sciagi, romantyzm i pozytiwizmy, 1


ROMANTYZM

1.Oceń postępowanie Konrada Wallenroda, wallenrodyzm

W europie-1789-1848 w Polsce-1818(22)-1863

Walenrodyzm-to postawa człowieka, który postępuje podobnie jak uczynił to Konrad Wallenrod- walczył o słuszna i sprawiedliwa ideę, lecz żeby osiągnąć swój cel, używa środków nieetycznych, nagannych moralnie, takich jak podstęp, zdrada, kłamstwo.

Konrad Wallenrod wie, że jedynym sposobem walki o ojczyznę będzie przenikniecie w szeregi Zakonu i dokonanie zniszczenia od wewnątrz. Konrad bardzo kochał swoja ojczyznę i aby o nią walczyć dopuszcza się zdrady. Moim zdaniem jeżeli ją tak mocno kochał mógł się jej dopuścić.

Wallenrod zdolny jest do największych poświęceń byle by to było dla ojczyzny. Bardzo dobrze zdawał sobie sprawę że łamie zasady kodeksu rycerskiego, ale nie miał on wyboru. Musiał walczyć jak lis- podstępem albo jak lew- w otwartej walce. Dla niego ojczyzna była najważniejsza i nie można go za to potępiać. Honor nie jest ważniejszy od ojczyzny ponieważ ojczyzna była dla niego jak matka. Wybierając taką postawę bardzo słusznie postąpił. Lecz poświęcił swoje szczęście osobiste, miłość. Pokonał zakon, ale nie czuł się dumny ze zwycięstwa.

2. Wybitne jednostki w twórczości Norwida.

Norwid był przedstawicielem romantyzmu, był jednym z najwybitniejszych poetów. Rozpatrywał role wybitnych jednostek w takich utworach jak:

„Do obywatela Johna Browna”, „Fortepian Szopena”, „Cos ty Atenom zrobił Sokratesie”, „Bema pamięci żałobny rapsod”.

Według Norwida wybitne jednostki to ludzie obdarzeni talentem, artyści ludzie którzy są nie rozumiani przez resztę społeczeństwa, czują się obco wśród ludzi. Dopiero po latach następne pokolenie pojmie i odkryje sens jej idei. W utworze „Fortepian Szopena” Norwid poświęca ten utwór Szopenowi. Powstał on pod wrażeniem spotkań z umierającym Szopenem.

Przedstawia on wielkiego kompozytora i jego ostatnie dni. Trzy pierwsze części to trzy wspomnienia spotkań, wizyt u chorego Szopena. Norwid wspomina postać muzyka przekonanego o swojej śmierci. Nawiązania do mitów nie są przypadkowe: Orfeusz wzruszał przyrodę swoją muzyką, Pigmalion ożywił rzeźbę, życie i twórczość Szopena także staje się mitem- był bowiem aż tej miary artystą. Autor jest zachwycony muzyką Szopena jego dzieła-muzyka po jego śmierci będzie bardzo ważna dla ludzi.

W utworze „Bema pamięci żałobny rapsod”- jest to utwór pełen powagi dostojeństwa i takim powinien być jako rapsod. Rapsod czyli utwór poetycki utrzymany w podniosłym stylu, sławiący znanego bohatera lub ważne wydarzenie. Tu bohaterem jest generał Józef Bem-patriota polski uczestnik walk na Węgrzech i w Wiedniu zmarły w 1850r. Jest to opis pogrzebu z całą serią znaczeń, symboli i skojarzeń, który zawiera także ogólnoludzkie, filozoficzne przesłanie. Inspiracja do napisania tego utworu było podziwianie Józefa Bema autor w ten sposób chciał go utrwalić ponieważ trudno jest być taką wybitną jednostką. Grób staje się kolebką idei która przetrwa dalej. W utworze „Obywatel Brown” jest to utwór poświęcony obywatelowi amerykańskiemu. Tym listem włączył się w ogólno światową akcje protestu. Miał on być skazany na śmierć. Autor poświęca się idei wolności. Norwid przestrzega że młodzi ludzie widząc te egzekucje mogą się zarazić ta okrutnością.

3.Cechy bohatera romantycznego.

Rozróżnia się kilka rodzaj bohaterów romantycznych.

