Zapobieganie przymrozkom-1 odpowiednie stanowisko-unikać terenów nisko położonych 2-dobry dobór gatunków i odmian
Jedyną prawie skuteczną metodą ochrony przed przymrozkami jest zamgławianie sadu nad koronami drzew , zadymianie-niekorzystne coraz mniej stosowane ogrzewanie powietrza-specjalne piecyki na ropę lub propan butan-b.kosztowne,nie zawsze skuteczna opryskiwanie różnymi substancjami-preparaty zawierajace vitC E
NAWADNIANIEW Europie południowej nawadnianie jest konieczne Lublin 600-650mm/rok Nowa Zelandia ok. 200mm Izrael-pustynny kraj jeden z najwiekszych prod ow cytrusowych. W Pol nawadnianie by się przydało ale ze wzg na koszty nie jest konieczne.W prod truskawek plony > przy nawadnianiu.
Metody nawadniania 1zalewanie-najprostsza w Bułgarii w międzyrzędziach są wały więc woda spływa do rzędów-pracochłonne i skuteczne 2Instalacje do nawadniania zraszacze-także ochrona przed przymrozkami 3Ferdygacja
Zasoby wody to opady deszczu i sniegu Wymagania wodne roś sadow:najmniejsze-wiśnie i morele pośrednie-brzoskwinia czereśnia grusze orzechy włoskie duże-śliwy, czarne porzeczki jabłonie agrest bardzo duże-poziomki truskawki
Bilans zasobów wodnych w glebie zależy od:1-ilości opadów atm 2-rozkładu opadów-właściwy do tempa wzrostu roślin 3-parowania z powierzchni gl,-zależy od gleby(pokrycie murawą większe)4-transpiracji przez rośliny sadownicze-zal od ilości liści i gęstości sadzenia. Ewaporacja zależy od-metody uprawy gleby, ilości i gęstości roślin 5-właściwości wodnych gl (ppw i woda dostarczana dla roślin)*ppw-ilość wody kt gleba może przyjąć Jakość gl decyduje ile wody może zatrzymac-dlatego stosowana jest murawa-żeby nie niszczyć struktury gl maszynami *punkt trwałego wiednięcia-poniżej tego punktu roślina nie może pobrać
Gdy woda jest w malutkich kapilarach to siła ssąca jest większa od siły ssącej rośl.- woda dostępna. Różnica pomiędzy ppw - ptw = woda dostępna dla rośl. różnica ta jest większa na gl. słabszej, niż na ciężkiej.
6. Głębokość korzenienia się rośl.
Ewapotranspiracja w PL= 3-5 mm/dobę oznacza to że dziennie powinien być opad 5 mm zależy od:
- temperatury
-wilgotności powietrza (większe nasycenie parą wodną - mniejsza)
-nasłonecznienie
-wiatr (działanie wysuszające)
-gatunek rośl.
-gęstość sadzenia
-metody uprawy gleby
Wraz ze wzrostem temp. wzrasta zapotrzebowanie na wodę.
Praktyczne wnioski:
-obserwacje wieloletnie inf. tylko ogólne
-bardzo ważny jest rozkład opadów (zima: ochrona przed mrozem i źródło wody wiosną)
-w okresie wegetacji najważniejsze opady VII -dla krzewów jagodowych to nie korzystne dla jabłoni - bardzo korzystne bo wtedy nastąpi koniec wzrostu weget. a rozpocznie się intensywny wzrost owoców
-trzeba znać odpowiednie parametry a zwłaszcza możliwości retencyjne wody
ppw i ptw = wddr
głębokość korzeniowa
Wykres:
Metody pomiaru:
Tensjometr - mierzy siłę ss. gl. wkłada się do gl. (trzeba znać głębokość korzenienia się rośl.) -0,5 m głęb. odczyt w MPa. W rurkę nalewamy wody i wtedy gl. zaczyna wciągać wodę. Gdy wynik ok. 1,5 znaczy to że rośl. nie może pobrać wody trzeba nawadniać (tensjometr służy do wyznaczania momentu nawadniania)
Ilość wody -trudniejsze:
Trzeba znać ppw, ptw, gł. korz.
Przykład:
-gł. korz. 0,5 m więc tensjometr na 25 cm
-ppw 18%
-ptw 0,03 Mpa 10% (ss gl. jest większa od korz.)
