąc do 20 dnia każdego miesiąca (deklaracja VAT-7)
Przedsiębiorstwa są zobowiązane do prowadzenia rejestrów (wykazów):
1)rejestr zakupu (otrzymane fa oryginał/VAT naliczony)
2)rejestr sprzedaży (wydane fa/VAT należny)
Zwrot VAT:
a)bezpośredni - US zwraca pieniądze
b)pośredni - poprzez zmniejszenie wpłaty podatku należnego.
Faktura:
1)wartość przedmiotu zakupu (netto)
2)wartość VAT
wartość = wart. przeniesiona + wart. Dodana
Gdy VAT naliczony > VAT należny => zwrot bezpośredni podatku.
Przedsiębiorstwa muszą prowadzić rejestry:
1)zakupu - wykaz faktur, które do nas dotarły od dostawcy (od kogo faktura; identyfikacja podatkowa; wartość netto i brutto; VAT).
2)sprzedaży-komu sprzedaliśmy z identyfikacją (wartość faktury netto, brutto, VAT)
US ma konto w NBP
Tu było księgowanie konta: rozliczenie zakupu/ r-ki z dostawcami/ towary/ VAT naliczony/ VAT należny/ sprzedaż towarów/ r-ki z odbiorcami/ r-ki z US z tytułu VAT
oryginał FA daje nam podstawę do zwrotu podatku VAT należnego
podatek od całej wartości, czyli podatek należny, odejmujemy od niego podatek od wartości poniesionej. różnica jest podatkiem od wartości dodanej.
40. proces produkcji
PROCES PRODUKCJI:
-koszty produkcji (działalności gospodarczej): zużycie materiałów; amortyzacja, koszty osobowe, usługi obce
-efekty produkcji
ewidencja ilościowo-wartościowa:
konto materiały -> wydanie na cele produkcyjne (gosp.) materialów RW -> konto zużycie materiałów
konto rozliczenie kosztów -> rozliczenie kosztów zużycia materiałów -> koszty wg rodzajów i typów działań (wg miejsca powstania)
41. Amortyzacja:
1)Stała (liniowa/prosta) - zużycie środków trwałych jest stałe w czasie (stałość zużycia proporcjonalna do czasu)
2)Zmienna:
a)progresywna - rosnące tempo zużycia
b)degresywna - malejące tempo zużycia
czas zużycia - oparty na statystyce
a%=10% tzn. środek trwały w ciągu roku przenosi 10% swojej wartości na wartość produkcji
Tabele stawek amortyzacyjnych - amortyzacyjnych ustawie o podatku dochodowym
Metoda naturalna - stałość zużycia do wykonywanej produkcji. Potrzebna wartość początkowa i możliwości produkcyjne maszyny.
42. dowody księgowe
Dowód księgowy, dokument będący podstawą dokonanego zapisu w księgach rachunkowych (np. faktura VAT).
Treść dowodu księgowego
Ustawa o rachunkowości wymaga, aby dowód księgowy zawierał:
* określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego
* określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej
* opis operacji gospodarczej, oraz jej wartość, w miarę możliwości określoną także w jednostkach naturalnych
* datę dokonania operacji, a także datę wystawienia dowodu (gdy sporządzono go pod inną datą)
* podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów
* stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania
Cechy dowodu księgowego
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, dowody księgowe powinny być:
* rzetelne - zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej
* kompletne
* wolne od błędów rachunkowych
Niedopuszczalne w dowodach księgowych jest dokonywanie wymazywania i przeróbek.
