W1
Termin logistyka pochodzi od nastpujcych sów:
logos lub logicos (grec.)- liczenie, sztuka liczenia; prawidowo mylcy, rozsdny,
logiamos (grec.)- obliczanie, rachunek, rozwaanie,
logistes (grec.)- rachmistrz,
logisticon (grec.)- sia rozumu, rozsdek,
logistike (grec.)- sztuka liczenia, sztuka kalkulowania,
logike (grec.)- logika,
loger lub logis (franc.)- zakwaterowanie, kwatera,
logistique (franc.)- transport, kwaterowanie i zaopatrzenie wojsk,
logica, logicus (ac.)
W 1837r. de Jomin jako pierwszy napisa prac z logistyki na potrzeby wojska. Logistyka rozwina si w USA.
W poowie lat '50 w USA pojawia si logistyka gospodarcza; w latach '60 w Japonii (Kaizen, Kanban); w '70 w Europie Zachodniej (Niemcy- Pfohl; Wielka Brytania- Christopher); w `90 w Polsce (w 1992r. pierwszy podrcznik z logistyki); 95-2000r.- zintegrowane acuchy dostaw i pakiety usug logistycznych.
Konkurencyjno wymaga obnienia kosztów. Gdy koncerny amerykaskie nie mogy konkurowa kosztami produkcji, a chciay zredukowa koszty zdecydoway si na obnienie kosztów w dziedzinie dystrybucji. Koszty logistyczne stanowi 20-30% kosztów. Rynek producenta przeksztaci si w rynek konsumenta, wtedy wanie pojawia si logistyka.
W logistyce mamy do czynienia z przepywem trzech strumieni: towarów, informacji, pienidza pomidzy dostawc a odbiorc.1)DOSTAWCA!TOWAR!ODBIORCA. 2) DOSTAWCA!INFORMACJA!ODBIORCA. 3)DOSTAWCA!PIENIDZE! ODBIORCA.
Def. Logistyka jest terminem opisujcym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepywu surowców, materiaów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymaga klienta. Dziaania logistyczne mog obejmowa (cho nie musz si do nich ogranicza): obsug klienta, prognozowanie popytu, przepyw informacji, kontrol zapasów, czynnoci manipulacyjne, realizowanie zamówie, czynnoci reperacyjne i zaopatrywanie w czci, lokalizacj zakadów produkcyjnych i skadów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsug zwrotów, gospodarowanie odpadami, czynnoci transportowe i skadowanie.
Def. Operacja logistyczna polega na dostarczeniu cile okrelonych wielkoci dóbr fizycznych oraz usug dla konkretnych rodzajów dziaalnoci, które zgodnie ze swoimi celami wykorzystuj te rodki i usugi po to, aby kady rodzaj dziaalnoci móg by utrzymywany w podanym (z punktu widzenia okrelonego celu lub celów) wymiarze. Te pozyskiwane z konkretnych róde dobra rzeczowe podlegaj transformacji w przestrzeni i czasie na drodze przepywu do ostatecznych odbiorców.
Def. Logistyka to suma wszystkich dziaa, dziki którym dokonuje si ksztatowanie, sterowanie i kontrola procesów ruchowych i procesów magazynowania w okrelonej sieci. Poprzez harmonizacj tych dziaa winien zosta uruchomiony strumie przepywu przedmiotów przez sie w taki sposób, aby przestrze i czas mogy zosta efektywnie wykorzystane.
Def. Logistyka stanowi teori systemów obejmujc wszystkie procesy, które su pokonaniu przestrzeni i czasu przez dowolne przedmioty.
Def. Logistyk naley rozumie jako naukowa teori planowania, sterowania i kontroli przepywu materiaów, osób, energii i informacji w systemach.
Def. (najwaniejsza) Logistyka jest to dyscyplina naukowa i sztuka praktycznego dziaania zajmujca si procesami przepywu surowców, materiaów do produkcji i wyrobów gotowych oraz zwizanych z nimi informacji.
Zarzdzanie logistyczne- proces zintegrowanego planowania, organizowania i kontrolowania przepywu towarów i zwizanych z nimi informacji od dostawców do przedsibiorstwa, wewntrz przedsibiorstw i z przedsibiorstwa do kocowych odbiorców.
