Pustaki ścienne
Ogólny podział pustaków ściennych
W PN-B-03002:1999 pustaki i cegły ceramiczne, ze względu na procentową objętość otworów, podzielono na trzy grupy. Są to:
grupa 1 - pustaki i cegły budowlane, cegły modularne i cegły klinkierowe o objętości otworów nie przekraczającej 25%,
grupa 2 - cegły kratówki i inne cegły oraz pustaki modularne i pustaki poryzowane o objętości otworów 25-55%,
grupa 3 - cegły dziurawki, pustaki poziomo drążone oraz pustaki modularne poryzowane o objętości ponad 55%.
Pustakom ściennym w zależności od ich przeznaczenia stawia się różne wymagania dotyczące ich parametrów technicznych.
Pustaki ścienne konstrukcyjno-osłonowe mają kształt prostopadłościanów. Zaleca się stosowanie pustaków, w których drążenia stanowią 25-50% objętości wyrobu. W murach pustaki ustawiane są tak, aby drążenia przebiegały w pionie. Wyroby te powinny charakteryzować się zarówno stosunkowo dużą wytrzymałością na ściskanie, jak i niskim współczynnikiem przewodności cieplnej.
Pustaki ścian osłonowych mają kształt prostopadłościanów, w których drążenia mogą stanowić 40-50% objętości wyrobu. Stosuje się je do wykonywania ścian osłonowych nie wymagających dużej izolacyjności cieplnej, ścian wewnętrznych oraz niekiedy ścian działowych. Od pustaków przeznaczonych do wykonywania ścian między mieszkaniami wymaga się dużej wytrzymałości na ściskanie, izolacyjności cieplnej i akustycznej oraz odporności ogniowej.
Pustaki ścian działowych charakteryzują się mniejszymi wymiarami oraz niższą wytrzymałością na ściskanie niż pustaki konstrukcyjno-osłonowe i osłonowe. Pustaki te cechuje dobra izolacyjność akustyczna oraz odporność ogniowa.
Pustaki ścienne modularne
Pustaki ścienne modularne są przeznaczone do wykonywania ścian zewnętrznych i wewnętrznych, konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych, obustronnie tynkowanych.
W PN-B-12055:1996 wraz z późniejszymi zmianami Az1:1998 i Az2:2003 wprowadzono podział pustaków ściennych modularnych na grupy, rodzaje, typy, klasy i sortymenty.
Podział pustaków ściennych modularnych wg PN-B-12055:1996, Az1:1998 i Az2:2003
Przy murowaniu zwykłym spoiny pionowe, prostopadłe do lica muru, wykonuje się przez rozprowadzenie zaprawy na powierzchni pustaka i dostawienie go do pustaka Wcześniej ułożonego. Przy wykonywaniu muru z pustaków grupy P grubość spoiny pionowej wynosi ok. 3 mm, a grupy Z w granicach 8-15 mm. Przy murowaniu na suchy styk spoiny pionowe wykonuje się, dostawiając pustak do pustaka wcześniej ułożonego i zalewając zaprawą otwory stanowiące wgłębienia na ich powierzchniach. W wyrobach grupy W połączenia pionowe wykonuje się dostawiając jeden wyrób do drugiego tak, aby wypusty jednego wyrobu weszły w wpusty drugiego.
Pustaki powinny mieć kształt prostopadłościanu o prostych krawędziach.
Wymiary nominalne pustaków wg PN-B-12055:1996, Az1:1998 i Az2:2003
Norma dopuszcza w grupie Z pustaki długości i szerokości 120 oraz 250 mm, a w grupie S pustaki długości 145, 195, 245, 295, 345, 395, 445 i 495 mm. Produkowane są także pustaki połówkowe, o objętości równej 50% całego pustaka z uwzględnieniem grubości spoiny. Pustaki połówkowe są produkowane wg wcześniej ustalonego sposobu podziału pustaka podstawowego.
Dopuszczalne odchyłki wymiarów pustaków ściennych modularnych
wg PN-B- -12055:1996, Az1:1998 i Az2:2003
Powierzchnia drążeń, liczona łącznie z otworami chwytowymi, powinna obejmować 15-55% powierzchni podstawy pustaka. Otwory drążeń powinny być jednakowe lub powtarzać się w regularnych odstępach. Pustaki o drążeniach zwykłych mogą mieć otwory okrągłe - o średnicy nie większej niż 20 mm, prostokątne - o wymiarze krótszego boku nie przekraczającym 15 mm, lub w kształcie rombu czy elipsy - o mniejszej średnicy otworu nie przekraczającej 18 mm. W pustakach szczelinowych szczeliny szerokości nie przekraczającej 15 mm powinny być usytuowane równolegle do lica ścian. Szczeliny w kolejnych rzędach powinny przebiegać przemiennie, to znaczy tak, aby ścianki pomiędzy szczelinami jednego rzędu były usytuowane mniej więcej w środku szczeliny rzędu następnego.
