Ład połajtański
Podział świata faktycznie przypieczętowała w dniach 6-11 lutego 1945 roku konferencja w Jałcie na Krymie. Zdecydowano wówczas, jak po zwycięstwie będą zarządzane okupowane Niemcy i jak przebiegną granice stref okupacyjnych ( amerykańską, brytyjską, francuską i radziecką), przy czym po raz pierwszy uwzględniono udział Francji. W Jugosławii i Polsce, gdzie miejscowi komuniści - pierwszym wypadku samodzielnie, w drugim dzięki radzieckiej okupacji - zdołali już uchwycić pełnię władzy, postanowiono utworzyć nowe rządy, poprzez fuzję funkcjonujących w tych krajach gabinetów proradzieckich z członkami rządów na uchodźstwie i uznanymi osobistościami, określonymi mianem „demokratycznych”. Władze te miały jak najszybciej przeprowadzić wolne wybory. Potwierdzono terytorialne okaleczenie Polski na wschodzie, nie ustalając rozmiarów przyznanej jej kosztem Niemiec rekompensaty, oprócz tego , że będzie ona „znaczna”. ZSRR zobowiązał się też uderzyć na Japonie w trzy miesiące po kapitulacji Niemiec, za co przyrzeczono mu południowy Sachalin, wyspy Kurylskie, bazę wojenną w Port Artur i wolny port w Talienie oraz współudział w eksploatacji Kolej Wschodniochińskiej i Południowomandżurskiej. Roszczenia te, oprócz dwóch pierwszych, zrealizowane być musiały nie kosztem Japonii, ale niewiedzących o nich na razie - sojuszniczych Chin. Z kolei w sprawie powołania powszechnej organizacji międzynarodowej, mającej zastąpić Ligę Narodów, potwierdzono wstępne zasady jej funkcjonowania, ustalone 7 października 1944 roku w podwaszyngtońskim Dumbarton Oaks. Na razie rozstrzygnięto kluczową kwestie glosowania w skupiającej największe mocarstwa Radzie Bezpieczeństwa, przyznając każdemu z nich prawo veta. Stalin odrzucił przy tym stanowczo nieśmiałe sugestie Roosevelta, by uprawnienie to nie dotyczyło dysput, w których dane mocarstwo jest stroną.
Ustalenia jałtańskie, podjęte w dziewiętnastowiecznym stylu, bez choćby konsultacji z zainteresowanymi, usprawiedliwiane były potem jako potwierdzenie faktów już dokonanych. Jednakże ów argument, tak czy owak wątpliwy, i tak nie dawał się odnieść do klauzul dotyczących Azji.
Trzy miesiące po Jałcie, 7 maja 1945 roku, nastąpiła kapitulacja Niemiec w Reims, na życzenie Stalina powtórzona w Berlinie w nocy z 8 na 9 maja. Nie dożył jej Roosevelt, niemal do samej śmierci w dniu 12 kwietnia 1945 roku określający radzieckiego dyktatora mianem „dżentelmena chrześcijanina”. Nowy prezydent Harry Truman pozostawał początkowo pod całkowitym wpływem współpracowników zmarłego.
Niekiedy konferencja w Jałcie jest określana jako konferencja „dwóch i pół” z uwagi na ciężką chorobę Roosevelta. Głównym celem konferencji było skoordynowanie działań militarnych w końcowym etapie wojny w Europie oraz ustalenie zasad powojennego porządku politycznego. Na spotkaniu tym podjęto szereg decyzji, które były już omawiane w Teheranie. Tak więc podjęto uchwałę w sprawie Organizacji Narodów Zjednoczonych, która miała zastąpić powołaną wcześniej Ligę Narodów. Na konferencji tej wielkie mocarstwa narzuciły małym państwom i narodom własny porządek, nie pytając nikogo o zdanie. W ten sposób kraje wyzwolone przez Armię Czerwoną znalazły się w strefie bezpieczeństwa ZSRR, faktycznie zaś pod władzą Kremla. System jałtański doprowadził do długotrwałego podziału Europy na dwa bloki, do uznania hegemonii radzieckiej w krajach leżących na wschód od Łaby. Przez długie lata, aż do upadku komunizmu w latach 1989-1990, był on respektowany przez mocarstwa zachodnie.