Jest zazwyczaj indywidualistą posiada cechy przeciętne bardzo często jest poeta, nie chce przyjąć różnych zasad świata, przeżywa wielka romantyczna miłość, następuje w nim przemiana wew. Zmiana imienia, osobowości, zmiana celów inny punkt widzenia, czasami tragiczna śmierć, czasami ta śmierć jest nie dosłowna np. samobójstwo osobowości. Konrad Wallenrod, Gustaw w Dziadach.

4.Kształt miłości romantycznej, omów odwołując się do utworów.

Miłość jest dla romantyków najważniejszym uczuciem. Jest źródłem szczęścia i cierpienia jednocześnie 4czDiadów była miłość od pierwszego wejrzenia, nie spełniona, często zakochani poświęcają swoje życie. Miłość romantyczna tej epoki kłóci się z dzisiejsza romantycznością.

Można odwołać się do utworów takich jak: 4cz.Dziadów „Cierpienia Młodego Wertera”, „Nie boska komedia”, „Śluby panieńskie”

W 4cz. Dziadów miłość wysówa się na plan pierwszy. Historia miłosna zawarta w dramacie sama w sobie jest dosyć typowa i z pewnością odzwierciedla dzieje samego Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny. Po prostu: dwoje młodych ludzi o zgodnych ideałach i poglądach kochało się z wzajemnością. Różniło ich natomiast pochodzenie społeczne i stan majątkowy. Gdy sprawa przybiera poważny charakter rodzice kładą kres ich związku- pannę wydają za bogatego człowieka a Gustaw dostaje kosza. Ostatnie spotkanie rozstanie rozpacz kochanka w dzień wesela ukochanej, w ten sposób wygląda schemat nieszczęśliwej miłości romantycznej. Wyeksponowany jest ciąg dalszy zdarzeń, ten który rozwija się w duszy człowieka w jego psychicznej głębi. 1. popadł w obłęd 2.pragnął śmierci(istnieje sugestia że popełnił samobójstwo)lecz uczucie miłości wydaje się silniejsze od śmierci.3.przestał istnieć dla świata jako Gustaw, przekreślił dotychczasowy etap życia 4.znienawidził kobiety 5.zwątpił w prawdę, naukę i porządek tego świata.

Obserwujemy człowieka zniewolonego, ogarniętego całkowicie swoim uczuciem, rozpamiętującego każdy element przeszłości i przekreślającego swoja przyszłość. Lecz to nie on znajduje się w centrum rozważań i nie jego ukochana , lecz właśnie kosmiczne wszechogarniające uczucie.

W „Slubach panieńskich” przedstawia miłość taka która nie rodzi się tak natychmiast tylko z biegiem czasu. Miłość ma dążyć do szczęścia w życiu. Przedstawia w niej analizę całego przebiegu procesu miłości, jej początków, narastania uczucia, walki o nie i w końcu szczęśliwego finału. To nie jest miłość od pierwszego wejrzenia. Jest to wiec uczucie ważne, najważniejsze w życiu człowieka, złożone zróżnicowane, ma wiele postaci i różny przebieg. Z komedii Fredrowskiej wynikaja nastepujace wnioski:

W „Nie boskiej komedii” Miłość nie miała dążyć do małżeństwa, małżeństwo to grób miłości.

POZYTYWIZM

1. Przedstaw swoje opinie o „Nad Niemnem”

Przedstawione są tu dwa środowiska: dwór i wieś, szlachta o różnym stopniu zamożności, schłopiały zaścianek. Główny wątek osnuty jest wokół romansu a potem małżeństwa panny z dworu, Justyny Orzelskiej, z chłopem Janem Bohatyrowiczem(jest on nieco zubożałym szlachcicem zagrodowym, a nie chłopem z dziada pradziada, co osłabia nieco ideę zbratania się szlachty z ludem, przełamania uprzedzeń stanowych). Do wspaniałej wartości należy opis nadniemeńskiej przyrody, opis obyczajów i dawnej kultury ludowej, realistyczne opisy zajęć gospodarskich i pracy na roli. Tworząc świat powieściowy pisarka przekonująco pokazała, ile wartości narodowych i kulturowych tkwi w prostym ludzie wiejskim. Przechowuje on w pamięci dzieje dawnych pokoleń(piękny mit o Janie i Cecylii, którzy w zamierzchłych czasach, karczując puszczę, zakładali nad Niemnem osadę) Pamięta o bojownikach narodowej sprawy, marzeniach o lepszej przyszłości( wspólna walka szlachty i chłopów w 1863r.-w powstańczej mogile spoczywają obok siebie m.in. Andrzej Korczyński, brat Benedykta, i Jerzy Bohatyrowicz, ojciec Jana) Miarą wartości człowieka dla autorki jest jego praca, stosunek do innych ludzi, stosunek do ojczyzny. Orzeszkowa stworzyła na kartach powieści świetne wizerunki psychologiczne postaci, uderzające życiowa prawda. Chodzi zwłaszcza o Benedykta(ciężko pracuje, aby nie strącić majątku, ziemia jest dla niego wszystkim). Wizerunek środowisk przedstawionych w „ Nad Niemnem” oddany jest z realizmem. W śród bohaterów są postacie dość papierowe, ilustrujące pewne tezy. Jak w powieści tendencyjnej są to postacie jednowymiarowe, dobra albo złe.