-wspóczynnik gęstości = 1,3
szukane: ile dać wody aby uzupełnić te 8%
powierz. 1m2 (10dm2)
głęb. 5 dm
wsp. 1,3
Obj. 10 dm2 x 5 dm x 1,3
8%
8/100 = 52 dm2
500 m2 H2O/ ha
Tę ilość wody trzeba by rozłożyć na ok. 4 razy i dostarczyć ją w ciągu doby.
ZAWIĄZYWANIE PĄKÓW:
Jabłoń owocuje głównie na krótkopędach, mniej na długopędach.
Morele, brzoskwinie - pędy 1-roczne o długopędy
śliwy- krótkopędy
czereśnie -krotkopędy i jednocześnie u nasady pędów jednorocznych ( w przyszłym roku)
nektaryna- długpędy
Pąki:
-jabłoń-mieszane
-morela, brzosk.- i kwiatowe i liściowe
Wiedza na temat ,gdzie zawiązują się pąkiprzydaje się do tego jak ciąć.
Jednocześnie dokonują się dwa procesy:
1.formowanie owoców
2.formowanie pąków na przyszły rok
I.Indukcja pędów(od genów zależy czy to będzie liściowy czy kwiatowy)-dużą rolę odgrywają hormony endogenne.Etap ten trwa ok..2tyg.-początek k.IV
II.Dyferencjacja-różnicowanie się org.trwa do zapadnieci a w spoczynek w zależności od gat. 2tyg.-2m-cy.Po okresie spoczynku bezwzględnego-trwa do wiosny spoczynek wymuszony(względny).Różnicują się(np.VIII-XI):łuski okrywające,pręciki,płatki korony
Wiosna-powst. Ziarna,pyku itp. A kwiat jest już ukształtowany na 2 tyg. Przed kwitnieniem
Wiosna:FAZA WZROSTU PĘDÓW:indukcja p.kwiat. inicjacja
Lato,jesień:PRIMONDIUM KWIATOWE:różnicowanie weg. Cz. Okwiatu
SPOCZYNEK ZIMOWY:różnicowanie ziaren pyłku,różnicowanie zalążków
KWITNIENIE:zapylenie kw.,zapylenie zalążków,powst.nasion(gibereliny)
WZROST I DOJRZEWANIE OWOCÓW
Zawiązywanie pąków kwiatostanowych:
Morela-p.VIII,śliwy k.VI-poł.VIII,jabłoń p.VI-p.VII,grusza p.VII-p.VIII,truskawki IX,porzeczki VII,agrest VIII,borówka póżna jesień
Wpływ czynników na zawiązywanie pąków:
1.światło-drz. Obojętne
*nasłonecznienie w koronie-do załoz. Pąków trzeba co najmniej 30% św. Słonecznego.Gdy do wew. Korony nie dociera tyle to drzewo ma ograniczoną zdolność zakładania pąków,u drzew małych penetracja światła większa
2.intensywność wzrostu wegetatywnego-
Pąki zawiąz. Gdy wzrost weg. Na długość ustaje
*cięcie letnie(VII-p.IX)-ucinamy pędy tegoroczne które zasłaniają owoce.Cięcie letnie nie powoduje nagłego przyrostu masy weg.
*drz. na podkładce karłowej-wcześniej kończą weg. Inicjacja wcześniej i więcej czasu na wykształcenie kwiatów-więc lepsza jakość owoców niż na podkładce silnie rosnącej
*zbyt intensywny wzrost drzewa-negatywnie na zakładanie pąków gdy duże nawóżenie.N- zachowanie równowagi między cukrami a białkami na korzyść wedet.
*młode drz.-powinno silnie rosnąc weg.(1-2 rok) aby potem miało z czego korzystać
3.Rola hormonów roślinnych
Kluczowe gibereliny,auksyny,cytokininy,inhibitory wzrostu;najważniejsza rola w podjęciu decyzji przez drzewo o zakładaniu pąków niezbędne do zawiązywania owoców
*nadmiar auksyn i giberelin-utrudnianie zakładania pąków(są one gł. W nas.)