System logistyczny- odpowiednio zorganizowany przepyw materiaów i produktów oraz odpowiadajcych im informacji, umoliwiajcy optymalizacj(zminimalizowanie kosztów logistycznych) zarzdzania tymi przepywami. Minimalizacj globalnych kosztów logistycznych przeprowadzamy przy zapewnieniu odpowiedniego poziomu obsugi klienta. Nie mona uzyska maksymalnych efektów przy minimalnych nakadach. Logistyka polega na minimalizowaniu nakadów dla osignicia efektów.
Rodzaje logistyki:
Logistyka zaopatrzenia (dostawcy),
Logistyka produkcji (produkcja),
Logistyka zbytu/ dystrybucji (logistyka marketingu, klienci).
Logistyka dziaa na 3 szczeblach:
Makrologistyka- charakter ogólnogospodarczy, cay system procesów w gospodarce narodowej (w skali kraju),
Mikrologistyka- systemy wewntrzorganizacyjne (w przedsibiorstwie),
Metalogistyka- kooperacja midzy przedsibiorstwami (przedsibiorstwa: handlowe, produkcyjne, transportowe, logistyczne, spedycyjne).
80% kosztów w logistyce to koszty transportu.
Nie ma logistyki bez informatyki.
W Polsce 80% to transport samochodowy.
Koncepcja 7 W (ang. 7R):
Waciwy produkt,
Waciwa jako,
Waciwy stan (u odbiorcy),
Waciwe miejsce,
Waciwy czas (just in time),
Waciwy konsument (odbiorca, poziom obsugi),
Waciwy koszt (koszt musi by akceptowany przez klienta).
Logisticts-mix:
logistyczna obsuga klienta,
realizacja zamówie/ zlece,
przepyw informacji,
transport (obniy koszty),
magazyny/ skady,
kontrola i zarzdzanie zapasami,
prognozowanie popytu,
manipulacje materiaowe,
serwis posprzedaowy,
opakowanie,
gospodarka odpadami,
obsuga zwrotów,
lokalizacja zakadu.
„Logistyka nie jest wszystkim, ale wszystko bez logistyki jest niczym”.
W2
ródo zaopatrzenia to wytwórcy. Logistyka zajmuje si regulowaniem przepywu surowców, materiaów i produktów (od, do, wewntrz przedsibiorstwa).
Reguy i koncepcje logistyczne
brak jednoznacznych wyborów, zawsze jest „co za co” (trade off),
kada decyzja ma ujemn stron, wic przedsibiorstwo musi wybra najkorzystniejszy dla siebie wariant, kade przedsibiorstwo musi zna ksztatowanie si kosztów.
Istniej 3 koncepcje kosztowe:
koncepcja globalnych kosztów logistycznych- s to wszystkie koszty niezbdne do tego, aby produkt dotar od dostawcy do odbiorcy; najwiksz cz tych kosztów stanowi koszty transportu; denie do minimalizacji tych kosztów przy zaoonym poziomie obsugi klienta.
wspózaleno kosztów logistycznych midzy poziomem obsugi klienta, kosztami transportu, kosztami skadowymi, kosztami realizacji zamówie, kosztami zakupów zaopatrzeniowych oraz kosztami utrzymania zapasów.
Np. zmniejszenie kosztów utrzymania zapasów powoduje zmniejszenie kosztów skadowania.
unikanie suboptymalizacji kosztów- stara si osign minimum globalnych kosztów logistycznych. Logistyka jest nastawiona na konkurencyjno czyli zdolno firmy do przeciwstawiania si konkurencji. (konkurencja- stan rynku)
Podejcie do konkurencyjnoci:
Makro: a) konkurencyjno pastw,
b) regionów ( megaregiony, regiony pastw),
Mezzo (meta): a) konkurencyjno bran i sektorów gospodarczych,
b) konkurencyjno gazi,
Mikro: a) konkurencyjno firm,
b) konkurencyjno produktów.
koncepcja DPP (Direct Produkt Profitability- Bezporednia Rentowno Produktu)- naley oblicza koszty faktyczne (efektywne) i zna koszty wytwarzania kadego produktu w firmie.
* KONCEPCJA JUST IN TIME- 1. dokadnie na czas, akurat na czas,
2. wanie w tym czasie,
3. pynny dopyw,
4. dostarczenie w por, dostawa w por.
