1.Istota i rodzaje strumieni pieniężnych.
Strumień pieniężny-ujęcie dynamiczne pieniądza. To są te transakcje, które skutkują zmianę stanu zasobów. Rodzaje strumieni pieniężnych:
1.przedmiotowe: *materialne (wynagrodzenie za pracę, zapłata za towar lub usługę) *redystrybucyjne- reguluje je prawo finansowe, a nie rynek (emerytury, renty, zasiłki, stypendia, dotacje, subwencje, podatki) *usługi finansowe-zjawiska o charakterze pożyczkowym i kredytowym oraz ubezpieczeniowym, regulowane przez rynek i prawo finansowe
2.podmiotowe:
*strumienie pieniężne organów władzy i administracji publicznej, *finanse podmiotów gospodarczych, *finanse banków, *finanse firm ubezpieczeniowych, *finanse gospodarstw domowych
2.Teoria dóbr publicznych P. Samuelsona- dobro prywatne a dobra publiczne i społeczne. Dobro publiczne-nikogo nie można wyłączyć, wszyscy korzystają z dobra. Jednostka może z niego skorzystać, ale nie chce. Brak konkurencji w dostępie do tego dobra, brak współzawodnictwa. Tym dobrem zaspokajane są potrzeby o charakterze zbiorowym. Dobra publiczne finansowane są przez budżet państwa, samorządowy i inne fundusze publiczne. Dobra społeczne-w zależności od finansowania będę albo prywatne albo publiczne. Granica między dobrami publicznymi a społecznymi jest uzależniona od gospodarowania państwa. Dobro prywatne-korzysta z niego jedna osoba, niekiedy kilka osób, finansowane z środków prywatnych.
3. Podmiotowy zakres finansów publicznych w świetle ustawy o finansach publicznych.
Zjawiska finansowe powstają w ramach stosunków ekonomicznych zachodzącymi między konkretnymi podmiotami. Z podmiotowym ujęciem zjawisk finansowych związane jest instytucjonalne podejście do finansów. Instytucje finansowe to podmioty działające w sektorze finansowym:
*bankowe instytucje finansowe-mają prawo tworzenia pieniądza- udzielania kredytu przy zastosowaniu formuły mnożnika kreacji pieniądza (bank centralny, komercyjne, rozliczeniowe, inwestycyjne, hipoteczne, instytucje oszczędnościowo- pożyczkowe) *pozabankowe instytucje finansowe-mogą jedynie obracać pieniądzem wyemitowanym przez bank centralny oraz pieniądzem kreowanym przez banki komercyjne. (towarzystwa ubezpieczeniowe, funduszy powierniczych, zarządzające funduszami emerytalnymi i inwestycyjnymi).
Do podmiotowego ujęcia należą instytucje tworzące prawne, organizacyjne, kontrolne i nadzorcze warunki nawiązywania stosunków finansowych (np. parlament, rząd, administracja samorządowa).
4. Przedmiotowy zakres finansów publicznych w świetle ustawy i finansach publicznych.
1.transakcje- kontrświadczenie ze strony podmiotów zawierających transakcje. Najczęstsze rodzaje transakcji są związane z aktem kupna-sprzedaży.
2.transfery- jednokierunkowe przypływy pieniądza między podmiotami w przypadku których nie występuje żadne bezpośrednie kontrświadczenie. Przykłady: podatki, cła, daniny publiczne. Transfery, które mogą spowodować kontrświadczenie warunkowe to składki na ubezpieczenia społeczne, życiowe, gospodarcze.
3. pożyczki- zaciągane przez rożne podmioty u rożnych instytucji finansowych, podmiotów publicznych, osób prywatnych.
5. Porównanie finansów publicznych i finansów prywatnych.
*państwo jest zmuszone do zapewnienia sobie dochodów, samo natomiast nie podlega przymusowi w zakresie dokonywania wydatków, nie istnieje droga egzekucji przymusowej wobec państwa. Państwo ma prawo do stanowienia i emitowania pieniądza, stanowienia i pobierania dochodów publicznych oraz do dokonywania wydatków publicznych. A osoby prywatne nie mają przymusu zapewnienia sobie wpływów, mogą być za to zmuszone do spłaty długów. *finanse publiczne wyrażają się w pieniądzu, nad którym sprawuje kontrolę państwo, a finanse prywatne nie mają na to żadnego wpływu. *finanse publiczne są instrumentem realizacji interesu ogółu, a finanse prywatne są zorientowane na dochody i osiągnięcie zysku. *wielkość finansów publicznych jest nieporównywalna do finansów prywatnych. *struktura organizacyjna- policzalna liczba podmiotów, a w finansach prywatnych nieskończona ilość. *prawo jest regulatorem finansów publicznych, a w przypadku finansów prywatnych przeważa prawo popytu i podaży. *finanse prywatne samodzielnie i bezpośrednio odczuwają skutki swoich decyzji, a w finansach publicznych ocena ma charakter polityczny.
6.Istota funkcji fiskalnej jako najważniejszej funkcji finansów publicznych. Funkcja fiskalna polega na gromadzeniu środków na realizację zadań państwa.
7.Funkcje pozafiskalne finansów publicznych wg R. Musgrave'a.
*alokacyjna- polega na oddziaływaniu za pomocą narzędzi finansów publicznych na proces rozmieszczenia czynników produkcji i strukturę produkcji