*zbyt wysoki poziom giberelin w pewnych latach decyduje o przemienności owocowania,bo gdy w jednym roku jest dużo owoców to dużo giberelin i auksyn w nas. a w przyszłym utrudnione zawiazywanie paków kwiatost.
zapylacz-osobnik w sadzie sluzacy do dawania pyłkuodmianie podstawowej.Zapylacze10-12% korzystniej miec w sadzie 2-3odm.kt.sie nawzajem zapylaja a wszystkie sa handlowo cenne.
odm.diploidalne-dobry zapylacz bo parzysta ilosc chromosomow,odm.triploidalne 3n-za duzo chromosomow nie da sie podzielic.pylek jest niezywotny,nie moga byc zapylaczami,silny wzrost,ow.sa genetycznie duze
-close,booskop+mutanty,mutsu-jablon3n,grusze-lukasowka,dobra szara
Intersterylnosc
Elan-G.delicious
Elstar-Rubinette
Florina-Priscilla
Jester-S.S.G.Delicious
Jonagold-Summered
Jonagold-Ligol
Melrose-Red Delicious
Rubinette-Koksa pom.
Odm.obcopylne-jablon z wyjatkiem intersterylnych,sampoylne-wisnie,czescowo samopylne- sliwy
Partenokarpia-powst.nasion bez nasion(u winorosli)a zw.hormonalne sa dostarczone z innych czesci drzewa.
Warunkie prawidlowego wzrostu jablek jest
-duza liczba dobrze wyksztal.nasion
-nieograniczony doplyw asymilatow do owocow
-centralny kw.to kwas krolewski zawsze ma uprzewilejoewnem-ce,szypulka gruba,krotka zawiazka boczna powinny same odpasc
-naturalne sklonnosci ow.do przyciagania skl.pokar. i sklonnosci do podzialow kom.
-ow.pestkowe
GA---->auksyny->zawiazanie nadmiarGA->inhybitor jabloni i grusz
auksyny najpierw jest duzo potem zmniejsza si ilosc a zwieksza etylen.Gdy malo auksyn rozklejanie warstwy miedzy szypulka a krotkopedem i moga opadac zawiazki.Oprysk auksynami we wczesniejszej fazie wzrostu to przezedzanie zawiazkow zas pozniej utrzymywanie zawiazkow na dzewie.
Wzrost ow.-najpier podzial kom.a potem sie nie dziela tylko rosna(u trusk.do zboiru -nie ustaj podzialy
Przerzedzanie
-najpier opadaja kw.,potem zawiazki-zalezy od zapyl.kw.i ilosc nasion,gdy drugi szczyt opadu owocow-uszkodzone przez szkodniki ,choroby pozostalosci z pierwszego opadu,wplyw mech.-rozpychaja sie.ostatni opad w VI i koniecc naturalnego opadu(chyba ze przyjdzie burza,gradobicie)opadanie przedzbiorcze dla niektorych odmian (oprysk auksynami zeby sie utrzymaly)
optymalna ilosc li.na drzewie-40sprawnie pracujacych li./1owoc
Drzewa ziarnkowe-korzystne zawiaz.10%kwiatow,pestkowe-40-50%kw.
Przemienność .................dotyczy tylko drzew ziarnkowych, związ ze zbyt dużym owoc. w przeszłym roku. obecnie przemienn. jest nieznaczna bo:inne met. cięcia, inne met. upr. gleby, ochrona chemiczna, odp. podkł., odm. o małej podatności na przemienn., przerzedzanie. PRZYCZYNY PRZEMIENNEGO OWOCOWANIA: cechy genetyczne odm., hormony endogenne(auksyny i gibereliny, naturalne umiarkowane zakładanie pąków kw., naturalny duży opad zawiązków(brak zahamowania zakł pąków kw na przyszły rok), uszkodzenia mrozowe, uszkodzenia powodowane przez choroby i szkodniki. ODM OWOCUJĄCE COROCZNIE: James Grieve, Cortland, Jonatan, Booskop, Koksa pomarańczowa i wiele innych. SKŁONNOŚĆ DO PRZEMIENNOŚCI: Ligol, Katja, Sampion, Pilot, Gala, Discovery, Spartan, Elise. Pewna sklonność: Jester, Golden Delicious, Elstar, Jonagold, grusze: Konfereccja, Dobra Ludwika. śliwy: Opal, Węgierka, Stankey, Empress. Przerzedza się też ow u brzoskwiń- w celu zwiększenia wielkości ow.
1. Zachować odp il kwiatów-przerzedzanie, 2. Gdy chodzi o zmniejszenie zawiąz il pąków kw to: cięcie, opryskiwanie giberelinami, opryskiwanie chem ATS, mocznik, związki wytwarzajace etylen-Etrel. 3. Zwiększenie jakości pąków- po zbiorach mocznikiem. 4. Polepszenie techniki opryskiwania- działają kontaktowo- duża precyzja oprusku, stosowanie oprysk o dużych kroplach.