Dostawy s w maych partiach, co oznacza brak magazynowania i zapasów (oszczdno). Nieco podnosz si koszty transportu (czstsze partie). System musi by bardzo sprawny, materiay do produkcji musz przychodzi na czas. Trzeba mie odpowiednich dostawców bez adnych usterek i braków.
* OUTSOURCING LOGISTYCZNY- wyrzucanie na zewntrz przedsibiorstwa; wyszczuplanie przedsibiorstwa. Kada firma prowadzi dziaalno podstawow i pomocnicz. Trzeba koncentrowa si na dziaalnoci podstawowej, a dziaalno pomocnicz zleci wyspecjalizowanej firmie z zewntrz (third party logistics). Koszty stae zmieniaj si w koszty zmienne. Wyszczuplimy przedsibiorstwo i zredukujemy koszty w firmie. Outsourcingowane s: transport i spedycja (organizowanie transportu przez spedytora), reklama, badanie rynku, ochrona firmy, dziaalno socjalna (domy wypoczynkowe, obiekty sportowe), opieka zdrowotna, obsuga prawna, szkolenia. Outsourcing dotyczy tylko i wycznie usug.
Metody outsourcingu:
outsourcing kontaktowy- podpisuje si kontrakt z firm zewntrzn, która wykonuje konkretne zadania,
outsourcing kapitaowy- z naszej firmy wyodrbniamy spók-córk, która moe wiadczy usugi równie dla podmiotów zewntrznych.
„Make or buy”- lepiej produkowa w zakadzie czy kupi, co jest bardziej opacalne; dotyczy wytwarzania konkretnych produktów.
Insourcing- jeli dziaalno pomocnicza jest niezbdna i trwa bez przerwy wówczas warto j wczy do siebie.
Benchmarking- naley si orientowa, wzorowa na wiodcych firmach w brany, stara si im dorówna i naladowa.
W3
Wymogi stawiane transportowi przez logistyk:
tani transport,
terminowe dostawy,
niezawodno,
dua czstotliwo dostaw,
bezpieczny transport,
obsuga maych przesyek,
sprawna organizacja przewozów.
Transport jest jednym z dziaów gospodarki narodowej. Transport jest usug (czynnoci). wiadczy si usugi przemieszczania.
Dziaalno usugowa- wiadczona jest usuga, a konsumpcja jest natychmiastowa. Konsumpcja istnieje tylko w trakcie wiadczenia usug.
W Polsce mamy 6 gazi transportu.
Transport krajowy:
Ga transportu |
Ty. ton |
Udzia w % |
|
1 077 295 |
79,2 |
|
206 391 |
15,2 |
|
40 742 |
3,0 |
|
25 362 |
1,9 |
|
9 367 |
0,7 |
|
33 |
0,0 |
Transport midzynarodowy:
Ga transportu |
Ty. ton |
Udzia w % |
|
41 144 |
34,2 |
|
39 816 |
33,1 |
|
25 324 |
21,0 |
|
11 693 |
9,7 |
|
2 258 |
2,0 |
|
95 |
0,08 |
Wszystkie transporty dzielimy na:
adunki masowe- kady adunek na wag,
adunki drobnicowe- kady adunek, który da si policzy,
adunki pómasowe- raz mog by przewoone luzem, a raz w opakowaniu; mog by drobnic lub masowe.
Transport samochodowy- jest gazi najszybciej rozwijajc si, dlatego to najlepiej odpowiada naszym oczekiwaniom.
przewozy bezadunkowe „dom- dom”- sie jest tak dua, e nie trzeba przeadowywa
przewozy kombinowane- co najmniej 2 gazie transportu.
Gsto sieci dróg koowych (1992r.):
Polska- 109,1 km/ 100 km2 (10 miejsce w stosunku do krajów UE); Niemcy- 175,1; Wochy- 100,1. Na dzie dzisiejszy mamy 264 km autostrad, Niemcy- 12 ty. km.
Zewntrzne koszty transportu- te, które transport powoduje, ale za nie nie paci. Pacimy my- podatnicy.
Koszty:
zanieczyszczenia wody, gleby, powietrza,
wypadki i katastrofy drogowe,
zatoczenie na drogach (kongestia),
haas,
zajmowanie terenów.
Ceny: 1) umowne ( ustalane za kadym razem, negocjowane)- w transporcie samochodowym i ródldowym (umowy czarterowe). 2) taryfowe- w transporcie kolejowym.