Przykładowe pustaki ścienne modularne: a) grupy Z, typu S, b) grupy S, typu S
Pustaki przeznaczone do murowania na suchy styk powinny mieć jedno lub dwa wgłębienia na jednej lub obu powierzchniach bocznych. Wgłębienia są przeznaczone do wypełnienia zaprawą. W przypadku wgłębień na jednej powierzchni bocznej pustaka głębokość wgłębienia powinna zawierać się w granicach 35-40 mm, a w przypadku wgłębień na obu powierzchniach bocznych 15-25 mm. Wgłębienie powinno mieć szerokość 40-60 mm. Pustaki mogą mieć jeden lub dwa otwory chwytowe o powierzchni nie przekraczającej 5000 mm² i przekroju prostokąta lub prostokąta z zaokrąglonymi narożami.
Pustaki, zwłaszcza szczelinowe, mogą mieć na powierzchniach bocznych wyżłobienia prostopadłe do powierzchni podstawy. Wyżłobienia te powinny być rozmieszczone w osiach szczelin. Wyżłobienia kompensują naprężenia w ściankach pustaka w czasie jego produkcji.
W celu zwiększenia przyczepności zaprawy do pustaka na co najmniej 2/3 powierzchni bocznej pustaki powinny mieć rowki głębokości ok. 2 mm.
Nasiąkliwość pustaków klas 7,5; 10; 15 i 20 powinna zawierać się w granicach 6-22%, natomiast nasiąkliwości pustaków klas 3,5 i 5 nie określa się. Pustaki rodzaju M po 20 cyklach zamrażania-odmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń.
Pustaki oznacza się symbolem l x b x h, w którym wymiary są podane w milimetrach, a ich asortyment opisuje się kodem: 0,6-1; 0,8-2; 1,0-3; 1,2-4; 1,4-5.
Oznaczenie pustaka powinno zawierać: nazwę, pustak lub połówka pustaka, numer normy, symbol grupy, symbol rodzaju, symbol typu, wielkość pustaka, symbol klasy i kodowe określenie symbolu sortymentu. Na przykład oznaczenie pustaka grupy Z, rodzaju M, typu D, o wymiarach 288x188x220 mm, klasy 10, sortymentu 1,0 jest następujące: pustak PN-B-12055:1996 - ZMD288x188x220-10-3.
Pustaki ścienne modularne są produkowane pod różnymi nazwami handlowymi. Wymiary, orientacyjne masy, dopuszczalne odchyłki wymiarowe oraz parametry określono w aprobatach technicznych.
Nazwy handlowe i wymiary przykładowych pustaków modularnych
Pustaki do ścian działowych
W PN-B-12057:1996 wraz z późniejszą zmianą Az1:1999 wprowadzono podział pustaków do ścian działowych na typy i odmiany.
Pustaki powinny mieć kształt prostopadłościanu o prostych krawędziach i płaskich powierzchniach. Regularne drążenia powinny być równomiernie rozłożone na czołowej powierzchni pustaka (rys. 3.13).
Pustaki do ścian działowych: a) typu PD i PDM odmiany 1, b) typu PD i PDM odmiany 2, c) typu PDH, odmiany 1, d) typu PDH, odmiany 2
Wymiary nominalne pustaków, wg PN-B-12057:1996 i Az1:1999
Odchyłki wymiarów wg PN-B-12057:1996 i Az1:1999
Pustaki typu PD i PDM odmiany 1 na powierzchni podstawy i powierzchni górnej powinny mieć wgłębienia głębokości 5-10 mm. Na co najmniej 2/3 powierzchni bocznych pustaki powinny mieć rowki głębokości ok. 2 mm, zwiększające przyczepność zaprawy do pustaka.
Wytrzymałość na ściskanie pustaków typu PD i PDM powinna odpowiadać klasie 1,5, a pustaków PDH klasie 3,5. W zmianie A1 z 1999 r. do PN-B-12057:1996 podano wymagania dotyczące wytrzymałości pustaków typu PD i PDM w zależności od ich szerokości. Nasiąkliwość powinna zawierać się w granicach 6-22%, a gęstość objętościowa w zakresie 0,8-1,4 kg/dm³.
Przy oznaczaniu pustaków ich wymiary są opisane kodem: 65 mm - 6,5; 88 mm - 10; 120 mm - 12; 138 mm - 15, 140 mm - 14; 188 mm - 20;
220 mm - 22; 238 mm - 25; 250 mm - 25; 288 mm - 30; 290 mm - 29;
338 mm - 35; 380 mm - 38; 388 mm - 40. Oznaczenie pustaka powinno zawierać: numer normy, symbol typu, symbol odmiany i kodowe określenie wielkości. Na przykład oznaczenie pustak typu PD, odmiany 2, o wymiarach: 250x120x220 jest następujące: PN-B-12057:1996-PD2-25x12x22.