JAK ZWIĘKSZYĆ WPŁYW PRZERZEDZ NA KWITN: stosow ATS, stosow generatorów etylenu, poprawinie jakości pąków kwiatowych przez- wczesne przerzedz kw, -wzmacnianie kw (mocznik 5%), -opryskiwanie Alonikiem., technika opryskiwań( dokładność opryskiwania, opr wielkokroplowe, dokładne dawkowanie)
ŚRODKI CHEM DO PRZERZEDZANIA: 1. Stos w okr kwitnienia -ATS 0,5-1% stosowanew pełni kwitn -mocznik 3-4% stosowany od fazy różowego pąka do poczatku opad płatków, -floridimex 60 ml/100 l wody stos w 80% w pełni kw 2. Stos tuz po kwitn - Pomonit R-10 stęż 25-40ml?100l, Pommoit Ekstra 20-30ml/100l, Pomonit Surer 20-30ml/100l.Stosowanie preparatów ma 2 funkcje: opad kwiatow i zapobiegają opadania zawiązków. 3. Stosow do późnego przerzedzania gdy zawiązki mają 10-12mm -Paturul 50SL 47-94ml/100l ze zwilżaczem, Bioprzerzedzacz 060SL 75ml/100l.
Jest b dużo czynników modyfikujących opryski chem np. wiek drzewa, deszcz, temp, cięcie itp. Powinno być 10 cm między ow drzew drobnoowoc, 15 miedzy gruboowoc.
Przerywka ręczna. 1 jak najwcześniej po opadzie VI 2 uzupełnia przerzedzanie chemiczne 3 ponadto: przerywka negatywan, rozrzedzane gron, odl. Między ow, ilośc owoców na drzewie 4. poprawa jakości plonu oraz kwitnienie za rok
Zapobieganie przeciw opadaniu owoców:
1. przed zbior mało auksyn w nasionach aby wzmocnić opryskujemy NAA - utrzymuje się jeszcze 2 tyg. Ale owoce na drzewach się dojzewają i gorzej się przechowują stosujemy Retian owoce nie opadają i nie dojżewają
2 skłonność odmiany do opadania McInthos, close, helba, katia, szampion, fiesta, ligol
Zbiór uszkodzenia owoców przed zbiorem I pękanie ow zależy od 1 odmiany : Boskop, koksa, Alwa, jonagold, rubin, szampion, summered, gala
2 wilgotność powietrza i gleby - nie równomiernie dojrzewają gdy cześć srodkowa rośnie szybciej ,rodzaje pęknięć: podłużne (najczęściej) , poprzeczne
3 zawartośc boru w gl - powoje uelastycznianie się skórki
4 stopień porażenia przez choroby gł parch jabłoni
5 oparzenia słoneczne - jabłko jak by obite jasniejsza skórka w tym miejscu
II Ordzawienie - czesty problem 1 chłodna wilgotna wiosna i długo trwałe opady w czasie zaw zawiązków , choroby grzybowe -ochrona fitosanitarna, owady - pordzewiacz
Gruszki - niektóre mają genetycznie ordzaw np. konferencja
Ordzaw. Tworza się gł. Na odm. Które mają cienka warstwe kutikuli i malo wosku (wosk chroni przed ordzaw). Wieksza podatnosc-Golden delicious, mala podatnosc- cortland. ORDZ. ULEGAJĄ: Golden delicious, koksa pom, boskoop, fieste, honeygold, arlet; MNIEJSZE SKLONNOSCI: elstar, szampion, melrose, gala; BRAK ORDZ.:( odm o tłustej skorce)- cortland, idared. CZYNNIKI POWOD ORDZ. OW: KLIMATYCZNE-chlodna, wilgotna wiosna- bo wtedy kutikula rosnie wolniej i zawiazki nie sa odporne; UPRAWOWE:związ. Z tepem wzr ow : *nawozenie azotowe i nadmierna wilgotn gl i pow- sprzyjaja;* obecnosc boru i fosforu- zmniejszaja; DOBÓR PODKLADEK I ODMIANA: odm sklonne do ordz można zastapic mutacjami np. Golden delicious->Reinder, Smothy, Dysgolden (duzo wosku); SRODKI CHEMICZNE; CHOROBY I SZKODNIKI: pordzewiacz( szpeciel), przedziori, Altenaria- grzyb, maczniak jabloni; POZIOM ENDOGENNYCH GIBERELIN- im