2. Asnyk Adam poeta czasów niepoetyckich.

Czasy nie poetyckie- POZYTIWIZM tak został nazwany. Proza wzięła górę, bo proza najlepiej nadawała się do realizacji pozytywistycznego programu. Przy tym poezja kojarzyła się nieodzownie z romantyzmem a wystarczy poczytać Swietochowskiego by dostrzec że postromantyczni poeci nie znajdowali najlepszych ocen. Twórczość poetycka pozytywizmu to głównie dzieło dwóch osób, dwojga poetów którzy pozostali w świadomości potomnych jako natchnieni reprezentanci czasów pozytywizmu są to Adam Asnyk i Maria Konopnicka Ich wiersze dotarły do współczesnych i do potomnych. Nie były radykalnym zerwaniem z romantyzmem, lecz były na tyle nowoczesne, że zyskały uznanie.

„Daremne Żale” pokolenie starych powinno z nowym iść na przód uważa że powinno się patrzeć w przyszłość a nie w przeszłość.

„Do młodych” nakazuje widzieć świat przez pryzmat nowych idei ale nie neguje tego co minione.

3. Co świadczy o tym że „Potop” był powieścią ku pokrzepieniu serc.

Poezja Sienkiewicza ukazywała trudne i dramatyczne chwile z dziejów Polski która wychodziła zwycięsko dzięki zjednoczeniu się. W ten sposób Sienkiewicz wypełniał zadanie wzmocnienia uczuć patriotycznych.

Jeśli chodzi o cel powstania trylogii, to stał on się własnością narodowa a brzmi( ku pokrzepieniu serc ) Oznacza to że pisarz doceniał role historii w dziejach narodu, zwłaszcza gdy jest to naród żyjący w niewoli. PRAGNĄŁ:

4.Kryteria oceny wartości człowieka w „Nad Niemnem”

Najważniejszą wartością, o jakiej pisze orzeszkowa w „Nad Niemnem' jest praca, która jest dobrowolnym obowiązkiem człowieka wobec świata przyrody i wobec siebie. Ciężka i uczciwa praca przynosi korzyści, pozwala kształtować świat i siebie, rozwija w człowieku sumienność, poczucie obowiązku. Praca jest w powieści kryterium oceny człowieka.

PRACUJACY- Bohatyrowiczowie, Benedykt, Justyna, Kirłowa, Marta.

NEGATYWNI- Emila, Zygmunt, autorka ukazuje ludzi pracujących którzy są weseli radośni, spełnieni. W ten sposób praca nabiera charakter uświęcającego, uszlachetniającego człowieka.

5.Przemiany wew. A. Kmicica bohatera „Potopu”

Przeistacza się w Babinicza a zmiana imienia rozdziela dwa etapy życia z hulaszczego, pechowego i nieszczęśliwego prywatnie Kmicica. Przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie, bojownika o wolność.

6.Wokulski- pozytywista czy romantyk. Oceń postawę bohatera.

Wokulski reprezentuje stracone pokolenie , był już dorosłym człowiekiem, gdy wybuchło powstanie styczniowe brał w nim udział. Później przyjął inna postawę- realisty- w jego biografii zmieścił się kawałek romantyzmu i pozytywizmu- jako bohater literacki ma on elementy obu schematów.

CECHY ROMANTYCZNE:

CECHY POZYTYWISTYCZNE:

Wokulski jest osobowością na styku dwóch światów, posiada stare cechy bohatera romantycznego i nowe pozytywisty. Można usłyszeć o nim że zginął, przywalony resztkami feudalizmu.

