Mikrobiologia - 2.03.2012r. - Zakażenia OUN
Rodzaje zakażeń OUN
ropne i nieropne („aseptyczne”) zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych (meningitis),
zapalenie mózgu (encephalitis),
zapalenie opon i mózgu (meningoencephalitis),
ropniak podtwardówkowy,
ropień nadoponowy.
MENINGOENCEPHALOMYELITIS - zapalenie opon, mózgu i rdzenia
MENINGOMYELITIS - zapalenie opon i rdzenia
Drogi zakażenia OUN
wysiew drogą krwionośną z pierwotnego ogniska (jama nosowo - gardłowa, dolne drogi oddechowe, rana pępkowa, zastawki serca, przewód pokarmowy, drogi moczowo - płciowe).
ciągłość procesu zapalnego z otaczających tkanek (z zatok obocznych nosa, ucha środkowego, wyrostka sutkowego, zgorzelinowo zmienionych zębów).
Bezpośrednie wnikanie drobnoustrojów na skutek urazów głowy lub zabiegów chirurgicznych.
Podział menengitidis
ropne - PMR mętny, bakteryjne
nieropne - PMR klarowny, wirusowe
pierwotne - okołoporodowe, jako powikłanie innej choroby
wtórne
przerzutowe - z innych ognisk
związane z drenażem i zastawkami
pourazowe
pooperacyjne
Etiologia meningitidis
BAKTERIE |
|
Pałeczki gram - dodatnie |
Listeria monocytogenes |
Prątki |
Mycobacterium tuberculosis, M. avium, M. intracellulare, M. kansasii, M. fortuitum |
Krętki |
Treponema pallidum, Borrelia burgdorfei, B. recurrentis, Leptospira spp. |
Mikoplazmy |
Mycoplazma pneumoniae, M. hominis, Ureoplasma urealyticum |
Chlamydia |
Chlamydia psittaci |
Riketsje |
Rickettsia rickettsiae, R. prowazekii, Coxiella burnetti |
C.neoformans - powoduje także zapalenia płuc i inne
80 % meningitidis :
N.meningitidis
H.influenzae
S.pneumoniae
ORZEŁ - uzupełniona tabelka
Test przy diagnostyce gruźlicy
plwocina - gruźlica płuc
istnieje gruźlica kości, skórna, układu moczowo - płciowego
Gruźlica płuc - materiał
BAL
plwocina - preparat Ziehla - Neelsena, potem podłoże Loewensteina - Jensena, sprawdzenie lekowrażliwości lub Middlebrock w systemie automatycznym (jak chcemy szybciej PCR, chromatografia gazowa)
czas oczekiwania na wynik przy metodach klasycznych - ok. 2 m-ce, przy metodach automatycznych nawet do 10 dni
Czynniki predysponujące
związane z bakteriami
otoczka bakteryjna - ochrona przed fagocytozą
antygeny powierzchniowe np. K1 u E.coli
adhezyny
integryny
związane z organizmem gospodarza
ropień mózgu
ropień pierwotny - w wyniku rany czaszki lub jako powikłanie pooperacyjne (S.auteus, Enterobacteriaceae)
ropień wtórny - z bezpośrednio sąsiadujących ognisk zakażenia np. zapalenie zatok (okolica czołowa), zapalenie ucha środkowego (okolica skroniowa) lub zapalenie wyrostka sutkowego (okolica móżdżku)
mnogie
rzadziej Nocardia, Entamoeba, T.gondii, grzyby
Materiał - PMR, krew, mocz, podczas transportu - temperatura zbliżona do temperatury ciała
PMR
do jałowej probówki
zagęścić próbę PMR
jeśli > 1 ml - 15 minut wirowania ( 3,000 x g , temperatura pokojowa)
jeśli < 1 ml - dokładnie wymieszać na wytrząsarce
zaaspirować supernatant - w lodówce - badania serologiczne
Wymieszać osad z pozostałym supernatantem przez 30 sekund i z tak przygotowanym materiałem wykonać:
preparaty barwione ( Grama i Waysona)
posiew na podłoża stałe : CAB + KRB, CHA, MCA, DCA, PYA, SAB (2 krople na płytkę, wykonać ezą posiew redukcyjny)
wprowadzić 2 krople do BHI lub supernatant z pozostałym osadem ( jeśli objętość = 1 - 3 ml), posiać na bulion Pedi do analizy automatycznej
Inkubacja hodowli
Wykrywanie w supernatancie PMR (surowicy, moczu, krwi) antygenów bakterii (Wellcogen Bacterial Antygen Kit, Slidex meningite kit, Directigen), grzybów, pierwotniaków
Odczyt hodowli
wykazanie metabolitów drobnoustrojów (chromatografia gazowo - cieczowa)
wykazanie DNA lub RNA (sondy molekularne, PCR)
OZNACZANIE LEKOWRAŻLIWOŚCI
dla szczepów N.minigitidis - oznaczanie MIC (podloże MHB w CO2)
dla H.influenzae - badanie wrażliwości na podłożu MHK - NAD (z krwią końską) w CO2 (metoda krążkowo - dyfuzyjna, oznaczanie MIC)
dla S. pneumoniae….
Szczepionka w zakażeniu meningokokowym
osobom mającym bezpośredni kontakt z chorym, u którego potwierdzono zakażenie wywołane przez szczep Neisseria meningitidis serogrupy C, należy podać szczepionkę koniugowaną pomimo wcześniejszej chemoprofilaktyki
osobom w wieku powyżej 2 miesięcy mających bezpośredni kontakt z chorym, u którego potwierdzono zakażenie wywołane Neisseria meningitidis serogrupy A - należy podać szczepionkę polisacharydową A + C
Chemioprofilaktyka OUN
zalecenia u osób z kontaktem z osobą chorą na meningitidis
kontakt intymny
jak śpią w tym samym miejscu
jak korzystają z tej samej kuchni
kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych
u osób wykonujących RKO, intubację
Haemophilus influenzae
rifampicyna ( 4 dni, raz dziennie)
powinna obejmować wszystkich domowników, także dorosłych, jeśli chociaż jeden z członków rodziny ma mniej niż 4 lata
S.pneumoniae
rifampicyna (2 dni co 12 h)
Antybiotyki penetrujące OUN
Chloramfenikol
Metronidazol
Rifampicyna
Kortimoksazol
Linezolid
Flukonazol
Foksamet
Acyklowir
Zydowudyna
Antybiotyki penetrujące OUN tylko w stanie zapalnym
Amikacyna
Beta - laktamy - penicylina G, ampicylina, karbanicylina, aztreonam, cefaroksym
cafalosporyny III i IV generacji
karbapenemy
wankomycyna
gentamycyna
tobramycyna
Antybiotyki niepenetrujące OUN:
amfoterycyna B
klinamycyna
linkomycyna
polimyksyna B
Itrakonazol
ketokonazol
chinolony
makrolidy
tetracykliny
inhibitory beta - laktamaz nie penetrują przez barierę krew - mózg
sulbaktam
kwas klawulanowy