mniej nasion- mniej giberelin- wieksza podatnosc. SPOSOBY ZAPOBIEGANIA ORDZAWIENIU: * dobor odmian- zastep mutacjami,* nawodnianie- zmniejsza ordz,* nawoz azotowe w przyzwoitych granicach, * przerzedzanie zawiazkow- przy chem- najslabsze padaja, przy recznym- zaleganerowane usuniemy, zostana sielne, *ochrona fitosanitarna- potrzebna ale czytac zalecenia np. preparaty zawier S stos w czasie slonecznej pogody powod ordzew, * stos giberelin np. Berelax 0,1%- zapob ordz 4x, promalin 125ml/100lwody 2x, stos w pelni kwitn i 2 tyg po, zawieraja GA 4+7. MORFOLOGIA I FIZJOLOGIA DOJRZEW OWOCU: OW: ziarnkowe, pestkowe, jagodowe, orzechy. Ow ziarnkowe- egzokarp- mezokarp -endokarp; ow pestkowe- egzokarp- mezokarp, endokarp; orzechy. WZROST OWOCU: * podzialy kom do ok. 40 dnia- potem się nie dziela tylko powiejszaja, * ow pestkowe- gdy pestka zaczyna twardnieć wzr ustaje, potem do momentu dojrzalosci zbiorczej om się powiekszaja. Przed zbiorem (10-12 dni) ow przyrasta 1%dzien jego wagi, * w poczatkowej fazie wzrostu- b intensywne oddychanie potem maleje- najmniejsza wartosc przy dojrz zbiorczej, * pwst etylenu ( any 5-tym hormonem ros) etylen może tworzyc się w ow, lodydze (np. przy stresie- ruch wiatrem). Przy dojrz zbiorczej- coraz wiecej etylenu, który jest......
Prod. Przez cały okres wzrostu (0.1 mg)-b. mało, gry rośnie do 1 mg.
Etapy:
1.podział
2.powiększanie się kom.
3. klimakteryka- okres dojrzewania i starzenia.
Gdy oddychanie i etylen są na poziomie max- zaczyna się starzenie owoców. Przez zmniejszenie temp. I zmianę atmosf- znaczne ograniczenie procesów fizjologicznych owocu- dłuższe przechowywanie. Etylen to hormon starzenia ale też dojrzewania.
Pod względem dojrzałości owoce dzielą się na:
Ow. Nieklimakteryczne- wiszą owoce na drzewach i nie dojrzewają- nie przechodzą klimakteryczne. Owoce te nie przejrzewają (mogą wyschnąć, ale się nie rozpadną)
Owoce klimakteryczne: jabłka, morele, gruszki, brzoskwinie, śliwki, banany, pomidory.
Owoce nieklimakteryczne: maliny, truskawki, wiśnie, czereśnie, winogrona, pomarańcze, cytryny.
Ocena dojrzałości zbiorczej owoców:
1.Orientacyjna ocena:
- jędrność miąższu-przy pomocy jędrnościomierza.
- zawartość cukrów (% ekstraktu) - reflaktometr wskazania na podstawie skręcalności cukrów
- intensywność intensywność wielkość rumienienia- bardzo subiektywna sprawa.
-siła przyczepności owoców do krótkopędów- głównie dotyczy to owoców pestkowych do zbierania mechanicznego.
- początek opadania owoców
-próba skrobania- roztwór KJ- zanużyć owoc. Cukry przed. Dojrz. Owoców…………………….owoc-siny- im owoc jaśniejszy bardziej dojrzały
2.Obiektywna ocena:
- próba skrobiowa
-pomiar zawartości etylenu w kom. Mas.- wraz z dojrzewaniem wzrasta- max 100ml/l. Ważne przy owocach przechowywanych przechowywanych KA.
-inne skomplikowane metody pomiarowe.
Indeks Streifa
Is= jedrnośćmiąższu
Zaw. Ekstraktu*indeks skrobiowy
Różne rośliny mają różne wymagania co do pH gleby :
> formy stosowanych nawozów np. niektóre formy są bardziej przyswajalne inne mniej.
> Sposobu podania nawozów - najbardziej wydajne byłoby nawożenie dolistne (małe ilości) ale powszechne jest stosowanie doglebowe.