Cegły, pustaki i elementy poryzowane
Cegły, pustaki i elementy poryzowane są wyrobami o gęstości nie przekraczającej 1,2 kg/dm³ i bardzo małej przewodności cieplnej. W czasie produkcji cegły poryzowanej na etapie wstępnego przerobu gliny dodaje się do niej łatwo palne składniki, np. mączkę drzewną, trociny lub inne materiały na tyle sztywne, że nie ulegają zniszczeniu podczas mieszania i formowania wyrobów. Podczas wypalania wyrobów składniki te ulegają utlenieniu, a powstałe mikropory podnoszą izolacyjność termiczną wyrobów.
W PN-B-12069:1998 wraz z późniejszą zmianą Az1:2002 rozróżnia się trzy grupy wyrobów poryzowanych:
cegły o wymiarach zwykłych: długość do 250 mm, szerokość do 120 mm, wysokość do 220 mm oraz o wymiarach modularnych: długość do 300 mm, szerokość do 100 mm i wysokość do 220 mm;
pustaki o wymiarach większych od wymiarów cegły, ale długości i szerokości nie większej niż 500 mm i wysokości nie przekraczającej 300 mm;
elementy o długości lub szerokości większej lub równej 500 mm i wysokości nie mniejszej niż 300mm.
Podział wyrobów poryzowanych na grupy, rodzaje, klasy i sortymenty wg.
PN-B-12069:1998 i Az1:2002
Cegły poryzowane są przeznaczone tylko do murowania zwykłego (grupa A). W wyrobach grupy A grubość spoiny pionowej, prostopadłej do lica muru jest większa od 3 mm, zwykle 8-15 mm. W wyrobach grupy B grubość spoiny poziomej zwykle wynosi 3 mm.
Wyroby grup C i D powinny mieć co najmniej jedno wgłębienie na jednej powierzchni bocznej głębokości 25-45 mm lub na obu powierzchniach głębokości 16-35 mm. Szerokość wgłębień nie powinna być mniejsza niż 30 mm i nie większa od 1/2 długości wyrobu. Połączenia pionowe, prostopadłe do lica muru, na suchy styk wykonuje się, dostawiając jeden wyrób do drugiego i zalewając zaprawą otwory utworzone przez wgłębienia wyrobów.
Przykładowe pustaki poryzowane: a) grupy E lub F, b) uzupełniający grupy E lub F,
c) grupy C lub D, d) grupy E lub F
Wyroby grup E i F powinny mieć na powierzchniach bocznych na przemian wpusty i wypusty o kształcie prostokątnym lub trapezowym, głębokości nie mniejszej niż 8 mm. Połączenia pionowe wykonuje się, dostawiając jeden wyrób do drugiego tak, aby wypusty jednego wyrobu weszły we wpusty drugiego.
Wymiary wyrobów poryzowanych nie zostały znormalizowane. Wymiary zewnętrzne tych wyrobów oferowane przez producentów powinny spełniać wymagania dotyczące dopuszczalnych odchyłek wymiarowych.
Dopuszczalne odchyłki wymiarowe wg PN-B-12069:1998 i Az1:2002
Cegły mogą mieć jeden otwór chwytowy, pustaki dwa, a elementy powinny mieć co najmniej dwa otwory chwytowe. Wyroby powinny mieć drążenia o kształcie okrągłym, owalnym, eliptycznym, prostokątnym lub rombowym, czy też dowolnym innym. Powierzchnia drążeń (liczona łącznie z powierzchnią otworów chwytowych w przypadku cegły) powinna wynosić 15-55%, a pustaków i elementów 25-75% powierzchni podstawy wyrobu. Grubość ścianek zewnętrznych nie może być mniejsza od 10 mm, a wewnętrznych od 5 mm. W przypadku wyrobów stosowanych do wykonywania ścian przenoszących obciążenia (wyroby klasy 5-20), suma grubości wszystkich ścianek (zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych) nie powinna być mniejsza od 0,2 długości wyrobu.
Nasiąkliwość wyrobów powinna zawierać się w granicach 6-28%. Wyroby rodzaju M po 20 cyklach zamrażania-odmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń.
Przy oznaczaniu wyrobów poryzowanych symbole sortymentu opisane są kodem: 0,5-1; 0,6-2; 0,7-3; 0,8-4; 0,9-5; 1,0-6; 1,2-7. Oznaczenie wyrobu musi zawierać: nazwę wyrobu, numer normy, symbol grupy (w przypadku pustaków i elementów), symbol rodzaju, symbol wielkości, symbol klasy i kodowe określenie symbolu sortymentu. Na przykład, oznaczenie pustaka grupy B, rodzaju M, o wymiarach 250x375x238 mm, klasy 10, sortymentu 0,8 jest następujące: pustak PN-B-12069 BM250x375x238-10-4.
Wyroby poryzowane, dostępne na rynku materiałów budowlanych, występują pod różnymi nazwami handlowymi, np.: Citherm, Kintherm, Kroterm, Mega- term, Poromur, Porotherm, Poroton, Troterm. Ich wymiary, dopuszczalne odchyłki wymiarowe i wady oraz parametry techniczne określono w aprobatach technicznych.
Parametry techniczne przykładowych wyrobów poryzowanych dostępnych w Polsce
Wyszukiwarka