Transport kolejowy:- kolej jest droga, gdy wymaga infrastruktury i trzeba j utrzymywa. Koleje nie s w stanie konkurowa, s w kiepskim stanie. Naley oddzieli infrastruktur kolejow od przewozowej, czyli np. firmy, które pac za korzystanie z odcinka tylko kiedy z niego korzystaj.
TIR- kontrola celna jest przy zaadunku i kontrola ostateczna w punkcie rozadunku; system opiera si na zasadzie istnienia ksieczki karnet TIR. Przy zakupie karnetu jego nabywca zobowizuje do pokrywania strat.
ZMPD- musi zapaci straty za to, e zatrzyma si w Niemczech i rozadowa towar (jecha z Holandii do Polski). System funkcjonuje dobrze, jeli si nie oszukuje.
egluga morska- jest skartelizowana, s zrzeszenia. Konosament- 1) przewozy liniowe (regularne) cena taryfowa; 2) egluga trampowa (nieregularna), cena umowna, kadorazowo zawierana jest umowa czarterowa, warunki s negocjowane.
Transport lotniczy- przewozy liniowe (regularne); gównie drobnica, ceny taryfowe.
IATA- Midzynarodowa Organizacja Przewoników Lotniczych.
Moe te by czarter lotniczy (cay samolot do naszej dyspozycji), cena umowna, gówne adunki masowe.
Warszawa moe by hubem (centrum) lotniczym).
W4
Transport |
Koszt przewozu |
Szybko dostawy |
Dostpno |
Dostosowanie do przewozu rónych adunków |
Wielko jednorazowej partii |
Niezawodno transportu |
Samochodowy |
2 (3 Polska) |
2 |
1 |
3 |
5 |
2 |
Kolejowy |
3 (2) |
3 |
2 |
1 |
3 |
3 |
ródldowy |
4 |
5 |
3 (4) |
2 |
2 |
3 |
Morski |
5 |
4 |
4 (3) |
4 |
1 |
3 |
Lotniczy |
1 |
1 |
5 |
5 |
4 |
1 |
1- najdroszy; 5- najtaszy.
Wze- 1 mila morska na godzin.
Kryteria wyboru gazi transportu:
rodzaj adunku,
trasa przewozu,
koszt jako globalny koszt logistyczny.
Infrastruktura transportowo- logistyczna:
drogi koowe, elazne, dworce kolejowe- infrastruktura liniowa,
rzeki, kanay, jeziora (infrastruktura liniowa) , porty rzeczne (infrastruktura punktowa),
droga wodna naturalna (liniowa) i porty morskie (punktowa),
droga powietrzna (liniowa) i porty lotnicze (punktowa).
Centra logistyczne: transport + magazyny + urzdzenia manipulacyjne (wózki, podnoniki) + informatyka.
3 systemy kodów kreskowych:
EAN 13- European Article Numbering- 13- cyfrowy (kraj- 3 cyfry; producent/ dystrybutor- 4 cyfry w przedsibiorstwie duym, 5 w maym; towar- 5 w duym, 4 w maym; cyfra kontrolna- 1).
EAN 8- kraj- 3 cyfry; towar- 4; cyfra kontrolna- 1.
SSCC- ident. opakowania; kraj; jednostka kodujca; numer seryjny; cyfra kontrolna.
Centrum Kodów Kreskowych znajduje si w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu.
Rewolucja transportowa: 1) silnik parowy- rozwój transportu maszynowego 2) silnik spalinowy- transport samochodowy i lotniczy 3) wynalezienie kontenera, który zrewolucjonizowa przeadunek drobnicy w transporcie morskim 4) zniknicie papierowych dokumentów.
EDI- elektroniczna wymiana informacji.
TEU- jednostka miary kontenerów (20', 30', 40').
W firmie mog by 3 sytuacje:
firma sama robi logistyk,
cz czynnoci logistycznych jest robiona w firmie, a cz zlecana na zewntrz (najczstszy przypadek),
zlecanie logistyki na zewntrz operatorowi logistycznemu.
Firmy logistyczne w Polsce: F.M. Logistic (francuska), Raben Logistics (holenderska), Schenker BTL (austriacka), Spedpol, PSM C. Hartwig, Pekaes Multispedytor, M.& M. (niemiecka), Kuhne und Nagel (niemiecka), Euroad (USA).