> syst. Pielęgnacji gleby.
czarny ugór - powoduje szybką mineralizację
murawa - wolniej
> gęstość sadzenia - różna ilość drzew na danej powierzchni.
drzewa dość gęste mają ograniczony system korzeniowy więc nawożenie musi być nieco wyższe niż w sadach rzadkich
w gęstych - korzenie sięgają głębiej
> głębokość ukorzenienia (rozstawa)
> warunków atmosferycznych - od stopnia uwilgotnienia gleby
wilgotność mała- zahamowanie pobierania N czy K bo są one w płytszych glebach , jest zbyt sucha i nie mogą być pobierane. Ca i Mg - głównie są w głębszych warstwach gleby więc lepiej są pobierane bo tam jest zawsze wilgotniej
temperatura - głównie wyższa - podwyższa pobieranie
Jak określić ilość składników pokarmowych, które danemu drzewu jest potrzebne?
W pewnym sensie robi się to na wyczucie
> zorientować się czym dysponuje gleba - zrobić analizę gleby odnośnie jej zasobności.
Połączone jest to z kwasowością (zmiana przyswajalności)
Analiza gleby :
Próbki pobieramy z poziomu 0-20, 20-40 czasem 40-60 cm. Stan w sadach W sadach przed założeniem też odkrywki gleby.
czarny ugór - w różnych warunkach
z murawą - oddzielnie z murawy i z rzędu. Im więcej próbek tym bardziej reprezentatywne.
Mieszamy i pobieramy próbę zbiorczą i do analizy. Analiza nie dotyczy N bo nie ma dobrego, dokładnego sposobu na to. Mierzy się też kwasowość na podstawie KCL. Podane cyfry trzeba zinterpretować - jest to najtrudniejsze. Analiza na podstawie liczb granicznych - dotyczą one zawartości określonych składników na określony typ gleby itp.
Ilość mg danego składnika / na 100 g gleby.
W zależności od tego istnieją zalecenia ile czego dać.
Analiza gleby podaje przyczyny niedoboru (w przeciwieństwie do analizy liści) , bo może być sytuacja że w glebie jest składnik , a w liściach nie ma.
Wady analizy :
uciążliwe pobieranie próbek
bardzo trudna interpretacja wyników
brak metod dla określenia dokładności N, Ca, Fe
brak liczb granicznych dla mikroelementów.
Gdy połączy się analizę z metodami odżywiania daje to efekty (trzeba też analizę liści)
Analiza liści - mówi czego drzewom brakuje ale nie mówi dlaczego
Jej wyniki zależą od wielu czynników:
liście pobierane są zawsze ze środkowej części drzewa i z pędów jednorocznych
liście nie mogą być porażone przez choroby i być bez śladów środków nawozów czy herbicydów.
liście powinny być z tej samej odmiany prowadzonej na tej samej podkładce
liści nie powinno się mieszać z rejonów gdzie gdzie wyraźnie drzewa rosną słabiej
okres pobierania VII / VIII bo wtedy większość liści charakteryzuje się optymalną wartością
liście pobiera się z ogonkami
analiza zależy od warunków atmosferycznych - np. podczas suszy mogą być różnice w zawartości pierwiastków.
Po interpretacji wyników liści dodajemy wyniki analizy gleby - np. gdy w liściach jest mało Mg a w glebie jest on obecny - to trzeba przypatrzeć się K w liściach - brak liści a w glebie jest - to zobaczyć na pH gleby - Dopiero wtedy można dokonać określenia potrzeb nawozowych.
III. Metoda wizualna - z podręcznika pod red. Pieniążka 182-192, rok 2000- 190-200
N, K, Mg, Ca, P, S., Fe, Mn, Zn, Cu, B, Cl.
Oceniamy obserwując liście, owoce itp.
ruchome składniki
nieruchome składniki
stałe składniki
LICZBY GRANICZNE - podaje się od - do ilości składników np. w liściach
NAWOŻENIE W SADZIE :
Orientacyjne dawki nawozów
Sady młode (1-3 wszystkie gat.) - N - 10-20g/m2, K - 50-80 kg/ha, Mgo - 6-12 g/m2
Sady owocujące(od 4 roku wsz.gat.) 50-80 kg/ha, 50-100 kg/ha, a
a- na całą powierzchnię sadu jako wapno Mg - Ca
Dawka N - w młodych sadach bardzo duża 200kg/ha ,bo chodzi o szybki start potem uwaga skierowana na owocowanie więc znacznie spada.