Rodzaje dowodów księgowych
Wyróżnić można następujące rodzaje dowodów księgowych:
* zewnętrzne własne - przekazane w oryginale kontrahentowi
* zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów
* wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki
Podstawą do zapisów w księgach rachunkowych mogą być również dowody księgowe:
* zbiorcze - służące do dokonania łącznych zapisów kilku dowodów źródłowych, które muszą być wymienione w dowodzie zbiorczym
* korygujące
* zastępcze - wystawione do czasu otrzymania dowodu zewnętrznego obcego
* rozliczeniowe - ujmujące dokonane uprzednio zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych
43. inkasent
Inkasent - jest to osoba prawna, fizyczna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Organ podatkowy nie może ściągnąć z inkasenta podatku, jeśli podatnik nie uiścił wcześniej tej daniny. Za pośrednictwem inkasentów może być zarządzony pobór podatków:
44. poprawianie błędów księgowych
źródła błędów:
- błędy w dokumentach księgowych
- w zapisach w urządzeniach księgowych
- w zestawieniach pomocniczych i kontrolujących
- niezaksięgowanie operacji.
STORNO - zapisy korygujące dokonywane za pomocą specjalnego księgowania, spełniającego wszystkie warunki zasady podwójnego zapisu.
STORNO CZARNE - dokonanie zapisu korygującego na tych samych kontach, na których nastąpiło błędne księgowanie lecz po odwrotnych stronach.
STORNO CZERWONE - dokonanie zapisu korygującego za pomocą liczb ujemnych na tych samych kontach i po tych samych stronach, na których nastąpiło błędne księgowanie.
45. lista plac
LISTA PLAC - ujmuje laczne wynagrodzenie pracownika za okres obrachunkowy.
podstawy sporzadzania:
- umowy o prace
- karty wynagrodzen lub karty zarobkowe.
ustalone wynagrodzenia brutto są pomniejszane o potracenia obowiązkowe i dobrowolne, w ten sposób powstaje wynagrodzenie netto, należne pracownikowi.
BILANS
Nazwa zakładu
Bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2012
AKTYWA
A. AKTYWA TRWAŁE 30000
Wartości niematerialne i prawne -
Rzeczowe aktywa trwałe
Środki trwałe 30000
Należności długoterminowe -
Inwestycje długoterminowe -
B. AKTYWA OBROTOWE 12500
Zapasy
Materiały 5000
Produkcja nie zakończona 1000
Wyroby gotowe 4000
Towary -
Należności krótkoterminowe
Należności z tytułu dostaw i usług 1000
Inne -
Inwestycje krótkoterminowe
Udziały lub akcje -
Inne papiery wartościowe -
Udzielone pożyczki -
Rachunek bieżący 1450
Kasa 50
SUMA BILANSOWA
(A+B) 42500
PASYWA
A. KAPITAŁ WŁASNY 36000
Kapitał podstawowy
Kapitał powierzony 10000
Kapitał wypracowany 22700
Wynik finansowy(zysk) 3300
B. ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE 4000
Długoterminowe kredyty bankowe 4000
C. ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE 2500
Krótkoterminowe kredyty bankowe -
Zobowiązania
Zob. z tyt. dostaw i usług 2000
Inne 500
Rezerwy na przyszłe zobowiązania -
SUMA BILANSOWA
(A+B+C) 42500
Data miejsce
Osoba sporządzająca, kierownik jednostki
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Nazwa firmy
Rachunek zysków i strat sporządzony za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012r.
Koszty i straty
Koszt sprzedanych towarów i produktów 60000
Wartość sprzedanych towarów 15000
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 35000
Koszty sprzedaży 2500
Koszty ogólnego zarządu 7500
Zysk ze sprzedaży 10000
Pozostałe koszty operacyjne 3500
Zysk z działalności operacyjnej 9500
Koszty finansowe 6000
Zysk z działalności gospodarczej 6000
Straty nadzwyczajne 750
Zysk brutto 5500
Podatek dochodowy 2200
Zysk netto 3300
Ogółem(A+C+E+G+I+J) 75750
Przychody i zyski
Przychody ze sprzedaży 70000
Przychody ze sprzedaży towarów 20000
Przychody ze sprzedaży produktów 50000
Strata ze sprzedaży
Pozostałe przychody operacyjne 3000
Strata z działalności operacyjnej
Przychody finansowe 2500
Strata z działalności gospodarczej
Zyski nadzwyczajne 250
Strata brutto
Strata netto
Ogółem(A+C+E+G+I) 75750
Data miejsce
Osoba sporządzająca, kierownik jednostki