W5
Zintegrowane acuchy logistyczne (Supply Chain Management)
acuchy dostaw zwane s czsto rozszerzonym przedsibiorstwem. Kady acuch powinien mie lidera, wokó którego zgromadz si pozostae przedsibiorstwa. Bycie w acuchu zapewnia stay i dugookresowy zbyt. acuchy d do osignicia wysokiej efektywnoci w caej sieci, szczególnie niezbdna jest sie informacji (take produkty i pienidz).
Cele acucha:
da nowoczesny produkt (stae doskonalenie),
wysoka jako produktu- TQM (Total Quality Managament) , ECR ,
dostpna cena produktu.
ECR (Efficient Consumer Response- Efektywna Obsuga Klienta)- dotyczy dóbr spoywczych, dóbr czstego zakupu; eliminacja dokumentów papierowych.
Korzyci ECR:
lepsze biece planowanie produkcji i sprzeday,
zmniejszenie zapasów we wszystkich ogniwach acucha,
skrócenie czasu przepywu informacji i dóbr midzy producentem i konsumentem,
eliminacja dokumentów papierowych,
poprawia si poziom obsugo klienta- póki nigdy nie s puste.
Wszystkie firmy musz dziaa w jednym standardzie np. EAN.
Wymagane jest zastosowanie e-commerce - zamówienia i pienidze w formie elektronicznej.
Poczenie koncepcji marketingowych i logistycznych.
Przedsibiorstwo musi utrzymywa dobre stosunki zewntrzne (z klientami, dostawcami, dystrybutorami).
Przyczyny pojawienia si na pocztku lat '90 zintegrowanych acuchów logistycznych:
zmiany na rynku, klient staje si coraz bardziej wymagajcy- jako, cena, czas realizacji, elastyczno dostaw,
zmiana w kanaach dystrybucji- pojawienie si wielkich sieci detalicznych,
pojawienie si elektronicznego przekazywania danych (e-mail),
globalizacja,
deregulacja rynku- liberalizacja.
Przedsibiorstwa musz wspópracowa- wymienia si informacjami, podzia zysków i ryzyka (przejrzysta ksigowo- przejrzyste koszty). Firmy musz by podobnie zorganizowane i zarzdzane- lean management/ production- odchudzenie przedsibiorstwa, spaszczenie struktur zarzdzania- lean enterprise.
Time Based Management- zarzdzanie w oparciu o ograniczenie czasu, wykorzystanie czasu do maksimum.
KAIZEN- na bieco robi jak najwicej udoskonale, co mona ulepszy na swoim lub ssiednim stanowisku; zwizane z TQM.
W6
Logistyczna obsuga klienta- klient jest bardzo wan osob; pojawia si pytanie „Jak go zadowoli”.
Najwaniejsze pojcia:
Kaizen- presja na stae doskonalenie tego, co si robi,
Supply Chain Management,
ECR- Efficient Consumer Response,
Kanban- dostawy „just in time”,
Reengineering- przeprojektowanie struktury (jak najmniej ludzi, paska struktura),
Lean Enterprise- szczupe przedsibiorstwo,
Lean Management- szczupe zarzdzanie, ma temu suy reengeeniering,
TQM- Total Quality Management- zarzdzanie przez jako; kontrola jakoci wystpuje na kadym kroku; ISO 9000- certyfikat jakoci (w celach reklamowych), gwarancja jakoci, firma nie moe spocz na laurach,
Lean Production,
Time Based Management,
Zasada Pareto 20/ 80 (20% najwaniejszych klientów daje 80% wartoci sprzeday- wielkoci zysku; 80% przypadkowych klientów daje tylko 20% zysków; koncentracja na dopieszczaniu 20% najwaniejszych klientów).