7.Przedstaw i oceń drogę życiową Wokulskiego oraz wskaż przyczyny jego klęski.

Wokulski występuje w powieści jako bogaty kupiec galanteryjny. Przeszłość tej postaci nie zawsze opływał w dostatki. Pochodzi ze zubożałej szlachty, lecz od zawsze ciężko pracował.

PRZESZŁOSC: 1.jako młody chłopak był subiektem w kawiarni, służył gościom i znosił rozmaite upokorzenia. Zdał egzamin do szkoły głównej co wzbudziło sensacje w Warszawie; subiekt który chce studiować to nie mieściło się w głowie.2.potem przerwał naukę by wziąć udział w powstaniu, po jego klęsce znalazł się aż koło Jrkucka.3. powrócił do Warszawy został subiektem w sklepie u Mincla. Wokulski ożenił się z wdową po Minclu. Zdobył sklep lecz przezywał utrapienie ze starszą żoną.4. P śmierci żony zostawił sklep pod opiekę panu Rzeckiemu sam ruszył do Rosji i tam w nie jasnych lecz uczciwych okolicznościach dorobił się milionowej fortuny.

TERAŹNIEJSZIŚĆ: 1. Powraca jako bogacz do Warszawy. Pragnie zdobyć pannę Izabelę Łęcką.2. Podejmuje działalność kupiecką, tworzy spółkę handlową w tym ojca Łęckiej. Pojedynkuje się o honor Izabeli z Krzeszowskim uczy się dla niej angielskiego. Kilkakrotnie przeżywa zwątpienie na koncercie jak panna Izabela zachwyca się nad nędznym śpiewakiem. Wyjeżdża do Paryża lecz wraca. Nie może wyzwolić się od tej miłości. Wyjeżdża do Zasławka, gdzie spotyka pannę Izabele, która daje mu pewne nadzieje. W oczach Izabeli, jaki kolwiek związek z człowiekiem tak niskiego stanu nie byłby możliwy lecz stopniowo przez fatalny stan finansowy Łęckich stawał się realny. 3. Wokulski pomagał nędzarzom.4. Kiedy panna Izabela zgodziła się zostać jego żoną Wokulski był szczęśliwy. Otrzeźwienie przyniosła mu podróż koleją wraz z przyjacielem Kaziem Starskim. Izabela rozmawiała z tym panem po angielsku - nie Świadoma że jej narzeczony nauczył się tego języka. Wokulski usłyszał najpierw parę nie miłych słów na swój temat, potem wyszło na jaw że łączą ją ze Starskim stosunki nad przyjacielskie. Do tego wśród miłosnych igraszek zgubili cenny dar Wokulskiego - metal lżejszy od powietrza. Świat zawalił mu się na głowę. Wysiadł z pociągu, zerwał zaręczyny. Próbował popełnić samobójstwo, lecz uratował go Wysocki. Zakończył całą swoja historię w sposób tajemniczy. Udał się do ruin zamku Zasławia i tam wysadził mury w powietrze. Czy siebie również wysadził- nie wiadomo.

8. Jakie tematy i problemy poruszali twórcy pozytywistycznych nowel?

Nowela stała się przejściową formą wypowiedzi między literaturą tendencyjną a dojrzałą powieścią realistyczną. Jeszcze głosiła tezy zawierała pewna tendencję, lecz już na jej materiale twórcy ćwiczyli ambitne precyzyjne chwyty pisarskie.

PROBLEMATYKA SPOŁECZNA WSI: obraz nędzy i zaniedbania ludu ukazują: Szkice Węglem, Janko Muzykant Sienkiewicza, Antek B.Prusa.

POWSTANIE STYCZNIOWE: jest tematem noweli: Gloria victis E. Orzeszkowej PROBLEM ZYDOWSKI: podejmuje M.Konopnicka w noweli pt.Mendel Gdański. PROBLEM NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNEJ: wyzysk robotników, biede miast nędzę bezrobotnych ukazują. Kamizelka, Katarynka B.Prusa

Powyższe utwory propagują hasła pozytywistów, ukazują potrzebę pracy u podstaw oraz pracy organicznej. Nowela podejmuje także zagadnienia patriotyczne( Gloria victis.i moralne Powracająca fala).


Wyszukiwarka