Mg: 1) gdy stos. K:Mg jest większy niż 3,5 - to Mg się uwstecznia , stos. K: Mg <3,5
2) przy normalnym pH 5,5-6,5 gdy pH <5,5 drzewo nie pobiera Mg, trzeba wapno Mg-Ca
P - to co stosuje się przed założeniem sadu powinno wystarczyć choć są hipotezy, że P wpływa na jędrność i twardość jabłek
Czasami się stosuje superfosfat borowany (brak B)
Dawka od - do - w zależności od tego jak drzewo rośnie
N - patrzymy jak drzewo wygląda, roczny przyrost, brak-blady, Ale największy problem to przechowanie . Możemy nawet na 2-3 lata wyłączyć nawożenie N, gdy drzewo się dobrze trzyma.
K- bardzo duże zapotrzebowanie w porównaniu do innych ale odp. Do Mg.
Stosowanie nawozów mineralnych :
> nawozy azotowe
- saletra amonowa (saletrzak)
- mocznik -46% N- najtańszy bo najw. Konsystencja
- siarczan amonu
> potasowe
- sól potasowa - tania
> fosforowe
- superfosfat potrójny (superfosfat borowany)
> magnezowe
- siarczan magnezu (gleby alkaliczne)
- wapno magnezowe- tlenkowe (gleby kwaśne)
- dolomit
Dokarmianie dolistne - stosowane tylko w przypadku konkretnego niedoboru . Nie stos. Też nawozów wieloskładnikowych bo chodzi nam o jeden pierwiastek. Wszystkie firmy nawozowe przekonują, że ich nawozy dadzą bardzo dobre plony, ale nie ma żadnej różnicy w plonie. Nie dać się zwieść firmom.
TERMINY NAWOŻENIA :
< - przed kwitnieniem. Nie spieszyć się bo :
mogą być wymyte (saletra, saletrzak)
w pierwszym rzucie drzewo korzysta z zapasów nagromadzonych w poprzednim roku
Zbyt późno : zbyt długi wzrost wegetatywny (powinien się skończyć w połowie VII) , przyrosty nie zdążą zdrewnieć.
Podział dawki :
na glebach ciężkich - wiosną 1/3 , jesienią po zbiorach 2/3 , dotyczy to tylko mocznika ( bo N musi przed zimą ulec odpowiednim przemianom) mocznik się nadaje.
< naw. Mg na młode drzewa - wczesną wiosną
w młodych sadach - nawożenie głównie N można zastosować gdy drzewo się przyjęło
< Nawożenie K i (P) - przez cały rok o ile gleba nie jest zamarznięta bo spłynie.
SPOSOBY NAWOŻENIA :
1) w młodych sadach (do 3 lat) - pod drzewko w promieniu 1,5 raza większym niż rzut korony
2) sady starsze (od 4 roku) - na całą powierzchnię choć stosowane jest nawożenie tylko na pasy tertnicydowe , bo korzenie drzew raczej nie sięgają w murawę - jest to dobre (ale murawa i tak musi być nawożona)
nawożenie Mg
- gleby pH >6,0
siarczan Mg bezw. 32%
- gleby pH<6,0
wapno Mg/CaO
wapno Mg/CaO3
mocznik jest nawozem wielofunkcyjnym
1) naw. N (0,5%)(3x) - usuwanie niedoboru azotu
2) mocznik 4-5% - poprawienie jakości pąków kwiatowych
3) mocznik 5% - zmniejsza intensywność wyst. Parcha jabłoniowego
4) mocznik 3-4% - przerzedzanie kwiatów jabłoni
Ad. 1.
Może być stosowany dolistnie gdy korzenie nie mogą pobrać składników, gdy są drzewa chore: Stężenie 0-5%. Można go mieszać z innymi (więc opryskujemy nim przy okazji). Jest to system uleczenia drzew a nie nawożenia.
Ad. 2.
Od pąków zależy wielkość i jakość owoców. Pąki kwiatowe zawiązywane są koło VI/VII. W połowie VII - powstają wszystkie organy, zostaje to przerwane okresem chłodów (zima) i dalej w nowym sezonie kończy - dyfrencjacji. Opryskiwanie dolistne mocznikiem stosujemy późną jesienią (dawka zabójcza dla liści ale przecież i tak spadną) Zadaniem mocznika jest poprawa jakości kwiatów.
Ad. 3.
Jest to ten sam oprysk co wcześniej.