PUL- Pakiet Usug Logistycznych- oferta operatora logistycznego, nie trzeba wzi caego, usuga jest szyta na miar; s 4 grupy usug:
usugi podstawowe:
przewóz,
skadowanie i/ lub magazynowanie,
pakowanie i opakowalnictwo,
obsuga opakowa zwrotnych,
ekologistyka- utylizacja odpadów,
konsolidacja przesyek i dekonsolidacja (w jeden si zbiera przesyk i tam znowu rozdrabnia i rozwóz),
konfekcjonowanie dostaw- dostosowanie, przepakowanie w mniejsze,
realizacja dostaw just in time,
pena obsuga zaopatrzenia,
prowadzenie penej dystrybucji dostaw.
usugi dodatkowe:
realizacja zamówie,
inwentaryzacja zapasów,
kontrola jakoci niektórych towarów,
znakowanie towarów (kody kreskowe),
obsuga posprzedaowa (dostawa czci zamiennych, wykonywanie napraw),
promocja firmy, produkt przy rónych okazjach,
badanie popytu i prognozowanie sprzeday,
doradztwo logistyczne.
usugi informacyjne:
zarzdzanie zapasami,
przetwarzanie danych ( zwizane z przepywem towarów),
zestawienia statystyczne,
informacje i raporty ze sprzeday,
usugi finansowe:
ubezpieczenie,
finansowanie transakcji,
realizacja patnoci (incaso),
sprzeda komisowa,
pena ewidencja finansowo- ksigowa,
factoring (nowa forma finansowania).
Dobra obsuga klienta podnosi image firmy, co powoduje wiksze zyski.
Obsuga klienta- zdolno systemu logistycznego przedsibiorstwa do zadowolenia klienta pod wzgldem: czasu, niezawodnoci, komunikacji i wygody.
Czas: czas cyklu zamówienia (od zoenia zamówienia do dostarczenia do klienta), im krótszy tym lepiej.
Niezawodno: stay i zgodny z oczekiwaniem czas cyklu dostawy, bezpieczestwo dostawy (towar bez uszkodze), prawidowo wykonania zamówienia („zamówienie rzecz wita”).
Komunikacja: odbiorca musi by na bieco informowany (nie chce by zaskakiwany), czsto wyznacza si jedn osob odpowiedzialn.
Wygoda: trzeba zapewni taki sposób dostawy jaki preferuje klient.
Standardy obsugi klienta:
zasada „nie moesz by gorszy od konkurencji”,
trade off- „co za co”.
Koszty rosn wraz ze wzrostem poziomu obsugi klienta z kilku przyczyn:
musi si zwikszy poziom zapasów,
drosze rozwizania transportowe,
zwikszona liczba skadów,
kontrola i realizacja zamówie.
Trzeba stara si odnale „zoty rodek”.
Metody:
benchmarking- porównywania do najlepszych, trzeba zna sytuacj na rynku,
badanie i ankietowanie,
dynamiczne modelowanie- symulacje.
3 fazy, w których wystpuj standardy, przez które przechodzi transakcja:
okres przedtransakcyjny- deklaracja standardu,
transakcyjny- czas dostawy jest faktyczny,
potransakcyjny- obsuga serwisowa.
W7
Logistic-mix:
logistyczna obsuga klienta,
realizacja zamówie/ zlece- jak najkrótszy czas,
przepyw informacji- acuchy dostaw,
transport- 6 gazi, wymogi, ceny umowne,
magazyny/ skady- transport i skadowanie zostay poczone,
kontrola i zarzdzanie zasobami- zapasy s traktowane jako zo konieczne, naley je obniy, aby zminimalizowa koszty; s 3 metody zarzdzania zapasami: metoda ABC (3 grupy zapasów uszeregowane wg kryterium wartoci; grupa A- najkosztowniejsze), metoda XYZ ( uszeregowanie zapasów wg kryterium zapotrzebowania i stopnia ich prognozowania), kombinacja analiz ABC i XYZ; mona obniy koszty zapasów nawet o 40%.
prognozowanie popytu,
manipulacja materiaowa- przeadunek, zaadunek, wyadunek itd.; im mniej manipulacji tym lepiej; 90% operacji logistycznych odbywa si z przeadunkiem, tylko 10% w drodze bezporedniej (od producenta do klienta),
serwis posprzedaowy- cile zwizany z logistyczn obsug klienta,
opakowanie- zwizane z marketingiem, szczególnym rodzajem opakowania jest kontener,
gospodarka odpadami,
obsuga zwrotów- logistyka jest nastawiona na wysyk a nie zwroty, wykorzystywane s firmy kurierskie, które obsuguj zwroty, jest to tzw logistyka odwrotna (kosztowa),
lokalizacja zakadów i magazynów- lokalizacja siedziby musi przynosi korzyci, szczególnie w usugach, produkcj mona „wyrzuci” za miasto.