KARNAWAŁY

Ludowe formy świąt karnawałowych

• formy te niezwykle wyraźnie, wręcz pryncypialnie, różniły się od poważnych, oficjalnych (kościelnych i feudalno-państwowych) kulturowych form i ceremoniałów tym iż u podstaw ich organizacji istniał śmiech

• po tamtej stronie rzeczywistości oficjalnej tworzyły się jak gdyby drugi świat i drugie życie, w którym uczestniczyli wszyscy ludzie średniowiecza, świat w którym w określonych porach po prostu żyli. Jest to szczególnego rodzaju podwójność świata

• ze względu na swój namacalny, konkretno-zmysłowy charakter oraz obecność wyraźnie zabawowego elementu są blisko spokrewnione z obrazowymi formami artystycznymi , teatralno-widowiskowymi

• zasadniczy karnawałowy trzon nie posiada jednak czysto artystycznej, teatralno-widowiskowej formy i w ogóle nie wchodzi w obręb sztuki. Tkwi na pograniczu sztuki i życia

• karnawału się nie ogląda, w nim się żyje. Żyją w nim wszyscy, ponieważ już z założenia jest on powszechny

• w czasie karnawału można żyć tylko wedle jego praw, praw karnawałowej wolności

• karnawał to drugie życie ludu, zorganizowane w oparciu o pierwiastek śmiechu, to jego życie świąteczne

• każde święto jest niezmiernie ważną pierwotną formą ludzkiej kultury

• oficjalne święta średniowieczne były uroczystością, jako ze spoglądały wstecz, prawdy już gotowej, panującej, uchodzącej za wieczną i niezaprzeczalną. Ton oficjalnego święta mógł brzmieć tylko poważnie i monolitycznie, pierwiastek śmiechu obcy był jego naturze. Dlatego oficjalne święto popełniało zdradę wobec prawdziwej natury ludzkiego świętowania

• średniowieczne święto stawało się „Janusem” o dwóch twarzach, jedna z nich spoglądała w przyszłość, śmiejąc się na pogrzebie przeszłości i teraźniejszości

• jednym z obowiązkowych momentów ludowej radości świątecznej były przebrania, odnowienie odzieży i postaci społecznej

• od nakładania ubrania na lewą stronę, wdziewania spodni na głowę, aż do wyboru efemerycznych królów i papieży, działa ta sama logika topograficzna: przemieścić „górę” na „dół”

• ważne źródło karnawału odgrywał także folklor lokalny

• Goethe sympatię i zainteresowanie dla ludowych form świątecznych oraz szczególnego typu właściwej im realistycznej symboliki przejawiał przez całe życie

Elementy karnawału wg Goethego:

• pełne uwolnienie się od powagi życiowej

• karnawałowe bitwy na konfetti

• karnawałowe dysputy

• wybór króla błaznów

• scenka z udziałem ciężarnej kobiety która zaczyna rodzić, przedstawienia z udziałem ognia, odsłaniające do głębi ambiwalentny sens życzenia śmierci. Jest to w istocie jeden i ten sam dramat brzemiennej i rodzącej śmierci, w myśl zasady umrzyj i naródź się na nowo

• przyjęcia na których je się mnóstwo mięsa

• tłum karnawałowy jest ludową całością

• nawet ścisk, fizyczny kontakt ciał ma swe znaczenie. Lud odczuwa w tym okresie swą konkretną zmysłową, materialno-cielesną jedności i wspólnotę

• ciało ludu na karnawałowym placu przede wszystkim odczuwa swą jedność w czasie, Poprzez czas odczuwa swoje nieprzerwane trwanie, swą względną historyczną nieśmiertelność

• wszystkie ludowe obrazy świąteczne utrwalają moment śmierci-odnowienia. Wszystkie te obrazy są do pewnego stopnia dwucielesne, wszędzie podkreśla się moment rozrodczy

• karnawał za pomocą swoich obrazów, scenek, nieprzyzwoitości, aprobatywnych przekleństw, rozgrywa dramat nieśmiertelności i niezniszczalności ludu. W świecie karnawału poczucie ludowej nieśmiertelności łączy się z poczuciem względności aktualnej władzy i panującej prawdy

Karnawał równości i karnawał hierarchii

• jedną z podstawowych dramatyzacji karnawału brazylijskiego jest wyostrzenie przeciwstawienia grupy i jednostki, działania zbiorowego wyznaczonego przez specyficzne kody - działaniu indywidualistycznemu i wyodrębnionemu, które przez nas jest kojarzone z działaniem wolnym

• w pewnych systemach społecznych (Np. w społeczeństwie amerykańskim) życie przestaje być wyznaczane przez całość i zatraca w związku z tym swoją podstawową komplementarność. Nie ma w nim miejsca na jednostkę jako kategorię wszechobecną w systemie, jako istotę która jest „ucieleśnieniem ludzkości”

• w Stanach Zjednoczonych wszelkie zabawy organizuje się według bardzo powszechnego modelu, w którym ważną rolę odgrywa ekskluzywność

Krewes - organizacje klasy wyższej, kontrolowane są przez bogatych białych, członków najbardziej zamkniętych w mieście klubów

• w przypadku karnawału ulicznego (Np. Rio) ludzie idą uporządkowani przede wszystkim w tzw. bloki (blocos de samba) i szkoły samby

• w Nowym Orleanie pokazy krewes są z góry ustalone i wyznaczają hierarchię, podczas gdy w Rio pokazy są konkursem

• w społeczeństwie egalitarnym istnieje karnawał arystokratyczny, a w przypadku Brazylii, dokładnie na odwrót (karnawał równości) w społeczeństwie zhierarchizowanym i autorytarnym. Jest to doskonały przykład tego, że karnawał jest rytuałem, w którym obowiązuje społeczna zasada odwrócenia

• w Brazylii największym lękiem napawa fakt bycia nie na swoim miejscu, bycia przemieszczonym, zwłaszcza gdy oznacza to próbę uchodzenia za kogoś kim się nie jest. W Nowym Orleanie zaś karnawał jest próbą ponownego rozróżnienia w społeczeństwie