Parch jabłoni - choroba grzybowa, najgroźniejsza. Rozsiewa się zarodnikami workowymi i przechodzi z liści na owoce.
Venturia ine .... - zimuje w postaci zarodników workowych na liściach. Wiosną pękają i z wiatrem przenoszone są na liście (zakażenie pierwotne), zakażenie wtórne - na owoce.
Gdy oprysk można (mając na myśli pąki kwiatowe) stosować bardzo dużą dawką - liście się palą a z nimi tez zarodniki parcha. Zmniejsza to ilość opryskiwań o 1/3 (ogromne pieniądze).
Ad. 4.
Gdy dawka jest za duża to :
miernej jakości
ceny spadają
w przyszłym roku będzie mały plon.
W Polsce jest to ryzykowne bo możemy przerzedzić a przyjdzie przymrozek i też przerzedzi. Nie jest to metoda powszechna (powszechne jest przerzedzenie zawiązków) Możemy zniszczyć tylko 10% kwiatów.
POZAKORZENIOWE NAWOŻENIE (DOLISTNE)
Traktowane jako leczenie
Stosujemy :
Przy ograniczonej działalności system korzeniowy:
- uszkodzony przez gryzonie
- podtopiony
- przemarznięty
jest to akcja doraźna.
Kiedy składnik pokarmowy jest w glebie , ale roślina ma trudności w pobraniu, jest trudno dostępny:
- przy pH >7 Fe, Mn, B, Zn, Cu przechodzą w formy nieprzyswajalne dla roślin sadowniczych
- przy niskim pH Mg jest unieruchomiony w glebie
Wtedy stosujemy nawożenie dolistne tymi składnikami.
Przy wystąpieniu trudności w transporcie w roślinie uprzednio pobranego z gleby składników.
Rola liści i pędów w transporcie Ca.
ZAKŁÓCENIA :
choroby fizjologiczne:
- GPP
- szklistość miąższu
- rozkład mączysty
- rozkład chłodniczy
Ca jest pobierany z gleby, ale np. zamiast do owoców idzie do liści (są dla niego bardziej atrakcyjne). Więc im liści jest więcej - to więcej Ca idzie do liści, a zuboża owoce.
Owoce są zdolne przyjąć stałą ilość Ca .Więc owoce duże maja tyle samo Ca co małe, a więc mniej na jednostkę powierzchni dochodzi do rozrzedzenia Ca.
Aby zmniejszyć konkurencję liści i owoców o Ca, stosujemy cięcie letnie - usuwanie pędów tylko jednorocznych a jednocześnie odsłanianie owoców do słońca
Aby zmniejszyć koszty nawożenia szczególnie przy stosowaniu kosztownych nawozów.
Najczęstsze składniki do dokarmiania dolistnego : N, K, Mg, Ca, Fe.
W celu poprawy zaopatrzenia : Mg, Ca, B
W celu poprawy stosunku : Mg, Ca, B
Dokarmianie jest za drogie przy skąpych efektach. Mieszamy te składniki z pestycydami, robi się to na własne ryzyko.
Krytycznie o nawożeniu pozakorzeniowym :
Rola nawożenia dolistnego
Doświadczenia wykazują, że nawożenie pozakorzeniowe nie miało wpływu na przyrost plonu i było nieopłacalne
Nawożenie dolistne nie miało wpływu na wielkość jabłek
Nie poprawiało wybarwienia
W dobrze prowadzonych sadach dokarmianie na wszelki wypadek jest nieuzasadnione.
Brak - N - przy silnych deszczach (wypłukiwanie)
Nadmiar - N - przy przenawożeniu owoce większe, czerwieńsze, wpływa na działanie Ca (dużo liści).
P - poprawia jędrność i wybarwienie ale nie występuje - brak P
Brak - K - na glebach słonych i w okresie suszy - jest go za mało w roztworze gleby . Pobierany z roztworów. Deficyt przejściowy.
Nadmiar - K - zakłócenie gospodarki Mg.
Brak - Ca - cały szereg chorób fizjologicznych.
Nadmiar - Ca - nie występuje
Brak - B - skorkowacenie w środku owocu
Zn - rzadko występuje na glebach , występuje na glebach zasadowych , zaliczany jest do metali ciężkich.
Fe - najczęstszy deficyt na glebach zasadowych (rędziny), z powodu dużej ilości Ca. Stosujemy nawożenie dolistne w postaci helastów.
10